1. Nabʋyʋ taa, ɛbɛ yɔɔ sɔɔndʋ pɩzɩɣ nɛ pɩkpa-ɖʋ?

 SƆƆNDƲ kpaɣ ɖa-tɩŋa nabʋyʋ taa. Pɩkɛ toovenim se Bibl kpɛlɩkʋʋ sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɩtasɩɣ seu sɔɔndʋ sɩm, aleewa nɛ mbʋ pɩkaɣ talʋʋ ɛyaa cee wayɩ yɔ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩwɛɛ yɔ, «lakasɩ nzɩ sɩkpaɣ ɛyaa sɔɔndʋ yɔ» sɩwɛɛ nɛ sɩlakɩ; sɩ-taa nasɩyɩ yɔ: yoŋ, ñam ñam lakasɩ nɛ kʋdɔmɩŋ. (Luka 21:11) Pɩtɩla ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖise ɖɔɖɔ ɛyaa sɔɔndʋ, ɛzɩ kominawaa mba panazɩɣ-ɖʋ yɔ yaa ɖɔ-hɔʋ taa ñɩma mba pakaɖɩɣnɩ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ yɔ. Nabɛyɛ seɣ sɔɔndʋ se paakaɣ pɩzʋʋ nɛ pɔɖɔkɩ pa-laŋa kala wena pakatɩɣ lɛɛlɛɛyɔ yaa wena pɩtɩla pakaɣ katʋʋ cee wayɩ yɔ a-taa.

2. Kɛdɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa Daviid kaawɛɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ Gaatɩ tɛtʋ taa yɔ.

² Nabʋyʋ taa, sɔɔndʋ kaakpa Daviid. Alɩwaatʋ ndʋ Wiyaʋ Sɔɔlɩ kaawɛɛ nɛ ɛɖʋʋ Daviid wayɩ se ɛkʋ-ɩ yɔ, Daviid kaakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se eseɣ nɛ ewolo Filistii mba tɛtʋ ndʋ payaɣ se Gaatɩ yɔ tɩ-taa. Pitileɖi lɛ, Gaatɩ wiyaʋ Akis nɩɩ se Daviid kaakɛnɩ you laɖʋ ɖoŋ tʋ weyi peteɣaɣ hendu nɛ pɛɖɛyɩɣ-ɩ se ɛkʋ Filistii mba «kudokiŋ hiŋ» yɔ. Piyeba nɛ «sɔɔndʋ paɣzɩ [Daviid] kpaʋ siŋŋ.» (1 Sam. 21:​10-12) Sɔɔndʋ kpaɣaɣ-ɩ nɛ mbʋ Akis kaɣ-ɩ labʋ yɔ. Ɛzɩma Daviid laba nɛ ɛwa sɔɔndʋ ndʋ?

3. Ɛzɩ Keɣa 56:​1-3, 11 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ sɩnɩ Daviid nɛ ɛwa ɛ-sɔɔndʋ?

³ Daviid yɔɔdɩ ɛzɩma pɩlakaɣ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ Gaatɩ tɛtʋ taa yɔ pɩ-tɔm Keɣa 56 taa. Keɣa ŋga ka-taa, Daviid yɔɔdɩ mbʋ pʋyɔɔ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-ɩ yɔ pɩ-tɔm kpayɩ kpayɩ, ɛlɛ ɛyɔɔdɩ ɖɔɖɔ mbʋ pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛwa sɔɔndʋ ndʋ yɔ pɩ-tɔm. Alɩwaatʋ ndʋ sɔɔndʋ kpaɣaɣ Daviid yɔ, ɛta Yehowa liu.  (Kalɩ Keɣa 56:​1-3, 11.) Daviid kaawɛnɩ toovenim se ɛtaa Yehowa liu. Yehowa sɩnɩ Daviid nɛ ɛla nabʋyʋ nɛ pɩya ɛ-ñʋʋ, nɛ pɩɩwɛ ŋgee kpem: Ɛlaba ɛzɩ ɛkɛ kpaanzɩyʋ yɔ. Mbʋ ɛzɩ Akis kaakʋ Daviid lɛ, eyebi-i nɛ ɛɖɛɛ. Piyeba nɛ Daviid hiɣ ñʋʋ yabʋ.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

