1-2. (a) Suwe tiyiyu nɔɔyʋ heyi halaa nabɛyɛ Yesu pɩlaʋ yɔɔ? (b) Nɛ tɔm ndʋ Yesu maɣmaɣ heyi-wɛ?

PƖƖKƐ tanaŋ tɛɛ cu, pɩnaɣ 33 tɛ Nisaŋ kɩyakʋ 16 ñɩŋgʋ wiye. Halaa nabɛyɛ, paasɔɔlɩ Ɛsɔ, ɛlɛ paawɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa siŋŋ. Paawobi pɩlaʋ ŋgʋ kɩ-taa paapim Kɩbaɣlʋ Yesu Krɩstʋ yɔ kɩ-yɔɔ. Pepim Yesu yɔ, pɩcɛzɩɣ kɩyakʋ kʋɖʋmʋʋ nɛ hɔɔlʋʋ mbʋ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ patalɩ pɩlaʋ yɔɔ nɛ pañɩnɩɣ se pataa tɩlaaɖɩ nɛ sɔzɩŋ num Yesu tomnaɣ lɛ, pɩɖɩɣzɩ-wɛ se pɩlaʋ kaawɛ kpɛɖɛ! Tiyiyu nɔɔyʋ heyi halaa mba se Yesu fem nɛ sɩɖaa taa, nɛ ɛsɔzɩ se: “Ɛɖɛɣ-mɩ nɔɔ Galilee. Ɩkaɣ-ɩ naʋ peeɖe.”—Mat. 28:1-7; Luka 23:56; 24:10.

² Halaa mba pakʋyɩnɩ pɩlaʋ yɔɔ nɛ pɛɖɛɣ lɛ, Yesu maɣmaɣ ñɔtɩnɩ-wɛ nɛ eheyi-wɛ tɔm tʋnɛ: “Iwolo nɛ iheyi mon-koobiya se powolo Galilee, nɛ pakaɣ-m naʋ peeɖe.” (Mat. 28:10) Pefezi Yesu nɛ pɩtɛ lɛ, kediɣzaɣ nakɛyɛ ɛlabɩ kajalaɣ ɖeɖe; nɛ ka-taa ɛɖʋ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa paɣtʋ kɩcɛyɩtʋ natʋyʋ!

3-4. Tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-tɔm pɔyɔɔdɩ Maatiyee 28:19, 20 taa yɔ, ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɔ se pɩtɩkɛ apostoloowaa ɖeke paɖʋ-ɖɩ? (Cɔnɩ takayaɣ huyuu yɔɔ kɩlɛmʋʋ.)

³ Kalɩ Maatiyee 28:16-20. Kediɣzaɣ ŋga Yesu nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa palaba yɔ ka-taa, eheyi-wɛ tʋmɩyɛ kɩcɛyɩyɛ nɖɩ pɩwɛɛ se pala alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ ɖɩ-tɔm. Nɛ ɖiɖiɣni labʋ tʋmɩyɛ nɖɩ sɔnɔ ɖɔɖɔ. Yesu yɔɔdaa se: “Pʋyɔɔ lɛ, iwolo nɛ ɩla ajɛɛ tɩŋa taa ɛyaa nɛ papɩsɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa, . . . ɩwɩlɩ-wɛ nɛ pɔɖɔ tɔm ndʋ payɩ mawɩlɩ-mɩ yɔ tɩ-yɔɔ.”

