1. Alɩwaatʋ ndʋ ŋmaɣzɩɣ Yehowa yɔɔ yɔ, tɔm ndʋ kɔŋ ña-ñʋʋ taa?

 WIÐIYI ŋtɛm ñaɣʋ pana se ŋmaɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma Yehowa wɛɛ yɔ? Alɩwaatʋ ndʋ ŋtɩmɩɣnɩ-ɩ yɔ, ɛbɛ yɔɔ ŋmaɣzɩɣ? Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna Yehowa, paa mbʋ yɔ Bibl yɔɔdʋʋ tɔm ndɩ ndɩ ɛ-wɛtʋ yɔɔ. Bibl yaɣ Yehowa se ‘wɩsɩ nɛ kpayʋʋ’ nɛ «miŋ weyi ɛɖɩzɩɣ wondu caɣ caɣ yɔ.» (Keɣ. 84:11; Ebr. 12:29) Ezekɩyɛɛlɩ kɛdɩ Yehowa tɔm, natʋ natʋyʋ taa nɛ ɛtɔ se ɛwɛ ɛzɩ saafiirɩ pɩyɛ yɔ, ɛzɩ ñɩɣyʋʋ ŋgʋ kɩñɩlɩsɩɣ yɔ nɛ ɛzɩ tɩŋgaɣyʋʋ ŋgʋ kɩñɩlɩsɩɣ yɔ. (Ezek. 1:​26-28) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ Yehowa wɛtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ, pʋtɔma yɔ, tɩ-taa natʋyʋ pɩzɩɣ nɛ tɩɖɩɣzɩ-ɖʋ yaa halɩ tɩkpa-ɖʋ sɔɔndʋ.

2. Ɛbɛ pɩzɩɣ piyele nɛ pɩwɛɛ nabɛyɛ kaɖɛ se pɔñɔtɩnɩ Yehowa?

² Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna Yehowa; pʋyɔɔ lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ se ɖitisi se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. Nabɛyɛ tɔzʋʋ mbʋ pɩlabɩ pe-wezuu caɣʋ taa nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, pamaɣzɩɣ se Yehowa ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛsɔɔlɩ-wɛ kpa. Pʋtɔma, pataawɛɛnɩ caja weyi ɛsɔɔlɩ-wɛ yɔ. Ye ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza ana yɔ, Yehowa nɩɣ ɖɔ-tɔm taa nɛ ɛnaɣ ɖoŋ weyi lɩmaɣza ana awɛnɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ. Pɩsa nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ lɛ, ɛlɩzɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ ɛwɛna yɔ nɛ ɛwɩlɩ-ɖʋ Bibl taa.

3. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩyɔɔdɩ Yehowa sɔɔlɩm tɔm?

³ Tɔm piye kɩbanɖɛ nɖɩ papɩzɩɣ nɛ palabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ pɔyɔɔdɩ ɛzɩma Yehowa wɛɛ yɔ, nɖɩ lɛ sɔɔlɩm. Bibl yɔɔdʋʋ se «Ɛsɔ kɛ sɔɔlɩm.» (1 Yoh. 4:8) Mbʋ payɩ ɛlakɩ yɔ, sɔɔlɩm tuyuuni-i nɛ ɛlakɩ-pʋ. Ɛsɔ sɔɔlɩm paɣlɩ siŋŋ, pʋyɔɔ ɛsɔɔlʋʋ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ mba patɩsɔɔlɩ-ɩ yɔ. (Mat. 5:​44, 45) Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ Yehowa nɛ ɛ-sɔɔlɩm pɔ-tɔm. Ye ɖɩkpɛlɩkaa nɛ ɖɩtɩlɩ ɖɛ-Ɛsɔ nɛ pɩkɩlɩ yɔ, ɖɩkaɣ-ɩ sɔɔlʋʋ nɛ pɩkɩlɩ.

