1-3. (a) Ɛzɩ Keɣa 5:5-7 yɔɔdʋʋ yɔ, suwe Yehowa maɣzɩɣ kañatʋ lakasɩ yɔɔ? (b) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se piya sʋnʋʋ kaɖɩɣnɩ “Krɩstʋ paɣtʋ”?

YEHOWA ƐSƆ paɖɩɣ paa kañatʋ lakasɩ nzɩ. (Kalɩ Keɣa 5:5-7.) Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɛpaɖɩɣ piya sʋnʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkɛ kañatʋ lakasɩ nzɩ sɩwɛ kʋzɔɔtʋ siŋŋ yɔ. Ðɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩpaɖɩɣ piya sʋnʋʋ nɛ ɖɩɩhaɣ nʋmɔʋ se lakasɩ nzɩ sɩwɛɛ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa.​—Roma 12:9; Ebr. 12:15, 16.

² Piya sʋnʋʋ kɛnɩ lakasɩ nzɩ sɩkaɖɩɣnɩ “Krɩstʋ paɣtʋ” siŋŋ yɔ. (Gal. 6:2) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ? Ɛzɩ ɖɩnaʋ ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa yɔ, mbʋ payɩ Yesu tɩŋnɩ tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa nɛ mbʋ ɛlaba yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ yɔ, mbʋ payaɣ se Krɩstʋ paɣtʋ; nɛ paɣtʋ ndʋ ti-tigiɖe lɛ sɔɔlɩm nɛ tɩkɔŋnɩ siɣsiɣ wɛtʋ. Krɩstʋ ñɩma toovenim mba ñaŋ paɣtʋ ndʋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, palakɩ piya lakasɩ nzɩ siyeki nɛ sɩna se pakandɩyɩɣ sɩ-yɔɔ nɛ pɔsɔɔlɩ-sɩ siŋŋ yɔ. Ɛlɛ piya sʋnʋʋ kɛnɩ piɖeni men-ɖeke lakasɩ nɛ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm siŋŋ. Nɛ lakasɩ nzɩ siyeki nɛ pɩɣa maɣzɩ se nɔɔyʋ ɛɛkandɩyɩɣ kɔ-yɔɔ nɛ nɔɔyʋ tɩsɔɔlɩ-kɛ.

³ Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se piya sʋnʋʋ kɛ lakasɩ nzɩ sɩtɔyɩ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ, nɛ situkuuni ɖɔɖɔ Krɩstʋ ñɩma toovenim mba. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, “kañatʋ laɖaa nɛ cɛtɩyaa” ɖɔwa nɛ pa-taa nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pasʋʋ ɛgbɛyɛ taa. (2 Tim. 3:13) Pɩtasɩ lɛ, mba payaɣ pa-tɩ se ɛgbɛyɛ taa ñɩma yɔ peyeba nɛ tomnaɣ kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ tuzi-wɛ nɛ pasʋʋnɩ piya. Iyele nɛ ɖɩyɔɔdɩ mbʋ pʋyɔɔ piya sʋnʋʋ kɛ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm  yɔ pɩ-tɔm. Pʋwayɩ, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ mbʋ ɛzʋtʋyaa lakɩ alɩwaatʋ ndʋ koobu nɔɔyʋ lakɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ ɛzɩ piya sʋnʋʋ mbʋ yɔ, nɛ ɛzɩma lʋlɩyaa pɩzɩɣ nɛ pakandɩyɩ pe-piya yɔɔ yɔ. *

4-5. Ɛbɛ yɔɔ pɔtɔŋ se weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ, ɛlabɩ-kɛ kɩdɛkɛdɩm?

⁴ Piya sʋnʋʋ kɔŋnɩ kala wena yɔ, pɩkpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ pɔsɔɔ a-yɔɔ. Pɩkɔŋnɩ kaɖɛ piya nzɩ pasʋnɩ-sɩ yɔ nɛ mba pamaɣzɩɣ sɩ-yɔɔ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se sɩ-hɔŋ taa ñɩma nɛ koobiya Krɩstʋ ñɩma. Piya sʋnʋʋ kɛ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm.