⁴ Ða ɖɔɖɔ ye ɖɩtaɣ Yehowa liu yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwa ɖɔ-sɔɔndʋ. Ɛlɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ, kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ sɔɔndʋ kpaɣ-ɖʋ yɔ? Iyele nɛ ɖɩkpaɣ kɩɖaʋ nakʋyʋ: Ye ŋnɩwa se ŋwɛnɩ kʋdɔŋ nakʋyʋ yɔ, kajalaɣ taa lɛ sɔɔndʋ pɩzɩɣ nɛ pɩkpa-ŋ. Ɛlɛ ye ŋtaɣ liu ñɔ-ɖɔkɔtɔ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwa sɔɔndʋ ndʋ. Pʋtɔma yɔ, ɛtɛm sɩnʋʋ ɛyaa sakɩyɛ mba paawɛnɩ kʋdɔŋ ŋgʋ yɔ. Pʋtɔma ɖɔɖɔ yɔ, ewelisiɣni-ŋ camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ŋheyiɣ-i mbʋ pɩkpaɣ-ŋ sɔɔndʋ yɔ pɩ-tɔm yɔ, nɛ ŋnaɣ se ɛmaɣzɩɣ ñɔ-yɔɔ. Pɩtɩla ɛma-ŋ kɔyɛ nɖɩ ɖɩɩtɛm sɩnʋʋ ɛyaa lalaa nɛ pawaa pa-kʋdɔmɩŋ yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ ye ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ Yehowa tɛm-ɖʋ labʋ, mbʋ eɖiɣni-ɖʋ labʋ lɛɛlɛɛyɔ nɛ mbʋ ɛkaɣ-ɖʋ labʋ cee wayɩ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, ɖɩtaɣ-ɩ liu nɛ pɩkɩlɩ. Mbʋ ɖɔɖɔ Daviid kaalaba. Ðɩɩtazɩɣ tɔm ndʋ fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ-ɩ nɛ ɛma Keɣa 56 taa yɔ tɩ-taa natʋyʋ taa lɛ, maɣzɩ ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtaa Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ nɛ ŋwa ñɔ-sɔɔndʋ yɔ pɩ-yɔɔ.

ƐBƐ YEHOWA TƐM LABƲ?

5. Pɩsa nɛ Daviid wa ɛ-sɔɔndʋ lɛ, ɛbɛ yɔɔ ɛmaɣzaɣ? (Keɣa 56:​12, 13)

⁵ Paa Daviid wezuu kaasʋ kaɖɛ taa yɔ, ɛkam ɛ-lɩmaɣza mbʋ Yehowa kaatɛm labʋ yɔ pɩ-yɔɔ. (Kalɩ Keɣa 56:​12, 13.) Mbʋ Daviid lakaɣ e-wezuu caɣʋ kpeekpe taa. Nabʋyʋ taa, ɛkpakaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛmaɣzɩɣ Yehowa wondu kɩlɩzɩtʋ yɔɔ, nɛ pɩtɔzaɣ-ɩ se Yehowa kɛ ɖoŋ tɩŋa tʋ nɛ ɛmaɣzɩɣ ɛyaa yɔɔ siŋŋ. (Keɣ. 65:​6-9) Daviid maɣzaɣ ɖɔɖɔ mbʋ Yehowa labɩ ɛyaa lalaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ. (Keɣ. 31:19; 37:​25, 26) Nɛ Yehowa kaatɛm sɩnʋʋ Daviid ɛnʋ ɛ-maɣmaɣ nɛ ɛkandɩyɩ ɛ-yɔɔ kpaɣnɩ ɖooo ɛ-pɩjatʋ taa; nɛ pɩ-yɔɔ ɛkɩlaɣ maɣzʋʋ. (Keɣ. 22:​9, 10) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Daviid maɣzaɣ pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛtaa Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ.