⁴ Yesu sɔɔlaa se ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa tɩŋa isusi tɔm. Pɩtɩkɛ ɛ-apostoloowaa siɣsiɣ ñɩma 11 ɖeke ɛɖʋ paɣtʋ ndʋ. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖitisi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ? Ɛzɩ apostoloowaa ɖeke kaawɛnɩ Galilee pʋʋ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ Yesu ɖʋwaɣ paɣtʋ se pala  tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ? Tɔzɩ se tiyiyu heyi halaa se: “Ɩkaɣ-ɩ  naʋ [Galilee].” Ye mbʋ, halaa siɣsiɣ ñɩma ɖɔɖɔ kaawɛ kediɣzaɣ ŋga ka-taa. Ɛlɛ pɩtasɩ lɛ, apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se Yesu wɩlɩ “ɛ-tɩ koobiya mba pɛcɛzɩ 500 yɔ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ taa.” (1 Kɔr. 15:6) Le koobiya mba pɛcɛzɩ 500 yɔ paakpeɣlaa?

5. Lɔŋ weyi 1 Kɔrɛntɩ mba 15:6 kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

⁵ Ðɩwɛnɩ toovenim se ɖitisi se Galilee pʋʋ yɔɔ kediɣzaɣ ŋga kɔ-tɔm pɔyɔɔdɩ Maatiyee ñʋʋ 28 taa yɔ, kɔ-tɔm Pɔɔlɩ yɔɔdɩ 1 Kɔrɛntɩ mba 15:6 taa. Ɛbɛ yɔɔ? Kajalaɣ lɛ, Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa sakɩyɛ kaakɛ Galilee mba. Ye mbʋ, pɩɩwɛ kɛlɛʋ se Yesu nɛ ɛyaa sakɩyɛ pekpeɣli Galilee pʋʋ yɔɔ nɛ pala kediɣzaɣ ŋga nɛ pɩkɩlɩ se palabɩ-kɛ ɛyʋ nɔɔyʋ ɖɩɣa taa Yeruzalɛm. Nabʋlɛ lɛ, Yesu femtu wayɩ, ɛ nɛ apostoloowaa 11 paatɛm katʋʋ ɖɩɣa nakɛyɛ taa Yeruzalɛm. Ye apostoloowaa ɖeke Yesu kaasɔɔlaa se ɛɖʋ paɣtʋ se posusi tɔm nɛ pala tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ eeheyi-wɛ tʋ Yeruzalɛm nɛ ɛtaapɔzɩ pa nɛ halaa nɛ ɛyaa lalaa se pakatɩ-ɩ Galilee.—Luka 24:33, 36.

6. (a) Ɛzɩma Maatiyee 28:20 wɩlɩɣ se paɣtʋ ndʋ paɖʋwa se pala tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ, pɩwɛɛ se pɔɖɔ tɩ-yɔɔ sɔnɔ ɖɔɖɔ? (b) Nɛ ɛzɩma ɛyaa wɛɛ nɛ pɔɖɔŋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ sɔnɔ?

⁶ Nabudozo lɛ, Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa yɔ, pɩtɩkɛ pe-ɖeke Yesu ɖʋ paɣtʋ se pala tɔmkpɛlɩkɩyaa. Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩtɩlɩ tɔm ndʋ? Alɩwaatʋ ndʋ Yesu ɖʋwaɣ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa paɣtʋ yɔ, tɔm tʋnɛ ɛtɛzɩnaa: “Mɛwɛ mɩ-cɔlɔ kɩyakɩŋ tɩŋa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ ɛjaɖɛ yɔɔ ɖʋtʋ tɛm alɩwaatʋ taa.” (Mat. 28:20) Ɛzɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, ɛyaa sakɩyɛ wɛɛ nɛ palakɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa sɔnɔ. Maɣzɩ nɛ ŋna! Paa pɩnaɣ ŋga, ɛyaa ɛzɩ 300000 mbʋ yɔ pɩsɩɣ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa, pahaɣ pa-tɩ nɛ pamɩyɩsɩɣ-wɛ lɩm nɛ papɩsɩɣ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa. Pɩwɛ ɖeu kpem!

7. Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ lɛɛlɛɛyɔ, nɛ ɛbɛ yɔɔ?