 YEHOWA SƆƆLƖ-ÐƲ SIŊŊ

4. Ŋmaɣzɩɣ Yehowa sɔɔlɩm sɔsɔm yɔɔ lɛ, ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁴ «Yehowa wɛnɩ sɔɔlɩm sɔsɔm.» (Yak. 5:11) Bibl taa, Yehowa kpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛmaɣzɩnɩ ɖoyo weyi ɛwɛnɩ sɔɔlɩm yɔ. (Iza. 66:​12, 13) Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma ɖoyo nɔɔyʋ cɔŋnɩ ɛ-pɩɣa yɔɔ nɛ sɔɔlɩm yɔ. Ɛsɩɣ-kɛ ɛ-nʋmbɔla yɔɔ nɛ eleɣyini-kɛ nɛ ɛyɔɔdʋʋnɩ-kɛ nɛ nɔɔ kɩbaŋa ŋga kɛhɛzɩɣ ka-laŋɩyɛ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ kewiɣ yaa kanɩɣ siziŋ yɔ, ɖoyo ɛnʋ ɛlakɩ mbʋ payɩ ɛpɩzɩɣ yɔ nɛ ɛcɔnɩ ka-kɩcɛyɩm ɖeɖe. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnɩɣ siziŋ yɔ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa cɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ sɔɔlɩm. Keɣa maɖʋ mawa se: «Alɩwaatʋ ndʋ nɩɣzɛ kaakɩlɩ-m yɔ, ŋŋhɛzɩ ma-laŋɩyɛ yɔɔɔ yɔɔɔ nɛ ŋyele nɛ mɔ-yɔɔ hɛɛ.»—Keɣ. 94:19.

5. Ye pɔtɔm se Yehowa wɛnɩ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

⁵ Yehowa wɛ siɣsiɣ. (Keɣ. 103:8) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ nabʋyʋ nɛ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ, eeyeki-ɖʋ sɔɔlʋʋ. Izrayɛɛlɩ samaɣ ɖʋ-ɩ ɖɩwɩzɩyɛ tam sakɩyɛ; paa mbʋ yɔ, ɛlɩzɩ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ nɛ ɛwɩlɩ-kɛ alɩwaatʋ ndʋ kekpiɖi ka-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ. Eheyi-kɛ se: «Ŋpɩsɩ mbʋ pɩmʋ ñɩm mɛ-ɛsɩndaa yɔ, paɖʋ-ŋ hɩɖɛ, nɛ mɔnsɔɔlɩ-ŋ.» (Iza. 43:​4, 5) Sɔɔlɩm kʋɖʋmʋm mbʋ ɖɔɖɔ Ɛsɔ wɛnɩ ɖɔ-yɔɔ sɔnɔ. Paa ɛzɩmtaa lɛ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɛlɩzɩɣ-pʋ nɛ ɛwɩlɩ-ɖʋ. Paa ɖɩlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm yɔ, Yehowa ɛɛlɔʋ-ɖʋ. Ye ɖikpiɖi ɖa-kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩpɩsɩ ɛ-cɔlɔ yɔ, ɖɩkaɣ naʋ se sɔɔlɩm mbʋ ɛɛwɛnɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ pɩtɩlɛɣzɩ. Ɛlabɩ tamaɣ se «ɛkaɣ kpeɣu pɩdɩɩfɛyɩ.» (Iza. 55:7) Bibl yɔɔdaa se alɩwaatʋ ndʋ Yehowa kpeɣu-ɖʋ ɖa-kɩwɛɛkɩm yɔ, ɛkɔŋnɩ-ɖʋ «laŋɩyɛ hɛzʋʋ alɩwaatʋ.»—Tʋma 3:19.

