1. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɩcaɣ?

ƐYAA mba ɖɩmaɣzɩɣ pɔ-yɔɔ yɔ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ wɛ ɖɩcakɩ. Walʋ nɛ ɛ-halʋ pɔsɔɔlɩ alɩwaatʋ ndʋ pakpakɩɣ nɛ pacakɩ ɖama cɔlɔ yɔ siŋŋ. Piya evelisi sɔɔlɩ siŋŋ se sɩ nɛ sɩ-taabalaa kɩbama pakpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ pacakɩ. Nɛ ɖa-tɩŋa ɖɩsɔɔlɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ ɖo-koobiya Krɩstʋ ñɩma ɖɩkpakɩɣ nɛ ɖɩcakɩ yɔ siŋŋ. Ɛlɛ kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ ɖɛ-Ɛsɔ ɖɩcaɣ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ, ye ɖɩtɩmɩɣnɩ-ɩ, ɖɩkalɩɣ ɛ-Tɔm nɛ ɖɩmaɣzɩɣ ɛ-kaɖʋwa nɛ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ yɔ. Toovenim taa lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɩcakɩ yɔ, tɩmʋ ñɩm siŋŋ!—Keɣa 138:17.

2. Kaɖɛ nɖɩ ɖɩkatɩɣ?

² Paa ɖɩsɔɔlaa se ɖɩkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɩcakɩ yɔ, ɖɩkatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ. Pɩɖɔkʋʋnɩ-ɖʋ ɖe-wezuu caɣʋ taa, nɛ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖihiɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩlakɩ fezuu taa tʋma. Tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ, hɔʋ taa sʋʋtʋ nɛ tʋma lɛɛna wena a-tɔm cɛyaa yɔ, apɩzɩɣ nɛ amʋ-ɖʋ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ piyele nɛ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ pɩkɩlɩ-ɖʋ ɖɔkɩnʋʋ kpem nɛ ɖiihikiɣ alɩwaatʋ se ɖɩtɩmɩ, ɖɩkpɛlɩkɩ yaa ɖɩmaɣzɩ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ.

3. Ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩzɩɣ nɛ pɩmʋ ɖa-alɩwaatʋ?

³ Nabʋyʋ ɖɔɖɔ wɛɛ nɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩmʋ ɖa-alɩwaatʋ. Ye ɖɩtɩtɩlɩ labʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ ɖiyele nɛ tʋma wena a-labʋ tɩwɛɛkɩ pʋyʋ yɔ, amʋ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩpɩzaɣ se ɖɩkpaɣ nɛ ɖɩñɔtɩnɩ Yehowa yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩwɛ ɖeu se ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖileɣyiɣ. Ɛlɛ, halɩ aleɣya wena amʋnaa yɔ, apɩzɩɣ nɛ akpaɣ-ɖʋ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ piyele nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩkazɩɣ se ɖɩkpaɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ fezuu taa tʋma yɔ, tɩɩtasɩɣ ɖɔʋ. Pɩcɛyaa se ɖɩsɩɩ aleɣya a-lone taa.—Adu. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ lɛɛlɛɛyɔ?

 ⁴ Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩtɩlɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɩcakɩ yɔ camɩyɛ yɔ, nɛ ye ɖɩlabɩnɩ ɖa-alɩwaatʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ, ɛzɩma pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwazɩ-ɖʋ yɔ.

5. Ye pɩɣa evelaɣ nakɛyɛ ɛmaɣzɩ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩwɛ Efɛɛzɩ mba 5:15-17 taa yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, ɛzɩma pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-kɛ nɛ kalɩzɩ se kacakɩ wezuu ŋgʋ kɩkpaɖɩ ɖeu yɔ?