⁷ Ɛyaa mba pɛkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ, pa-taa sakɩyɛ ɖɛɣnɩ ɛsɩndaa nɛ pamɩyɩsɩɣ-wɛ lɩm. Paa mbʋ yɔ, pɩwɛ ɛzɩ mba ɖa nɛ wɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ, sɔɔndʋ kpaɣ pa-taa nabɛyɛ se papɩsɩ Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa. Pɔsɔɔlɩ ndʋ pɛkpɛlɩkɩɣ yɔ, ɛlɛ paaɖɛɣnɩ ɛsɩndaa se pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm. Ye ña nɛ nɔɔyʋ ɩwɛɛ nɛ ɩkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ, ɖɩɩpɩtɩɣ se ŋsɔɔlaa se ŋsɩnɩ-ɩ nɛ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm ndʋ ɛkpɛlɩkɩɣ yɔ, nɛ ɛpɩsɩ Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyʋ. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ, kɩkaɣ yɔɔdʋʋ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖitukuni Bibl kpɛlɩkɩyʋ laŋɩyɛ, nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa yɔ pɩ-tɔm. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩtazɩ tɔm tʋnɛ tɩ-taa? Pɩcɛyaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, nabʋyʋ taa pɩpɔzʋʋ se ɖɩmaɣzɩ nɛ ɖɩna se, ɛzɩ pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ nɔɔyʋ Bibl yaa ɖiyebi-i kpɛlɩkɩnʋʋ.

8. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛ kaɖɛ nabʋyʋ taa se ɖɩsɩnɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa nɛ pɔsɔɔlɩ Yehowa?

⁸ Yehowa ñɩnɩɣ se sɔɔlɩm eseɣtini ɛyaa nɛ pɛsɛɛ-ɩ. Pʋyɔɔ lɛ, ɖa-kaɖʋwa lɛ se ɖɩsɩnɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa nɛ panɩɩ pɩ-taa se Yehowa cɔŋnɩ pa-taa paa weyi lɛ ɛ-yɔɔ siŋŋ, nɛ ɛsɔɔlɩ-wɛ ɖɔɖɔ kpem. Ðɩsɔɔlaa se ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ patɩlɩ se Yehowa kɛ “solisi Caa nɛ lelaa laŋa hɛzɩyʋ.” (Keɣa 67:6) Alɩwaatʋ ndʋ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyaa naɣ ɛzɩma Yehowa sɔɔlɩ-wɛ siŋŋ yɔ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se papaɣzɩɣ-ɩ sɔɔlʋʋ ɖɔɖɔ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ Bibl kpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ kaɖɛ se pakpaɣ Yehowa ɛzɩ Caja kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pa-maɣmaɣ pa-caanaa taahɛndɩnɩ-wɛ nɛ pawɩlɩ-wɛ sɔɔlɩm. (2 Tim. 3:1, 3) Pʋyɔɔ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣnɩ nɔɔyʋ Bibl yɔ, ñɩɣ niye Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ. Sɩnɩ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyaa nɛ panɩɩ pɩ-taa se ɖɛ-Ɛsɔ kʋsɔɔlʋ ñɩnɩɣ se pehiɣ wezuu maatɛŋ, nɛ ɛɖaŋ kpam se ɛsɩnɩ-wɛ nɛ  patalɩ kaɖʋwa ŋga. Ɛbɛ ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtasɩ labʋ?

9-10. (a) Takayɩsɩ nzɩ pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyaa Bibl yɔ? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ-sɩ tʋmɩyɛ?

