1. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɛzɩma Yehowa cosuu ɛ-sɛyaa adɩma yɔɔ?

 ŊNAWA se Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ ñɔ-yɔɔ nɛ ecosi nɔɔyʋ adɩma yɔɔ? Paa ŋkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ, ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ, nʋmɔʋ lɩzɩyʋ, yaa tɔm susuyu yɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩna. Paa ŋkɛ pɩɣa evelaɣ yaa akpadɩyʋ yaa paa ŋkɛ koobu abalɩñɩnʋ yaa halɩñɩnʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋsɩna. Ɛyʋ weyi ɛsɔɔlɩ Yehowa yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɛpɔzʋʋ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɩ yɔ, Yehowa seɣtiɣ ɛzʋtʋyaa nɛ ɛ-sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa lalaa se papɩsɩ mba ‘pɛhɛzɩɣ ɛ-laŋɩyɛ siŋŋ yɔ.’ (Kol. 4:11) Ða-taa wɛ leleŋ siŋŋ se ɖɩtɩŋɩɣnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ nɛ ɖɩɖʋʋ lɩm Yehowa nɛ ɖo-koobiya! Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ ɖo-koobiya nɛ ɖɩhɛzɩ pa-laŋa alɩwaatʋ ndʋ kʋdɔŋ sɔsɔʋ nakʋyʋ lɩɣ yɔ, asɛyʋʋ nakʋyʋ lakɩ yɔ, yaa panazɩɣ-wɛ yɔ.

2. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ se ɖɩsɩnɩ lalaa kʋdɔŋ kɩɖɛɖɛʋ alɩwaatʋ taa?

² Kʋdɔŋ kɩɖɛɖɛʋ nakʋyʋ pɩzɩɣ kiyele nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩsɩnɩ ɖama. Pɩtɩla yɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖiwolo nɛ ɖɩna ɖa-taabalaa, ɛlɛ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ nɛ pɩɩkɔŋnɩ-ɖʋ kaɖɛ. Pɩtɩla yɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩyaa mba pakatɩɣ liidiye kʋñɔŋ yɔ se pɔkɔɔ ɖɛ-tɛ nɛ ɖa nɛ wɛ ɖɩtɔɔ tɔɔnaɣ, ɛlɛ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ ɖɔɖɔ. Pɩtɩla ɖɔɖɔ yɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩsɩnɩ lalaa, ɛlɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ se ɖɩla mbʋ ye ɖɔ-hɔʋ taa mba ɩwɛ kʋñɔŋ taa yɔ. Paa mbʋ yɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩsɩnɩ ɖo-koobiya, nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ ɖo-ɖoŋ ɖeɖe se ɖɩsɩnɩ-wɛ yɔ pɩkɛdɩɣnɩ Yehowa. (Adu. 3:27; 19:17) Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla?

3. Ɛzʋtʋyaa mba pɛwɛ Desi ɛgbɛyɛ taa yɔ, ɛbɛ pa-kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? (Yereemii 23:4)

 ³ Mbʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pala yɔ. Ye ŋkɛ ɛzʋtʋyʋ yɔ, ñaɣ pana nɛ ŋtɩlɩ koobiya camɩyɛ. (Kalɩ Yereemii 23:4.) Koobu halɩñɩnʋ Desi weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdɩ tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa yɔ, ɛyɔɔdaa se: «Ɛzʋtʋyaa mba pɛwɛ mɔn-tɔm susuu ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɛkpɛndaɣ ma nɛ koobiya lalaa ɖɔ-yɔɔ nɛ ɖisusuu tɔm nɛ ɖɩkpɛndaɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩcakɩ.» b Piyeba nɛ pɩwɛɛ ɛzʋtʋyaa panɛ kɛlɛʋ se pasɩnɩ Desi alɩwaatʋ ndʋ COVID-19 kʋdɔŋ lɩwa nɛ ɛ-hɔʋ taa mba nabɛyɛ sɩ yɔ.

4. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɛzʋtʋyaa pɩzaa nɛ pasɩnɩ Desi? (b) Nɛ lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

⁴ Desi yɔɔdaa se: «Manawa se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa kɛ man-taabalaa, pʋyɔɔ lɛ pɩɩwɛ-m kɛlɛʋ se meheyi-wɛ ɛzɩma pɩlakaɣ-m yɔ nɛ ma-nɩɣzɛ.» Lɔŋ weyi pɩkpɛlɩkɩɣ ɛzʋtʋyaa? Iɖiyi mba pɛcɛlɩ-mɩ se ɩcɔnɩ pɔ-yɔɔ yɔ pʋcɔ nɛ kaɖɛ alɩwaatʋ talɩ. Ɩkɛ pa-taabalaa. Ye kʋdɔŋ kɩɖɛɖɛʋ nakʋyʋ ɛlɩwa nɛ pɩɩhaɣ-mɩ nʋmɔʋ se iwolo lalaa tɛ yɔ, ɩtɩŋnɩ nʋmɔŋ lɛɛŋ yɔɔ nɛ ɛyɔɔdʋʋnɩ-wɛ. Desi yɔɔdaa se: «Nabʋyʋ taa ɛzʋtʋyaa sakɩyɛ yaɣaɣ-m yaa petiyaɣni-m messagewaa evemiye kʋɖʋmɖɩyɛ taa. Masɩ nzɩ pakalaɣ-m yɔ, paa maasɩm-sɩ camɩyɛ yɔ, situkaɣni ma-laŋɩyɛ.»

5. Ɛzɩma ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ patɩlɩ koobiya kɩcɛyɩm nɛ pasɩnɩ-wɛ?

⁵ Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɩpɩzɩɣ ɩtɩŋna nɛ ɩtɩlɩ mi-koobiya yɔ ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se ɩpɔzɩ-wɛ tɔm nɛ lɛɣtʋ. (Adu. 20:5) Ɛzɩ pɛwɛnɩ tɔɔnaɣ, kɔ, nɛ wondu lɛɛtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ-wɛ yɔ? Ɛzɩ pacaɣ lesuu pa-tʋmɩyɛ yaa pɩtɩla pɛfɛyɩnɩ liidiye se pɛhɛyɩ pa-ɖaŋ yɔɔ? Ye komina ɛlabɩ ɖʋtʋ se kɩsɩnɩ ɛyaa yɔ, ɛzɩ pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-wɛ nɛ pɔpɔzɩ sɩnʋʋ mbʋ? Koobiya ha Desi tomnaɣ yɔɔ wondu. Ɛlɛ sɔɔlɩm mbʋ ɛzʋtʋyaa wɩlɩ-ɩ nɛ ɛzɩma patɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ pakpazɩ-ɩ ɖoŋ yɔ, mbʋ sɩnɩnɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩ. Desi yɔɔdaa se: «Ma nɛ ɛzʋtʋyaa ɖɩkpɛndaɣ nɛ ɖɩtɩmɩɣ. Halɩ paa maatɔzʋʋ tɔm ndʋ ɖeyi ɖeyi pɔyɔɔdaɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, mɔntɔzʋʋ ɛzɩma pɩlakaɣ-m yɔ pɩ-yɔɔ. Pɩɩkɛ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋaɣna nɛ eheyiɣ-m se: ‘Ŋfɛyɩ ñe-ɖeke yɔ.’»—Iza. 41:10, 13.

6. Ɛbɛ ɛgbɛyɛ taa koobiya sakɩyɛ pɩzɩɣ pala nɛ pasɩnɩ lalaa? (Cɔnɩ kɩlɛmʋʋ.)