⁵Lɩzɩ wezuu caɣʋ ŋgʋ kɩkpaɖɩ ɖeu yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, piya evelisi maɣzɩɣ ɛzɩma sɩcaɣ wezuu ŋgʋ kɩkpaɖɩ ɖeu yɔ pɩ-yɔɔ. Hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa lɛ, wɩlɩyaa nɛ hɔʋ taa ñɩma mba paasɛɣ Yehowa yɔ, papɩzɩɣ nɛ peseɣti-sɩ se sɩla sukuli sɔsɔʋ nɛ pɩsa nɛ sihiɣ tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ nɛ liidiye sakɩyɛ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se sukuli sɔsɔʋ labʋ kaɣ mʋʋ sɩ-alɩwaatʋ sakɩyɛ. Hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa lɛ, lʋlɩyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa taabalaa pɩzɩɣ nɛ peseɣti piya evelisi se sɩkpaɣ si-wezuu nɛ sɩlabɩnɩ Yehowa tʋmɩyɛ. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ pɩɣa evelaɣ ŋga kɔsɔɔlɩ Yehowa yɔ nɛ kakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ? Ye kakalɩ Efɛɛzɩ mba 5:15-17 nɛ kamaɣzɩ pɩ-yɔɔ yɔ pɩkaɣ-kɛ sɩnʋʋ. (Kalɩ Efɛɛzɩ mba 5:15-17.) Pɩɣa evelaɣ nakɛyɛ kalɩɣ masɩ nzɩ nɛ pɩtɛ lɛ, kapɩzɩɣ nɛ kɔpɔzɩ ka-tɩ se: ‘Ɛbɛ “Yehowa sɔɔlɩm“ kɛnaa? Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ mankpaɣaa yɔ, pɩkaɣ-ɩ kɛdɩnʋʋ? Lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ mankpaɣaa yɔ, ɖɩkaɣ-m sɩnʋʋ nɛ malabɩnɩ ma-alɩwaatʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ na?’ Tɔzɩ se “kɩyakɩŋ kɛ kɩdɛkɛdɩŋ,” nɛ piileɖiɣ lɛ, Sataŋ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩkaɣ tɛm. Pɩkɛɣnɩ lɔŋsɩnɖɛ se ɖɩkpaɣ ɖe-wezuu nɛ ɖɩlabɩnɩ mbʋ pɩhaɣ Yehowa taa leleŋ yɔ.

6. (a) Ɛbɛ Maarɩɩ lɩzaa se ɛlakɩ? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩkɛnɩ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ?

⁶Tɩlɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ. Nabʋyʋ taa, pɩsa nɛ ɖɩlabɩnɩ ɖa-alɩwaatʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩlɩzɩ tʋma naalɛ wena a-labʋ tɩwɛɛkɩ pʋyʋ yɔ a-hɛkʋ taa. Mbʋ pɩlaba alɩwaatʋ ndʋ Yesu wobi Maarɩɩ nɛ Maarta pɛ-tɛ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩnɩɩ tɔm ndʋ tɩ-taa. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Maarta taa kaawɛ leleŋ siŋŋ se ɛmʋ Yesu ɛgɔndʋ, pʋyɔɔ ɛkpaɣ alɩwaatʋ se ɛlabɩ-ɩ tɔɔnaɣ ŋga ka-labʋ fɛyɩ kɛlɛʋ yɔ. Ɛlɛ, Maarɩɩ ñaacaɣ Yesu cɔlɔ nɛ ewelisiɣ tɔm ndʋ ɛlɛ yɔɔdaɣ yɔ. Mbʋ Maarta laba yɔ pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ, ɛlɛ Yesu yɔɔdaa se Maarɩɩ lɩzɩ “hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩkɩlɩ ɖeu yɔ.” (Luka 10:38-42, pɩ-tɛɛ tɔm.) Alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, pɩtɩla Maarɩɩ sɔ tɔɔnaɣ ŋga pɔtɔɔ puwiye yɔ kɔ-yɔɔ, ɛlɛ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɛtɩsɔɔ tɔm ndʋ ɛkpɛlɩkɩ Yesu cɔlɔ yɔ tɩ-yɔɔ kaaʋ. Alɩwaatʋ ndʋ Maarɩɩ kpaɣaa nɛ ɛcaɣ Yesu cɔlɔ yɔ, tɩɩmʋ ñɩm ɛ-ɛsɩndaa, mbʋ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɩcakɩ yɔ tɩmʋ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ?

7. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖɩtɩmɩɣ, ɖɩkpɛlɩkɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ?

⁷Pɩwɛɛ se ŋnɩɩ pɩ-taa se adɩma, kpɛlɩkʋʋ, nɛ tɔm ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ maɣzʋʋ kɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩmɩɣ yɔ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩyɔɔdʋʋnɩ ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ; ɛsɔɔlɩ-ɖʋ siŋŋ. (Keɣa 5:8) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ, ɖɩwɛɣ nɛ ‘ɖɩsɩŋ Ɛsɔ,’ ɛ-cɔlɔ lɔŋsɩnɖɛ kpeekpe lɩnaa. (Adu. 2:1-5) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ pɩlɩɩnɩ Yehowa yɔɔ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, ɖɩmaɣzɩɣ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ nɛ ɖɩtɔzʋʋ mbʋ ɛsɔɔlaa se ɛla ɖa-maɣmaɣ nɛ ɛyaa kpeekpe nɛ pɩwɛ piti yɔ pɩ-yɔɔ. Nʋmɔʋ ŋgʋ, kɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩlabɩnɩ ɖa-alɩwaatʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ, nɛ ŋgʋ kpaɖɩnɩ ɖeu. Ɛlɛ, ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩla mbʋ?

8. Ɛzɩma Yesu labɩnɩ ɛ-alɩwaatʋ tʋmɩyɛ kañɩmbusuu taa yɔ, lɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ pɩ-taa?

 ⁸Ye pɩsaŋ yɔ, lɩzɩ lone nɖɩ ɖɩ-taa kɔkɔɖɛ fɛyɩ yɔ. Iyele nɛ ɖɩna Yesu kɩɖaʋ. Pʋcɔ nɛ Yesu paɣzɩɣ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛkpaɣ kɩyakɩŋ 40 nɛ ɛcaɣ kañɩmbusuu taa. (Luka 4:1, 2) Kɔkɔɖɛ taawɛɛ lone nɖɩ ɖɩ-taa, nɛ Yesu pɩzaa nɛ ɛtɩmnɩ ɛ-Caa Yehowa nɛ ɛmaɣzɩ mbʋ ɛlɛ sɔɔlaa se ɛla yɔ pɩ-yɔɔ. Yesu labɩ mbʋ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛñɔɔzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛɖaŋ takɩm mbʋ piileɖiɣ lɛ, ɛkaɣaɣ katʋʋ nɛ ɛsɩndaa yɔ. Lɔŋ weyi ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpɛlɩkɩ Yesu kɩɖaʋ taa? Ye hɔʋ ŋgʋ kɩ-taa ŋwɛɛ yɔ kɩ-taa ñɩma ɩɖɔwa yɔ, pɩtɩla pɩfɛyɩ-ŋ kɛlɛʋ paa ɛzɩmtaa se ŋhiɣ lone nɖɩ ɖɩ-taa kɔkɔɖɛ fɛyɩ yɔ ɖɩɣa taa. Ye ŋwɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, ŋpɩzɩɣ ŋñɩnɩ lone nɖɩ ɖɩ-taa kɔkɔɖɛ fɛyɩ yɔ nɛ awayɩ. Mbʋ Julie lakɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛñɩnɩɣ se ɛkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛ nɛ Yehowa pacaɣ nɛ ɛtɩmnɩ-ɩ yɔ. Ɛ nɛ ɛ-walʋ pɛwɛ ɖɩɣa cikpelaɣ nakɛyɛ taa Fransɩ ɛjaɖɛ taa, nɛ pɩwɛ kaɖɛ se ɛyʋ ɛwɛɛ e-ɖeke nɛ nabʋyʋ ɛtaacɛyɩ-ɩ. Julie yɔɔdaa se: “Paa evemiye nɖɩ lɛ, malɩɣ nɛ mɔnɖɔŋ kaɖaɣ taa. Manpɩzɩɣ nɛ mɛwɛɛ peeɖe men-ɖeke, nabʋyʋ ɛɛkɛzɩɣ ma-lɩmaɣza, piyeki nɛ mɔyɔɔdʋʋnɩ Yehowa nɛ ma-laŋɩyɛ pilim.”