⁹ Labɩnɩ tʋmɩyɛ takayɩsɩ sɩnɛ: “Tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ?” nɛ “Ɛbɛ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm taa?” Palɩzɩ takayɩsɩ sɩnɛ se pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖitukuni ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa laŋa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ; Tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ? takayaɣ tɛ kajalaɣ ñʋʋ cosuu tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ: Ɛzɩ Ɛsɔ maɣzɩɣ ɖɔ-yɔɔ yaa ɛ-paa fɛyɩnɩ-ɖʋ?, Alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa lakɩ kʋñɔŋ yɔ, ɛzɩma pɩlakɩ Ɛsɔ?, nɛ Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkɛ Ɛsɔ taabalʋ? Nɛ Ɛbɛ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm taa? takayaɣ yɔ, ka-kaɖʋwa lɛ ŋga? Takayaɣ ŋga, kakaɣ sɩnʋʋ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛna ɛzɩma Bibl paɣtʋ kila yɔɔ ɖɔm pɩzɩɣ nɛ pɩñɔɔzɩ e-wezuu caɣʋ nɛ piyele nɛ ɛñɔtɩnɩ Yehowa nɛ pɩkpaɖɩ yɔ. Paa ŋtɛm takayɩsɩ nzɩ kpɛlɩkɩnʋʋ nɛ ɛyaa lalaa yɔ, ŋŋkpɛlɩkɩɣnɩ-sɩ Bibl kpɛlɩkɩyaa lalaa lɛ, pɩwɛɛ se ŋñɔɔzɩ paa kpɛlɩkʋʋ mbʋ lɛ camɩyɛ, pɩsa nɛ ŋka ña-lɩmaɣza paa kpɛlɩkɩyʋ weyi lɛ ɛ-kɩcɛyɩm yɔɔ.

 ¹⁰ Ye ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ ɛsɔɔlaa se ɩtazɩ tɔm natʋyʋ taa, ɛlɛ takayaɣ ŋga kɔyɔɔdʋʋ tɔm ndʋ yɔ, kɛfɛyɩ ɖɔ-Tɔm wɩlʋʋ wondu taa, ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla? Pɩtɩla ŋpɩzɩɣ nɛ ŋseɣti-i se ɛ-maɣmaɣ ɛkalɩ takayaɣ ŋga, piyele nɛ ña nɛ ɩ iwolo kpɛlɩkʋʋ yɔɔ Tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ? yaa Ɛbɛ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm taa? takayɩsɩ taa.

11. (a) Ye ɖa nɛ nɔɔyʋ ɖɩpaɣzɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ, ɛzɩmtaa pɩwɛɛ se ɖɩpaɣzɩ labʋ adɩma? (b) Nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛtɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ adɩma tɔm cɛyaa yɔ?

¹¹ Ɩɩkpɛlɩkɩɣ lɛ, ɩpaɣzɩnɩ adɩma. Sakɩyɛ taa lɛ, pɩkɩlɩɣ ɖeu se ye ña nɛ nɔɔyʋ ɩpaɣzɩ kpɛlɩkʋʋ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, ye pɩsaŋ yɔ, itaayele nɛ pɩɖɛɛ poliŋ pʋcɔ nɛ ɩpaɣzɩ labʋ adɩma kpɛlɩkʋʋ alɩwaatʋ taa. Pɩwɛɛ se ɖɩsɩnɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛna se fezuu kiɖeɖeu ɖeke pɩzɩɣna nɛ kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ Ɛsɔtɔm taa. Pʋcɔ nɛ mba pɛkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyaa Bibl yɔ, pa-taa nabɛyɛ yɔɔdɩ adɩma tɔm lɛ, pakalɩɣ Yakubu 1:5. Pɔyɔɔdɩ peeɖe se: “Ye mɩ-taa nɔɔyʋ ɛfɛyɩnɩ lɔŋsɩnɖɛ yɔ, ɛwɛɛ nɛ ɛpɔzʋʋ-ɖɩ Ɛsɔ.” Pʋwayɩ lɛ, wɩlɩyʋ pɔzɩ kpɛlɩkɩyʋ se: “Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ Ɛsɔ lɔŋsɩnɖɛ?” Pɩtʋʋ fɛyɩ se kpɛlɩkɩyʋ kaɣ tisuu se pɩwɛɛ se ɖɩtɩmnɩ Ɛsɔ.

12. Ɛzɩma ŋkaɣ labɩnʋʋ tʋmɩyɛ Keɣa 138:2-4 nɛ ŋsɩnɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ nɛ eheyi Yehowa faaa ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ adɩma taa?