6. Tɔm ndʋ Zakarii 2:8 kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ Yehowa yɔɔ?

⁶ Kalɩ Zakarii 2:8. Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ, pʋyɔɔ lɛ ɛnɩɣ ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ yɔ pɩ-taa nɛ ɛsɔɔlɩ faaa se ɛkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ laŋwɛɛkɩyɛ taa yɔ, ɛnʋ ɖɔɖɔ ɛwɛɣ laŋwɛɛkɩyɛ taa. Pʋyɔɔ lɛ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ye ɖɩtɩmnɩ-ɩ se: «Kandɩyɩ mɔ-yɔɔ ɛzɩ ñɛ-ɛsɩyɛ piye yɔ,» ɛkaɣ-ɖʋ cosuu. (Keɣ. 17:8) Ɛsɩyɛ kɛ ɛyʋ tomnaɣ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩmʋ ñɩm nɛ pɩpɔzʋʋ se pakandɩyɩ kɩ-yɔɔ camɩyɛ yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, ye Yehowa ɛkpaɣ-ɖʋ nɛ ɛmaɣzɩnɩ ɛ-ɛsɩyɛ piye yɔ, pɩwɛ ɛzɩ eɖiɣni yɔɔdʋʋ se: «Ye nɔɔyʋ ɛlabɩ-mɩ kɩdɛkɛdɩm yɔ, pɩwɩlɩɣ se mbʋ pɩmʋ ñɩm mɛ-ɛsɩndaa yɔ ɛlabɩ kɩdɛkɛdɩm.»

7. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖa-taa ɛtɛ se Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ?

 ⁷ Yehowa ñɩnɩɣ se ɖa-taa ɛtɛ se ɛsɔɔlɩ ɖa-taa paa anɩ. Ɛlɛ ɛnawa se mbʋ pɩlabɩ ɖe-wezuu caɣʋ taa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, pʋyɔɔ lɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzʋʋ ɖa-tɩ se ɛzɩ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. Yaa pʋtɔma yɔ, ɖiɖiɣni katʋʋ kaɖɛ wɛtʋ natʋyʋ lɛɛlɛɛyɔ nɛ piyeki nɛ ɖɩpɔzʋʋ ɖa-tɩ se ɛzɩ Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ. Ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖa-taa tɛ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ? Ye ɖɩkpɛlɩkaa nɛ ɖɩna ɛzɩma Yehowa lɩzɩ sɔɔlɩm nɛ ɛwɩlɩ Yesu, patam numwaa nɛ ɖa-tɩŋa yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ.

ƐZƖMA YEHOWA LƖZƖ Ɛ-SƆƆLƖM NƐ ƐWƖLƖ?

8. Ɛbɛ yɔɔ Yesu taa kaatɛma se ɛ-Caa sɔɔlɩ-ɩ?

⁸ Yehowa nɛ ɛ-Pɩyalʋ kʋsɔɔlʋ Yesu paawɛ ɖama cɔlɔ pɩnzɩ miiliyaarɩwaa sakɩyɛ, piyeba nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɛ sɔɔlɩm pɛwɛɛ pɛ-hɛkʋ taa siŋŋ. Pa-taabalɩyɛ kɩlɩnɩ leɖuu kedeŋa kpeekpe yɔɔ. Ye ɖɩkalɩ Maatiyee 17:5 yɔ, ɖɩnaɣ se Yehowa lɩzɩ ɛ-sɔɔlɩm nɛ ɛwɩlɩ Yesu kaɣlaa. Yehowa pɩzaɣ se ɛyɔɔdɩ yem se: ‘Ɛnɛ yɔ ɛ-tɔm kɛdɩnɩnɩ-m.’ Ɛlɛ ɛñɩnaɣ se ɖɩna se ɛsɔɔlɩ Yesu siŋŋ, pʋyɔɔ ɛya-ɩ se «man-Pɩyalʋ kʋsɔɔlʋ.» Yehowa taa kaawɛ leleŋ siŋŋ nɛ Yesu, kɔzɩ kɔzɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu kaatisi faaa se ɛlaɣ e-wezuu. (Efɛz. 1:7) Yesu ɖɔɖɔ taapɩtɩɣ se ɛzɩ ɛ-Caa sɔɔlɩ-ɩ yaa ɛtɩsɔɔlɩ-ɩ. Ɛ-taa kaatɛma siŋŋ se ɛ-Caa sɔɔlɩ-ɩ. Ɛyɔɔdɩ tam sakɩyɛ se ɛ-Caa sɔɔlɩ-ɩ.—Yoh. 3:35; 10:17; 17:24.