⁵ Weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ ɛlabɩ-kɛ kɩdɛkɛdɩm. Pɩkɛnɩ kɩdɛkɛdɩm se ɛyʋ ɛɖʋ lalaa wɩzasɩ nɛ kʋñɔmɩŋ ɖulum. Ɛzɩ ɖɩkɔŋʋʋ naʋ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa yɔ, weyi ɛsʋʋnɩ pɩɣa yɔ, kɩdɛkɛdɩm mbʋ ɖeyi ɖeyi ɛlakɩ: Ɛkɔŋnɩ wɩzasɩ pɩɣa yɔɔ nɛ pɩkɔŋnɩ-kɛ kaɖɛ siŋŋ. Ɛkɔnɩ kaɖɛ pɩɣa yɔɔ ŋgʋ kaka taɣaɣ-ɩ liu, nɛ piyeki nɛ pɩɣa wɛɛ sɔɔndʋ taa. Pɩwɛɛ se pakandɩyɩ piya yɔɔ nɛ pɩsa nɛ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ sɩtaatalɩ-sɩ, nɛ piya nzɩ pasʋnɩ-sɩ yɔ, pɩwɛɛ se pɛhɛzɩ sɩ-laŋa nɛ pasɩnɩ-sɩ.​—1 Tes. 5:14.

6-7. Ɛbɛ yɔɔ pɔtɔŋ se weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ, ɛlabɩ ɛgbɛyɛ nɛ komina kɩdɛkɛdɩm?

⁶ Weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ ɛlabɩ ɛgbɛyɛ kɩdɛkɛdɩm. Ye ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ ɛsʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ, episiɣ ɛgbɛyɛ hɩɖɛ. (Mat. 5:16; 1 Pɩy. 2:12) Pɩkɛnɩ mulum tɔm se pɔtɔ se Krɩstʋ ɛgbɛyɛ haɣ nʋmɔʋ se ɖɩ-taa ñɩma ɩsʋʋnɩ piya, ŋgʋ Krɩstʋ ñɩma siɣsiɣ tɩnaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ wɛɛ nɛ ‘palʋkɩ siŋŋ tisuu’ yɔɔ. (Yud. 3) Ɛyaa mba palakɩ kañatʋ lakasɩ nɛ paakpiɖiɣ nɛ pepisiɣ ɛgbɛyɛ hɩɖɛ kɩbanɖɛ yɔ, ɖɩɩhaɣ-wɛ nʋmɔʋ se pɛwɛɛ ɖɛ-hɛkʋ taa.

⁷ Weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ, ɛlabɩ komina kɩdɛkɛdɩm. Pɩwɛɛ se Krɩstʋ ñɩma ‘iluzi pa-tɩ ñʋndɩnaa sɔsaa tɛɛ.’ (Roma 13:1) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣnɩ ñamtʋ ndʋ tɩmʋnaa yɔ ɛjaɖɛ paɣtʋ yɔɔ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖiluzuu ɖa-tɩ ñʋndɩnaa sɔsaa tɛɛ. Ye ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ ɛmanɩ ɛjaɖɛ paɣtʋ natʋyʋ yɔɔ nɛ ɛla kɩdɛkɛdɩm, ɛzɩ pɩɣa sʋnʋʋ mbʋ yɔ yɔ, ɛlabɩ komina kɩdɛkɛdɩm. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Tʋma Labʋ 25:8.) Ɛzʋtʋyaa fɛyɩnɩ waɖɛ se pɔhɔ mba pamanɩ komina paɣtʋ yɔɔ yɔ pa-nɩŋgbaaŋ; paa mbʋ yɔ, paahuuzuu weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ ɛ-yɔɔ se komina ɛtaahɔ ɛ-nɩŋgbaaŋ. (Roma 13:4) Kɩwɛɛkɩm laɖʋ kʋŋ mbʋ eɖuwa yɔ.​—Gal. 6:7.