6. Alɩwaatʋ ndʋ sɔɔndʋ kpaɣ-ɖʋ yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu?

 ⁶ Alɩwaatʋ ndʋ sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ yɔ, pɔzɩ ña-tɩ se: «Ɛbɛ Yehowa tɛm labʋ nɛ pɩɖɛɛ?» Maɣzɩ wondu ndʋ Yehowa lɩzaa yɔ tɩ-yɔɔ. Yehowa cɔŋnɩ ɛsɔdaa sumasɩ nɛ hayɩm taa hɛtʋ yɔɔ camɩyɛ, ŋgʋ ɛtɩlɩzɩ-tʋ ɛ-lɛzʋʋ nɛ tɩɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ tɩsɛɛ-ɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ mbʋ lɛ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtaa-ɩ liu se ɛkaɣ cɔnʋʋ ɖa ɖɔɖɔ ɖa-kɩcɛyɩm ɖeɖe. (Mat. 6:​25-32) Maɣzɩ ɖɔɖɔ mbʋ Yehowa tɛm labʋ ɛ-sɛyaa yɔ pɩ-yɔɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpɛlɩkɩ Bibl taa ɛyaa mba pawɩlaa se pɛwɛnɩ tisuu siŋŋ yɔ pa-taa nɔɔyʋ yɔɔ tɔm, yaa ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkalɩ ɖa-alɩwaatʋ taa Yehowa sɛyʋ nɔɔyʋ yɔɔ tɔm. a Pɩtasɩ lɛ, maɣzɩ ɛzɩma Yehowa tɛm cɔnʋʋ ñɔ-yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛzɩma ɛhɔmɩ-ŋ nɛ ɛkɔnɩ toovenim taa? (Yoh. 6:44) Ɛzɩma ecosi ña-adɩma yɔɔ? (1 Yoh. 5:14) Ɛzɩma ɛ-pɩyalʋ kʋsɔɔlʋ kɩlaʋ wazɩɣ-ŋ paa evemiye nɖɩ?—Efɛz. 1:7; Ebr. 4:​14-16.

7. Ɛzɩma nayʋ Danɩyɛɛlɩ kɩɖaʋ sɩnɩ Vanessa nɛ ɛwa ɛ-sɔɔndʋ?

⁷ Payaɣ Hayitii koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Vanessa. b Ɛɛkatɩ wɛtʋ natʋyʋ nɛ sɔɔndʋ kpaɣ-ɩ. E-kooka taa abalʋ nɔɔyʋ yaɣaɣ-ɩ nɛ etiyiɣni-i message waa paa evemiye nɖɩ, nɛ ɛñɩkɩɣ ɛ-yɔɔ se ɛ nɛ ɩ paɖʋ taabalɩyɛ. Vanessa kaaheyi-i kpayɩ se ekizaa. Ɛlɛ pɩwɩzɩ abalʋ ɛnʋ siŋŋ nɛ halɩ eheyi Vanessa se ɛlakɩ-ɩ kɩdɛkɛdɩm. Vanessa yɔɔdaa se: «Sɔɔndʋ kaakpa-m kpem.» Ɛzɩma Vanessa laba nɛ ɛwa ɛ-sɔɔndʋ ndʋ? Ɛkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nasɩyɩ se pɩkandɩyɩ ɛ-yɔɔ. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ sɩnɩ-ɩ nɛ eheyi-tʋ ñʋndɩnaa. Ɛɛkam ɛ-lɩmaɣza ɖɔɖɔ ɛzɩma Yehowa kaasɩnɩ ɛ-sɛyaa caanaʋ taa yɔ pɩ-yɔɔ. Vanessa yɔɔdaa se: «Ɛyʋ weyi ɛ-tɔm calɩ kɔm ma-ñʋʋ taa yɔ, ɛnʋ lɛ nayʋ Danɩyɛɛlɩ. Paa ɛtaala kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ yɔ paakpaɣ-ɩ nɛ pɛpɛɖɩ tɔɔyɩŋ weyi ñɔɔsɩ wɩɣaɣ-ɩ yɔ ɩ-pɔʋ taa. Paa mbʋ yɔ, Yehowa kandɩyɩ ɛ-yɔɔ. Mɔnpɔzɩ Yehowa se ɛcɔnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe. Pʋwayɩ lɛ, sɔɔndʋ yebi-m kpaʋ.»—Dan. 6:​12-22.