9. Paa pɩɩɖɔkɩnɩ Yesu siŋŋ yɔ, ɛzɩma ɛwɩlaa se ɛ nɛ Yehowa pa-taabalɩyɛ mʋ ñɩm ɛ-ɛsɩndaa?

⁹ Pɩɩɖɔkɩnɩ Yesu siŋŋ e-wezuu caɣʋ taa. Alɩwaatʋ ndʋ ɛlakaɣ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛyaa samasɩ tɩŋaɣ ɛ-wayɩ lona ndɩ ndɩ taa, pa-tɩŋa paasɔɔlaa se ɛnɩɩnɩ-wɛ. Kɩyakʋ nakʋyʋ, “tɛtʋ taa ɛyaa kpeekpe kaakpeɣli nɔnɔɔ taa” se pana-ɩ. Paa mbʋ yɔ, Yesu labɩ ɖʋtʋ nɛ ehiɣ alɩwaatʋ nɛ ɛcɔnɩ ɛ nɛ Yehowa pa-taabalɩyɛ ɖeɖe. Pʋcɔ nɛ wɩsɩ ɖʋʋ lɛ, ɛñɩnɩ “lone nɖɩ ɖɩ-taa ɛyaa fɛyɩ yɔ” se pɩsa nɛ ɛkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛ nɛ ɛ-Caa pe-ɖeke pacaɣ.—Mark. 1:32-35.

10-11. (a) Ɛzɩ Maatiyee 26:40, 41 yɔɔdʋʋ yɔ, lɔŋ weyi Yesu tasɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa Jɛtɩsemaanee kaɖaɣ taa nɛ ɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ? (b) Ɛlɛ ɛbɛ laba?

¹⁰ Ðoo wena a-taa pakpa Yesu nɛ tɛʋ fe nɛ pakʋ-ɩ yɔ a-taa, ɛɖaɣnɩ ñɩnʋʋ lone nɖɩ ɖɩ-taa kɔkɔɖɛ fɛyɩ yɔ se ɛkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛmaɣzɩ nɛ ɛtɩmɩ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ sɩɣaɣ tɩnaɣ. Eehiɣ lone nɖɩ Jɛtɩsemaanee kaɖaɣ taa. (Mat. 26:36) Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa Yesu tasɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa lɔŋ nɩɩyɩ pɩlɩɩnɩ adɩma yɔɔ, nɛ ɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ.

¹¹ Iyele nɛ ɖɩna mbʋ pɩɩlaba yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ patalɩ Jɛtɩsemaanee kaɖaɣ taa yɔ, ɖoo kaaɖɛ siŋŋ; pɩtɩla ɖoo kaatayɩ hɛkʋ nɛ pɩcɛzɩ pɩ-yɔɔ. Peeɖe Yesu heyi apostoloowaa se “ɩsɩnɩ-m feŋuu,” nɛ etuzi ɛ-tɩ se ɛtɩmɩ. (Mat. 26:37-39) Ɛlɛ Yesu wɛɛ nɛ ɛtɩmɩɣ lɛ, apostoloowaa paɣzɩ ɖou. Yesu kɔma nɛ ɛmaɣnɩ-wɛ peɖiɣni ɖou lɛ, ɛɖaɣnɩ-wɛ seɣtuu nɛ ɛtɔ se: “Ɩwɛɛ feŋuu  yɔɔ nɛ ɩwɛɛ adɩma yɔɔ.” (Kalɩ Maatiyee 26:40, 41.) Eɖiɣzinaa se paawɛ nɩɣzɛ taa siŋŋ nɛ pɩɩnɩ-wɛ ɖɔɖɔ. Yesu nɩ pe-siziŋ nɛ ɛtɔ se: “Tomnaɣ wɛnɩ ɛjandʋ.” Paa mbʋ yɔ, Yesu ɖaɣnɩ ɖɛʋ tam nabʋlɛ se ɛtɩmɩ, nɛ ɛpɩsaa lɛ ɛmaɣnɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa. Mbʋ ɛzɩ paawɛɛ nɛ patɩmɩɣ lɛ, pɛwɛɛ nɛ poɖou.—Mat. 26:42-45.