⁶ Mbʋ lalaa pɩzɩɣ nɛ pala yɔ. Ðɩwɛnɩ toovenim se ɖɩɖaŋ se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɩɖɛɛ nɔɔ. Ɛlɛ Yehowa pɔzʋʋ ɖa-taa paa anɩ se ɛsɩnɩ lalaa  nɛ ɛkpazɩ-wɛ ɖoŋ. (Gal. 6:10) Halɩ ye pɩwɩɣ nɔɔyʋ nɛ ɖɩla nabʋyʋ ññɩɩ nɛ ɖɩsɩnɩ-ɩ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ siŋŋ. Pɩɣa nakɛyɛ pɩzɩɣ nɛ ketiyini koobu nɔɔyʋ carte nakʋyʋ yaa anjaʋ ŋgʋ kalɩzaa yɔ se kakpazɩnɩ-ɩ ɖoŋ. Pɩɣa evelaɣ yaa pɩɣa peleɣa nakɛyɛ pɩzɩɣ nɛ kowolo kaya koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ wondu natʋyʋ yaa kalabɩ-ɩ nabʋyʋ. Ye pɩwɩɣ nɔɔyʋ yɔ, ɛgbɛyɛ taa koobiya lalaa pɩzɩɣ nɛ pala tɔɔnaɣ nɛ powoni-i ɛ-ɖɩɣa. Toovenim taa lɛ, alɩwaatʋ ndʋ kʋdɔŋ kɩɖɛɖɛʋ nakʋyʋ lɩɣ yɔ, pɩpɔzʋʋ se pakpazɩ ɖoŋ ɛgbɛyɛ taa koobiya tɩŋa. Pɩtɩla kediɣzisi tɛŋ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ pazɩ nɛ ɖa nɛ koobiya ɖɩkɛdɩɣ, paa pɩtɩɩkɛ lone naɖɩyɛ taa ɖɩkatɩɣ yaa vidéoconférence yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖɩlakɩ-sɩ yɔ. Nɛ pɩpɔzʋʋ se pakpazɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɖɔɖɔ ɖoŋ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ kʋdɔŋ kɩɖɛɖɛʋ nakʋyʋ lɩɣ yɔ, pɩɖɔkʋʋnɩ ɛzʋtʋyaa nɛ pɩkɩlɩ. Nɛ koobiya nabɛyɛ tiyiɣni-wɛ takayɩsɩ se pɛsɛɛnɩ-wɛ se palabaɣ lɛ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ‘ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖiseɣtiɣ ɖama nɛ ɖɩkpazɩɣ ɖama ɖoŋ’ yɔ, pɩwɛ ɖeu siŋŋ!—1 Tes. 5:11.

7. Kala wena asɛyʋʋ pɩzɩɣ nɛ kɩkɔna?

⁷ Asɛyʋʋ pɩzɩɣ nɛ kɩlɛɣzɩ ɛyʋ wezuu caɣʋ tuda alɩwaatʋ ndʋ ɛtaaɖʋna yɔ. Mba asɛyʋʋ talɩ-wɛ yɔ, papɩzɩɣ nɛ pelesi pa-ñɩm, pa-ɖɩsɩ, yaa halɩ pɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa. Asɛyɩŋ ɛnɩ ɩtalɩɣ ɖɔɖɔ ɖo-koobiya Krɩstʋ mba. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ?

8. Ɛbɛ ɛzʋtʋyaa nɛ hɔŋ ñʋndɩnaa papɩzɩɣ nɛ pala pʋcɔ nɛ asɛyʋʋ nakʋyʋ talɩ?