ƐBƐ YEHOWA WƐƐ NƐ ƐLAKƖ LƐƐLƐƐYƆ?

8. Ɛbɛ Daviid taa kaatɛmnaa? (Keɣa 56:8)

⁸ Paa Daviid wezuu kaasʋ kaɖɛ taa alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ Gaatɩ yɔ, ɛtɩka ɛ-lɩmaɣza mbʋ pɩkpaɣaɣ-ɩ sɔɔndʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛlɛ ɛlɩzaa se ɛmaɣzɩɣ mbʋ Yehowa kaawɛɛ nɛ ɛlakɩ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ. Daviid kaanawa se Yehowa ɖiyaɣ-ɩ nɛ ɛkandɩyɩɣ ɛ-yɔɔ nɛ ɛnɩɣ ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ pɩ-taa. (Kalɩ Keɣa 56:8.) Pɩtasɩ lɛ Daviid taabalaa kɩbama kaasɩnɩ-ɩ siŋŋ nɛ pakpazɩ-ɩ ɖoŋ. Pa-taa nabɛyɛ lɛ Yonataanɩ nɛ Cɔjɔ Kɩlɩm Ahimelɛɛkɩ. (1 Sam. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) Nɛ paa Wiyaʋ Sɔɔlɩ kaañɩnaɣ se ɛkʋ Daviid yɔ, Daviid pɩzaa nɛ ese nɛ ɛya e-wezuu ñʋʋ. Ɛ-taa kaatɛma se Yehowa sɩm kaɖɛ nɖɩ ɛɛwɛɛ nɛ ɛkatɩɣ yɔ, nɛ ɛɛsɩm ɖɔɖɔ ɖoŋ weyi kaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ.

9. Ɛbɛ Yehowa naɣ ɖa-taa paa weyi lɛ ɛ-yɔɔ?

⁹ Ye ŋkatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ nɛ sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ yɔ, tɔzɩ se Yehowa sɩm kaɖɛ nɖɩ, nɛ ɛsɩm ɖɔɖɔ ɖoŋ weyi kaɖɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ ñɔ-yɔɔ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ mba kaawɛ yomiye taa Ejipiti yɔ, pɩtɩkɛ ɛzɩma panazaɣ-wɛ yɔ pi-ɖeke Yehowa naɣaɣ, ɛlɛ ɛɛsɩm ɖɔɖɔ ‘wɩzasɩ nzɩ panɩɣaɣ yɔ.’ (Ejl. 3:7) Daviid te hendu se Yehowa na ‘ɛ-kʋñɔŋ’ nɛ ‘e-siziŋ sɔsɔŋ.’ (Keɣ. 31:7) Nɛ alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ samaɣ tɔkaɣ kʋñɔŋ lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena kakpaɣaa yɔ a-yɔɔ yɔ, «pɩɩkɛnɩ-ɩ kʋñɔŋ.» (Iza. 63:9) Alɩwaatʋ ndʋ sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ yɔ, Yehowa nɩɣ ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ yɔ pɩ-taa nɛ ɛsɔɔlɩ siŋŋ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋwa ñɔ-sɔɔndʋ ndʋ.

10. Ɛbɛ yɔɔ ña-taa tɛma se Yehowa cɔŋnɩ ñɔ-yɔɔ nɛ ɛkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋlʋbɩnɩ paa kaɖɛ nɖɩ?

 ¹⁰ Paa mbʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ŋkatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ nɛ ɖɩkpaɣ-ŋ sɔɔndʋ yɔ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ ña-tɩ se ɛzɩma Yehowa sɩɣnɩ-ŋ. Pɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋna ɛzɩma ɛwɛɛ nɛ ɛɖʋʋ-ŋ nesi yɔ. (2 Awi. 6:​15-17) Pʋwayɩ lɛ, maɣzɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ: Samaɣ taa tɔm yɔɔdʋʋ nabʋyʋ yaa tɔm ndʋ koobu nɔɔyʋ cosi kediɣzaɣ nakɛyɛ taa yɔ, tɩtɛmɩ-ŋ kpazʋʋ ɖoŋ na? Ɛgbɛyɛ takayaɣ nakɛyɛ, video nakʋyʋ yaa hendu kɩfatʋ natʋyʋ kpazɩ-ŋ ɖoŋ na? Koobu nɔɔyʋ heyi-ŋ tɔm natʋyʋ yaa ɛkalɩ-ŋ mayaɣ nakɛyɛ nɛ pɩhɛzɩ ña-laŋɩyɛ na? Pɩwɛ kɛlɛʋ se ɖɩsɔɔ ɛzɩma sɔɔlɩm mbʋ koobiya wɩlɩɣ-ɖʋ yɔ nɛ fezuu taa tɔɔnaɣ ŋga ɖɩtɔkɩ yɔ pɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛlɛ, pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ pɩkɛnɩ kʋjɔŋ kɩbaŋ weyi ɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ yɔ. (Iza. 65:13; Mark. 10:​29, 30) Kʋjɔŋ ɛnɩ ɩwɩlɩɣ se Yehowa cɔŋnɩ ñɔ-yɔɔ. (Iza. 49:​14-16) Nɛ ɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se Yehowa mʋnaa se ŋtaa-ɩ liu.

11. Ɛbɛ sɩnɩ Aida nɛ ɛwa ɛ-sɔɔndʋ?

¹¹ Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Aida, ɛwɛ Seneegaalɩ ɛjaɖɛ taa. Ɛna ɛzɩma Yehowa sɩnɩ-ɩ kaɖɛ naɖɩyɛ taa yɔ. Ɛnʋ kɛnɩ kajalaɣ pɩɣa; pʋyɔɔ lɛ, ɛ-lʋlɩyaa kaaɖaŋaa se ɛkaɣ ñɩnʋʋ liidiye nɛ ɛcɔnɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ nɛ ɛtɛ ɛcɔnɩ pɔ-yɔɔ. Ɛlɛ Aida caɣ wezuu kɛlɛʋ se pɩsa nɛ ɛla nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ, pʋyɔɔ lɛ ɛtaawɛɛnɩ liidiye sakɩyɛ. Ɛ-hɔʋ taa mba taa wɩnɩ-ɩ siŋŋ nɛ pakʋ ɛ-tɔm. Aida yɔɔdaa se: «Sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m se maakaɣ pɩzʋʋ nɛ mansɩnɩ ma-lʋlɩyaa nɛ ɛyaa tɩŋa kaɣ-m lɔʋ. Halɩ mankʋ Yehowa tɔm se eyeba nɛ pɩtɩŋa pɩtɛzɩ wɛɛkʋʋ.» Pʋwayɩ lɛ, Aida welisi samaɣ taa tɔm natʋyʋ kediɣzaɣ nakɛyɛ taa. Ɛyɔɔdaa se: «Tɔm yɔɔdɩyʋ tɔzɩ-ɖʋ se paa siziŋ weyi ɖɩnɩɣ ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ, Yehowa sɩmɩ-ɩ. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ koobiya lalaa patasɩ-m lɔŋ nɛ pazɩ pazɩ lɛ, man-taa ɖaɣnɩ tɛm se Yehowa sɔɔlɩ-m. Manpaɣzɩ tɩmnʋʋ Yehowa nɛ man-taa tɛ nɛ pɩkɩlɩ se ɛsɩɣnɩ-m, piyeba nɛ alɩwaatʋ ndʋ mana ɛzɩma ecosaɣ ma-adɩma yɔɔ yɔ lɛ, pɩha-m laŋhɛzɩyɛ siŋŋ.» Pʋwayɩ lɛ, Aida hiɣ tʋmɩyɛ naɖɩyɛ nɛ ɖɩsɩɣnɩ-ɩ se ɛpɩzɩ nɛ ɛcɔnɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ taa nɛ ɛtɛ ɛsɩnɩ ɛ-lʋlɩyaa nɛ ɛyaa lalaa. Ɛyɔɔdaa se: «Mɛnkpɛlɩkaa se pɩwɛɛ se mantaa Yehowa liu nɛ  ma-laŋɩyɛ pilim. Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ɖoŋ ɖoŋ mɛntɛŋ tɩmʋʋ lɛ, mɔn-sɔɔndʋ cɛkɩ.»

ƐBƐ YEHOWA KAƔ LABƲ CEE WAYƖ?

12. Ɛzɩ Keɣa 56:9 yɔɔdʋʋ yɔ, tɔm ndʋ Daviid taa kaatɛmnaa?

¹² Kalɩ Keɣa 56:9. Mayaɣ kanɛ kawɩlɩɣ mbʋ pɩtasɩ sɩnʋʋ Daviid nɛ ɛwa ɛ-sɔɔndʋ yɔ. Paa e-wezuu kaawɛ kaɖɛ taa mbʋ yɔ, ɛmaɣzɩ mbʋ Yehowa kaɣ-ɩ labʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Daviid kaanawa se Yehowa kaɣ-ɩ holuu alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ. Halɩ Yehowa kaayɔɔdaa se Daviid kaɣ kɛnʋʋ Izrayɛɛlɩ wiyaʋ 2 ñɩnʋ. (1 Sam. 16:​1, 13) Daviid ɛsɩndaa lɛ, ye Yehowa ɛlabɩ tamaɣ nakɛyɛ yɔ, pɩwɛ ɛzɩ kɛtɛm labʋ yɔ.

13. Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɛbɛ Yehowa kaɣ labʋ?

¹³ Ɛbɛ Yehowa labɩ tamaɣ se ɛlakɩ-ŋ? Ðɩɩɖaŋɩɣ se ɛlɩzɩ-ɖʋ kʋñɔmɩŋ tɩŋa taa sɔnɔ. c Ɛlɛ paa kala wena ŋkatɩɣ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ, Yehowa kaɣ a-tɩŋa ɖɩzʋʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa. (Iza. 25:​7-9) Ða-Lɩzɩyʋ wɛnɩ ɖoŋ se efezi sɩɖaa, ɛwaa ɖa-kʋdɔmɩŋ nɛ ɛɖɩzɩ koyindinaa tɩŋa.—1 Yoh. 4:4.

14. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ?

¹⁴ Ye sɔɔndʋ ɛkpaɣ-ŋ yɔ, maɣzɩ mbʋ Yehowa kaɣ labʋ cee wayɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Maɣzɩ ɛzɩma pɩkaɣ-ŋ labʋ alɩwaatʋ ndʋ Sataŋ ɛɛtasɩɣ wɛʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa kaɣ lɛɣzʋʋ kañatʋ tɩnaa lone taa yɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ paa evemiye nɖɩ lɛ ɖa-mantɩtalɩ pilim wɛtʋ wɛɣ nɛ tɩmʋkɩ pazɩ pazɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Pɩnaɣ 2014 kigbeɣluu sɔsɔʋ taa, palabɩ la ŋwɩlɩ nakʋyʋ nɛ kɩwɩlɩ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ ɖe-lidaʋ yɔɔ yɔ. Caja nɔɔyʋ nɛ ɛ-hɔʋ palabɩ kɛdaɣ pɩlɩɩnɩ 2 Timootee 3:​1-5 yɔɔ nɛ pɔyɔɔdɩ tɔm ndʋ papɩzaɣ se pama masɩ nzɩ sɩ-taa ye pakpaɣ sɩ-taa tɔm nɛ pamaɣzɩnɩ wɛtʋ ndʋ tɩkaɣ wɛʋ Paradisuu taa yɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa lɛ, koboyaɣ kaɣnɩ wɛʋ siŋŋ. Ɛyaa ɛɛkaɣ nɩnʋʋ pa-tɩ yeke, pakaɣ wɛʋ fezuu taa ñɩm laɣzaɣ sɔsɔɔ, pakaɣ kɛʋ toovenim tɩnaa, pakaɣ pa-tɩ luzuu, pakaɣ labʋ nɛ lalaa hɩla sɛɛ, pakaɣ pa-ñɩma ñam, pakaɣ sɩm kʋjɔʋ, pakaɣ wɛʋ siɣsiɣ, pakaɣ wɛnʋʋ laŋɩyɛ kɩbanɖɛ, pakaɣ kɛʋ pʋtɔdɩyɛ nayaa, pakaɣ ɖama yɔɔ tɔm kɩbandʋ yɔɔdʋʋ, pakaɣ pa-tɩ ɖɔkʋʋ, pakaɣ kɛʋ hɛɛɛ tɩnaa, pakaɣ kɛʋ kɩbandʋ taabalaa. Pakaɣ ɖama haʋ toovenim, pɔ-tɔm kaɣ wɛʋ ɖeu, pa-tɩ luzuu kaɣ pɛ-ɛsa kuluu, paakaɣ kɛʋ leleŋ ɛgbaɣdɩnaa ɛlɛ Ɛsɔ mba. Pawɩlɩɣ Ɛsɔ sɔɔlɩm kpeetaɣ nɛ pa-laŋɩyɛ pilim, nɛ paba mbʋ yɔ, ñɔɔnɩ-wɛ kpam.» Ña nɛ ñɔ-hɔʋ yaa ña nɛ koobiya nabɛyɛ ɩlakɩ kɛdaɣ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma wezuu caɣʋ kaɣ wɛʋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa yɔ pɩ-yɔɔ?

15. Paa sɔɔndʋ ɛkpaɣaɣ Tanja yɔ, ɛbɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛwa ɛ-sɔɔndʋ?

¹⁵ Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Tanja, ɛwɛ Masedonii hayo kiŋ. Ɛmaɣzɩ cee wayɩ wazasɩ yɔɔ lɛ, pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛwa ɛ-sɔɔndʋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛpaɣzɩ Bibl kpɛlɩkʋʋ yɔ, ɛ-lʋlɩyaa kaɖɩnɩ-ɩ siŋŋ. Ɛkɛdaa se: «Mbʋ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m se pɩkaɣ labʋ yɔ, pɩ-taa nabʋyʋ laba. Mowoki paa kediɣzaɣ ŋga nɛ mɔnkɔɔ lɛ, mon-ɖoo makɩ-m. Ma-lʋlɩyaa heyi-m se pɩcɩbɩ-m nɛ manpɩsɩ Yehowa Aseɣɖe Tʋ yɔ, pakʋʋ-m.» Pɩtɛmnaa se pɔɖɔɔnɩ Tanja ɖɩɣa. Ɛzɩma Tanja laba? Ɛyɔɔdaa se: «Mankam ma-lɩmaɣza taa leleŋ weyi mankaɣ hiɣu tam tam mbʋ pʋyɔɔ yɔ malɩzaa se mɔnɖɔkʋʋ man-cɩŋgɩlɩm wɛtʋ yɔ ɩ-yɔɔ. Manawa se mbʋ manpɩzɩɣ nɛ melesi ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ, Yehowa kaɣ-m hɛyʋʋ pi-lone taa ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa. Mamaɣzɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ; nɛ mamaɣzɩ ɖɔɖɔ ɛzɩma ɖɩkaɣ sɔʋ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ tɩŋa yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ.» Tanja ɖɔkɩ ɛ-cɩŋgɩlɩm wɛtʋ. Nɛ Yehowa sɩnɩ-ɩ nɛ ehiɣ ɖenɖe ɛcaɣ yɔ. Sɔnɔ, Tanja walɩ koobu siɣsiɣ tʋ nɔɔyʋ nɛ ɛ nɛ ɩ pɛwɛ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ taa nɛ pehikiɣ taa leleŋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa.

