Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

TƆM ÑƲƲ ŊGƲ ÐƖKPƐLƖKƖƔ YƆ 24

“Ha-m laŋɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ nɛ maña ña-hɩɖɛ!”

“Ha-m laŋɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ nɛ maña ña-hɩɖɛ!”

“Ha-m laŋɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ nɛ maña ña-hɩɖɛ! Nɛ ma-laŋɩyɛ pilim mɛnsɛɣnɩ-ŋ.”—KEƔA 85:11, 12.

HENDU 7 Yehowa kɛnɩ ɖo-ɖoŋ

LƖMAƔZA SƆSƆNA *

1. (a) Ɛbɛ Ɛsɔ sɔɔndʋ seu kɛnaa? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩ-tɔm cɛyɩ mba pɔsɔɔlɩ Yehowa yɔ pɛ-ɛsɩndaa?

KRƖSTƲ ÑƖMA sɔɔlɩ Ɛsɔ nɛ peseɣ-i sɔɔndʋ ɖɔɖɔ. Nabɛyɛ maɣzɩɣ se wɛtʋ ndʋ tɩkaɖɩɣnɩ ɖama. Ɛlɛ, pɩtɩkɛ sɔɔndʋ seu mbʋ piyeki nɛ ɛyʋ laŋɩyɛ maɣ yɔ pɩ-tɔm ɖɩyɔɔdʋʋ. Sɔɔndʋ seu mbʋ pɩ-tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ yɔ, pɩwɛ ŋgee. Ɛyaa mba pɛwɛnɩ sɔɔndʋ seu mbʋ yɔ, pɔñɔnɩ Ɛsɔ nɛ pañaŋɩ-ɩ siŋŋ. Patɩsɔɔlɩ se paɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ pa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ patɩsɔɔlɩ se pɛwɛɛkɩ pa nɛ ɩ pa-taabalɩyɛ.—Keɣa 110:10; Adu. 8:13.

2. Ɛzɩ tɔm ndʋ wiyaʋ Daviid yɔɔdaa nɛ pama-tʋ Keɣa 85:11 taa yɔ tɩwɩlʋʋ yɔ, lɩmaɣza naalɛ wena taa ɖɩkaɣ tazʋʋ?

2 Kalɩ Keɣa 85:11. Ŋŋmaɣzɩɣ Keɣa 85:11 taa tɔm pee yɔɔ lɛ, ŋkaɣ ɖiɣzinuu se Wiyaʋ siɣsiɣ tʋ Daviid nɩ mbʋ pʋyɔɔ Ɛsɔ sɔɔndʋ seu tɔm cɛyaa yɔ pɩ-taa. Lɛɛlɛɛyɔ, iyele nɛ ɖɩtazɩ nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm ndʋ Daviid yɔɔdɩ ɛ-adɩma taa yɔ. Kajalaɣ lɛ, ɖɩkaɣ naʋ lɩmaɣza wena a-yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ siŋŋ Ɛsɔ hɩɖɛ yɔɔ yɔ a-taa naayɛ. Nabʋlɛ lɛ, ɖɩkaɣ tazʋʋ nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛnɩ ñamtʋ siŋŋ Ɛsɔ hɩɖɛ yɔɔ ɖe-wezuu caɣʋ kɩyakɩŋ kpeekpe taa yɔ.

ƐBƐ YƆƆ PƖPƆZƲƲ SE ÐƖWƐƐNƖ ÑAMTƲ SIŊŊ YEHOWA HƖÐƐ YƆƆ?

3. Pɩtɩla ɛbɛ Moyizi nawa nɛ pɩsɩnɩ-ɩ se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɛɛnɩ ñamtʋ siŋŋ Ɛsɔ hɩɖɛ yɔɔ?

3 Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma pɩɩlabɩ Moyizi alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ kaaʋ nakʋyʋ hɛɛŋa taa, nɛ ɛna natʋ natʋyʋ taa Yehowa paɣlɩka wɛɛ nɛ kɛɖɛɣ yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩɩkɛ piti lakasɩ nzɩ ɛyʋ nɔɔyʋ taatɩɩnata pʋcɔ nɛ Yesu kɔŋ tɛtʋ yɔɔ yɔ! Moyizi nɩ tɔm natʋyʋ nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se tiyiyu nɔɔyʋ kaayɔɔdɩnɩ-tʋ. Ɛyɔɔdaa se: “[Yehowa, Yehowa] Ɛsɔ, pʋtɔdɩyɛ nayʋ nɛ hɛndɩyʋ, suuɖu tʋ nɛ pʋtɔdɩyɛ tʋ nɛ tʋtʋyɛ tʋ, weyi ɛnaɣ pʋtɔdɩyɛ pɩnzɩ kudoku yɔ, weyi ɛhɩzɩɣ azuluma nɛ kʋzɔɔtʋ nɛ kɩwɛɛkɩm yɔ.” (Ejl. 33:17-23; 34:5-7) Mbʋ Moyizi nawa yɔ, pɩtɩla ɛmaɣzaɣ pɩ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛlakaɣnɩ tʋmɩyɛ Yehowa hɩɖɛ yɔ. Paa pɩɩla ɛzɩma, Moyizi paɣ Ɛsɔ samaɣ, Izrayɛɛlɩ, pʋwayɩ se ‘kaña hɩɖɛ ɖɩnɛ, nɖɩ ɖɩkpaɣ sɔɔndʋ yɔ.’—Wp. 28:58.

4. Ɛbɛ pɩzɩɣ piseɣti-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ Yehowa yɔɔ nɛ pɩkpaɖɩ?

4 Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ Yehowa hɩɖɛ yɔɔ yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩmaɣzɩ weyi payaɣ-ɩ hɩɖɛ nɖɩ yɔ ɛ-yɔɔ. Pɩwɛɛ se ɖɩmaɣzɩ ɛ-wɛtʋ ndɩ ndɩ yɔɔ ɛzɩ e-ɖoŋ, ɛ-lɔŋsɩnɖɛ, e-siɣsiɣ wɛtʋ nɛ ɛ-sɔɔlɩm mbʋ yɔ. Ye ɖɩmaɣzɩɣ wɛtʋ ndʋ nɛ wɛtʋ lɛɛtʋ yɔɔ ɖɔɖɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ piseɣti-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ nɛ pɩkpaɖɩ.—Keɣa 76:12-16.

5-6. (a) Ɛsɔ hɩɖɛ tɔbʋʋ lɛ suwe? (b) Ɛzɩ Ejipiti Lɩʋ 3:13, 14 nɛ Izaayii 64:7 yɔɔdʋʋ yɔ, nʋmɔŋ weyi yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ eyeki se ɛ-sɔɔlɩm ɛla?

5 Tɔm ndʋ ɖɩsɩm Ɛsɔ hɩɖɛ tɔbʋʋ nɩʋ yɔɔ? Bibl taa tazɩyaa sakɩyɛ tisaa se pɩtɩla Yehowa hɩɖɛ tɔbʋʋ lɛ se “Eyeki nɛ pɩlakɩ.” Pɩtɔzʋʋ-ɖʋ se nabʋyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩɖɩɣ Yehowa nʋmɔʋ se ɛtaala mbʋ ɛñɩnɩɣ labʋ yɔ. Nɛ paa ɛzɩmtaa lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛla mbʋ ɛɖʋwa se ɛlakɩ yɔ. Ɛzɩma tɩyɛ?

