1. Pɩtɩla ɛbɛ ɖɩɣzɩ-ŋ alɩwaatʋ ndʋ ŋñaɣ pana kajalaɣ ɖeɖe se ŋheyi lalaa Bibl taa tɔm yɔ?

ŊTƆZƲƲ alɩwaatʋ ndʋ ŋɖiɣzini kajalaɣ ɖeɖe se ŋlɩ toovenim yɔɔ yɔ tɩ-yɔɔ? Pɩɩwɛ kɛlɛʋ kpem se ŋnɩɩ ndʋ payɩ ŋkpɛlɩkaɣ Bibl taa yɔ tɩ-taa! Ŋmaɣzaa se mbʋ pɩ-yɔɔ ŋpaɣzɩ tisuu yɔ, paa weyi ɛkaɣ sɔɔlʋʋ se etisi pɩ-yɔɔ ɖɔɖɔ. Ña-taa kaatɛma se Bibl taa tɔm kaɣ yebu nɛ pehiɣ taa leleŋ pe-wezuu caɣʋ taa lɛɛlɛɛyɔ, nɛ tɩkaɣ-wɛ haʋ lidaʋ kɩbaŋʋ cee wayɩ yɔɔ. (Keɣa 118:105) Pʋyɔɔ lɛ, ŋheyi ña-taabalaa tɩŋa nɛ ñɔ-hɔʋ taa ñɩma toovenim tɔm ndʋ ŋkpɛlɩkaa yɔ nɛ kpekpeka. Ɛlɛ ɛbɛ lɩ pɩ-taa? Pɩɖɩɣzɩ-ŋ se pa-taa sakɩyɛ titisi tɔm ndʋ ŋheyi-wɛ yɔ tɩ-yɔɔ.

2-3. Yesu alɩwaatʋ taa, suwe ɛyaa sakɩyɛ maɣzaɣ ɛ-yɔɔ nɛ tɔm ndʋ esusaɣ yɔ tɩ-yɔɔ?

² Alɩwaatʋ ndʋ lalaa iitisiɣ tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, pɩfɛyɩ se pɩɖɩɣzɩ-ɖʋ. Yesu alɩwaatʋ taa, ɛyaa sakɩyɛ kaalɔ-ɩ paa ɛɛlabɩ maamaaci lakasɩ nɛ pɩwɩlɩ se Ɛsɔ wɛ ɛ-cɔlɔ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Yesu fezi Lazaarɩ. Pɩɩkɛ maamaaci lakasɩ nzɩ mba pakaɖaɣnɩ-ɩ yɔ, pataapɩzɩɣ se pɛkpɛzɩ se patɩna sɩ-yɔɔ yɔ. Paa mbʋ yɔ, Yuuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa titisi se Yesu kɛnɩ Mesiya. Halɩ pañɩnaɣ se pakʋ Yesu nɛ Lazaarɩ!—Yoh. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Yesu kaanawa se ɛyaa sakɩyɛ ɩɩkaɣ tisuu se ɛnʋ kɛnɩ Mesiya. (Yoh. 5:39-44) Eheyi Yohanɛɛsɩ Lɩm Mɩyɩsɩyʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ se: “Koboyaɣ tʋ lɛ weyi ɛɛnaɣ mɔ-yɔɔ mbʋ pituuluu-i se ɛtɔlɩ yɔ.” (Mat. 11:2, 3, 6) Ɛbɛ yɔɔ ɛyaa sakɩyɛ lɔ Yesu?

4. Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

⁴ Tɔm ñʋʋ kʋnɛ nɛ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ pa-taa, ɖɩkaɣ naʋ lɩmaɣza  wena a-yɔɔ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa ɛyaa sakɩyɛ taawɛɛnɩ tisuu Yesu yɔɔ yɔ a-taa naayɛ. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ mbʋ pʋyɔɔ sɔnɔ, ɛyaa sakɩyɛ iitisiɣ tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ tɩ-yɔɔ yɔ. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɖɩkaɣ naʋ mbʋ pʋyɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm Yesu yɔɔ se pɩsa nɛ ɖitaayebi-i tɩŋʋʋ yɔ.

5. Pɩtɩla ɛbɛ yɔɔ ɛyaa nabɛyɛ maɣzaɣ se Yesu ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛkɛ Mesiya weyi ɛ-tɔm paayɔɔdaa yɔ?