¹² Wɩlɩ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ ɛzɩma patɩmɩɣ yɔ. Lɩzɩ-ɩ pɩ-taa se Yehowa sɔɔlaa se ewelisi adɩma wena ɛlakɩnɩ ɛ-laŋɩyɛ pilim yɔ. Lɩzɩ-ɩ pɩ-taa ɖɔɖɔ se adɩma wena ɖɩlakɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ ɖe-ɖeke yɔ a-taa, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiheyi Yehowa ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ yɔ; nɛ ɖiheyi-i ɖɔɖɔ mbʋ pɩtɩla ɖɩtɩsɔɔlɩ se ɖiheyi nɔɔyʋ pɩ-tɔm yɔ. Toovenim taa lɛ, Yehowa sɩm maɣzɩm mbʋ pɩwɛ ɖooo ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ. (Kalɩ Keɣa 138:2-4.) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖiseɣti ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ se ɛpɔzɩ Ɛsɔ se ɛsɩnɩ-ɩ nɛ ɛlɛɣzɩ ɛ-maɣzɩm kɩdɛkɛdɩm nɛ eyele lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ; Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛsɔɔlɩ kazandʋ ndʋ pɩtɩpɔzɩ se Krɩstʋ ñɩma ɩla yɔ. Ɛnawa se pɩfɛyɩ ɖeu, ɛlɛ kazandʋ ndʋ tɩ-hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ kɛdɩnɩ-ɩ. Seɣti-i nɛ eheyi Yehowa ɛzɩma ɖeyi ɖeyi pɩlakɩ-ɩ yɔ, nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ɩ nɛ ɛsɔɔlɩ mbʋ Ɛsɔ sɔɔlaa yɔ pi-ɖeke.—Keɣa 96:10.

13. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖitaayele nɛ pileɖi pʋcɔ nɛ ɖɩyaa ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa se pɔkɔŋ kediɣzisi? (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ sɔɔndʋ ɛtaakpa Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛkɔŋ Kewiyaɣ Kpaaŋ taa yɔ?

¹³ Taayele se pileɖi pʋcɔ nɛ ŋyaa ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ se ɛkɔŋ kediɣzisi. Tɔm ndʋ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɩɣ nɛ mbʋ ɛnaɣ kediɣzisi taa yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pitukuni ɛ-laŋɩyɛ nɛ pɩsɩnɩ-ɩ se ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa. Wɩlɩ-ɩ Ɛbɛ palakɩ Kewiyaɣ Kpaaŋ taa? tɛ video, nɛ ŋyaa-ɩ nɛ sɔɔlɩm se ña nɛ ɩ iwolo kediɣzisi. Ye pɩsaŋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋheyi-i se ŋsɩɣnɩ-ɩ nɛ ɛkɔɔ kediɣzisi taa. Pɩkɛ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ se ŋyaa tɔm susuyaa ndɩ ndɩ nɛ pasɩɣ-ŋ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ cɔlɔ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, piyeki nɛ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ tɩlɩ ɛgbɛyɛ taa ñɩma lalaa, nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛpaɣzɩɣ kɔm ɖe-kediɣzisi yɔ, sɔɔndʋ ɛtaasɩɣ-ɩ kpaʋ.

14. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ piseɣti Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ nɛ ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa?