8. Ye nɔɔyʋ ɛlabɩ lɛlʋ kɩdɛkɛdɩm yɔ, suwe Yehowa maɣzɩɣ pɩ-yɔɔ?

⁸ Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ ɛlabɩ Ɛsɔ kɩdɛkɛdɩm. (Keɣa 50:6) Ye ɛyʋ nɔɔyʋ ɛlabɩ lɛlʋ kɩdɛkɛdɩm yɔ, Yehowa ɖɔɖɔ ɛlabɩ kɩdɛkɛdɩm. Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ nakʋyʋ Paɣtʋ ndʋ Ɛsɔ cɛlɩ Izrayɛɛlɩ piya yɔ tɩ-taa. Paɣtʋ yɔɔdaa se ye ɛyʋ nɔɔyʋ ɛmɩlɩ ɛ-taabalʋ yaa emuluu-i yɔ, Yehowa “emuluu.” (Lev. 6:2-4) Ye mbʋ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ye ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ ɛsʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ, eyeki se pɩɣa ŋga kataatasɩ wɛʋ pɛɛyɛ taa, nɛ ɛlabɩ Ɛsɔ kɩdɛkɛdɩm. Episiɣ Yehowa hɩɖɛ siŋŋ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ se piya sʋnʋʋ kɛ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm Ɛsɔ ɛsɩndaa nɛ pɩwɛɛ se ɖɩpaɖɩ lakasɩ nzɩ.

9. (a) Piya sʋnʋʋ yɔɔ tɔm ndʋ Yehowa ɛgbɛyɛ wɛɛ nɛ ɖɩtɩŋɩɣnɩ takayɩsɩ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ ɖiheyiɣ-ɖʋ? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ?

⁹ Pɩlakɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, Yehowa ɛgbɛyɛ  wɛɛ nɛ ɖɩtɩŋɩɣnɩ Masɩ yɔɔ nɛ ɖɩlɩzɩɣ takayɩsɩ ndɩ ndɩ nzɩ sɩyɔɔdʋʋ piya sʋnʋʋ tɔm yɔ. Feŋuu Tilimiye nɛ Réveillez-vous! ñʋŋ nɩɩyɩ kaayɔɔdɩ mbʋ pɩwɛɛ se mba pakpa-wɛ nɛ ɖoŋ nɛ pasʋʋnɩ-wɛ yɔ, pala nɛ palʋbɩnɩ kala wena lakasɩ nzɩ sɩkɔnɩ-wɛ yɔ. Ɩyɔɔdɩ ɖɔɖɔ ɛzɩma lalaa pɩzɩɣ nɛ pasɩnɩ-wɛ nɛ pakpazɩ-wɛ ɖoŋ yɔ nɛ ɛzɩma lʋlɩyaa pɩzɩɣ nɛ pakandɩyɩ pe-piya yɔɔ yɔ. Patɩŋnɩ Masɩ yɔɔ nɛ pafalɩsɩ ɛzʋtʋyaa se patɩlɩ ɛzɩma pala alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ sʋʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ. Ɛgbɛyɛ wɛɛ nɛ ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩɖaɣnɩɣ tazʋʋ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ agbaa pɩzɩɣ atɩŋna nɛ acɔnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe yɔ kɩ-taa. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩñɩnɩɣ se ɛzɩma ɖɩcɔŋnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe yɔ, pɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Krɩstʋ paɣtʋ camɩyɛ.

10-12. (a) Alɩwaatʋ ndʋ ɛzʋtʋyaa cɔŋnɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ ɖeɖe yɔ, tɔm ndʋ yɔɔ pɔtɔzʋʋ? (b) Nɛ tɔm ndɩ ndɩ ndʋ yɔɔ pɩwɛɛ se pamaɣzɩ? (c) Ɛzɩ Yakubu 5:14, 15 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa ɩñaɣ pana nɛ pala?

¹⁰ Alɩwaatʋ ndʋ ɛzʋtʋyaa cɔŋnɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ ɖeɖe yɔ, pɔtɔzʋʋ se Krɩstʋ paɣtʋ pɔzʋʋ-wɛ se pawɩlɩ ɛgbɛyɛ sɔɔlɩm nɛ pala mbʋ pɩwɛ ɖeu nɛ pɩwɛɛ siɣsiɣ Ɛsɔ ɛsɩndaa yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se pamaɣzɩ tɔm ndɩ ndɩ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ panɩɣ se nɔɔyʋ labɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ. Ɛzʋtʋyaa kaɖʋwa kajalaɣ ñɩŋga lɛ se peyele nɛ Yehowa hɩɖɛ yɔɔ ñalɩ. (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9) Pasɩɣnɩ ɖɔɖɔ ɛgbɛyɛ taa koobiya se pɔñɔɔnɩ Yehowa kpam nɛ paɖʋʋ nesi mba kɩdɛkɛdɩm laɖʋ ɖʋ-wɛ wɩzasɩ yɔ.