12. Ye nabʋyʋ taa ɖɩwɛ nɩɣzɛ taa siŋŋ yaa pɩnɩ-ɖʋ siŋŋ nɛ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmɩ yɔ, ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla?

¹²Lɩzɩ alɩwaatʋ kɩbandʋ. Nabʋyʋ taa, pɩtɩla ɖɩwɛɣ nɩɣzɛ taa siŋŋ yaa pɩnɩɣ-ɖʋ siŋŋ nɛ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmɩ yɔ. Ye pɩtalɩ-ŋ mbʋ yɔ, tɩlɩ se pɩtɩkɛ ñe-ɖeke ŋwɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa. Ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla? Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɛyaa nabɛyɛ tɩmaɣnɩ Yehowa alɩwaatʋ ndʋ pɛtɛŋ pe-evemiye taa tʋma se pahɩnɩɣ yɔ. Ɛlɛ pɔkɔm nɛ peɖiɣzina se patɩmɩɣnɩ-ɩ ɖanaɣ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ pɩtɩkɩlɩ-wɛ nɩʋ yɔ tɩ-taa lɛ, pɩsɩɣnɩ-wɛ nɛ pɩkɩlɩɣ. Lalaa kɔm nɛ peɖiɣzina se ye pɛwɛ wɛtʋ natʋyʋ taa, ɛzɩ ye pacaɣaa yaa poluŋ pa-nʋmbɔla yɔɔ nɛ patɩmɩɣ yɔ, pɩsɩɣnɩ-wɛ se nabʋyʋ ɛtaakɛzɩ pa-lɩmaɣza. Ɛlɛ, ye ŋwɛ nɩɣzɛ taa kpem yaa pitibi-ŋ yɔɔɔ kpem nɛ pɩlakɩ-ŋ ɛzɩ ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩmɩ yɔ, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla? Heyi Yehowa ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ yɔ. Ña-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɖa-Caa pʋtɔdɩyɛ nayʋ kaɣ nɩʋ ñɔ-tɔm taa.—Keɣa 138:4.

13. Electronique wondu ndʋ ɖɩwɛna yɔ, ɛzɩma tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkɛzɩ ɖa-lɩmaɣza alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩmɩɣ, ɖɩkpɛlɩkɩɣ yaa ɖɩwɛɣ kediɣzisi taa yɔ?