¹⁴ Ða-kaɖʋwa lɛ se ɖɩsɩnɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa nɛ pɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa. (Efɛz. 4:13) Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ tisiɣ se ɖɩkpɛlɩkɩnɩ-ɩ Bibl yɔ, pɩtɩla ɛzɩma kpɛlɩkʋʋ kaɣ-ɩ wazʋʋ yɔ pɩ-yɔɔ ɛcalɩɣ maɣzʋʋ. Ɛlɛ sɔɔlɩm mbʋ ɛwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ, pɩwɛɣ nɛ pɩpaɣlɩɣ lɛ, pɩtɩla ɛkaɣ paɣzʋʋ maɣzʋʋ mbʋ ɛpɩzɩɣ ɛla nɛ ɛsɩnɩ lalaa, pɩkpɛndɩnɩ mba pɛtɛm wɛʋ ɛgbɛyɛ taa yɔ pɩ-yɔɔ. (Mat. 22:37-39) Ye pɩsaŋ yɔ, sɔɔndʋ ɛtaakpa-ŋ se ŋheyi ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ se ɖɩwɛnɩ waɖɛ se ɖɩla haɖɛ nɛ ɖɩɖʋ Kewiyaɣ tʋmɩyɛ nesi.

15. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ nɛ ɛla mbʋ pɩwɛ ɖeu yɔ alɩwaatʋ ndʋ tɔm natʋyʋ kɔŋ yɔ?

 ¹⁵ Wɩlɩ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ mbʋ pɩwɛɛ se ɛla alɩwaatʋ ndʋ tɔm natʋyʋ kɔŋ yɔ. Kpaɣ se ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ kɛ tɔm susuyu weyi patɩmɩyɩsɩtɩ-ɩ lɩm yɔ, nɛ eheyi-ŋ se ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ ɖʋ-ɩ ɖɩwɩzɩyɛ. Mbʋ ɛzɩ ŋŋtɩnɩ pa-taa nɔɔyʋ yɔɔ lɛ, pɩɩkɩlɩɣ ɖeu se ŋsɩnɩ-ɩ nɛ ɛna ndʋ Masɩ yɔɔdʋʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa yɔ? Ɛpɩzɩɣ nɛ ekpeɣ koobu ɛnʋ nɛ ɛsɔɔ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Ye ɛɛpɩzɩɣ se ɛla mbʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɛyɔɔdɩnɩ koobu ɛnʋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa nɛ sɔɔlɩm. Ɛɛlakɩ mbʋ lɛ, pɩwɛɛ se ɛ-kaɖʋwa ɛkɛna se ‘ɛwa e-koobu.’ (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Maatiyee 18:15.) Sɩnɩ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛñɔɔzɩ ndʋ ɛkaɣ yɔɔdʋʋ yɔ. Wɩlɩ-ɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ application JW Library^®, Guide de recherche pour les Témoins de Jéhovah nɛ jw.org^®, nɛ ehiɣ lɔŋ kɩbaŋ weyi ɩpɩzɩɣ nɛ ɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛcɔnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe yɔ. Ye ɛkpɛlɩkɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɛcɔnɩ tɔm ndʋ tɩkɔŋ ɛ nɛ lalaa pɛ-hɛkʋ taa yɔ ti-ɖeɖe pʋcɔ nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ kaɣ wɛʋ ɛ nɛ ɛgbɛyɛ taa ñɩma lalaa pɛ-hɛkʋ taa, ɛ-lɩm mɩyɩsʋʋ wayɩ.

16. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛ ɖeu se ŋyaa tɔm susuyaa lalaa nɛ pasɩ-ŋ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ cɔlɔ?