⁵ Ɛyaa sakɩyɛ kizi Yesu ɖenɖe ɛcaɣaa nɛ ɛpaɣlɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Petisaa se Yesu kaakɛ wɩlɩyʋ kɩbanʋ nɛ ɛlabɩ maamaaci lakasɩ. Ɛlɛ pɔ-cɔlɔ lɛ, ɛkɛ kafɩnda weyi ɛkɛ kʋñɔndʋ yem yɔ ɛ-pɩyalʋ. Nɛ ɛɛlɩnɩ Nazarɛɛtɩ tɛtʋ taa; tɩɩkɛ tɛtʋ ndʋ pɩtɩla ɛyaa sakɩyɛ maɣzaɣ se tɩtɩlɩɩ pʋyʋ yɔ. Halɩ Nataanayɛɛlɩ weyi ɛkɔm nɛ ɛpɩsɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyʋ yɔ, ɛyɔɔdɩ kajalaɣ taa se: “Pʋyʋ kɩbanʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ pɩlɩɩnɩ Nazarɛɛtɩ?” (Yoh. 1:46) Pɩtɩla Nataanayɛɛlɩ taasɔɔlɩ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa Yesu kaawɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ. Yaa pɩtɩla, ɛɛwɛɛ nɛ ɛmaɣzɩɣ natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Mikee 5:1 taa yɔ tɩ-yɔɔ. Tɩyɔɔdaa se Bɛtɩlɛhɛm pakaɣ lʋlʋʋ Mesiya, pɩtɩkɛ Nazarɛɛtɩ.

6. Ɛbɛ pɩzaɣ se pɩsɩnɩ Yesu alɩwaatʋ taa ɛyaa nɛ peɖiɣzina se ɛnʋ kɛnɩ Mesiya?

⁶ Suwe Masɩ yɔɔdʋʋ? Nayʋ Izaayii kaayɔɔdaa se Yesu koyindinaa ‘ɩɩkaɣ kem Mesiya kpaɖʋʋ tɔm yɔɔ tete.’ (Iza. 53:8) Paayɔɔdɩ tɔm ndʋ tɩ-taa sakɩyɛ tɔm natʋ taa. Ye ɛyaa mba, paakpaɣ alɩwaatʋ nɛ patazɩ tɔm tɩŋa taa yɔ, paanawa se Bɛtɩlɛhɛm palʋlɩ Yesu, nɛ ɛkɛ Wiyaʋ Daviid liɖe taa tʋ nɔɔyʋ. (Luka 2:4-7) Ye mbʋ, lone nɖɩ ɖɩ-tɔm paayɔɔdɩ Mikee 5:1 taa yɔ, ɖɩ-taa palʋlɩ Yesu. Ye mbʋ, le tɔm kaawɛɛ? Ɛyaa kɩlaɣ kpedesuu nɛ pɛsɛtɩɣ tɔm taa. Pataatɩlɩ tɔm tɩŋa, pʋyɔɔ pɔlɔ Yesu.

7. Ɛbɛ yɔɔ ɛyaa sakɩyɛ lɔʋ Yehowa samaɣ sɔnɔ?

⁷ Ɛzɩ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ nɖɩ sɔnɔ ɖɔɖɔ? Ɛɛɛ. Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa sakɩyɛ tɩkɛ ñɩm tɩnaa yaa pa-hɩla tɩsɛɛ; pʋyɔɔ lɛ, ɛyaa sakɩyɛ maɣzɩɣ se “patɩla sukuli nɛ pɩɖɔɔ nɛ pɛkɛ ɛyaa yemwaa.” (Tʋma 4:13) Ɛyaa nabɛyɛ maɣzɩɣ se pɩtɩpɔzɩ se Yehowa sɛyaa ɩwɩlɩ Bibl taa tɔm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, patɩla Ɛsɔ sɛtʋ sukulinaa sɔsaa. Lalaa yɔɔdʋʋ se Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa kɛ “Amerika cooci” nakʋyʋ na. Ŋgʋ Toovenim taa lɛ, ye pakpaɣ Aseɣɖe Tɩnaa 7 yɔ, kʋɖʋm ɖeke mbʋ yɔ wɛnɩ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa. Halɩ peheyi nabɛyɛ se Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa iitisiɣ Yesu yɔɔ. Pɩlakɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, ɛyaa yaɣaɣ-ɖʋ se “Kɔmiinisitiwaa,” “Amerika cɔŋɩyaa” nɛ “mba pakaɖɩɣnɩ komina yɔ.” Pʋyɔɔ lɛ, ɛyaa sakɩyɛ tɩsɔɔlɩ se papɩsɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, panɩ ɖɔ-yɔɔ tɔm ndʋ, nɛ paasɩŋ Yehowa samaɣ yɔɔ toovenim tɔm.