6 Yehowa pɩsɩɣ mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ yɔ se pɩsa nɛ ɛtalɩ ɛ-kaɖʋwa. (Kalɩ Ejipiti Lɩʋ 3:13, 14.) Ebree tɔm ndʋ pɛɖɛzaa se “Ma lɛ ma” yɔ, papɩzaɣ se pɛɖɛzɩ-tʋ ɖɔɖɔ se “Mankaɣ Pɩsʋʋ Mbʋ Malɩzɩɣ se Manpɩsɩɣ yɔ.” Pɔtɔzʋʋ-ɖʋ ɖa-takayɩsɩ taa ɖoŋ ɖoŋ se ɖɩmaɣzɩ Ɛsɔ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩ-yɔɔ. Pɩtasɩ lɛ, Yehowa pɩzɩɣ eyele ɖɔɖɔ nɛ ɛyaa mantɩtalɩ pilimwaa mba pɛsɛɣ-ɩ yɔ papɩsɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ yɔ se pɩsa nɛ pala ɛ-tʋmɩyɛ nɛ ɛtalɩ ɛ-kaɖʋwa. (Kalɩ Izaayii 64:7.) Nʋmɔŋ ɛnɩ ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ eyeki nɛ ɛ-sɔɔlɩm lakɩ. Nabʋyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩɖɩɣ-ɩ nʋmɔʋ se ɛɛtaatalɩ ɛ-kaɖʋsɩ.—Iza. 46:10, 11.

7. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ nɛ pɩkpaɖɩ?

7 Ye ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ ɛlaba nɛ mbʋ ɛha-ɖʋ waɖɛ nɛ ɖɩla yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɩlɩ-ɩ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ nɛ pɩkpaɖɩ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ wondu ndʋ payɩ Yehowa lɩzaa yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, piyeki nɛ mbʋ payɩ ɛlaba yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɖʋ siŋŋ. (Keɣa 8:4, 5) Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ Yehowa yeba nɛ ɖɩpɩsɩ se pɩsa nɛ ɖɩla ɛ-sɔɔlɩm yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, piyeki se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ siŋŋ. Toovenim taa lɛ, Yehowa hɩɖɛ mʋnɩ ñamtʋ siŋŋ! Hɩɖɛ nɖɩ ɖɩwɩlɩɣ mbʋ payɩ ɖa-Caa kɛnaa yɔ, mbʋ payɩ ɛtɛm labʋ yɔ nɛ mbʋ payɩ ɛkaɣ labʋ yɔ.—Keɣa 88:8, 9.

‘MANKAƔ YAƲ YEHOWA HƖÐƐ’

Moyizi wɩlɩtʋ hɛzaɣ ɛyaa laŋa. Tɩñɩkaɣ niye Yehowa hɩɖɛ nɛ ɛyʋ weyi ɛkɛnaa yɔ pɩ-yɔɔ (Cɔnɩ tayʋʋ 8) *

8. Ɛzɩma Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 32:2, 3 wɩlɩɣ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ ɛ-hɩɖɛ yɔɔ yɔ?

8 Pɩɩkazɩ pazɩ se Izrayɛɛlɩ mba ɩsʋʋ Lidaʋ Tɛtʋ taa lɛ, Yehowa kpɛlɩkɩ Moyizi hendu natʋyʋ taa tɔm pee. (Wp. 31:19) Nɛ pɩɩwɛɛ se Moyizi ɛwɩlɩ hendu ndʋ samaɣ. (Kalɩ Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 32:2, 3.) Ðɩɩmaɣzɩɣ kalɩtʋ 2 nɛ 3 yɔɔ lɛ, ɖɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se Yehowa tɩsɔɔlɩ se pɛmɛsɩ ɛ-hɩɖɛ yaa pamaɣzɩ se ɖɩkɩlɩ kele kele nɛ pɩtɩpɔzɩ se payaa-ɖɩ. Ɛsɔɔlaa se paa anɩ ɛtɩlɩ ɛ-hɩɖɛ! Pɩɩkɛnɩ waɖɛ sɔsɔɖɛ samaɣ se kanɩɩ tɔm ndʋ Moyizi wɩlaɣ-kɛ Yehowa nɛ ɛ-hɩɖɛ sɔsɔɖɛ pɔ-yɔɔ yɔ! Tɔm ndʋ Moyizi wɩlɩ-kɛ yɔ, tɩkpazɩ ke-tisuu ɖoŋ nɛ tiseɣti-kɛ ɛzɩ tɛʋ yɔɔyʋʋ pazɩ pazɩ nɛ kɩsɩɣnɩ mbʋ pɩñɔʋnɩ tɛtɛɛ yɔ se pɩpaɣlɩ yɔ. Ɛzɩma ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɖɔ-tɔm wɩlʋʋ wɛ mbʋ ɖɔɖɔ?

9. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ nesi se Yehowa hɩɖɛ yɔɔ ɛñalɩ?

9 Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa, yaa samaɣ taa tɔm susuu taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ ɖe-Bibl yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩ ɛyaa Ɛsɔ hɩɖɛ, Yehowa. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩha-wɛ takayɩsɩ kɩbanzɩ, ɖɩwɩlɩ-wɛ videowaa kɩbama nɛ ɖɛ-tɛ intɛrnɛɛtɩ lone yɔɔ wondu ndʋ tɩɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ yɔ. Paa ɖɩwɛ tʋmɩyɛ taa, sukuli taa yaa ɖɩwɛɛ nɛ ɖiwoki ɖoli yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɩnɩ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɖɛ-Ɛsɔ kʋsɔɔlʋ nɛ mbʋ ɛkɛnaa yɔ pɩ-tɔm yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖiheyiɣ mba ɖɩkatɩɣ yɔ kaɖʋwa kɩbaŋa ŋga Yehowa wɛnɩ ɛyaa nɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ kɔ-tɔm yɔ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩhaɣ-wɛ waɖɛ se patɩlɩ Yehowa yɔɔ tɔm ndʋ pɩtɩla wiɖiyi patɩnɩta yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ nɛ ɖiheyiɣ lalaa ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ yɔɔ toovenim tɔm yɔ, ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩɖʋʋ nesi se Yehowa hɩɖɛ yɔɔ ɛñalɩ. Ðɩwɛɛ nɛ ɖɩsɩɣnɩ ɛyaa se pana se paawɩlɩ-wɛ cɛtɩm tɔm sakɩyɛ ɛ-yɔɔ. Tɔm ndʋ ɖɩtɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩɣ ɛyaa yɔ, ndʋ pɩzɩɣna nɛ tɩhɛzɩ pa-laŋa nɛ pɩkpaɖɩ.—Iza. 65:13, 14.

10. Ye ɖɩwɩlɩɣ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa Ɛsɔ paɣtʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pi-ɖeke pɩtɩmaɣ?

10 Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣnɩ ɛyaa Bibl yɔ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ patɩlɩ Yehowa hɩɖɛ nɛ palabɩnɩ-ɖɩ tʋmɩyɛ. Pɩtasɩ lɛ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ patɩlɩ Yehowa camɩyɛ. Ɛzɩ ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩla mbʋ, ye ɖɩwɩlɩɣ-wɛ Ɛsɔ paɣtʋ yem yɔ? Kpɛlɩkɩyʋ kɩbanʋ pɩzɩɣ nɛ ɛkpɛlɩkɩ Ɛsɔ paɣtʋ nɛ halɩ ɛsɔɔlɩ-tʋ. Ɛlɛ, ɛzɩ kpɛlɩkɩyʋ ɛnʋ ɛkaɣ ñam Yehowa mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔɔlɩ-ɩ? Tɔzɩ se Ɛva kaasɩm Ɛsɔ paɣtʋ ɛlɛ ɛtaasɔɔlɩ paɣtʋ Ðʋyʋ; nɛ Aɖam ɖɔɖɔ mbʋ. (Kiɖe 3:1-6) Ye mbʋ, pɩtasɩnɩ se pɩwɛɛ se ɖɩwɩlɩ lalaa Ɛsɔ paɣtʋ siɣsiɣ ñɩndʋ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩla nabʋyʋ ɖɔɖɔ.

11. Ðɩɩwɩlɩɣ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa Ɛsɔ paɣtʋ lɛ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɔsɔɔlɩ paɣtʋ Ðʋyʋ?

11 Yehowa paɣtʋ wazɩɣ-ɖʋ paa ɛzɩmtaa. (Keɣa 118:97, 111, 112) Ɛlɛ pɩtɩla, ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa ɩɩmaɣzɩɣ mbʋ, ye patɩnɩɩ pɩ-taa se Yehowa ɖʋ paɣtʋ ndʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsɔɔlɩ-ɖʋ yɔ. Ye mbʋ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyʋ se: “Ŋmaɣzɩɣ se ɛbɛ yɔɔ Ɛsɔ pɔzʋʋ ɛ-sɛyaa se pala nabʋyʋ yaa pataalabɩ-pʋ? Ɛbɛ pɩwɩlɩɣ-ɖʋ ɛ-maɣmaɣ ɛ-yɔɔ?” Ye ɖɩsɩɣnɩ ɖe-Bibl kpɛlɩkɩyaa se pamaɣzɩ Yehowa yɔɔ nɛ pɛwɛɛnɩ sɔɔlɩm siŋŋ ɛ-hɩɖɛ sɔsɔɖɛ yɔɔ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖitukuuni pa-laŋa. Ðe-Bibl kpɛlɩkɩyaa kaɣ sɔɔlʋʋ paɣtʋ nɛ pɔsɔɔlɩ ɖɔɖɔ paɣtʋ Ðʋyʋ. (Keɣa 118:68) Pe-tisuu kaɣ paɣlʋʋ nɛ pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɔɖɔkɩ pa-tɩ kala wena awɛnɩ ɛsɩndaa yɔ a-taa.—1 Kɔr. 3:12-15.

“ÐƖKAƔ ÐƆM [YEHOWA] HƖÐƐ TAA”

Daviid yeba nɛ ɛ-laŋɩyɛ tayɩ alɩwaatʋ natʋyʋ taa (Cɔnɩ tayʋʋ 12)

12. (a) Ɛzɩma Daviid yeba nɛ ɛ-laŋɩyɛ tayɩ alɩwaatʋ natʋyʋ? (b) Nɛ ɛbɛ lɩ pɩ-taa?

12 Keɣa 85:11 taa tɔm loyaɣ “ha-m laŋɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ” tɔm cɛyɩ siŋŋ. Fezuu kiɖeɖeu sɩnɩnɩ Wiyaʋ Daviid nɛ ɛma tɔm ndʋ. E-wezuu caɣʋ taa, ɛɛna ɛzɩma pɩwɛ kɛlɛʋ se ɛyʋ eyele nɛ ɛ-laŋɩyɛ tayɩ yɔ. Kɩyakʋ nakʋyʋ, ɛɛwɛ e-kuduyuu ñʋʋ taa nɛ ɛna abalʋ lɛlʋ halʋ, ɛlɛ kaawɛɛ nɛ ɛsɔʋ lɩm. Ɛzɩ Daviid laŋɩyɛ kaatayaa, yaa ɖɩɩkɛ kʋɖʋmɖɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa? Ɛɛsɩm Yehowa paɣtʋ tʋnɛ: ‘Ñe-liu tɛɛ ɛtaakɔtɩnɩ ño-koobu halʋ.’ (Ejl. 20:17) Paa mbʋ yɔ, ewobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛcɔŋna. Piyeba nɛ ɛ-laŋɩyɛ tayɩ; e-liu tɛɛ kɔtɩnɩ Bat-Seeba nɛ ɛsɔɔlɩ ɖɔɖɔ se ɛ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Yehowa. Paa Daviid sɔɔlʋʋ Yehowa nɛ eseɣ-i sɔɔndʋ yɔ pileɖaa yɔ, ɛlabɩ mbʋ yɔ pɩwɩlɩɣ se ɛmaɣzɩɣ ɛ-kɛzɛɣa ɖeke yɔɔ na. Piyeba nɛ Daviid la mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ. Episi Yehowa hɩɖɛ. Ɛkɔnɩ ɖɔɖɔ kaɖɛ siŋŋ lalaa yɔɔ ɖulum, pɩkpɛndɩnɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-hɔʋ yɔɔ.—2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩna se Daviid laŋɩyɛ ɖaɣnɩ pɩsʋʋ kʋɖʋmɖɩyɛ?