¹⁶ Yaa ɛgbɛyɛ taa ñɩma lalaa, nɛ egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛkɔŋ mɩ-ɛgbɛyɛ taa yɔ, se pasɩ-ŋ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ cɔlɔ. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ŋla mbʋ? Pɩtasɩnɩ lɩmaɣza wena a-tɔm ɖɩyɔɔdaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ lɛ, tɔm susuyaa lalaa pɩzɩɣ nɛ pasɩnɩ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋsɩnɩ-ɩ yɔ. Kpaɣ se ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ ñaɣ pana tam sakɩyɛ se eyele sɩgaa ñɔʋ, ɛlɛ ɛtɩpɩzɩ. Heyi Aseɣɖe Tʋ weyi pɩtɩla ɛɛñaɣ pana tam sakɩyɛ pʋcɔ nɛ ɛpɩzɩ nɛ eyele sɩgaa ñɔʋ yɔ se ɛsɩ-ŋ kpɛlɩkɩyʋ ɛnʋ ɛ-cɔlɔ. Ño-koobu ɛnʋ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtasɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ lɔŋ kɩbaŋ weyi ɩpɩzɩɣ nɛ ɩsɩnɩ-ɩ yɔ. Ye pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋcɔnɩ kpɛlɩkʋʋ yɔɔ koobu weyi ɛwɛ niye yɔ ɛ-ɛsɩndaa yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋheyi koobu ɛnʋ se ɛcɔnɩ kpɛlɩkʋʋ yɔɔ puwiye nɖɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ŋyaɣ lalaa se pasɩ-ŋ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ cɔlɔ yɔ, ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ ɛnʋ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛkpɛlɩkɩ lɔŋ pɔ-cɔlɔ. Taasɔɔ se ɖa-kaɖʋwa lɛ se ɖɩsɩnɩ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa.

17-18. Ŋŋkpakɩɣ lɩmaɣza se ŋna se ŋyele nɔɔyʋ kpɛlɩkɩnʋʋ yaa ŋtaayele lɛ, tɔm ndʋ yɔɔ pɩwɛɛ se ŋmaɣzɩ?

¹⁷ Ye ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ ɛɛlakɩ lɛɣzɩtʋ e-wezuu caɣʋ taa yɔ, pɩtalɩɣ ɖoli lɛ pɩwɛɛ se ŋpɔzɩ ña-tɩ se: ‘Ɛzɩ pɩwɛɛ se meyebi-i kpɛlɩkɩnʋʋ na?’ Pʋcɔ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza lɛ, pɩwɛɛ se ŋmaɣzɩ ɛyʋ ɛnʋ ɛ-wɛtʋ yɔɔ. Pɩwɛ nabɛyɛ kɛlɛʋ se pɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa, ɛlɛ lalaa lɛ pɩkpakɩɣ-wɛ alɩwaatʋ. Pɔzɩ ña-tɩ se: “Men-Bibl kpɛlɩkɩyʋ wɛɛ nɛ ɛɖɛɣnɩ ɛsɩndaa ɛzɩ ɛ-wɛtʋ pɔzʋʋ yɔ?” “Ɛwɛɛ nɛ ‘ɛɖɔŋ’ mbʋ ɛwɛɛ nɛ ɛkpɛlɩkɩɣ yɔ pɩ-yɔɔ, yaa ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ mbʋ ɛwɛɛ nɛ ɛkpɛlɩkɩɣ yɔ?” (Mat. 28:20) Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ pɩsɩ Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyʋ, ɛlɛ pɩwɛɛ se ɛlakɩ lɛɣzɩtʋ e-wezuu caɣʋ taa pazɩ pazɩ.

 ¹⁸ Ye nɔɔyʋ ɛkpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ ɛkpɛlɩkɩ Bibl, ɛlɛ ɛɛwɩlɩɣ paa ññɩɩ se mbʋ ɛkpɛlɩkɩɣ yɔ pɩkɛdɩnɩ-ɩ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla? Maɣzɩ wɛtʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ: Ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ tɛm Tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ? nɛ halɩ pɩtɩla Ɛbɛ ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm taa? takayɩsɩ kpɛlɩkʋʋ, ɛlɛ wiɖiyi ɛtɩkɔɔ kediɣzaɣ nakɛyɛ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ Krɩstʋ sɩm yɔɔ tɔzʋʋ sɔnzɩ! Nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, ehikiɣ kawanaɣ nɛ ɛfɛɣ kpɛlɩkʋʋ. Hɔɔlʋʋ kʋnɛ kɩ-taa lɛ, pɩwɛɣ ɖeu se ŋyɔɔdɩnɩ-ɩ kpayɩ. *

19. (a) Suwe ŋpɩzɩɣ nɛ ŋheyi ɛyʋ weyi ɛ-wɛtʋ wɛ ɛzɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ tɩkɛdɩnɩ-ɩ yɔ? (b) Nɛ tɔm ndʋ yɔɔ pɩwɛɛ se ŋmaɣzɩ?

