1-2. Kala wena Aseɣɖe Tɩnaa sakɩyɛ katɩɣ?

APOSTOLOO Pɔɔlɩ seɣti Timootee se ɛla ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kiya. (2 Tim. 4:5) Pʋyɔɔ lɛ, ɖa-tɩŋa ɖɩɖɔŋ Pɔɔlɩ lɔŋ tasʋʋ yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ ɖo-ɖoŋ ɖeɖe Ɛsɔ sɛtʋ taa. Ɛlɛ nabʋyʋ taa ɖɩkatɩɣ kala. Sɔɔndʋ kpaɣ ɖo-koobiya sakɩyɛ se pala tɔm susuu tʋmɩyɛ. (2 Tim. 4:2) Maɣzɩ ɛzɩma pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ ɖo-koobiya mba pɛwɛ ajɛɛ wena a-taa paɖɩɣ nʋmɔʋ ɖa-tʋma naayɛ yaa paɖɩɣ ɖa-tʋma kpeekpe nʋmɔʋ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Posusuu tɔm paa panawa se pɩpɩzɩɣ piyele nɛ paɖʋ-wɛ salaka yɔ!

² Yehowa samaɣ taa ñɩma katɩɣ kala sakɩyɛ wena apɩzɩɣ ayele nɛ pitibi-wɛ yɔɔɔ yɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Pɩpɔzʋʋ se koobiya sakɩyɛ ɩla tʋmɩyɛ ñɩɣtʋ sakɩyɛ nɛ pɩsa nɛ papɩzɩ pɔcɔnɩ pɔ-hɔʋ taa ñɩma kɩcɛyɩm ɖeɖe. Pɔsɔɔlaa se pala tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ pɩkpaɖɩ, ɛlɛ pɛfɛyɩnɩ ɖoŋ sakɩyɛ kpɩtaʋ ɖɩdɛnɖɛ kɩyakɩŋ taa. Lalaa lɛ, pɩwɩɣ-wɛ siŋŋ yaa akpadɩyɩtʋ yeba nɛ paapɩzɩɣ se pala sakɩyɛ Yehowa sɛtʋ taa; halɩ pɩtɩla paapɩzɩɣ se palɩɩ pa-ɖɩsɩ. Lalaa maɣzɩɣ paa ɛzɩmtaa se pɛfɛyɩ Yehowa wazaɣ nakɛyɛ. Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Mary, * ɛyɔɔdaa se: “Pɩpɔzʋʋ se mañaɣ pana siŋŋ nɛ malʋbɩnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena mɛwɛɣna alɩwaatʋ ndʋ pitiki-m yɔɔɔ yɔ, nɛ piyeki nɛ maatasɩɣ wɛnʋʋ ɖoŋ. Nɛ pɩcɛyɩɣ-m siŋŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩkpakɩɣ-m alɩwaatʋ nɛ ɖoŋ weyi pɩɩpɔzaa se mankpaɣ nɛ monsusini tɔm yɔ.”

3. Ɛbɛ tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

³ Paa kala wena ɖɩkatɩɣ yɔ, Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛha-ɖʋ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩla mbʋ ɖɩpɩzɩɣ yɔ nɛ ɖɩsɛɛ-ɩ. Pʋcɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɛzɩma Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ yɔ pɩ-tɔm lɛ, iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɛɛkpazɩ Pɔɔlɩ nɛ Timootee  ɖoŋ nɛ pala pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ paa pakataɣ kala yɔ.

4. Kala wena Pɔɔlɩ kataa?

⁴ Pɔɔlɩ katɩ kala sakɩyɛ. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, pɩɩpɔzɩ-ɩ ɖoŋ alɩwaatʋ ndʋ pamabɩ-ɩ, paɖabɩ-ɩ pɛɛ nɛ paɖʋ-ɩ salaka yɔ. (2 Kɔr. 11:23-25) Pɔɔlɩ yɔɔdɩ kaɣlaa se nabʋyʋ taa pɩɩpɔzaa se ɛlʋbɩnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda. (Roma 7:18, 19, 24) Pɩɩpɔzaa ɖɔɖɔ se ɛlʋbɩnɩ “sɔɔyɛ naɖɩyɛ” tomnaɣ taa nɛ ɛɛsɔɔlɩ siŋŋ se Ɛsɔ ɛlɩzɩ-ɖɩ.—2 Kɔr. 12:7, 8.