⁸ Mbʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pala yɔ. Ɛzʋtʋyaa, ɩsɩnɩ mi-koobiya nɛ pɔñɔɔzɩ pa-tɩ pʋcɔ nɛ asɛyʋʋ nakʋyʋ talɩ. Ɩsɩnɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya tɩŋa nɛ patɩlɩ nɩŋgbanzɩ nzɩ pɩpɔzʋʋ se pɛkpɛzɩ nɛ kaɖɛ naɖɩyɛ ɛtaatalɩ-wɛ yɔ nɛ ɛzɩma pala nɛ pɔyɔɔdɩnɩ ɛzʋtʋyaa yɔ. Margaret weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdɩ tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa yɔ ɛyɔɔdaa se: «Ðɛ-ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa labɩ ɛgbɛyɛ taa kɩcɛyɩm nabʋyʋ nɛ pɔtɔzɩ-ɖʋ se miŋ ñaɣʋ alɩwaatʋ tɩɖɛta. Pɔyɔɔdaa se ye komina ñʋndɩnaa ɩɖʋ paɣtʋ se ɖɩlɩɩ ɖa-ɖɩsɩ taa nɛ ɖise yaa se ye wɛtʋ ɛtɛzɩɣ saʋ miŋ yɔ pɩwɛɛ se ɖise kpaagbaa.» Paayɔɔdɩ tɔm ndʋ alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, kpɩtaŋ kagbanzɩ wayɩ lɛ, miŋ sɔsɔŋ nɩɩyɩ paɣzɩ ñaɣʋ. Hɔʋ taa Ɛsɔ sɛtʋ alɩwaatʋ taa, hɔŋ ñʋndɩnaa pɩzɩɣ nɛ patazɩ nɛ pana mbʋ pɩwɛɛ se paa hɔʋ taa tʋ weyi lɛ ɛla yɔ. Ye ɩñɔɔzɩ mɩ-tɩ yɔ, mɩ nɛ mi-piya ɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ alɩwaatʋ ndʋ asɛyʋʋ nakʋyʋ talɩɣ yɔ.

9. Pʋcɔ nɛ asɛyʋʋ nakʋyʋ la yaa kɩlakɩ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛzɩma ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛndɩ nɛ pala tʋmɩyɛ?

⁹ Ye ŋkɛ tɔm susuu ɛgbɛyɛ yɔɔ cɔnɩyʋ yɔ, taaɖaŋ se asɛyʋʋ nakʋyʋ ɛtalɩ pʋcɔ nɛ ŋñaɣ pana se ŋwɛɛnɩ ñɔ-tɔm susuu kooka taa koobiya tɩŋa kaŋgalaafu masɩ nzɩ peɖiɣni labɩnʋʋ tʋmɩyɛ lɛɛlɛɛyɔ yɔ. Ma koobiya hɩla nɛ masɩ nzɩ palakɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ nɛ ŋpɔzʋʋ-wɛ ɖoŋ ɖoŋ se ŋna se nzɩ peɖiɣni labɩnʋʋ tʋmɩyɛ yaa we. Piyeki nɛ alɩwaatʋ ndʋ asɛyʋʋ nakʋyʋ lakɩ yɔ ŋpɩzɩ nɛ ŋyɔɔdɩnɩ paa tɔm susuyu weyi lɛ nɛ ŋtɩlɩ ɛ-kɩcɛyɩm. Nɛ ŋcaŋ nɛ ŋheyi-pʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa tʋmɩyɛ kpɛndɩyʋ, nɛ ɛlɛ heyi-pʋ egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ. Alɩwaatʋ ndʋ koobiya mba pɛkpɛndɩɣ nɛ pala tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa yɔ, papɩzɩɣ nɛ pasɩnɩ camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ. Miŋ ñaɣaa nɛ pɩtɛ lɛ, egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ weyi ɛcɔŋnaɣ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa Margaret kaawɛ yɔ ɖɩ-yɔɔ yɔ, ɛcaɣnɩ ɛ-ɛsa ñɩɣtʋ 36 se pɩsa nɛ ɛɖʋ nesi tʋmɩyɛ nɖɩ ɛzʋtʋyaa wɛɛ nɛ palakɩ se pɔyɔɔdɩna koobiya 450 mba pese pa-ɖɩsɩ yɔ nɛ pasɩnɩ-wɛ. (2 Kɔr. 11:27) Patɩŋnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ nɛ paha ɖɩzʋyɛ mba payɩ pɩpɔzaɣ-wɛ ɖɩzʋyɛ yɔ.