8. Ɛzɩ Tʋma Labʋ 17:11 yɔɔdʋʋ yɔ, sɔnɔ ye ɛyaa ɩsɔɔlaa se patɩlɩ mba Ɛsɔ sɛyaa kɛnaa yɔ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se pala?

⁸ Ɛbɛ kaɣ sɩnʋʋ ɛyaa nɛ patɩlɩ Yehowa sɛyaa yɔɔ toovenim tɔm? Pɩpɔzʋʋ se ɛyaa ɩtazɩ nɛ patɩlɩ toovenim. Mbʋ Evaŋgilim mayʋ Luka kaañaɣ pana nɛ ɛla. Ɛɛñaɣ pana nɛ ɛñɩnɩ “pɩtɩŋa kpaɣnɩ ɖooo ɖɩbazɩyɛ ɛzɩ pɩlabʋ toovenim taa yɔ.” Ɛɛsɔɔlaa se ɛ-tɔm kalɩyaa ‘ɩtɩlɩ siŋŋ se tɔm ndʋ pɛkɛdɩ-wɛ Yesu yɔɔ yɔ, tɩkɛ toovenim.’ (Luka 1:1-4) Yuuda ñɩma mba paawɛ caanaʋ taa tɛtʋ ndʋ payaɣ se Beeree yɔ tɩ-taa yɔ, paawɛ ɛzɩ Luka yɔ. Panɩ Yesu yɔɔ tɔm kɩbandʋ kajalaɣ ɖeɖe lɛ, pañɩnɩ Ebree Masɩ taa se pana se tɔm ndʋ peheyi-wɛ yɔ, tɩkɛ toovenim na. (Kalɩ Tʋma Labʋ 17:11.) Sɔnɔ, mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se ɛyaa ɩtazɩ tɔm taa nɛ patɩlɩ toovenim. Pɩpɔzʋʋ se pakpaɣ tɔm ndʋ Ɛsɔ samaɣ wɩlɩɣ yɔ nɛ pamaɣzɩnɩ tɔm ndʋ Masɩ yɔɔdʋʋ yɔ.  Pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se pañɩnɩ nɛ pana mbʋ Yehowa samaɣ labɩ ɖa-alɩwaatʋ taa yɔ. Ye “pañɩnɩ camɩyɛ” yɔ, paakaɣ yebu nɛ cɛtɩm tɔm yaa see see yʋlʋsɩ pɛ-ɛsa.

9. Ɛbɛ labɩ alɩwaatʋ ndʋ Yesu kizaa se ɛɛwɩlɩɣ ɛsɔdaa yʋsaɣ nakɛyɛ yɔ?

⁹ Tɔm kɩbandʋ ndʋ Yesu wɩlaɣ yɔ, ti-ɖeke tɩtaamaɣ ɛ-alɩwaatʋ taa ñɩma nabɛyɛ; pañɩnaɣ se ɛla nabʋyʋ ɖɔɖɔ. Pɔpɔzɩ-ɩ se ɛwɩlɩ-wɛ “ɛsɔdaa yʋsaɣ nakɛyɛ” nɛ pɩwɩlɩ se ɛnʋ kaakɛnɩ Mesiya. (Mat. 16:1) Pɩtɩla yɔ, tɔm ndʋ pakalɩ Danɩyɛɛlɩ 7:13, 14 taa yɔ, ndʋ yebina nɛ pɔpɔzɩ-ɩ se ɛla mbʋ. Ɛlɛ, Yehowa alɩwaatʋ taatɩɩtalɩta se eyele nɛ natʋ ndʋ tɩla. Tɔm ndʋ Yesu wɩlaɣ yɔ, pɩɩwɛɛ se tiyele nɛ pa-taa tɛ se ɛnʋ kaakɛnɩ Mesiya. Ɛlɛ, ekizaa se ɛɛlakɩ yʋsaɣ ŋga pɔpɔzɩ-ɩ se ɛla yɔ lɛ, pɔlɔ-ɩ.—Mat. 16:4.