5. Paa Pɔɔlɩ ɛɛkatɩ kala yɔ, ɛbɛ ɛpɩzaa nɛ ɛla?

⁵ Yehowa ha Pɔɔlɩ ɖoŋ nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛlakɩ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kala wena payɩ ɛkataa yɔ a-taa. Na tʋma wena Pɔɔlɩ laba yɔ: Alɩwaatʋ ndʋ paɖʋ-ɩ salaka ɖɩɣa nakɛyɛ taa Room yɔ, esusi ɛyaa sakɩyɛ tɔm nɛ kpekpeka, pɩtɩla pɩkpɛndɩnɩ komina ñʋndɩnaa. (Tʋma 28:17; Fil. 4:21, 22) Esusi tɔm ɖɔɖɔ wiyaʋ yɔɔ kandɩyaa sakɩyɛ nɛ ɛlɩzɩ aseɣɖe mba payɩ pɔkɔŋaɣ nɛ panaɣ-ɩ yɔ. (Tʋma 28:30, 31; Fil. 1:13) Alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ Pɔɔlɩ nɛ ɛma takayɩsɩ, nɛ sɩwazɩɣ toovenim Krɩstʋ ñɩma halɩ nɛ sɔnɔ. Pɩtasɩ lɛ, Pɔɔlɩ kɩɖaʋ kpazɩ ɖoŋ ɛgbɛyɛ, nɛ piyeba nɛ e-koobiya tɛzɩɣ “wɛʋ abalɩtʋ nɛ posusuu Ɛsɔ tɔm nɛ sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-wɛ.” (Fil. 1:14) Paa nabʋyʋ taa, Pɔɔlɩ ɛtaapɩzɩɣ se ɛla mbʋ payɩ ɛsɔɔlaa yɔ, ɛlabɩ e-ɖoŋ ɖeɖe nɛ pɩha “waɖɛ se tɔm kɩbandʋ ewobini ɛsɩndaa.”—Fil. 1:12.

6. Ɛzɩ 2 Kɔrɛntɩ mba 12:9, 10 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ sɩnɩ Pɔɔlɩ nɛ ɛla ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ?

⁶ Pɔɔlɩ ɖiɣzinaa se mbʋ payɩ ɛlabɩ Yehowa sɛtʋ taa yɔ, Ɛsɔ ɖoŋ taa ɛlabɩ-pʋ nɛ pɩtɩkɛ ɛ-maɣmaɣ e-ɖoŋ taa. Ɛyɔɔdaa se Ɛsɔ ɖoŋ “wɛɛ nɛ ɩlakɩ tʋmɩyɛ pilim ɛjandʋ taa.” (Kalɩ 2 Kɔrɛntɩ mba 12:9, 10.) Yehowa tɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛha Pɔɔlɩ ɖoŋ nɛ ɛla ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kiya paa paanazɩ-ɩ, paɖʋ-ɩ salaka nɛ ɛkatɩ kala lɛɛna yɔ.

7. Kala wena pɩɩwɛɛ se Timootee ɛlʋbɩna nɛ pɩsa nɛ ɛla ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ?

⁷ Timootee kaakɛ pɩɣa evelaɣ ŋga ka nɛ Pɔɔlɩ pɛkpɛndaa nɛ pala tʋmɩyɛ yɔ, nɛ pɩɩpɔzaa se ɛnʋ ɖɔɖɔ ɛtaa Ɛsɔ ɖoŋ liu nɛ ɛpɩzɩ ɛla ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ. Timootee sɩ Pɔɔlɩ nɛ pɔɖɔ nʋmɔŋ weyi ɩɖaɣlaa yɔ nɛ pala Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ. Pɩtasɩ lɛ, Pɔɔlɩ tiyi-i se ɛɖɔ nʋmɔŋ lɛɛŋ nɛ ewolo ekilimi agbaa yɔɔ nɛ ɛkpazɩ-yɛ ɖoŋ. (1 Kɔr. 4:17) Pɩtɩla  Timootee maɣzaɣ se ɛtɩmʋna se ɛla tʋmɩyɛ nɖɩ. Pɩtɩla yɔ, pʋyɔɔ Pɔɔlɩ heyi-i se: “Taayele kpa nɛ nɔɔyʋ ni ñe-evebitu.” (1 Tim. 4:12) Pɩtasɩ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, Timootee ɖɔɖɔ kaawɛnɩ sɔɔyɛ naɖɩyɛ e-tomnaɣ taa, pʋ-tɔbʋʋ se ɛtɔlaɣ “kʋdɔŋ ɖoŋ ɖoŋ.” (1 Tim. 5:23) Ɛlɛ, Timootee kaanawa se Yehowa fezuu kiɖeɖeu kaɣ-ɩ haʋ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɩ yɔ nɛ esusi tɔm kɩbandʋ nɛ ɛsɩnɩ e-koobiya.—2 Tim. 1:7.

8. Ɛzɩma Yehowa kpazɩɣ ɖoŋ ɛ-samaɣ sɔnɔ?