¹⁹ Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpaɣzɩ kɛdaɣ nɛ tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ: ‘Ɛbɛ kɩlɩɣ-ŋ ɖɩɣʋ nʋmɔʋ se ŋpɩsɩ Yehowa Aseɣɖe Tʋ?’ Kpɛlɩkɩyʋ pɩzɩɣ nɛ ecosi se: ‘Mɔnsɔɔlɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ, ɛlɛ maakaɣ Yehowa Aseɣɖe Tʋ pɩsʋʋ wiɖiyi kpa!’ Ye ɩpaɣzʋʋ kpɛlɩkʋʋ yɔ pileɖaa, ɛlɛ Bibl kpɛlɩkɩyʋ wɛnɩ wɛtʋ ndʋ yɔ, ɛzɩ pɩtasɩ cɛyʋʋ se iwolo kpɛlɩkʋʋ yɔɔ? Hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa lɛ, pɩtɩla lɛɛlɛɛyɔ ñe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ heyiɣ-ŋ mbʋ pɩɖɩkɩ-ɩ nʋmɔʋ se ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɩ ɛzɩ ɛɛkaɣ pɩzʋʋ kpa nɛ esusi tɔm kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ŋtɩlɩɣ ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋna mbʋ ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se ŋla nɛ ŋsɩnɩ-ɩ yɔ.

20. Ɛzɩma Tʋma Labʋ 13:48 sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩna se pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ nɔɔyʋ yaa ɖiyebi-i kpɛlɩkɩnʋʋ?

²⁰ Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se Bibl kpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ wɛ ɛzɩ Ezekɩyɛɛlɩ alɩwaatʋ taa Izrayɛɛlɩ piya yɔ. Yehowa heyaɣ pɔ-tɔm Ezekɩyɛɛlɩ lɛ, ɛyɔɔdaa se: “Nɛ ŋkɛwɛ ɛzɩ wondu teyu weyi ɛ-nɔɔ taa nɛ leleŋ nɛ ɛmakɩ ɛ-cɩmʋʋ camɩyɛ nɛ kiwiɣ nɛ eteɣ wondu yɔ, nɛ pewelisiɣ ñɔ-tɔm, ɛlɛ paalakɩ tɩ-yɔɔ.” (Ezek. 33:32) Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ se ɖiheyi nɔɔyʋ se ɖiyeki-i kpɛlɩkɩnʋʋ. Ɛlɛ, “alɩwaatʋ ndʋ tɩkazaa yɔ tɩtɩɖɔɔ.” (1 Kɔr. 7:29) Mbʋ ɛzɩ ɖɩɩkpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ weyi ɛɛɖɛɣnɩ ɛsɩndaa yɔ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩñɩnɩ mba pawɩlɩɣ se pɛwɛnɩ “laŋa kɩbana se pehiɣ wezuu maatɛŋ yɔ.”—Kalɩ Tʋma Labʋ 13:48.

21. (a) Pɩnaɣ 2020 mayaɣ lɛ ŋga? (b) Nɛ ɛbɛ kakaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ se ɖɩla?

²¹ Pɩnaɣ 2020 mayaɣ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩmaɣzɩ ɛzɩma ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛ niye tɔmkpɛlɩkɩyaa labʋ tʋmɩyɛ taa nɛ pɩkpaɖɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Kɛwɛ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdɩ kediɣzaɣ sɔsɔɔ ŋga ɛlabɩ Galilee pʋʋ yɔɔ yɔ tɩ-taa. Ɛyɔɔdaa se: “Pʋyɔɔ lɛ, iwolo nɛ ɩla . . . ɛyaa nɛ papɩsɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa, ɩmɩyɩsɩ-wɛ lɩm.”—Mat. 28:19.