13 Yehowa sɩnɩ Daviid nɛ ɛna se ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm, nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ ɖaɣnɩ wɛʋ ɛ nɛ ɩ pɛ-hɛkʋ taa. (2 Sam. 12:13; Keɣa 50:4-6, 19) Daviid tɔzɩ siziŋ nɛ kʋñɔŋ ŋgʋ ɛnawa alɩwaatʋ ndʋ eyeba nɛ ɛ-laŋɩyɛ tayɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛ-tɔm ndʋ pama Keɣa 85:11 taa yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɛɖɛzɩ-tʋ ɖɔɖɔ se: “Ha-m laŋɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa fɛyɩ nabʋlɛ yɔ.” Ɛzɩ Yehowa sɩnɩ Daviid nɛ ɛ-laŋɩyɛ wɛɛ pilim, yaa ɖɩkɛ kʋɖʋmɖɩyɛ na? Ɛɛɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa yɔɔdɩ Daviid tɔm pʋwayɩ se ɛkɛ abalʋ weyi ‘ɛ-laŋɩyɛ taa kaawɛ ɖeu ɛ-Ɛsɔ Yehowa ɛsɩndaa yɔ.’—1 Aw. 11:4; 15:3.

14. (a) Tɔm ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩpɔzɩ-tʋ?

14 Daviid kɩɖaʋ kpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ nɛ kɩpakɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ. Ɛzɩma ɛtɔlɩ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm taa yɔ, pɩkɛnɩ paɣʋ Ɛsɔ sɛyaa sɔnɔ. Paa ɖɩpaɣzʋʋ Yehowa sɛʋ yɔ, pitileɖi yaa pɩlabɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ se: ‘Mɛwɛɛ nɛ malʋkɩnɩ takɩm mbʋ Sataŋ kɔŋnɩ mɔ-yɔɔ se eyele nɛ ma-laŋɩyɛ tayɩ yɔ?’

Sataŋ kaɣ tɩŋnʋʋ nʋmɔŋ tɩŋa yɔɔ se eyele nɛ ña-laŋɩyɛ tayɩ. Taaha-ɩ nʋmɔʋ! (Cɔnɩ tayʋʋ 15-16) *

15. Ɛzɩma Ɛsɔ sɔɔndʋ seu kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ kɩlɛmɩŋ weyi iseɣtiɣ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ ɩ-ɛsɩndaa yɔ?

15 Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ, ye ŋna kɩlɛmʋʋ nakʋyʋ teelee yɔɔ yaa intɛrnɛɛtɩ yɔɔ, ŋgʋ kɩpɩzɩɣ kiyele nɛ ŋwɛɛnɩ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ lɩmaɣza yɔ, ɛzɩma ŋlakɩ? Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kɛlɛʋ se ŋmaɣzɩ se kɩlɛmʋʋ ŋgʋ yaa filim ŋgʋ kɩ-taa kɩlɛmɩŋ tɩkɛ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ keekee. Ɛlɛ, ɛzɩ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɛ mbʋ pɩ-yɔɔ Sataŋ tɩŋɩɣna se eyele nɛ ña-laŋɩyɛ tayɩ yɔ? (2 Kɔr. 2:11) Papɩzɩɣ nɛ pakpaɣ kɩlɛmʋʋ ŋgʋ nɛ pamaɣzɩnɩ laɖɩyɛ cikpeɖe nɖɩ nɔɔyʋ lakɩnɩ tʋmɩyɛ se ɛfaɣ ɖaʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ yɔ. Ɛpaɣzɩɣ faɣʋ lɛ, laɖɩyɛ nɔɔ sʋʋnɩ ɖaʋ ŋgʋ kɩ-taa. Pʋwayɩ, ɛwɛɣ nɛ ɛñɩkɩɣ-ɖɩ se ɖɩsʋʋ nɛ pɩkpaɖɩ lɛ, ɖaʋ fakɩ. Ɛzɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ kɩlɛmɩŋ weyi iseɣtiɣ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ laɖɩyɛ nɔɔ taa ɖenɖe pɩwɛ cʋlʋ cʋlʋ yɔ? Ye ɛyʋ ɛcɔŋnɩ kɩlɛmɩŋ ɛnɩ nɛ ɛmaɣzɩɣ se ɩfɛyɩnɩ ɖoŋ kɩdɛkɛdɩŋ nɩɩyɩ yɔ, pazɩ pazɩ lɛ ɩpɩzɩɣ ituzi-i nɛ ɛyʋsɩnɩ Yehowa. Ye mbʋ, taaha nʋmɔʋ nɛ nabʋyʋ mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ pɩsʋʋ ña-laŋɩyɛ taa! Yele nɛ ña-laŋɩyɛ kɛ kʋyʋmɖɩyɛ nɛ ŋse Yehowa hɩɖɛ sɔɔndʋ!

16. Alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ, tɔm ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ?

16 Pɩtasɩnɩ kɩlɛmɩŋ weyi iseɣtiɣ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ yɔ lɛ, Sataŋ tɩŋɩɣnɩ wondu lɛɛtʋ sakɩyɛ yɔɔ se etuzi-ɖʋ nɛ ɖɩla mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ. Ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩla? Pɩwɛ kɛlɛʋ se ɖɩmaɣzɩ se wondu ndʋ tɩtɩkɛ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu keekee yɔ. Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ nakʋyʋ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ se: ‘Ye malabɩ pʋnɛ, paakaɣ-m lɩzʋʋ ɛgbɛyɛ taa; ye mbʋ, pɩtɩkɛnɩ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm nabʋyʋ.’ Lɩmaɣza ana atɩtʋʋzɩ paa ññɩɩ. Pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ tɔm tʋnɛ: ‘Ɛzɩ Sataŋ wɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ takɩm pʋnɛ pɩ-yɔɔ se eyele nɛ ma-laŋɩyɛ tayɩ? Ye meyeba nɛ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ wɛɛnɩ ɖoŋ mɔ-yɔɔ, maakaɣ pisuu Yehowa hɩɖɛ na? Lakasɩ sɩnɛ siyeki se mɔñɔtɩnɩ mɛ-Ɛsɔ yaa monposini-i?’ Maɣzɩ tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ. Tɩmnɩ Yehowa se ɛha-ŋ lɔŋsɩnɖɛ nɛ ŋtaapeɣzi ña-tɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋcosuu tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ. (Yak. 1:5) Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkandɩyɩ ñɔ-yɔɔ siŋŋ. Pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋla abalɩtʋ nɛ ŋkaɖɩnɩ takɩm ɛzɩ Yesu kaalabʋ yɔ. Yesu kaayɔɔdaa se: “Ðɛɛ mɔ-yɔɔ, Sataŋ!”—Mat. 4:10.

17. Ɛbɛ yɔɔ pɩfɛyɩ ɖeu se ɖɩwɛɛnɩ laŋɩyɛ nɖɩ ɖɩtayaa yɔ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

17 Pɩfɛyɩ ɖeu se ɖɩwɛɛnɩ laŋɩyɛ nɖɩ ɖɩtayaa yɔ. Kpaɣ se hola aleɣya ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ taa ñɩma ɩɩnɩɣnɩ ɖama. Nabɛyɛ sɔɔlaa se pa-maɣmaɣ pa-hɩla ɩsɛɛ, lalaa ñatɩsɔɔlɩ se pɔɖɔ hola aleɣya paɣtʋ yɔɔ nɛ lalaa ɩɩñaŋ weyi ɛfalɩsɩɣ-wɛ yɔ. Pɩwɛɣ kaɖɛ se ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwa hola aleɣya, santaɖaʋ nakʋyʋ taa. Ɛlɛ, ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛyaa wɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa yɔ, pɩwɛɣ kɛlɛʋ se ɖɩwa. Ye tɔm ndʋ ŋmaɣzɩɣ yɔ, mbʋ ŋsɔɔlaa yɔ nɛ ɛzɩma pɩlakɩ-ŋ yɔ pɩtɩŋa pituzuu-ŋ se ŋla mbʋ Yehowa sɛtʋ pɔzʋʋ yɔ, pʋbʋ lɛ papɩzɩɣ pakpaɣ ña-laŋɩyɛ nɛ pamaɣzɩnɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwakɩ yɔ. Tɔzɩ se Sataŋ sɔɔlaa se eyele nɛ ña-laŋɩyɛ tayɩ. Sataŋ sɔɔlaa se mbʋ pɩkɛdɩnɩ-ŋ nɛ ña-lɩmaɣza palʋbɩnɩ mbʋ ŋnawa se pɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ. Paa mbʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ña-laŋɩyɛ ɛwɛɛ pilim nɛ pɩsa nɛ ŋsɛɛ Yehowa. (Mat. 22:36-38) Taaha Sataŋ nʋmɔʋ kpa se eyele nɛ ña-laŋɩyɛ tayɩ!

18. Ɛzɩ Mikee 4:5 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ ŋtɛm ña-taa se ŋlakɩ?

18 Tɩmnɩ Yehowa ɛzɩ Daviid labʋ yɔ. Ɛtɩmaa se: “Ha-m laŋɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ nɛ maña ña-hɩɖɛ!” La mbʋ payɩ ŋpɩzɩɣ yɔ se pɩsa nɛ ŋɖɔ adɩma ana a-yɔɔ ñe-wezuu caɣʋ taa. Paa ɖooye lɛ, tɛ ña-taa se ŋyeki nɛ lɩmaɣza wena ŋkpakɩɣ yɔ, paa akɛ cikpena yaa sɔsɔna yɔ, awɩlɩ se ŋwɛnɩ ñamtʋ siŋŋ Yehowa hɩɖɛ kiɖeɖeye yɔɔ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, hɩɖɛ nɖɩ paya-ŋ se Yehowa Aseɣɖe Tʋ yɔ ɖɩkaɣ-ŋ mʋnʋʋ camɩyɛ. (Adu. 27:11) Nɛ ɖa-tɩŋa payɩ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩkpɛndɩ nayʋ Mikee yɔɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se: ‘Ðɩkaɣ ɖɔm ɖɛ-Ɛsɔ Yehowa hɩɖɛ taa tam nɛ pɩkpaɣ pɩɖɛɛ.’—Mik. 4:5.

HENDU 41 Hayɩ! Nɩɩ ma-adɩma

^ tay. 5 Daviid labɩ Ɛsɔ adɩma naayɛ nɛ pama-yɛ Keɣa 85:11, 12 taa. Ðɩkaɣ tazʋʋ a-taa tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa. Ye pɔtɔm se ɖise Yehowa hɩɖɛ sɔɔndʋ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ siŋŋ hɩɖɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ? Nɛ ɛzɩma Ɛsɔ sɔɔndʋ seu kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ?

^ tay. 53 KƖLƐMƖŊ YƆƆ TƆM: Moyizi kpɛlɩkɩ Ɛsɔ samaɣ hendu ndʋ tɩɖʋ Yehowa hɩɖɛ yɔ.

^ tay. 57 KƖLƐMƖŊ YƆƆ TƆM: Ɛva tɩlɔ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ lɩmaɣza. Ɛlɛ ɖa lɛ, ɖikiziɣ kɩlɛmɩŋ yaa messagewaa mba peseɣtiɣ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ nɛ pepisiɣ Yehowa hɩɖɛ yɔ.