⁸ Sɔnɔ, Yehowa haɣ ɛ-samaɣ taa ñɩma “ɖoŋ weyi ɩcɛzɩ ɛyʋ ɖoŋ yɔ” se pɩsa nɛ powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɔɖɔkɩ pe-siɣsiɣ wɛtʋ ɛ-sɛtʋ taa. (2 Kɔr. 4:7) Iyele nɛ ɖɩna kʋjɔŋ naanza weyi ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩɖɔkɩ ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ ɛ-ɛsɩndaa yɔ. Kʋjɔŋ ɛnɩ yɔ: Adɩma, Bibl, ɖo-koobiya Krɩstʋ ñɩma nɛ ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ.

9. Ɛzɩma adɩma pɩzɩɣ nɛ asɩnɩ-ɖʋ?

⁹ Yehowa tɩŋɩɣnɩ adɩma wena ɖɩlakɩ yɔ a-yɔɔ nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ. Ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ Efɛɛzɩ mba 6:18 taa yɔ, Pɔɔlɩ seɣtiɣ-ɖʋ se ‘ɖɩtɩmɩɣnɩ Ɛsɔ paa ɛzɩmtaa.’ Ɛsɔ kaɣ cosuu ɖa-adɩma yɔɔ nɛ ɛkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ. Jonnie wɛ Boolivii ɛjaɖɛ taa, ɛna ɛzɩma Yehowa sɩnɩ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛkatɩ kala sakɩyɛ yɔ. Ɛ-halʋ nɛ ɛ-lʋlɩyaa mba pa-naalɛ pahɩnɩ kʋdɔŋ siŋŋ alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ taa. Pɩɩwɛ Jonnie kaɖɛ siŋŋ se ɛcɔnɩ pa-naadozo pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe. E-ɖoo kɔm nɛ ɛsɩ, nɛ pɩɩkpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ ɛ-halʋ nɛ ɛ-caa pɔ-yɔɔ cɛ. Jonnie yɔɔdaɣ kaɖɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-tɔm lɛ, ɛtɔm se: “Alɩwaatʋ ndʋ mɛwɛɣ nɩɣzɛ taa siŋŋ yɔ, mantɩmaɣnɩ Yehowa nɛ meheyiɣ-i ɛzɩma pɩlakaɣ-m yɔ nɛ pɩsɩɣnɩ-m paa ɛzɩmtaa.” Yehowa ha Jonnie ɖoŋ weyi pɩɩpɔzɩ-ɩ yɔ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ. Ronald kɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ Boolivii ɛjaɖɛ taa, ɛnɩwa se kansɛɛrɩ kʋdɔŋ kpa e-ɖoo. Fenaɣ kʋɖʋmaɣ wayɩ lɛ, e-ɖoo sɩ. Ɛbɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kaɖɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa? Ɛyɔɔdaa se: “Alɩwaatʋ ndʋ mantɩmɩɣnɩ Yehowa yɔ, meheyiɣ-i ɛzɩma ɖeyi ɖeyi pɩlakɩ-m yɔ. Manawa se ɛnɩɣ mɔn-tɔm taa nɛ pɩkpaɖɩ paa anɩ, halɩ pɩkpaɖɩ ma-maɣmaɣ.” Nabʋyʋ taa, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ kala wena ɖɩkatɩɣ yɔ a-taa, nɛ pɩtɩla ɖɩɩsɩŋ mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩpɔzɩ ɖa-adɩma taa yɔ. Ɛlɛ Yehowa seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩtɩmnɩ-ɩ paa pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖihiɣ tɔm pee wena pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖiheyi-i ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ yɔ.—Roma 8:26, 27.

10. Ɛzɩ Ebree mba 4:12 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖɩkalɩ Bibl nɛ ɖɩmaɣzɩ ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ?

¹⁰ Yehowa tɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ. Pɔɔlɩ kalaɣ Masɩ se pɩsa nɛ ɛkpa ɖoŋ nɛ ehiɣ laŋɩyɛ hɛzʋʋ, nɛ pɩpɔzʋʋ se ɖa ɖɔɖɔ ɖɩla mbʋ. (Roma 15:4) Ðɩɩkalɩɣ Ɛsɔtɔm nɛ ɖɩmaɣzɩɣ tɩ-yɔɔ lɛ, Yehowa pɩzɩɣ ɛtɩŋnɩ e-fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna ɛzɩma Masɩ sɩɣnɩ-ɖʋ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩwɛɛ yɔ tɩ-taa yɔ. (Kalɩ Ebree mba 4:12.) Ronald weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ɛtɔm se: “Man-taa wɛ leleŋ se mañakɩ pana nɛ mankalɩɣ Bibl paa ɖoo wena. Mamaɣzɩɣ Yehowa wɛtʋ yɔɔ nɛ ɛzɩma ɛcɔŋnɩ ɛ-samaɣ yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ siŋŋ. Pɩsɩɣnɩ-m se manɖaɣnɩ hiