Tɔm ndʋ ɖa-takayɩsɩ kalɩyaa pɔzʋʋ yɔ
Ɛbɛ yɔɔ nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩ se Keɣa 12:7 taa tɔm tukuuni tɔm pee «Yehowa tɔm» (kalɩtʋ 6 taa), ŋgʋ Ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ tɔm ɖɛzʋʋ Bibl taa lɛ, titukuuni tɔm pee «mba pɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ» (kalɩtʋ 5 taa)?
Tɔm ndʋ tɩcɔ mayaɣ ŋga nɛ tɩta yɔ, tɩwɩlɩɣ se ɛyaa tɔm pɔyɔɔdʋʋ peeɖe.
Keɣa 12:1-4 taa, pamawa se: «Ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa mʋʋ yem ɛyaa hɛkʋ taa.» Pʋwayɩ lɛ, pɔyɔɔdɩ Keɣa 12:5-7 taa se:
«Yehowa yɔɔdʋʋ se: “Panazɩɣ mba pɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ,
Nɛ kʋñɔndɩnaa muzuu,
Pʋyɔɔ lɛ, mankaɣ kʋyʋʋ nɛ mala nabʋyʋ.
Mankaɣ-wɛ holuu mba peniŋ-wɛ yɔ pe-nesi tɛɛ.”
Yehowa tɔm wɛ kele kele;
Tɩwɛ ɛzɩ liidiye ñɩɣtʋ ndʋ pekelisi-tʋ miŋ kpou ŋgʋ pamanɩ tɛtʋ yɔ kɩ-taa yɔ, ndʋ pekelisi-tʋ tam 7 yɔ.
Hayɩ Yehowa, ŋkaɣ pɔ-yɔɔ ɖaŋʋʋ;
Ŋkaɣ kandɩyʋʋ pa-taa paa weyi lɛ ɛ-yɔɔ tam se ɛtaatɔlɩ kpaɖʋʋ kʋnɛ ki-nesi taa.»
Kalɩtʋ 5 yɔɔdʋʋ mbʋ Ɛsɔ kaɣ labʋ «mba pɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ» pɩ-tɔm. Ɛkaɣ-wɛ holuu.
Kalɩtʋ 6 sɔzaa se: «Yehowa tɔm wɛ kele kele . . . ɛzɩ liidiye ñɩɣtʋ ndʋ pekelisi-tʋ» yɔ. Tɔm ndʋ tɩwɩlɩɣ lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ tɔm ndʋ Yehowa yɔɔdʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ.—Keɣ. 18:30; 119:140.
Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, iyele nɛ ɖɩna tɔm ndʋ Keɣa 12:7 yɔɔdʋʋ yɔ: «Hayɩ Yehowa, ŋkaɣ pɔ-yɔɔ ɖaŋʋʋ; ŋkaɣ kandɩyʋʋ pa-taa paa weyi lɛ ɛ-yɔɔ tam se ɛtaatɔlɩ kpaɖʋʋ kʋnɛ ki-nesi taa.» Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩna se kiɖe tɛɛ Ebree tɔm ndʋ pɛɖɛzɩ mayaɣ ŋga ka-taa yɔ, tɩwɩlɩɣ se «mba pɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ» pɔ-yɔɔ Yehowa ɖaŋɩɣ ɛlɛ pɩtɩkɛ ‘ɛ-tɔm’ yɔɔ ɛɖaŋɩɣ?
Pɔyɔɔdɩ kalɩtʋ 6 taa se: «Yehowa tɔm,» pʋyɔɔ lɛ nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩ se tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ kalɩtʋ 7 taa yɔ tɩwɩlɩɣ se Ɛsɔ ‘ɖaŋɩɣ’ ɛ-tɔm yɔɔ. Nɛ ɖɩnawa se Ɛsɔ ɖaŋ Bibl yɔɔ paa koyindinaa kaañaɣ pana siŋŋ se paɖɩzɩ-kʋ yɔ.—Iza. 40:8; 1 Pɩy. 1:25.