9. Tɔm piye nɖɩ wɩlɩɣ se Yehowa sɔɔlɩ patam numwaa? Lɩzɩ pɩ-taa. (Roma mba 5:5)

⁹ Yehowa lɩzɩ ɛ-sɔɔlɩm nɛ ɛwɩlɩ ɖɔɖɔ patam numwaa. (Kalɩ Roma mba 5:5.) Yʋsɩ tɔm piye «papɩyɩ.» Bibl tɔm kpou nakʋyʋ lɩzɩ tɔm piye nɖɩ ɖɩ-taa se Ɛsɔ sɔɔlɩm «tibi ɖɔ-yɔɔ ɛzɩ lemeɣa kpeŋuu yɔ.» Kɩɖaʋ kʋnɛ kɩwɩlɩɣ se Yehowa sɔɔlɩ patam numwaa siŋŋ. Patam numwaa nawa se «Ɛsɔ sɔɔlɩ-wɛ.» (Yud. 1) Apostoloo Yohanɛɛsɩ yɔɔdɩ lɩmaɣza wena patam numwaa wɛna yɔ a-tɔm nɛ ɛtɔ se: «Ɩna sɔɔlɩm mbʋ Caa wɩlɩ-ɖʋ se pɩsa nɛ payaa-ɖʋ se Ɛsɔ piya yɔ!» (1 Yoh. 3:1) Patam numwaa ɖeke Yehowa sɔɔlaa? Aayɩ, Yehowa wɩlaa se ɛsɔɔlɩ ɖa-tɩŋa payɩ.

10. Mbʋ Yehowa laba nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ yɔ, pɩ-taa lɛ ɛbɛ kpaɖaa?

¹⁰ Mbʋ Yehowa laba nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ yɔ, pɩ-taa lɛ ɛbɛ kpaɖaa? Mbʋ lɛ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ. Yehowa tɩŋnɩ kɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛnʋ kɩlɩnɩ ɛyaa sɔɔlʋʋ. (Yoh. 3:16; Roma 5:8) Yehowa kpaɣ ɛ-Pɩyalʋ weyi ɛmʋ ñɩm ɛ-ɛsɩndaa yɔ nɛ ɛcɛlɩ se ɛsɩ ɛyaa kpeekpe yɔɔ se pɩsa nɛ pekpeɣ-ɖʋ ɖa-kɩwɛɛkɩm nɛ ɖɩpɩsɩ ɛ-taabalaa. (1 Yoh. 4:10) Ye ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ kɩlaʋ ŋgʋ Yehowa nɛ Yesu petisaa nɛ palaa ɖɔ-yɔɔ yɔ kɩ-yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna se pɔsɔɔlɩ ɖa-tɩŋa siŋŋ. (Gal. 2:20) Pɩtɩkɛ Yehowa tɛ siɣsiɣ wɛtʋ pɔzaɣna se pɛhɛyɩ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa. Ɛlɛ sɔɔlɩm seɣtini-i nɛ ɛlabɩ-ɖʋ kʋjɔʋ ŋgʋ. Yehowa kpaɣ mbʋ pɩɩkɩlɩ mʋʋ ñɩm ɛ-ɛsɩndaa yɔ nɛ ɛlaa, pʋ-tɔbʋʋ se Yesu nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. Yehowa ha nʋmɔʋ se ɛ-Pɩyalʋ ɛtɔɔ kʋñɔŋ nɛ ɛsɩ ɖɔ-yɔɔ.

11. Ɛbɛ Yereemii 31:3 kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

¹¹ Ɛzɩ ɖɩnaʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, Yehowa tɩsɔɔlɩ-ɖʋ yem, ɛlɛ eheyiɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ ɛzɩma ɛsɔɔlɩ-ɖʋ siŋŋ yɔ. (Kalɩ Yereemii 31:3.) Yehowa hɔm-ɖʋ nɛ ɛkɔnɩ ɛ-cɔlɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 7:​7, 8.) Nabʋyʋ yaa nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ‘ɛyasɩ-ɖʋ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm.’ (Roma 8:​38, 39) Ŋnaɣ ɛzɩma Ɛsɔ sɔɔlɩ-ŋ yɔ lɛ, ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ? Kalɩ Keɣa 23 nɛ ŋna ɖoŋ weyi Yehowa sɔɔlɩm kaawɛnɩ Daviid yɔɔ yɔ nɛ ɖoŋ weyi pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛnɩ ɖa-tɩŋa ɖɔ-yɔɔ yɔ.

ŊNAƔ ƐZƖMA YEHOWA SƆƆLƖ-Ŋ YƆ LƐ, ƐZƖMA PƖLAKƖ-Ŋ?

12. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpeɣli Keɣa 23 taa tɔm tobi?

¹² Kalɩ Keɣa 23:​1-6. Keɣa 23 kɛ hendu ndʋ tiyeki se ɖa-taa ɛtɛ se Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ  nɛ ɛcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ camɩyɛ yɔ. Daviid manɩ keɣa ŋga, nɛ ɛyɔɔdɩ ka-taa taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɛ nɛ e-Ninɖiɣyu Yehowa pɛ-hɛkʋ taa yɔ ɖɩ-tɔm. Sɔɔndʋ taakpaɣ Daviid mbʋ pʋyɔɔ yɔ eyeba nɛ Yehowa ɖiyi-i nɛ ɛtaɣaɣ-ɩ liu kiya. Daviid kaanawa se Yehowa kaɣ-ɩ wɩlʋʋ ɛ-sɔɔlɩm e-wezuu caɣʋ kɩyakɩŋ kpeekpe taa. Ɛbɛ kaayeba nɛ ɛ-taa tɛ mbʋ?

13. Ɛbɛ yɔɔ Daviid taa kaatɛma se Yehowa kaɣ ɛ-yɔɔ cɔnʋʋ?

¹³ «Nabʋyʋ ɛɛkaɣ-m tɛɖʋʋ.» Nabʋyʋ taatɛɖɩɣ Daviid, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa haɣaɣ-ɩ mbʋ payɩ pɩpɔzaɣ-ɩ yɔ paa ɛzɩmtaa. Daviid kaanawa ɖɔɖɔ se Yehowa kaakɛ ɛ-taabalʋ nɛ ɛ-tɔm kaakɛdɩnɩ-ɩ. Pʋyɔɔ ɛ-taa kaatɛma se paa ɛbɛ ɛkaɣ-ɩ talʋʋ nɛ ɛsɩndaa yɔ, Yehowa kaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɛcɔnɩ ɛ-kɩcɛyɩm tɩŋa ɖeɖe. Daviid taa kaatɛma se Yehowa sɔɔlɩ-ɩ siŋŋ nɛ ɛkaɣ ɛ-yɔɔ cɔnʋʋ, pʋyɔɔ sɔɔndʋ taakpaɣ-ɩ, ɛlɛ ɛɛwɛ koboyaɣ taa siŋŋ nɛ e-liu kaasɩbɩnɩ mbʋ ɛɛwɛna yɔ.—Keɣ. 16:11.

14. Ɛzɩma Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛcɔnɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ sɔɔlɩm?

¹⁴ Yehowa cɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ sɔɔlɩm, kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ kʋñɔmɩŋ talɩɣ-ɖʋ ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ. Claire a labɩ tʋmɩyɛ Betɛɛlɩ nɛ pɩcɛzɩ pɩnzɩ 20. Ɛtaana ɛzɩma ɛla nɛ ɛsɩnɩ ɛ-hɔʋ taa mba alɩwaatʋ ndʋ paakatɩ kala ɖama yɔɔ ɖama yɔɔ yɔ. Tension kʋdɔŋ kaakpa ɛ-caa nɛ ɛtaapɩzɩɣ nabʋyʋ labʋ, paalɩzɩ e-neu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ ɛgbɛyɛ taa, nɛ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛ-hɔʋ lakaɣ yɔ ɖɩwɛɛkaa nɛ kilesi kɩ-ɖɩɣa. Ɛzɩma Yehowa cɔnɩ pɔ-yɔɔ nɛ sɔɔlɩm? Claire yɔɔdaa se: «Yehowa sɩnɩ mɔ-hɔʋ nɛ paa evemiye nɖɩ lɛ, kihikiɣ mbʋ pɩpɔzʋʋ-kʋ yɔ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, mbʋ Yehowa haɣaɣ-ɖʋ yɔ pɩcɛzaɣ mbʋ pɩ-yɔɔ mamaɣzaɣ yɔ. Mamaɣzɩɣ alɩwaatʋ ndʋ Yehowa wɩlɩ-m sɔɔlɩm yɔ tɩ-yɔɔ ɖoŋ ɖoŋ, nɛ maasɔʋ tɩ-yɔɔ  kpa. Mamaɣzɩɣ mbʋ lɛ, pɩsɩɣnɩ-m nɛ mowoki pɩ-yɔɔ nɛ mɛnsɛɣ Yehowa nɛ taa leleŋ alɩwaatʋ ndʋ mankatɩɣ kala lɛɛna me-wezuu caɣʋ taa yɔ.»

15. Ɛbɛ kaakpazɩ Daviid ɖoŋ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁵ «Ɛkpazɩɣ-m ɖoŋ.» Nabʋyʋ taa, kala nɛ kʋñɔmɩŋ weyi Daviid kataɣ yɔ, iyekaɣ nɛ ɛnɩɣzɩɣ. (Keɣ. 18:​4-6) Paa mbʋ yɔ, ɛzɩma Yehowa wɩlɩ-ɩ sɔɔlɩm nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, pɩɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ. Yehowa ɖiyi-i nɛ ewoni-i «kpɩna ñɩtʋ ɖɩdɔɔyɛ taa ɖenɖe ñɩtʋ tɔyaa yɔ» nɛ «ɖɩhɛzɩyɛ taa ɖenɖe lɩm tɔyaa yɔ.» Piyeba nɛ Daviid kpa ɖoŋ nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛsɛɛ Yehowa nɛ taa leleŋ.—Keɣ. 18:​28-32.

16. Ɛzɩma Yehowa sɔɔlɩm kpazɩ-ŋ ɖoŋ?

¹⁶ Mbʋ ɖɔɖɔ sɔnɔ, paa ɖɩkatɩɣ kala nɛ kʋñɔmɩŋ ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ, «Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔɔ lɛ ɖɩtɩɖɩ.» (Kʋñ. 3:22; Kol. 1:11) Iyele nɛ ɖɩna Rachel kɩɖaʋ. Ɛ-laŋɩyɛ kaawɛɛkɩ kpem alɩwaatʋ ndʋ ɛ-walʋ kizi-i nɛ eyele ɖɔɖɔ Yehowa sɛʋ COVID-19 kʋdɔŋ alɩwaatʋ taa yɔ. Ɛbɛ Yehowa laba nɛ ɛsɩnɩ-ɩ? Ɛyɔɔdaa se: «Yehowa kaayeba nɛ man-taa tɛ se koobiya sɔɔlɩ-m. Eseɣti-wɛ nɛ pakpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ma nɛ wɛ ɖɩcakɩ, pɔkɔŋnɩ-m tɔɔnaɣ, petiyiɣni-m message waa kɩbama nɛ Bibl masɩ nzɩ sɩkpazɩɣ-m ɖoŋ yɔ, pohoŋaɣni-m, nɛ pɔtɔzaɣ-m tam se Yehowa wɛɛ nɛ ɛcɔŋnɩ mɔ-yɔɔ. Mɛnsɛɣ Yehowa kaahɛzaɣ se ɛlabaɣ lɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛha-m hɔʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩ-taa mba sɔɔlɩ-m yɔ.»

17. Ɛbɛ yɔɔ ‘sɔɔndʋ taakpaɣ Daviid se kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ kaatalɩ-ɩ’?

¹⁷ «Sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-m se kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ kaatalɩ-m, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋwɛ mɔn-cɔlɔ.» Ðoŋ ɖoŋ lɛ, Daviid wezuu kaawɛ kaɖɛ taa, nɛ ɛɛwɛnɩ koyindinaa sɔsaa sakɩyɛ. Paa mbʋ yɔ, sɔɔndʋ taakpaɣ-ɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa kaasɔɔlɩ-ɩ nɛ ɛkandɩyaɣ ɛ-yɔɔ. Daviid kaaɖiɣzinaa se Yehowa kaawɛ ɛ-cɔlɔ paa wɛtʋ ndʋ lɛ tɩ-taa nɛ pɩɩhɛzɩ ɛ-laŋɩyɛ. Piyeba nɛ etee hendu se: «[Yehowa holi-m] mɔn-sɔɔndʋ kpeekpe taa.» (Keɣ. 34:4) Paa nabʋyʋ taa sɔɔndʋ kaakpaɣaɣ Daviid siŋŋ yɔ, ɛpɩzaa nɛ ɛwa ɛ-sɔɔndʋ ndʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnawa se Yehowa sɔɔlɩ-ɩ.

18. Alɩwaatʋ ndʋ ŋkatɩɣ wɛtʋ natʋyʋ nɛ sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ yɔ, ye ña-taa ɛtɛma se Yehowa sɔɔlɩ-ŋ yɔ, ɛzɩma pɩkpazɩɣ-ŋ ɖoŋ?

¹⁸ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ wɛtʋ natʋyʋ nɛ sɔɔndʋ kpaɣ-ɖʋ yɔ, ye ɖa-taa ɛtɛma se Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ yɔ, ɛzɩma pɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ? Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Susi, ɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ. Ɛyɔɔdɩ ɛzɩma pɩlabɩ ɛ nɛ ɛ-walʋ alɩwaatʋ  ndʋ pa-pɩyalʋ kʋ ɛ-tɩ yɔ pɩ-tɔm. Ɛyɔɔdaa se: «Alɩwaatʋ ndʋ asɛyʋʋ nakʋyʋ talɩɣ-ŋ mbʋ ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ, pisidiɣ ña-ñʋʋ taa siŋŋ nɛ sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ se asɛyɩŋ lɛɛŋ kaɣ-ŋ tasʋʋ talʋʋ. Ɛlɛ sɔɔlɩm mbʋ Yehowa lɩzaa nɛ ɛwɩlɩ-ɖʋ yɔ, pɩkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ piyeba nɛ sɔɔndʋ yebi-ɖʋ kpaʋ.» Rachel weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ɛyɔɔdaa se: «Ðoo naayɛ taa, alɩwaatʋ ndʋ maawɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa siŋŋ nɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m kpem yɔ, mantɩmnɩ Yehowa nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ. Kpaagbaa mbʋ lɛ, mana se ɛhɛzɩ ma-laŋɩyɛ nɛ mɔ-yɔɔ hɛɛ, ɛzɩ ɖoyo nɔɔyʋ hɛzʋʋ ɛ-pɩɣa laŋɩyɛ yɔ, nɛ monɖoo. Maakaɣ sɔʋ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ kpa.» Payaɣ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ se Tasos. Paɖɩɣ-ɩ salaka nɛ ɛla pɩnzɩ 4, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ekizaa se ɛɛlakɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ. Ɛzɩma Yehowa wɩlɩ-ɩ sɔɔlɩm nɛ ɛcɔnɩ ɛ-yɔɔ? Ɛyɔɔdaa se: «Yehowa cɔnɩ man-kɩcɛyɩm tɩŋa ɖeɖe nɛ pɩcɛzɩ mbʋ pɩpɔzaɣ-m yɔ. Piyeba nɛ man-taa tɛ nɛ pɩkɩlɩ se manpɩzɩɣ nɛ mantaa Yehowa liu kiya. Pɩtasɩ lɛ, Yehowa tɩŋnɩ e-fezuu yɔɔ nɛ eyele nɛ mehiɣ taa leleŋ paa maawɛ lone nɖɩ ɖɩhaɣaɣ-m laŋwɛɛkɩyɛ siŋŋ yɔ ɖɩ-taa yɔ. Pɩsɩnɩ-m nɛ mana se ye mantaɣ Yehowa liu nɛ pɩkɩlɩ yɔ, mankaɣ naʋ ɛzɩma ɛsɔɔlɩ-m yɔ nɛ pɩkɩlɩ. Piyeba nɛ manpaɣzɩ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ salaka taa.»

ÑƆTƖNƖ ÑƐ-ƐSƆ SƆƆLƖM TƲ

19. (a) Ye ɖɩnawa se Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ yɔ, ɖoŋ weyi pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛnɩ ɖa-adɩma yɔɔ? (b) Tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ Yehowa sɔɔlɩm yɔɔ yɔ, tɩ-taa lɛ ndʋ ŋkɩlɩ sɔɔlʋʋ? (Kalɩ aɖakaɣ « Tɔm ndʋ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna se Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ siŋŋ yɔ.»)

¹⁹ Kɩɖaŋ weyi ɩ-tɔm ɖɩyɔɔdaa yɔ, ɩ-tɩŋa ɩwɩlɩɣ se ‘sɔɔlɩm tɛ Ɛsɔ’ Yehowa wɛ ɖɔ-cɔlɔ. (2 Kɔr. 13:11) Ɛmaɣzɩɣ ɖa-taa paa weyi lɛ ɛ-yɔɔ. Ða-taa tɛma se «Ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ [cɔ-ɖʋ] nɛ pɩta.» (Keɣ. 32:10) Ye ɖɩmaɣzɩɣ ɛzɩma ɛwɩlɩ-ɖʋ ɛ-sɔɔlɩm yɔ pɩ-yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ yɔ, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma ɛcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ camɩyɛ yɔ nɛ pɩkɩlɩ nɛ ɖɩñɔtʋʋnɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɔtɩnɩ-ɩ faaa nɛ ɖiheyi-i se pɩpɔzʋʋ-ɖʋ ɛ-sɔɔlɩm kpem. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖiheyi-i mbʋ payɩ piyeki nɛ ɖɩnɩɣzɩɣ yɔ pɩ-tɔm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖa-taa tɛma se ɛnɩɣ ɖɔ-tɔm taa nɛ ɛsɔɔlɩ siŋŋ se ɛsɩnɩ-ɖʋ.—Keɣ. 145:​18, 19.

20. Ɛzɩma Yehowa sɔɔlɩm yeki se ɖɩñɔtɩnɩ-ɩ nɛ pɩkɩlɩ?

²⁰ Ɛzɩ ɖihoyuu miŋ nikaɣ alɩwaatʋ taa nɛ pisoŋuu-ɖʋ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa sɔɔlɩm pɩzɩɣ nɛ pɩhɛzɩ ɖa-laŋa alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala yɔ. Yehowa sɔɔlɩm wɛ ɖoŋ siŋŋ nɛ pɩhɛzɩɣ laŋɩyɛ. Ye mbʋ, ña-taa ɛla leleŋ se Yehowa sɔɔlɩ-ŋ. Nɛ tɛtɛ nɛ ɖa-taa paa weyi lɛ ɛlɩzɩ ɛ-sɔɔlɩm ɖɔɖɔ nɛ ɛwɩlɩ-ɩ nɛ ɛyɔɔdɩ se: «Mɔnsɔɔlɩ Yehowa.»—Keɣ. 116:1.