10. Ɛbɛ yɔɔ ɛzʋtʋyaa kpakɩɣ ninɖiɣyu tʋmɩyɛ se ɖɩ-tɔm cɛyaa? (Yohanɛɛsɩ 21:15)

¹⁰ Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa tʋmɩyɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ lɛ se patɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ pakpazɩ koobiya  ɖoŋ nɛ pasɩnɩ mba pɛwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa yɔ. (1 Pɩy. 5:2) Alɩwaatʋ ndʋ asɛyʋʋ nakʋyʋ lakɩ yɔ, pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa ɩcalɩnɩ ñɩnʋʋ nɛ pana se paa koobu weyi lɛ ɛwɛnɩ ɛ-alaafɩya, nɛ ɛwɛnɩ tɔɔnaɣ, wondu kususutu, nɛ ɖɩzʋyɛ na. Ɛlɛ fenasɩ sakɩyɛ wayɩ lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se mba pehiɣ ñʋʋ yabʋ yɔ, powolo pɩ-yɔɔ nɛ pasɩɣnɩ-wɛ fezuu taa nɛ pawɩlɩɣ-wɛ sɔɔlɩm. (Kalɩ Yohanɛɛsɩ 21:15.) Harold lakɩ tʋmɩyɛ Ɛgbɛyɛ piliŋa kɔɔmiite nakʋyʋ taa nɛ ɛkatɩ koobiya mba asɛyɩŋ talɩ-wɛ yɔ pa-taa sakɩyɛ. Ɛyɔɔdaa se: «Pɩkpakɩɣ alɩwaatʋ pʋcɔ nɛ pa-lɩmaɣza pɩsɩ a-ɖeɖe. Papɩzɩɣ nɛ pɔsɔɔ mbʋ pelesaa yɔ pɩ-yɔɔ, ɛlɛ pɔtɔzʋʋ pɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ sɩm yɔɔ, mbʋ pɔsɔɔlɩ siŋŋ yɔ pɩ-yɔɔ, yaa kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa pehiɣ ñʋʋ yabʋ yɔ ɖɩ-yɔɔ. Pɔtɔzʋʋ pɩ-yɔɔ mbʋ lɛ pɩpɩzɩɣ nɛ piyele nɛ paɖaɣnɩ wɛʋ laŋwɛɛkɩyɛ taa. Pɩtɩwɩlɩ se pɛfɛyɩnɩ tisuu ɛlɛ mbʋ pɩlakɩ paa anɩ.»

11. Sɩnʋʋ mbʋ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ hɔŋ tam?

¹¹ Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa lakɩnɩ tʋmɩyɛ lɔŋ tasʋʋ pʋnɛ: «Mba pewiɣ yɔ, mɩ nɛ wɛ iwii.» (Roma 12:15) Pɩpɔzʋʋ se ɛzʋtʋyaa ɩsɩnɩ mba asɛyʋʋ nakʋyʋ talɩ-wɛ yɔ nɛ pa-taa tɛ se Yehowa nɛ po-koobiya Krɩstʋ mba pɔsɔɔlɩ-wɛ. Ɛzʋtʋyaa kaɣ sɔɔlʋʋ se pasɩnɩ hɔŋ nɛ iwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɩlakɩ fezuu taa tʋma wena ɩtɩɩlakɩ yɔ. A-taa naayɛ yɔ: adɩma, kpɛlɩkʋʋ, kediɣzisi wobu, nɛ tɔm susuu. Pɩtasɩ lɛ, ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ peseɣti lʋlɩyaa se pasɩnɩ pe-piya nɛ sɩka sɩ-lɩmaɣza wondu ndʋ asɛyʋʋ nakʋyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ kɩɖɩzɩ yɔ tɩ-yɔɔ. Lʋlɩyaa, ɩtɔzɩ mi-piya se Yehowa kaɣ kɛʋ sɩ-taabalʋ paa ɛzɩmtaa nɛ ɛkaɣ-sɩ sɩnʋʋ paa ɛzɩmtaa. Nɛ ɩlɩzɩ-sɩ pɩ-taa se paa ɛzɩmtaa lɛ, sɩkaɣ wɛʋ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ koobiya hɔʋ taa nɛ paba kaɣ sɔɔlʋʋ faaa se pasɩnɩ-sɩ.—1 Pɩy. 2:17.

12. Ɛbɛ lalaa pɩzɩɣ pala nɛ paɖʋ nesi sɩnʋʋ tʋmɩyɛ? (Cɔnɩ kɩlɛmʋʋ.)

¹² Mbʋ lalaa pɩzɩɣ nɛ pala yɔ. Ye asɛyʋʋ nakʋyʋ ɛlaba nɛ pɩñɔtɩnɩ ñɛ-tɛ yɔ, pɔzɩ ɛzʋtʋyaa nɛ ŋna mbʋ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋsɩna yɔ. Pʋtɔma yɔ, koobiya mba pese pa-ɖɩsɩ nɛ koobiya mba pɔkɔma se pasɩnɩ mba asɛyʋʋ talɩ-wɛ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋha-wɛ ɖɩzʋyɛ ñɛ-tɛ. Tɔm susuyaa mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋha-wɛ tɔɔnaɣ nɛ wondu lɛɛtʋ. Ye ɖenɖe asɛyʋʋ laba yɔ piposini ñɛ-tɛ yɔ, ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋsɩna. Ɛzɩma tɩyɛ? Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩmɩ mba asɛyʋʋ talɩ-wɛ yɔ pɔ-yɔɔ. (2 Kɔr. 1:8-11) Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖʋ nesi sɩnʋʋ tʋmɩyɛ ye ŋhaɣ liidiye se pɩsɩnɩ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔ. (2 Kɔr. 8:2-5) Ye ŋpɩzɩɣ se ŋwolo egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa asɛyʋʋ laba yɔ, pɔzɩ ɛzʋtʋyaa nɛ ŋna mbʋ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla nɛ ŋsɩna yɔ. Ye paya-ŋ se ŋsɩna yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se  pakaɣ-ŋ falɩsʋʋ nɛ pɩsa nɛ ŋpɩzɩ nɛ ŋsɩnɩ camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ.

13. Ajɛɛ wena a-taa paɖɩɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma nʋmɔʋ yɔ, kala wena koobiya katɩɣ?

¹³ Ajɛɛ wena a-taa paɖɩɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma nʋmɔʋ yɔ, nazɩm yeki nɛ wezuu caɣʋ wɛɣ koobiya kaɖɛ nɛ pɩkɩlɩɣ. Koobiya mba pɛwɛ ajɛɛ ana a-taa yɔ pakatɩɣ ɖɔɖɔ liidiye kʋñɔŋ, pɔtɔlʋʋ kʋdɔŋ, nɛ pɛ-ɛyaa kʋsɔɔlaa sɩkɩ. Ɛlɛ pɩtɩla yɔ ɛzʋtʋyaa ɩɩpɩzɩɣ se powolo koobiya tɛ yaa se pɔyɔɔdɩnɩ mba pɩpɔzʋʋ se pakpazɩ-wɛ ɖoŋ yɔ kaɣlaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ paɖɩɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma nʋmɔʋ. Mbʋ kaatalɩnɩ Andrei weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdɩ tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa yɔ. Ɛ-tɔm susuu ɛgbɛyɛ taa koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ lakaɣ liidiye kʋñɔŋ. Pʋwayɩ lɛ kɛgbɛdɩsaɣ nakɛyɛ talɩ-ɩ. Pɩɩpɔzaa se palabɩ-ɩ tʋmɩyɛ ɖɔkɔtɔ tɛ nɛ ɛtaapɩzɩɣ se ɛla tʋmɩyɛ. Paaɖɩɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma nʋmɔʋ nɛ kʋdɔŋ kɩɖɛɖɛʋ ɖɔɖɔ kaawɛɛ, paa mbʋ yɔ koobiya labɩ mbʋ papɩzɩɣ yɔ nɛ pasɩnɩ-ɩ, nɛ Yehowa ɛsɩyɛ kaawɛ ɛ-yɔɔ.

14. Ɛzɩma ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pawɩlɩ se pataɣ Yehowa liu nɛ pɛkɛ kɩɖaʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa?

¹⁴ Mbʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pala yɔ. Andrei tɩmaa nɛ ɛla mbʋ ɛpɩzaɣ yɔ. Ɛzɩma Yehowa cosi ɛ-adɩma yɔɔ? Eseɣti ɛgbɛyɛ taa koobiya ndɩ ndɩ mba papɩzaɣ se pala sakɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ nɛ pasɩnɩ koobu halɩñɩnʋ ɛnʋ yɔ. Koobiya nabɛyɛ kpakaɣ-ɩ nɛ powokini ɖɔkɔtɔ tɛ. Lalaa ñaha-ɩ liidiye. Yehowa seɣti-wɛ nɛ pasɩnɩ-ɩ. Nɛ eyeba nɛ koobiya ñaɣ pana nɛ pala mbʋ yɔ pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛnɩ mbʋ payɩ pɩpɔzaɣ-ɩ yɔ. (Ebr. 13:16) Ɛzʋtʋyaa, alɩwaatʋ ndʋ paɖɩkɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma nʋmɔʋ yɔ, ɩpɔzɩ koobiya lalaa se pasɩna. (Yer. 36:5, 6) Kɔzɩ kɔzɩ lɛ ɩtaa Yehowa liu, ɛpɩzɩɣ ɛsɩnɩ-mɩ nɛ ɩcɔnɩ ɖo-koobiya kɩcɛyɩm ɖeɖe.

15. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ nazɩm taa yɔ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkandɩyɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga kɛwɛ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ kɔ-yɔɔ?

¹⁵ Mbʋ lalaa pɩzɩɣ nɛ pala yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ paɖɩkɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma nʋmɔʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖikpeɣliɣ ɖama cabɩ cabɩ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩcɛyɩ kpem nɛ pɩkɩlɩ se ɖiyele nɛ laŋhɛzɩyɛ wɛɛ ɖɛ-hɛkʋ taa. Ðɩlʋbɩnɩ Sataŋ, ɖɩtaalʋkɩnɩ ɖama. Huuzi ɛsa ño-koobiya ɛjandʋ yɔɔ, yaa ye tɔm natʋyʋ ɛkɔm mɩ-hɛkʋ taa yɔ, ɩñaɣ pana nɛ ɩñɔɔzɩ-tʋ lɛɛ lɛɛ. (Adu. 19:11; Efɛz. 4:26) Ɩsɔɔlɩ faaa nɛ ɩsɩnɩ ɖama. (Tiiti 3:14) Lalaa sɩnɩ koobu halɩñɩnʋ weyi ɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ lɛ, pɩwɛɛnɩ ɖoŋ kɩbaŋ ɛ-tɔm susuu ɛgbɛyɛ taa mba yɔɔ. Piyeba nɛ pɔñɔtɩnɩ ɖama nɛ pɩkɩlɩ nɛ  pɛwɛɛ ɛzɩ hɔʋ kʋɖʋmʋʋ taa mba yɔ.—Keɣa 132:1.

16. Ɛzɩ Koloosi mba 4:3, 18 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ ɖo-koobiya mba panazɩɣ-wɛ yɔ?

¹⁶ Paa kominawaa ɩɖɩɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma nʋmɔʋ yɔ, ɖo-koobiya Krɩstʋ mba kudokiŋ sakɩyɛ woki pɩ-yɔɔ nɛ pɛsɛɣ Yehowa. Paɖɩɣ pa-taa nabɛyɛ salaka pe-tisuu yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmɩ pɔ-yɔɔ nɛ pɔ-hɔŋ yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩtɩmɩ mba paɖʋʋ pa-tɩ yɔɔ wɛʋ waɖɛ kaɖɛ taa se pasɩnɩ koobiya mba fezuu taa nɛ tomnaɣ yɔɔ yɔ pɔ-yɔɔ. Ðɩtɩmɩ ɖɔɖɔ koobiya mba palʋkɩ koobiya lalaa yɔɔ tɔm ɖɩhʋyɛ yɔ pɔ-yɔɔ. c (Kalɩ Koloosi mba 4:3, 18.) Ɩtaasɔɔ kpa se mɩ-adɩma pɩzɩɣ nɛ asɩnɩ koobiya mba pa-tɩŋa!—2 Tes. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2.

17. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋñɔɔzɩ ña-tɩ lɛɛlɛɛyɔ nɛ ŋɖaŋ nazɩm alɩwaatʋ?

¹⁷ Ña nɛ ñɔ-hɔʋ ɩpɩzɩɣ nɛ ɩñɔɔzɩ mɩ-tɩ lɛɛlɛɛyɔ nɛ ɩɖaŋ nazɩm alɩwaatʋ. (Tʋma 14:22) Taañaɣ pana se ŋmaɣzɩ nɛ ŋna wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ payɩ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩtalɩ-ŋ yɔ. Ɛlɛ cɛyɩsɩ ña nɛ Yehowa mɩ-taabalɩyɛ nɛ ŋsɩnɩ ñe-piya nɛ sɩla mbʋ ɖɔɖɔ. Ye nabʋyʋ taa ŋnɩɣzɩɣ yɔ, kuli ña-laŋɩyɛ nɛ ŋheyi Ɛsɔ ña-taa tɔm. (Keɣa 61:8, 9) Ña nɛ ñɔ-hɔʋ ɩtazɩ nɛ ɩna lɩmaɣza wena payɩ a-yɔɔ ɩpɩzɩɣ nɛ ɩtaa-ɩ liu yɔ. d Ɛzɩ pɩwɛʋ asɛyʋʋ hɔɔlʋʋ taa yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ ye ŋñɔɔzɩ ña-tɩ nɛ ŋtaɣ Yehowa liu yɔ, ŋkaɣ sɩnʋʋ ñe-piya nɛ sɩwɛɛ abalɩtʋ nɛ sɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ nazɩm alɩwaatʋ taa.

18. Ɛbɛ ɖɩɖaŋ cee wayɩ?

¹⁸ Ɛsɔ tɛ laŋhɛzɩyɛ kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ. (Fil. 4:6, 7) Paa kʋdɔmɩŋ, asɛyɩŋ, nɛ nazɩm ɩwɛ sɔnɔ yɔ, Yehowa tɩŋɩɣnɩ ɖɩ-yɔɔ nɛ ɛhɛzɩɣ ɖa-laŋɩyɛ. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa lakɩ tʋmɩyɛ siŋŋ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ pɔ-yɔɔ nɛ eɖiyiɣ-ɖʋ. Nɛ ɛha ɖa-tɩŋa payɩ waɖɛ se ɖɩsɩnɩ ɖama. Laŋhɛzɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, ɖɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kala wena ɖɩkaɣ katʋʋ cee wayɩ yɔ halɩ pɩkpɛndɩnɩ «kʋñɔŋ sɔsɔʋ» alɩwaatʋ taa. (Mat. 24:21) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pɩkaɣ pɔzʋʋ se ɖitaalesi ɖa-laŋhɛzɩyɛ nɛ pɩkaɣ pɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖɩsɩnɩ lalaa nɛ pala mbʋ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-wayɩ lɛ, ɖɩɩkaɣ tasʋʋ katʋʋ kala nɛ ayele nɛ ɖɩnɩɣzɩɣ. Ðɩkaɣ wɛnʋʋ mbʋ Yehowa sɔɔlɩ paa ɛzɩmtaa se ɖɩwɛɛna yɔ, mbʋ lɛ laŋhɛzɩyɛ nɖɩ ɖɩtalɩ pilim nɛ ɖɩwɛɣ tam yɔ.—Iza. 26:3, 4.