¹³Alɩwaatʋ ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ yɔ, taayele nɛ nabʋyʋ kɛzɩ ña-lɩmaɣza. Pɩtɩkɛ adɩma yɔɔ ɖeke ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩcɛyɩsɩ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ. Ɛsɔtɔm kpɛlɩkʋʋ nɛ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi wobu pɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñɔtɩnɩ Ɛsɔ nɛ pɩkɩlɩ. Ɛzɩ nabʋyʋ wɛɛ se ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlabɩnɩ ña-alɩwaatʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ ña-tɩ yɔɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ ŋwɛɣ kediɣzisi taa yɔ? Pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Ɛbɛ kɛzɩɣ ma-lɩmaɣza alɩwaatʋ ndʋ mɛwɛɣ kediɣzisi taa yaa alɩwaatʋ ndʋ mɛnkpɛlɩkɩɣ man-tɩ yɔɔ yɔ?’ Ɛzɩ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɛ ɛyaa mba payaɣ-ŋ pɔrtaabɩlɩ yɔɔ yɔ, yaa messagewaa mba petiyiɣni-ŋ pɔrtaabɩlɩ yɔɔ yaa électronique wondu lɛɛtʋ yɔɔ yɔ? Sɔnɔ, ɛyaa miiliyaarɩwaa sakɩyɛ wɛnɩ électronique wondu ndʋ. Ñɩnɩyaa nabɛyɛ yɔɔdʋʋ se ye ɖɩñɩnɩɣ se nabʋyʋ ɛtaakɛzɩ ɖa-lɩmaɣza, ɛlɛ  ɖɩsɩɩ pɔrtaabɩlɩ ɖɔ-cɔlɔ kpam yɔ, kɩpɩzɩɣ nɛ kɩkɛzɩ ɖa-lɩmaɣza. Lɔŋsɩnɖʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋka ña-lɩmaɣza mbʋ ŋɖiɣni labʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Ña-lɩmaɣza wɛɣ ɖoŋlɛɛɖɛ.” Pʋcɔ nɛ ɖɩpaɣzɩ kigbeɣliŋ cikpeŋ yaa kigbeɣliŋ sɔsɔŋ lɛ, peheyiɣ-ɖʋ ɖoŋ ɖoŋ se ɖɩñɔɔzɩ électronique wondu ndʋ ɖɩwɛna yɔ nɛ tɩtaacɛyɩ ɛyaa lalaa. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ ɖe-ɖeke yɔ, ɛzɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ ɖɔɖɔ se pɩsa nɛ électronique wondu ndʋ ɖɩwɛna yɔ, tɩtaakɛzɩ ɖa-lɩmaɣza nɛ tɩtaawɛɛkɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ se ɖa nɛ Yehowa ɖɩcaɣ yɔ?

14. Ɛzɩ Filiipi mba 4:6, 7 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛzɩma Yehowa kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩka ɖa-lɩmaɣza mbʋ ɖɩlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ?

¹⁴Pɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋka ña-lɩmaɣza mbʋ ŋlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ yaa ŋwɛɣ ɛgbɛyɛ taa kediɣzaɣ nakɛyɛ taa yɔ, ye ŋɖiɣzinaa se ña-lɩmaɣza wɛɛ nɛ ayɛlɩɣ yɔ, pɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ. Ye ŋwɛ nɩɣzɛ taa yɔ, pɩtɩla pɩɩwɛɣ-ŋ kɛlɛʋ se ŋkɛzɩ ña-nɩɣzɛ hɔɔlʋʋ nɛ ŋka ña-lɩmaɣza fezuu taa wondu yɔɔ. Ɛlɛ, pɩcɛyɩ siŋŋ se ŋla mbʋ. Tɩmɩ nɛ ŋpɔzɩ laŋhɛzɩyɛ, ɖɩkaɣ ɖaŋʋʋ ña-laŋɩyɛ nɛ ‘ña-maɣzɩm yɔɔ.’—Kalɩ Filiipi mba 4:6, 7.

15. Ye ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɩcakɩ yɔ, wazasɩ nzɩ ɖihikiɣ yɔ sɩ-taa nakɛyɛ lɛ ŋga?

¹⁵ Ye ŋkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ŋyɔɔdʋʋnɩ Yehowa, ŋwelisiɣni-i nɛ ŋmaɣzɩɣ ɛ-yɔɔ yɔ, pɩkaɣ-ŋ wazʋʋ siŋŋ. Ɛzɩma tɩyɛ? Kajalaɣ lɛ, pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋkpaɣ lɩmaɣza kɩbana. Bibl heyiɣ-ɖʋ se “weyi ɛ nɛ lɔŋsɩnɖaa pɔɖɔŋ yɔ, ɛkaɣ kɛʋ lɔŋsɩnɖʋ.” (Adu. 13:20) Pʋyɔɔ lɛ, ye ŋkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ña nɛ Yehowa weyi ɛ-cɔlɔ lɔŋsɩnɖɛ lɩnaa yɔ ɩcakɩ yɔ, ŋkaɣ pɩsʋʋ lɔŋsɩnɖʋ nɛ pɩkɩlɩ. Ŋkaɣ tɩlʋʋ ɛzɩma ŋla nɛ ñɔ-tɔm kɛdɩnɩ-ɩ yɔ nɛ pɩkpaɖɩ, nɛ pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ ɖɔɖɔ nɛ ŋtɩlɩ ɛzɩma ŋla nɛ ŋtaakpaɣ lɩmaɣza wena aɖʋʋ-ɩ ɖɩwɩzɩyɛ yɔ nɛ pɩkɩlɩ.