 YELE NƐ LIDAƲ ŊGƲ ŊWƐNƖ YEHOWA YƆƆ YƆ KƖPAƔLƖ

16. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ lakasɩ nzɩ sɩ-tɔm pɔyɔɔdɩ Luka 21:​26-28 taa yɔ, ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛ abalɩtʋ?

¹⁶ Kʋñɔŋ sɔsɔʋ alɩwaatʋ taa, sɔɔndʋ «kaɣ yebu nɛ ɛyaa fiɣni.» Ɛlɛ Ɛsɔ samaɣ ñakaɣ ka-tɩ ɖɔkʋʋ kpam nɛ kɛwɛɛ abalɩtʋ. (Kalɩ Luka 21:​26-28.) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩkaɣ wɛʋ abalɩtʋ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩtɛm kpɛlɩkʋʋ ɛzɩma ɖɩtaa Yehowa liu yɔ. Tanja weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ɛyɔɔdaa se kala wena ɛkataa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, awɛɛ nɛ asɩɣnɩ-ɩ se ɛlʋbɩnɩ kaɖɛ wɛtʋ lɛɛtʋ. Ɛyɔɔdaa se: «Mɛnkpɛlɩkaa se Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ paa kaɖɛ wɛtʋ ndʋ lɛ tɩ-taa nɛ ɛwazɩ-ɖʋ. Nabʋyʋ taa, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ ɛzɩ ɛyaa lalaa wɛnɩ ɖoŋ pɩtɩŋa pɩ-yɔɔ yɔ, ɛlɛ toovenim taa lɛ Yehowa wɛ ɖoŋ siŋŋ nɛ pɩkpaɖɩ-wɛ. Nɛ paa kaɖɛ naɖɩyɛ ɛtɩɩwɛ ɖoŋ ɛzɩma yɔ, ɖɩkaɣ sɩʋ tɩnaɣ.»

17. Ɛzɩma 2024 pɩnaɣ mayaɣ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ? (Cɔnɩ takayaɣ huyuu yɔɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁷ Sɔnɔ, mbʋ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ sɔɔndʋ kpa-ɖʋ yɔ, pɩɖɔ sakɩyɛ. Ɛlɛ ɛzɩ Daviid yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖikizi se ɖiiyeki nɛ sɔɔndʋ wabɩ-ɖʋ. Pɩnaɣ 2024 mayaɣ kɛnɩ adɩma wena Daviid labɩ Yehowa yɔ. Ɛtɩmaa se: «Sɔɔndʋ kpaɣ-m lɛ, ña mantaɣ liu.» (Keɣ. 56:3) Bibl taa tazɩyʋ nɔɔyʋ yɔɔdɩ mayaɣ ŋga kɔ-tɔm se: «Daviid taawɛɛ nɛ ɛmaɣzɩɣ mbʋ pɩkpaɣaɣ-ɩ sɔɔndʋ yɔ pɩ-yɔɔ yaa ɛ-kʋñɔmɩŋ yɔɔ, ɛlɛ ɛɛta liu ɛ-Ñʋʋ yaɖʋ weyi ɛkaɣ-ɩ holuu yɔ.» Maɣzɩ pɩnaɣ kanɛ ka-mayaɣ yɔɔ fenasɩ nzɩ sɩkɔŋ yɔ sɩ-taa, kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋkatɩɣ wɛtʋ ndʋ tɩkpaɣ-ŋ sɔɔndʋ yɔ. Kpaɣ alɩwaatʋ nɛ ŋmaɣzɩ tʋma wena Yehowa tɛm labʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, wena eɖiɣni labʋ yɔ, nɛ wena ɛkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ a-yɔɔ. Ðɩnɛ ɛlɛ, ɛzɩ Daviid yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyɔɔdɩ se: «Ɛsɔ . . . mantaɣ liu; sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-m.»—Keɣ. 56:4.