¹¹ Pɩtasɩ lɛ, ye kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ yɔ, ɛzʋtʋyaa ñakɩ pana se pana se ekpiɖaa, nɛ ye ekpiɖaa yɔ, pasɩnɩ-ɩ nɛ ɛñɔɔzɩ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩɩwɛ ɛ nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa yɔ. (Kalɩ Yakubu 5:14, 15.) Krɩstʋ tʋ weyi eyeki se ɛ-kɔɖɛyɩ kɩdɛkɛdʋʋ etuzi-i nɛ ɛla kɩwɛɛkɩm yɔ, ɛkɛ kʋdɔndʋ fezuu taa. Nɛ pɩwɩlɩɣ se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ tɩtasɩ wɛʋ ɛ nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa. * Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ ɛzʋtʋyaa nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ fɛɖaa. Pañakɩ pana se pala nɛ “kʋdɔndʋ [pʋ-tɔbʋʋ se kɩwɛɛkɩm laɖʋ] yɔɔ cɛ.” Ye ekpiɖi toovenim taa yɔ, lɔŋ weyi patɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ nɛ patasɩ-ɩ yɔ, ɩpɩzɩɣ ɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛñɔɔzɩ ɛ nɛ Ɛsɔ pa-taabalɩyɛ.​—Tʋma 3:19; 2 Kɔr. 2:5-10.

¹² Pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se ɛzʋtʋyaa wɛnɩ sʋʋtʋ sɔsɔtʋ. Pamaɣzɩɣ ewiɖe nɖɩ Ɛsɔ ɖʋzɩ pe-nesi tɛɛ yɔ, ɖɩ-yɔɔ siŋŋ. (1 Pɩy. 5:1-3) Pɔsɔɔlaa se koobiya ɩtɩlɩ se ɛgbɛyɛ kɛ lone nɖɩ ɖɩ-taa papɩzɩɣ nɛ pehiɣ yɔɔ huuzuu yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, pakʋyʋʋ kpɛdɛyɛ alɩwaatʋ ndʋ panɩɣ se nɔɔyʋ labɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm ɛzɩ piya sʋnʋʋ mbʋ yɔ. Ɛbɛ palakɩ? Iyele nɛ ɖɩtazɩ tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩwɛ  tayʋʋ 13,  15, nɛ  17 ɖɩbazɩyɛ yɔ, pɩ-taa.

13-14. Komina paɣtʋ ndʋ tɩtɔŋ se ye nɔɔyʋ ɛsʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ, pɩwɛɛ se peheyi-tʋ komina yɔ, ɛzʋtʋyaa ɖɔŋ tɩ-yɔɔ? Lɩzɩ pɩ-taa.

 ¹³ Komina paɣtʋ ndʋ tɩtɔŋ se ye nɔɔyʋ ɛsʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ, pɩwɛɛ se peheyi-tʋ komina yɔ, ɛzʋtʋyaa ɖɔŋ tɩ-yɔɔ? Ɛɛɛ. Ajɛɛ wena a-taa komina ɖʋ paɣtʋ ndʋ yɔ, ye nɔɔyʋ ɛsʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ nɛ ɛzʋtʋyaa nɩɩ-tʋ yɔ, pañakɩ pana nɛ pɔɖɔ tɩ-yɔɔ. (Roma 13:1) Paɣtʋ ndʋ tɩɩkaɖɩɣnɩ Ɛsɔ paɣtʋ. (Tʋma 5:28, 29) Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ ɛzʋtʋyaa nɩɣ se nɔɔyʋ sʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ, pañɩnɩɣ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ papɩzɩɣ patɩŋna nɛ pɔɖɔ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ kpɛdɛyɛ.