10. Ɛzɩma Yesu yeba nɛ tɔm ndʋ Izaayii ma Mesiya yɔɔ yɔ tɩla?

¹⁰ Suwe Masɩ yɔɔdʋʋ? Nayʋ Izaayii ma Mesiya yɔɔ se: “Ɛɛkaɣ kubusi mabʋ, ɛɛkaɣ holuu ɛyaa yɔɔ, nɛ paakaɣ ɛ-nɔɔ nɩʋ nɛ awayɩ.” (Iza. 42:1, 2) Alɩwaatʋ ndʋ Yesu lakaɣ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ, ɛtɩhɔ ɛyaa lɩmaɣza nɛ ɛkɔnɩ ɛ-yɔɔ. Ɛtaama templonaa sɔsaa nɛ etaasuu Ɛsɔ sɛtʋ wondu ndʋ tɩwɛ ŋgee yɔ, yaa ɛtaasɔɔlɩ se ɛyaa ɩyaa-ɩ nɛ hɩla kɩsɛsɛna wena payaɣaɣnɩ Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Yesu katɩ kaɖɛ yɔ, ekizaa se ɛɛlakɩ maamaaci lakasɩ nɛ ɛ-tɔm kɛdɩnɩ Wiyaʋ Eroodi paa e-wezuu kaawɛ kaɖɛ taa yɔ. (Luka 23:8-11) Yesu labɩ maamaaci lakasɩ nasɩyɩ, ɛlɛ tɔm kɩbandʋ susuu tʋmɩyɛ ɛɛkamnɩ ñʋʋ. Eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: “Pʋyɔɔ mɔnkɔma.”—Mark. 1:38.

11. Lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena ɛyaa nabɛyɛ wɛnɩ sɔnɔ?

¹¹ Ɛzɩ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ nɖɩ sɔnɔ ɖɔɖɔ? Ɛɛɛ. Sɔnɔ wondu ndɩ ndɩ hɔŋ ɛyaa sakɩyɛ lɩmaɣza, tɩ-taa natʋyʋ lɛ Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ sɔsɔŋ weyi pacanɩ ɩ-taa nɛ wondu ndʋ tɩmʋ liidiye yɔ, hɩla kɩsɛsɛna wena payaɣnɩ Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa yɔ, nɛ sɔnzɩ ndɩ ndɩ; ɛlɛ ɛyaa sakɩyɛ ɩɩsɩŋ ɖenɖe sɔnzɩ nzɩ sɩlɩnaa yɔ nɛ paanɩɣ  sɩ-tɔbʋʋ. Ɛlɛ ɛyaa mba powoki Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ ɛnɩ ɩ-taa yɔ, paakpɛlɩkɩɣ tɔm sakɩyɛ Ɛsɔ nɛ ɛ-tamasɩ pɔ-yɔɔ. Ɛyaa mba powoki ɖe-kediɣzisi yɔ, pɛkpɛlɩkɩɣ mbʋ Yehowa sɔɔlaa se ɖɩla yɔ. Ðe-Kewiyaɣ Kpaamɩŋ wɛ cɩɖɩ cɩɖɩ nɛ ɩmaɣna nɛ patɩcanɩ ɩ-taa nɛ wondu ndʋ tɩmʋ liidiye sakɩyɛ yɔ. Ɛyaa mba pɛɖɛɣ nɔɔ yɔ, paasuu ŋgee wondu natʋyʋ nɛ paayaɣ-wɛ nɛ hɩla kɩsɛsɛna sɔsɔna naayɛ. Tɔm ndʋ ɖɩwɩlɩɣ nɛ mbʋ pɩ-yɔɔ ɖitisiɣ yɔ, Bibl taa pɩlɩnaa. Paa mbʋ yɔ, sɔnɔ ɛyaa sakɩyɛ kiziɣ tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩɩlakɩ sɔnzɩ sɔsɔsɩ nasɩyɩ, nɛ tɔm ndʋ ɖɩwɩlɩɣ yɔ, pɩtɩkɛ ndʋ pɔsɔɔlaa se panɩɩ.

12. Ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ Ebree mba 11:1, 6 taa yɔ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se piyele nɛ ɖɩwɛɛnɩ tisuu?

¹² Ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖitaalesi ɖe-tisuu? Apostoloo Pɔɔlɩ heyi Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Room yɔ se: “Tisuu lɩɣnɩ tɔm ndʋ ɛyʋ nɩwa yɔ tɩ-cɔlɔ. Nɛ tɔm ndʋ ɛyʋ nɩwa yɔ, tɩlɩnɩ tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ Krɩstʋ yɔɔ yɔ tɩ-cɔlɔ.” (Roma 10:17) Pʋyɔɔ lɛ, Masɩ kpɛlɩkʋʋ kpazɩɣnɩ ɖe-tisuu ɖoŋ. Ɛlɛ pɩtɩkɛ Ɛsɔ sɛtʋ sɔnzɩ nzɩ sɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ masɩ yɔ sɩ-taa wobu; paa sɩwɛ ɛyaa ɖeu nɛ sɩhɔŋ pa-lɩmaɣza yɔ. Pɩpɔzʋʋ se toovenim tɛ sɩmtʋ ɛkpazɩnɩ ɖe-tisuu ɖoŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, “tisuu ɛfɛyɩ kɔyɔ, ɛyʋ tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ tɩkɛdɩnɩ Ɛsɔ.” (Kalɩ Ebree mba 11:1, 6.) Ye mbʋ, pɩtɩcɛyɩ se ɖɩna ɛsɔdaa yʋsaɣ sɔsɔɔ nakɛyɛ pʋcɔ nɛ ɖitisi se ɖɩlɩ toovenim yɔɔ. Ye ɖɩtazɩɣ Bibl taa wɩlɩtʋ ndʋ tɩkpazɩɣ tisuu ɖoŋ yɔ tɩ-taa camɩyɛ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩlɔ abʋta wena payɩ ɖɩwɛna yɔ.

13. Ɛbɛ yeba nɛ ɛyaa sakɩyɛ lɔ Yesu?

¹³ Yesu alɩwaatʋ taa, pɩɩɖɩɣzɩ Yohanɛɛsɩ Lɩm Mɩyɩsɩyʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa taahɔkʋʋ nɔɔ. Yesu lɩzɩ pɩ-taa se pɩfɛyɩ se pɔhɔkɩ nɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛnʋ wɛ wezuu yɔ. (Mat. 9:14-17) Paa mbʋ yɔ, Farɩsɩ mba nɛ ɛyaa lalaa mba pakaɖaɣnɩ Yesu yɔ, pakʋ ɛ-tɔm mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛtaalakɩ pɔ-sɔnzɩ. Pɩwɩzɩ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛwa kʋdɔndɩnaa Sabaatɩ wiye yɔ. (Mark. 3:1-6;  Yoh. 9:16) Pɔyɔɔdaɣnɩ taa leleŋ se pañaŋ Sabaatɩ paɣtʋ; ɛlɛ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, palakɩ tadɩyɛ templo taa. Pa-taa wɩwa alɩwaatʋ ndʋ Yesu kʋ pɔ-tɔm lakasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ yɔ. (Mat. 21:12, 13, 15) Kɩyakʋ nakʋyʋ Yesu kaawɩlɩ ɛyaa nabɛyɛ tɔm Nazarɛɛtɩ sinaagɔɔgɩ taa nɛ pa-taa wɩɩ siŋŋ. Pa-taa wɩwa mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu tɩŋnɩ mbʋ pɩɩlabɩ Izrayɛɛlɩ mba wezuu caɣʋ taa yɔ pɩ-taa kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ-wɛ se pɛwɛnɩ piɖeni men-ɖeke lɩmaɣza nɛ pɛfɛyɩnɩ tisuu. (Luka 4:16, 25-30) Ɛyaa sakɩyɛ lɔ Yesu mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛtɩla mbʋ pamaɣzaɣ se ɛlakɩ yɔ.—Mat. 11:16-19.

14. Ɛbɛ yɔɔ Yesu kizaa se ɛɛlakɩ sɔnzɩ nzɩ sɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Masɩ yɔ?

¹⁴ Suwe Masɩ yɔɔdʋʋ? Yehowa tɩŋnɩ ɛ-nayʋ Izaayii yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Ɛyaa samaɣ ŋga yɔ kɔñɔtʋʋnɩ-m nɛ kɔ-nɔɔ nɛ kɛɖɛyɩɣ-m nɛ ko-ndomee yem, ɛlɛ ka-laŋɩyɛ posini-m nɛ peseɣ-m sɔɔndʋ ndʋ yɔ tɩwɛ ɛzɩ ɛyaa paɣtʋ yem yɔ.” (Iza. 29:13) Yesu kaawɛnɩ toovenim se ekizi se ɛɛlakɩ sɔnzɩ nzɩ Bibl wɩlɩɣ se sɩfɛyɩ ɖeu yɔ. Ɛyaa mba pamaɣzaɣ se paɣtʋ nɛ sɔnzɩ nzɩ ɛyaa ɖʋwa yɔ sɩ-tɔm cɛyaa nɛ pɩkpaɖɩ Bibl yɔ, pɔlɔ Yehowa nɛ Mesiya weyi etiyaa yɔ.

15. Ɛbɛ yɔɔ ɛyaa sakɩyɛ tɩsɔɔlɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa sɔnɔ?

¹⁵ Ɛzɩ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ nɖɩ sɔnɔ ɖɔɖɔ? Ɛɛɛ. Ɛyaa sakɩyɛ taa wɩɣ alɩwaatʋ ndʋ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɩɩkpɛndɩɣ pɔ-yɔɔ se pala sɔnzɩ nzɩ sɩtɩlɩɩnɩ Masɩ taa yɔ ɛzɩ lʋlʋʋ kazandʋ nɛ Kisimasɩ mbʋ yɔ. Lalaa taa wɩɣ alɩwaatʋ ndʋ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɩɩkpɛndɩɣ pɔ-yɔɔ se pala ɛjaɖɛ kazandʋ yaa sɩm yɔɔ sɔnzɩ nzɩ sɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔtɔm yɔ. Ɛyaa mba pa-taa wɩɣnɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa lɩmaɣza ana a-yɔɔ yɔ, pɩtɩla yɔ, petisiɣ siŋŋ se nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ mba tɩŋɩɣna nɛ pɛsɛɣ Ɛsɔ yɔ, kɩkɛdɩɣnɩ-ɩ. Ɛlɛ, pɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ tɩkɛdɩnɩ Ɛsɔ ye pɔsɔɔlɩ ɛjaɖɛ sɔnzɩ nɛ pɩkpaɖɩ tɔm ndʋ Bibl wɩlɩɣ kpayɩ yɔ.—Mark. 7:7-9.

16. Ɛzɩ Keɣa 118:97, 113, 163-165 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla nɛ ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖikizi?

¹⁶ Ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖitaalesi ɖe-tisuu? Pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩsɔɔlɩ Yehowa paɣtʋ nɛ ɛ-paɣtʋ kila siŋŋ. (Kalɩ Keɣa 118:97, 113, 163-165.) Ye ɖɩsɔɔlɩ Yehowa yɔ, ɖɩkaɣ kizuu sɔnzɩ nzɩ payɩ sɩɩkɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ. Ðɩɩkaɣ yebu kpa nɛ nabʋyʋ tɔm cɛyɩ ɖɛ-ɛsɩndaa nɛ pɩkpaɖɩ sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ.

17. Yesu alɩwaatʋ taa, ɛbɛ ɛyaa sakɩyɛ kaaɖaŋaa se Mesiya ɛla?

¹⁷ Yesu alɩwaatʋ taa ñɩma nabɛyɛ kaasɔɔlaa se lɛɣzɩtʋ ɛkɔɔ politiki hɔɔlʋʋ taa kpaagbaa. Paaɖaŋaa se Mesiya eholi-wɛ Roma mba kewiyaɣ nesi tɛɛ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ paañaɣ pana se pasɩɩ Yesu pe-wiyaʋ yɔ, ɛlɛ kizaa. (Yoh. 6:14, 15) Sɔɔndʋ kpaɣaɣ cɔjɔnaa nɛ ɛyaa lalaa se Yesu ɛtaakɔnɩ lɛɣzɩtʋ komina taa; mbʋ pʋyɔɔ yɔ pamaɣzaɣ se ye ɛlabɩ mbʋ yɔ, Roma mba taa kaɣ wɩʋ nɛ pamʋ ɖoŋ weyi paaha cɔjɔnaa yɔ. Politiki tɔm ndʋ, tiyeba nɛ Yuuda mba sakɩyɛ lɔ Yesu.

