SƆNƆ, ɛyaa sakɩyɛ maɣzɩɣ se pamʋnaa se paha-wɛ ŋgee wala naayɛ yaa palabɩ-wɛ camɩyɛ lakasɩ nɛ pɩkɩlɩ lalaa. Nɛ paa pɛtɛm wɛnʋʋ ŋgee wala naayɛ yɔ, pamaɣzɩɣ se pamʋnaa se paha-wɛ wala nɛ pɩkpaɖɩ. Ɛyaa mba pɛwɛnɩ lɩmaɣza ana yɔ, pɛkɛ piɖeni men-ɖeke tɩnaa nɛ pɛfɛyɩnɩ ɛsɩmɩyɛ mbʋ pɛwɛna yɔ pɩ-yɔɔ. Nɛ wɛtʋ ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ se ɛyaa kaɣ wɛnʋʋ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa.—2 Tim. 3:2.

Toovenim taa lɛ, pɩtɩkɛ sɔnɔ ɛyaa paɣzɩ wɛnʋʋ piɖeni men-ɖeke wɛtʋ. Aɖam nɛ Ɛva pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se pa-maɣmaɣ palɩzɩɣ mbʋ pɩwɛ ɖeu nɛ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu pɛ-ɛsɩndaa yɔ, nɛ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ɖiyeba nɛ ɖa-tɩŋa ɖɩtɔkɩ kʋñɔŋ. Pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ pʋwayɩ, Yuuda wiyaʋ Uziya maɣzaa se ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛsɔ ŋgee tɩlaaɖɩ miŋ templo taa, ɛlɛ ɛtaawɛɛnɩ waɖɛ nɖɩ paa ññɩɩ. (2 Kro. 26:​18, 19) Mbʋ ɖɔɖɔ, Farɩsɩ mba nɛ Saduki mba pamaɣzaɣ se pamʋnaa se Ɛsɔ ɛlabɩ-wɛ ŋgee camɩyɛ lakasɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɛkɛ Abraham lʋlʋʋ taa mba.—Mat. 3:9.

Ɛyaa mba pɔcɔ-ɖʋ nɛ pata yɔ, pɛwɛnɩ piɖeni men-ɖeke wɛtʋ, nɛ pɛ-wɛtʋ pɩzɩɣ nɛ tɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. (Gal. 5:26) Pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩpaɣzɩ maɣzʋʋ se ɖɩmʋnaa se paha-ɖʋ waɖɛ naɖɩyɛ yaa palabɩ-ɖʋ ŋgee camɩyɛ lakasɩ nasɩyɩ. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtaawɛɛnɩ lɩmaɣza ana? Kajalaɣ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ. Bibl paɣtʋ kila 2 kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ.

Yehowa lɩzɩɣnɩ waɖɛ nɖɩ pɩmʋnaa se paha-ɖʋ yɔ. Iyele nɛ ɖɩna kɩɖaŋ nɩɩyɩ.

• Hɔʋ taa ɖʋtʋ taa lɛ, Yehowa sɔɔlaa se halʋ ɛña ɛ-walʋ nɛ walʋ ñɔsɔɔlɩ ɛ-halʋ. (Efɛz. 5:33) Pɩwɛɛ  se walʋ yaa halʋ ɛñɔɔnɩ ɛ-tɛŋga ɖeke nɛ ɛtaacɩbɩyɩɣ ɛsa weyi ɛtɩkɛ ɛ-halʋ yaa ɛ-walʋ yɔ. (1 Kɔr. 7:3) Pɩtasɩ lɛ, pɩwɛɛ se piya ɩña sɩ-lʋlɩyaa nɛ lʋlɩyaa ñawɩlɩ se pɔsɔɔlɩ pe-piya siŋŋ, nɛ pɔcɔnɩ sɩ-yɔɔ.—2 Kɔr. 12:14; Efɛz. 6:2.

• Ɛgbɛyɛ taa lɛ, Yehowa sɔɔlaa se ɖɩña ɛzʋtʋyaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ palakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka. (1 Tes. 5:12) Ɛlɛ ɛzʋtʋyaa fɛyɩnɩ waɖɛ se pañazɩɣ po-koobiya.—1 Pɩy. 5:​2, 3.

• Ɛsɔ ha komina ñʋndɩnaa waɖɛ se pɔpɔzɩ ɛyaa se pɛhɛyɩ lambuu nɛ pɔpɔzɩ-wɛ ɖɔɖɔ se paɖʋ-wɛ hɩɖɛ.—Roma 13:​1, 6, 7.

Mbʋ Yehowa haɣ-ɖʋ yɔ pɩcɛzɩ mbʋ pɩmʋnaa se ɛha-ɖʋ yɔ. Ðɩkɛ kɩwɛɛkɩm laɖaa, nɛ pʋyɔɔ lɛ ɖɩmʋnɩ sɩm. (Roma 6:23) Paa mbʋ yɔ, Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔɔ lɛ, ɛwazɩɣ-ɖʋ siŋŋ. (Keɣ. 103:​10, 11) Lootiye Yehowa lakɩ-ɖʋ nɛ ɛwazɩɣ-ɖʋ yaa ɛhaɣ-ɖʋ wala wena ɖɩwɛna yɔ.—Roma 12:​6-8; Efɛz. 2:8.

Kpa ña-tɩ nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ mba lɩmaɣza. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpaɣzɩ wɛnʋʋ piɖeni men-ɖeke lɩmaɣza, ɛlɛ ɖiiɖiɣziɣna. Yesu tɩŋnɩ tʋmlaɖaa mba pɛhɛyɩ-wɛ dinaarɩ kʋɖʋmʋʋ yɔ pa-kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se pɩwɛ kɛlɛʋ se ɛyʋ ɛwɛɛnɩ lɩmaɣza ana. Tʋmlaɖaa mba, pa-taa nabɛyɛ paɣzɩ tʋmɩyɛ labʋ ɖooo tanaŋ tɛɛ, nɛ palabɩ tʋmɩyɛ evemiye kpeekpe wɩsɩ kaalaŋa taa. Lalaa ñalabɩ tʋmɩyɛ cɛɛkɩ ñɩɣyʋʋ kʋɖʋmʋʋ. Wɩsɩ ɖʋwa lɛ, tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ hɛyɩ tʋmlaɖaa mba pa-tɩŋa liidiye kʋɖʋmɖɩyɛ, pɩkpɛndɩnɩ mba palabɩ tʋmɩyɛ ñɩɣyʋʋ kʋɖʋmʋʋ yɔ. Ɛlɛ kajalaɣ mba maɣzaa se pamʋnaa se pɛhɛyɩ-wɛ nɛ pɩkɩlɩ tʋmlaɖaa lalaa. (Mat. 20:​1-16) Yesu labɩnɩ tʋmɩyɛ kɩɖaʋ ŋgʋ nɛ ɛwɩlɩ se pɩwɛɛ se ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa liu ɛsɩbɩnɩ mbʋ Ɛsɔ lɩzɩɣ se ɛhaɣ-wɛ yɔ.

Wɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ, taañɩkɩɣ lalaa yɔɔ se palabɩ-ŋ kɩbandʋ natʋyʋ. (1 Tes. 5:18) Maɣzɩnɩ apostoloo Pɔɔlɩ kɩɖaʋ. Ɛɛwɛnɩ waɖɛ se ɛpɔzɩ Kɔrɛntɩ koobiya se pɔcɔnɩ ɛ-kɩcɛyɩm ɖeɖe, ɛlɛ ɛtɩla mbʋ. (1 Kɔr. 9:​11-14) Pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ mbʋ payɩ ɛyaa lalaa lakɩ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtaañɩkɩɣ pɔ-yɔɔ se palabɩ-ɖʋ kɩbandʋ natʋyʋ.

Wɛɛnɩ tɩ luzuu. Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ kɩlɩɣ ɛ-tɩ yɔɔ maɣzʋʋ yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ ɛpaɣzɩɣ maɣzʋʋ se ɛmʋnaa se pɔsɔzɩ-ɩ wala lɛɛna. Tɩ luzuu pɩzɩɣna pɩsɩnɩ ɛyʋ nɛ ɛwa lɩmaɣza kɩdɛkɛda ana.

 Nayʋ Danɩyɛɛlɩ ha-ɖʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ tɩ luzuu nʋmɔʋ taa. Ɛɛlɩnɩ hɔʋ ŋgʋ kɩ-hɩɖɛ sɛwa yɔ kɩ-taa, eeɖewa, ɛɛwɛ lɔŋ nɛ ɛɛwɛnɩ lɛɣtʋ. Pʋyɔɔ lɛ, ɛpɩzaɣ se ɛmaɣzɩ se wɛtʋ ndʋ tiyebina nɛ ɛmʋna se palabɩ-ɩ ŋgee camɩyɛ lakasɩ nasɩyɩ yaa paha-ɩ wala naayɛ. (Dan. 1:​3, 4, 19, 20) Ɛlɛ Danɩyɛɛlɩ kaawɛnɩ tɩ luzuu, nɛ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tiyeba nɛ ɛmʋ ñɩm Yehowa ɛsɩndaa.—Dan. 2:30; 10:​11, 12.

Tɛtɛ nɛ ɖikizi piɖeni men-ɖeke lɩmaɣza wena atɔyɩ ɛjaɖɛ yɔɔ sɔnɔ yɔ. Ɛlɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖihikiɣ taa leleŋ wazasɩ nzɩ payɩ Yehowa lakɩ-ɖʋ lootiye nɛ eyeki nɛ ɖihikiɣ yɔ sɩ-taa.