16. Ye ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɩcakɩ yɔ, ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩwɛɛ niye tɔm wɩlʋʋ taa nɛ pɩkɩlɩ?

¹⁶ Nabʋlɛ lɛ, ŋkaɣ pɩsʋʋ wɩlɩyʋ kɩbanʋ nɛ pɩkɩlɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyʋ nɔɔyʋ Bibl yɔ, kaɖʋsɩ nzɩ ɖɩwɛna nɛ sɩ-tɔm cɛyaa nɛ pɩkpaɖɩ yɔ sɩ-taa nakɛyɛ lɛ se ɖɩsɩnɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɛ ɛñɔtɩnɩ Yehowa. Ye ɖɩtɩmɩɣnɩ Yehowa nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ ɛ-yɔɔ tɔm nɛ pɩkɩlɩɣ yɔ, ɖa-maɣmaɣ ɖɩkaɣ-ɩ sɔɔlʋʋ nɛ pɩkɩlɩ nɛ ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩwɩlɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ se ɛsɔɔlɩ-ɩ ɖɔɖɔ. Mbʋ pɩlabɩ Yesu hɔɔlʋʋ taa. Alɩwaatʋ ndʋ ɛkɛdaɣ ɛ-Caa yɔɔ tɔm yɔ, ɛyɔɔdɩnɩ kpekpeka nɛ sɔɔlɩm; nɛ pɩɩsɩnɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa siɣsiɣ tɩnaa nɛ paba ɖɔɖɔ pɔsɔɔlɩ Yehowa.—Yoh. 17:25, 26.

17. Ɛbɛ yɔɔ adɩma nɛ kpɛlɩkʋʋ sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩcɛyɩsɩ ɖe-tisuu?

¹⁷ Nabudozo lɛ, ñe-tisuu kaɣ kpaʋ ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩ. Maɣzɩ mbʋ pɩlakɩ alɩwaatʋ ndʋ  ŋpɔzʋʋ Ɛsɔ se eɖiyi-ŋ, ɛhɛzɩ ña-laŋɩyɛ nɛ ɛsɩnɩ-ŋ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Alɩwaatʋ ndʋ payɩ Yehowa cosuu ña-adɩma ana a-yɔɔ yɔ, tisuu mbʋ ŋwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ pɩpaɣlɩɣ. (1 Yoh. 5:15) Ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋcɛyɩsɩ ñe-tisuu? Tɩ-yɔɔ kpɛlɩkʋʋ. Tɔzɩ se “tisuu lɩɣnɩ tɔm ndʋ ɛyʋ nɩwa yɔ tɩ-cɔlɔ” na. (Roma 10:17) Ɛlɛ, pʋcɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm lɛ, tɔm kpɛlɩkʋʋ ɖeke tɩmaɣ; pɩpɔzʋʋ se ɖɩla nabʋyʋ ɖɔɖɔ. Ɛbɛ ɖɔɖɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla?

18. Ha kɩɖaʋ ŋgʋ kɩwɩlɩɣ mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ.

¹⁸ Pɩcɛyaa se ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ. Iyele nɛ ɖɩna weyi ɛma Keɣa 76 yɔ ɛ-kɩɖaʋ. Ɛɛwɛ nɩɣzɛ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛmaɣzaɣ se ɛ nɛ e-koobiya Izrayɛɛlɩ mba pɔ-tɔm tɩtasɩ kɛdɩnʋʋ Yehowa. Nɩɣzɛ ana, ayekaɣ nɛ ɛtaapɩzɩɣ nɛ eɖou ɖoo taa. (Kalɩtʋ 3-9) Ɛbɛ ɛlaba? Eheyi Yehowa se: “Manɖaɣnɩɣ man-tɩ tʋʋzʋʋ ña-lakasɩ sɔsɔsɩ tɩŋa, nɛ mamaɣzɩɣ ño-kpoŋɖoye tʋma ana a-tɩŋa a-yɔɔ.” (Kalɩtʋ 13) Pɩkɛ toovenim se keɣa maɖʋ ɛnʋ ɛɛsɩm mbʋ Yehowa tɛm labʋ ɛ-samaɣ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, paa mbʋ yɔ ɛɛwɛɛ nɛ ɛpɔzʋʋ ɛ-tɩ se: “Ɛzɩ Ɛsɔ sɔɔ se ɛnaɣ pʋtɔdɩyɛ na, yaa pɩkɩlɩ-ɩ wɩzʋʋ nɛ ɛɖɩɣ ɛ-laŋɩyɛ kɩbanɖɛ na?” (Kalɩtʋ 10) Keɣa maɖʋ ɛnʋ ɛmaɣzɩ Yehowa tʋma yɔɔ nɛ ɛmaɣzɩ ɖɔɖɔ toovenim tɔm ndʋ tɩwɩlɩɣ se caanaʋ taa, Ɛsɔ na ɛyaa pʋtɔdɩyɛ nɛ ɛnɩɩ pe-siziŋ yɔ tɩ-yɔɔ. (Kalɩtʋ 12) Ɛbɛ lɩ pɩ-taa? Piyeba nɛ Keɣa maɖʋ taa tɛ se Yehowa ɛɛkaɣ lɔʋ ɛ-samaɣ kpa. (Kalɩtʋ 16) Mbʋ ɖɔɖɔ, ye ŋmaɣzɩɣ mbʋ Yehowa tɛm labʋ ɛ-samaɣ, nɛ mbʋ ɛtɛmɩ-ŋ labʋ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, ñe-tisuu kaɣ kpaʋ ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩ.

19. Ye ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɩcakɩ yɔ, wazaɣ ŋga ɖɩtasɩɣ hiɣu?

¹⁹ Nabʋnaza, kɔzɩ kɔzɩ lɛ ŋkaɣ sɔɔlʋʋ Yehowa nɛ pɩkɩlɩ. Sɔɔlɩm kɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩkaɣ-ŋ seɣtuu nɛ pɩkɩlɩ se ŋña Yehowa, ŋlaa kɩlaŋ se pɩsa nɛ ñɔ-tɔm kɛdɩnɩ-ɩ nɛ ŋɖɔkɩ ña-laŋɩyɛ paa takɩm mbʋ lɛ pɩ-taa yɔ. (Mat. 22:37-39; 1 Kɔr. 13:4, 7; 1 Yoh. 5:3) Nabʋyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩmʋ ñɩm nɛ pɩkɩlɩ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩwɛɣ ɖa nɛ Yehowa ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ.—Keɣa 62:2-9.

20. Ɛzɩma ŋkaɣ labʋ se pɩsa nɛ ŋhikiɣ alɩwaatʋ nɛ ña nɛ Yehowa ɩcakɩ?

²⁰ Tɔzɩ se adɩma, kpɛlɩkʋʋ nɛ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ maɣzʋʋ kɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ. Ɛzɩ Yesu yɔ, ñɩnɩ lona wena a-taa kɔkɔɖɛ fɛyɩ yɔ nɛ ŋkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ña nɛ Yehowa ɩcakɩ. Taasɩɩ mbʋ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɛzɩ ña-lɩmaɣza nɛ pɩ-tɔm tɩcɛyɩ yɔ ñɔ-cɔlɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ŋlakɩ fezuu taa tʋma yɔ, pɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋka ña-lɩmaɣza a-yɔɔ. Ye ŋlakɩnɩ ña-alɩwaatʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, Yehowa kaɣ-ŋ wazʋʋ nɛ ɛha-ŋ wezuu maatɛŋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa.—Mark. 4:24.