18. Bibl taa natʋ ndʋ tɩyɔɔdʋʋ Mesiya tɔm yɔ, tɩ-taa ndʋ ɛyaa sakɩyɛ taalakɩnɩ tʋmɩyɛ?

¹⁸ Suwe Masɩ yɔɔdʋʋ? Paa natʋ sakɩyɛ kaayɔɔdaa se Mesiya kaɣ kɛʋ You Laɖʋ weyi ɛwakɩ yɔ, natʋ lɛɛtʋ wɩlaa se kajalaɣ taa lɛ, pɩwɛɛ se ɛsɩ ɖa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ. (Iza. 53:9, 12) Ye mbʋ, ɛbɛ yɔɔ Yuuda mba kaawɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda Mesiya yɔɔ? Yesu alɩwaatʋ taa, ɛyaa sakɩyɛ taalakɩnɩ tʋmɩyɛ natʋ ndʋ payɩ tɩtaalakɩ tamaɣ se pa-kala kaɣ sɩʋ tɩnaɣ kpaagbaa yɔ.—Yoh. 6:26, 27.

19. Sɔnɔ, lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena yeba nɛ ɛyaa sakɩyɛ kiziɣ tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ?

¹⁹ Ɛzɩ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ nɖɩ sɔnɔ ɖɔɖɔ? Ɛɛɛ.  Sɔnɔ, ɛyaa sakɩyɛ lɔʋ-ɖʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩɩɖʋʋ ɖɔ-nɔsɩ politiki tɔm taa. Pamaɣzɩɣ se pɩpɔzʋʋ se ɖɩtɔ caca. Ɛlɛ ɖɩnawa se Yehowa ɛsɩndaa lɛ, ye ɖɩlɩzɩ ɛyʋ nɔɔyʋ se eɖiyi-ɖʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛɛ nɛ ɖikiziɣ-i. (1 Sam. 8:4-7) Ɛyaa pɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ pamaɣzɩ se pɩpɔzʋʋ se ɖɩma sukulinaa, ɖɔkɔtɔnaa nɛ ɖɩla tʋma lɛɛna wena awazɩɣ ɛyaa kpeekpe yɔ. Pekiziɣ tɔm ndʋ ɖisusuu yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pamaɣzɩɣ se mbʋ ɛzɩ ɖɩɩkam ñʋʋ nɛ tɔm susuu lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ piyeki nɛ ɛjaɖɛ yɔɔ kala sɩɩ tɩnaɣ kpaagbaa yɔ.

20. Ɛzɩ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdɩ Maatiyee 7:21-23 taa yɔ tɩwɩlʋʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩkɩlɩ kam ɖa-lɩmaɣza?

²⁰ Ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖitaalesi ɖe-tisuu? (Kalɩ Maatiyee 7:21-23.) Tʋmɩyɛ nɖɩ Yesu ɖʋ-ɖʋ paɣtʋ se ɖɩla yɔ, nɖɩ pɩwɛɛ se ɖɩkamnɩ ñʋʋ nɛ pɩkpaɖɩ. (Mat. 28:19, 20) Pɩtɩpɔzɩ kpa se ɖiyele nɛ politiki tɔm nɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ kala kɛzɩ ɖa-lɩmaɣza. Ðɩsɔɔlɩ ɛyaa nɛ ɖɩmaɣzɩɣ kala wena pakatɩɣ yɔ a-yɔɔ. Ɛlɛ ɖɩnawa se nʋmɔʋ ŋgʋ kɩkpaɖɩ ɖeu se ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋnɩ kɩ-yɔɔ nɛ ɖɩsɩnɩ lalaa yɔ ŋgʋ lɛ se ɖɩwɩlɩ-wɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ tɔm, nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ pa nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa.

21. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖɩlakɩ?

²¹ Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩna lɩmaɣza naanza wena a-yɔɔ ɛyaa lɔ Yesu kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa nɛ apɩzɩɣ ayele nɛ ɛyaa lɔ Yesu wayɩ tɩŋɩyaa sɔnɔ ɖɔɖɔ yɔ. Ɛlɛ ɛzɩ lɩmaɣza ana a-ɖeke pɩwɛɛ se ɖikizi? Aayɩ. Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ lɩmaɣza naanza lɛɛna wena apɩzɩɣ ayele nɛ ɖɩlɔ Yesu yɔ. Tɛtɛ nɛ ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖɩɩlɔʋ Yesu kpa, nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkpazɩɣ ɖe-tisuu ɖoŋ!