Ɛlɛ, pɩkɛ toovenim ɖɔɖɔ se Yehowa ɖaŋ ɛyaa mba pɔ-tɔm pɔyɔɔdɩ kalɩtʋ 5 taa yɔ pɔ-yɔɔ. Yehowa sɩnɩ «mba pɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ» nɛ «mba panazɩɣ-wɛ yɔ» nɛ eholi-wɛ; nɛ ɛkaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ-wɛ nɛ eholuu-wɛ.—Yɔɔb 36:15; Keɣ. 6:4; 31:1, 2; 54:7; 145:20.
Ye mbʋ, ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se kalɩtʋ 7 yɔɔdʋʋ ɛyaa tɔm na?
Ye ɖɩtazɩ keɣa ŋga ka-taa camɩyɛ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ tɔm ndʋ tɩ-taa kpayɩ kpayɩ nɛ pɩkɩlɩ.
Keɣa 12 ɖɩbazɩyɛ taa, Daviid yɔɔdɩ ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa mba ɛyaa kɩdɛkɛdaa cɛtɩɣ yɔ pɔ-tɔm. Pʋwayɩ lɛ, ɛyɔɔdɩ se Yehowa kaɣ kʋyʋʋ mba pɔyɔɔdʋʋ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ yɔ pɔ-yɔɔ. Keɣa ŋga keyeki se ɖa-taa ɛtɛ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Ɛsɔ liu se ɛkaɣ labʋ nabʋyʋ nɛ ɛya ɛ-sɛyaa ñʋʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-tɔm wɛ kele kele.
Ye mbʋ, kalɩtʋ 7 caɣ yɔɔdʋʋ se Yehowa kaɣ «ɖaŋʋʋ» mba pɛwɛ kʋñɔŋ taa yɔ pɔ-yɔɔ nɛ eholi-wɛ ɛyaa kɩdɛkɛdaa nesi tɛɛ.
Ɛzɩma pɛɖɛzɩ mayaɣ ŋga Ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ tɔm ɖɛzʋʋ Bibl taa yɔ, pɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ebree takayɩsɩ nzɩ Masorɛɛtɩwaa mawa yɔ sɩ-taa tɔm. Ebree masɩ nzɩ pacalɩ ɖɛzʋʋ Grɛɛkɩ taa yɔ sɩ-taa, palabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm piye «ɖʋ» tam nabʋlɛ. Ye mbʋ pɩwɩlɩɣ se ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa mba pɛwɛ kʋñɔŋ taa nɛ panazɩɣ-wɛ yɔ pɔ-tɔm pɔyɔɔdʋʋ. Pɩtasɩ lɛ, kalɩtʋ 7 yɔɔdʋʋ se pakaɣ kandɩyʋʋ ‘paa ɛyʋ siɣsiɣ tʋ weyi lɛ’ ɛ-yɔɔ se ɛtaatɔlɩ «kpaɖʋʋ kʋnɛ ki-nesi taa,» pʋ-tɔbʋʋ se ɛyaa mba peseɣtiɣ wezuu kɩdɛkɛdʋʋ caɣʋ yɔ. (Keɣ. 12:7, 8) Pɛɖɛzɩ kalɩtʋ 7 kajalaɣ hɔɔlʋʋ Arameya kʋnʋŋ nakʋyʋ taa se: «Ña, OO KƖBAƔLƲ, ŋkaɣ kandɩyʋʋ siɣsiɣ tɩnaa yɔɔ, ŋkaɣ ɖaŋʋʋ pɔ-yɔɔ se pataatɔlɩ kpaɖʋʋ kɩdɛkɛdʋ kʋnɛ ki-nesi taa.» Tɔm ndʋ tɩtasɩɣ wɩlʋʋ kpayɩ kpayɩ se Keɣa 12:7 taa tɔm eetukuuni tɔm ndʋ Ɛsɔ yɔɔdʋʋ yɔ.
Pʋyɔɔ lɛ, mayaɣ ŋga kahaɣ lidaʋ «ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa» se Ɛsɔ kaɣ nabʋyʋ labʋ.