¹⁴ Ɛzʋtʋyaa yeki nɛ piya nzɩ pasʋnɩ-sɩ yɔ, sɩ-lʋlɩyaa nɛ mba panɩ tɔm ndʋ yɔ patɩlɩ se  pɛwɛnɩ waɖɛ se peheyi komina mbʋ pɩlaba yɔ. Ɛlɛ ɛbɛ pɩwɛɛ se pala alɩwaatʋ ndʋ panɩɣ se ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ labɩnɩ lakasɩ nzɩ nɛ tɔm ndʋ tɩyɛlɩ egeetiye taa yɔ? Koobu weyi eyeba nɛ komina tɩlɩ tɔm ndʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɛmaɣzɩ se episi Ɛsɔ hɩɖɛ yaa we? Aayɩ. Weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ, ɛnʋ pisini Ɛsɔ hɩɖɛ.

15-16. (a) Ɛzɩ 1 Timootee 5:19 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɛyaa naalɛ ɩlɩzɩ aseɣɖe se nɔɔyʋ labɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm, pʋcɔ nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa hʋʋnɩ-ɩ tɔm, tɔm hʋʋ kɔɔmiite ɛsɩndaa? (b) Alɩwaatʋ ndʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɩɣ se ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ sʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ, ɛbɛ palakɩ?

 ¹⁵ Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɛyaa naalɛ ɩlɩzɩ aseɣɖe se nɔɔyʋ labɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm, pʋcɔ nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa hʋʋnɩ-ɩ tɔm, tɔm hʋʋ kɔɔmiite ɛsɩndaa? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Bibl yɔɔdʋʋ se mbʋ wɛnɩ siɣsiɣ. Ye kɩwɛɛkɩm laɖʋ etitisi se ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm mbʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se aseɣɖe tɩnaa naalɛ ɩwɩlɩ se ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm mbʋ nɛ pɩsa nɛ ɛzʋtʋyaa hʋʋnɩ-ɩ tɔm, tɔm hʋʋ kɔɔmiite ɛsɩndaa. (Wp. 19:15; Mat. 18:16; kalɩ 1 Timootee 5:19.) Tɔm ndʋ, tɩwɩlɩɣ se pɩpɔzʋʋ aseɣɖe tɩnaa naalɛ, pʋcɔ nɛ peheyi komina se nɔɔyʋ sʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yaa we? Aayɩ. Paɣtʋ ndʋ, paalakɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɛzʋtʋyaa yaa nɔɔyʋ eheyi komina lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nasɩyɩ tɔm yɔ.

¹⁶ Alɩwaatʋ ndʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɩɣ se ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ sʋnɩ pɩɣa nakɛyɛ yɔ, pañakɩ pana se pɔɖɔ paɣtʋ ndʋ tɩtɔŋ se peheyi-tʋ komina yɔ tɩ-yɔɔ; nɛ pʋwayɩ lɛ pañɩnɩ nɛ pana mbʋ pɩlabɩ ɖeyi ɖeyi yɔ nɛ patɩŋnɩ Masɩ yɔɔ nɛ pana se pɩcɛyaa se pahʋʋnɩ koobu ɛnʋ tɔm, tɔm hʋʋ kɔɔmiite ɛsɩndaa yaa we. Ye koobu ɛnʋ etitisi pɩ-yɔɔ yɔ, ɛzʋtʋyaa ñɩnɩɣ aseɣɖe tɩnaa. Ye ɛyaa naalɛ, pʋ-tɔbʋʋ se pɩɣa ŋga pasʋnaa yɔ yaa weyi ɛyɔɔdʋʋnɩ kɔ-nɔɔ yɔ nɛ weyi ɛpɩzɩɣ nɛ ɛwɩlɩ se tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim yaa se koobu ɛnʋ ɛɛtɛm labʋ mbʋ wiɖiyi yɔ, pɔyɔɔdaa se pɩkɛ toovenim yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ pahʋʋnɩ-ɩ tɔm, tɔm hʋʋ kɔɔmiite ɛsɩndaa. * Aseɣɖe tɩnaa ɩtɩtalɩ naalɛ yɔ, pɩɩwɩlɩɣ se pɩɣa ŋga pasʋnaa yɔ yaa weyi ɛyɔɔdʋʋnɩ kɔ-nɔɔ yɔ, ɛcɛtaa. Paa aseɣɖe tɩnaa ɩtɩtalɩ naalɛ se pawɩlɩ se tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim yɔ, ɛzʋtʋyaa naɣ se pʋtɔma yɔ, koobu ɛnʋ ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ mbʋ pɩha lalaa siziŋ yɔ. Ɛzʋtʋyaa kaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ pasɩnɩ weyi ɛwɛ siziŋ nɩʋ taa yɔ. Pɩtasɩ lɛ, ɛzʋtʋyaa kaɣ ñaɣʋ pana siŋŋ se pakandɩyɩ ɛgbɛyɛ yɔɔ se weyi pɔtɔŋ se ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ, ɛtaakɔnɩ kaɖɛ naɖɩyɛ lalaa.​—Tʋma 20:28.

17-18. Tɔm hʋʋ kɔɔmiite tʋmɩyɛ lɛ nɖɩ?

 ¹⁷ Tɔm hʋʋ kɔɔmiite tʋmɩyɛ lɛ nɖɩ? Tɔm pee “tɔm hʋʋ” ɛɛwɩlɩɣ se ɛzʋtʋyaa hʋʋ tɔm se pana se pɩwɛɛ se komina ɛhɔ weyi ɛmanɩ paɣtʋ yɔɔ nɛ ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ ɛ-nɩŋgbaaŋ yaa kɩtaahɔ. Ɛzʋtʋyaa ɩɩɖʋʋ pɔ-nɔɔ komina paɣtʋ tɔm taa; peyeki se komina ɛcɔnɩnɩ mba pamaɣnɩ kɩ-paɣtʋ yɔɔ yɔ pɔ-tɔm ɖeɖe. (Roma 13:2-4; Tiiti 3:1) Ɛlɛ pa-tʋmɩyɛ lɛ se patazɩ nɛ pana se weyi ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm yɔ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtasɩ wɛʋ ɛgbɛyɛ taa yaa ɛɛpɩzɩɣ.

¹⁸ Ɛzʋtʋyaa mba pɛwɛ tɔm hʋʋ kɔɔmiite taa yɔ, fezuu taa tɔm ɖeke ɖeɖe pɩwɛɛ se pɔcɔna. Patɩŋɩɣnɩ Masɩ yɔɔ se pana se kɩwɛɛkɩm laɖʋ kpiɖaa yaa etikpiɖi. Ye etikpiɖi yɔ, palɩzɩɣ-ɩ ɛgbɛyɛ taa nɛ posusi-tʋ ɛgbɛyɛ ɛsɩndaa. (1 Kɔr. 5:11-13) Ye ekpiɖaa yɔ, paalɩzɩɣ-ɩ ɛgbɛyɛ taa. Ɛlɛ ɛzʋtʋyaa kaɣ-ɩ heyuu se pʋcɔ nɛ paha-ɩ waɖɛ naɖɩyɛ ɛgbɛyɛ taa lɛ, pɩkpakɩɣ pɩnzɩ sakɩyɛ yaa pɩtɩla yɔ, paakaɣ-ɩ waɖɛ naɖɩyɛ haʋ e-wezuu  caɣʋ kpeekpe. Ɛzʋtʋyaa maɣzɩɣ piya yɔɔ, pʋyɔɔ lɛ papɩzɩɣ nɛ peheyi ɛgbɛyɛ taa lʋlɩyaa se pɔcɔnɩ pe-piya yɔɔ camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ koobu ɛnʋ ɛwɛɣ sɩ-cɔlɔ yɔ. Ɛzʋtʋyaa kaayɔɔdʋʋnɩ lʋlɩyaa lɛ, pɩwɛɛ se pakpa pa-tɩ nɛ pataayaa mba kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ ɛkɔnɩ wɩzasɩ yɔ, pa-hɩla yaa pataayele nɛ patɩlɩ-wɛ.

19-22. Ɛbɛ lʋlɩyaa pɩzɩɣ pala nɛ pakandɩyɩ pe-piya yɔɔ? (Cɔnɩ takayaɣ huyuu yɔɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁹ A-sʋʋtʋ pɩkɛnaa se ɛkandɩyɩ piya yɔɔ nɛ kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ ɛtaatalɩ-sɩ? Lʋlɩyaa sʋʋtʋ pɩkɛnaa. * Mi-piya kɛ haɖɛ nɖɩ ɖɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ yɔ. (Keɣa 126:3) Mɩ-sʋʋtʋ pɩkɛnaa se ɩkandɩyɩ haɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ. Ɛbɛ ɩpɩzɩɣ ɩla nɛ ɩkandɩyɩ mi-piya yɔɔ nɛ nɔɔyʋ ɛtaalabɩ-sɩ kɩdɛkɛdɩm?

²⁰ Kajalaɣ lɛ, ña-maɣmaɣ ñɩnɩ tɔm pɩlɩɩnɩ piya sʋnʋʋ yɔɔ. Kpɛlɩkɩ nɛ ŋtɩlɩ ɛyaa mba pasʋʋnɩ piya yɔ pɛ-wɛtʋ, nɛ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ patɩŋɩɣna nɛ pepeɣziɣ-sɩ yɔ. Cɔnɩ camɩyɛ nɛ ŋtɩlɩ wɛtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩkɔnɩ-sɩ kaɖɛ yɔ. (Adu. 22:3; 24:3) Tɔzɩ se ɖoŋ ɖoŋ lɛ, ɛyʋ weyi pɩɣa sɩmɩ-ɩ camɩyɛ nɛ kataɣ-ɩ liu yɔ, ɛnʋ lakɩnɩ-kɛ kɩdɛkɛdɩm mbʋ.

²¹ Nabʋlɛ lɛ, ña nɛ ñe-piya ɩlakɩ kɛdaɣ camɩyɛ. (Wp. 6:6, 7) Pʋ-tɔbʋʋ ɖɔɖɔ lɛ se ŋwelisiɣni ñe-piya camɩyɛ. (Yak. 1:19) Tɔzɩ se ɖoŋ ɖoŋ lɛ, pɩɣa ŋga pasʋnɩ-kɛ yɔ, sɔɔndʋ kpaɣ-kɛ se keheyi-tʋ nɔɔyʋ. Sɔɔndʋ pɩzɩɣ nɛ pɩkpa-kɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, kamaɣzɩɣ se paakaɣ tisuu kɔ-tɔm yɔɔ yaa se ye kɔyɔɔdaa yɔ, weyi ɛsʋnɩ-kɛ yɔ ɛkaɣ-kɛ labʋ kɩdɛkɛdɩm. Ye ŋɖiɣzinaa se nabʋyʋ talɩ ña-pɩɣa yɔ, pɔzɩ-kɛ tɔm nɛ nɔɔ kɩbaŋa nɛ ŋwelisini-kɛ nɛ suuɖu.

²² Nabudozo lɛ, sɩɣzɩ ñe-piya lɔŋ. Heyi-sɩ mbʋ pɩwɛɛ se sɩtɩlɩ kʋzʋʋ yɔɔ yɔ. Heyi-sɩ tɔm ndʋ sɩ-pɩnzɩ haɣ-sɩ nʋmɔʋ se sɩnɩɩ tɩ-taa yɔ. Wɩlɩ-sɩ tɔm ndʋ pɩwɛɛ se sɩyɔɔdɩ nɛ mbʋ pɩwɛɛ se sɩla ye nɔɔyʋ ɛñɩnɩɣ se etukuni sɩ-tomnaɣ hɔɔlɩŋ weyi pɩtɩpɔzɩ yɔ. Labɩnɩ tʋmɩyɛ lɔŋ weyi Yehowa ɛgbɛyɛ tasɩ lʋlɩyaa pɩlɩɩnɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se pɔcɔnɩ pe-piya yɔɔ yɔ.​—Kalɩ aɖakaɣ “ Ñɩnɩ tɔm pɩlɩɩnɩ piya sʋnʋʋ yɔɔ nɛ ŋsɩɣzɩ ñe-piya lɔŋ.”

23. (a) Lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ piya sʋnʋʋ yɔɔ? (b) Nɛ tɔm ndʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa?

²³ Piya sʋnʋʋ kɛ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm nɛ kañatʋ lakasɩ ɖa Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɖɛ-ɛsɩndaa. Krɩstʋ paɣtʋ ɖiyiɣni-ɖʋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɖiihuuzuu weyi ɛsʋnɩ pɩɣa yɔ, ɛ-yɔɔ se pataahɔ ɛ-nɩŋgbaaŋ. Ɛlɛ ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩsɩnɩ mba palabɩ-wɛ kañatʋ kʋzʋʋ nʋmɔʋ taa yɔ? Ðɩkaɣ cosuu tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa.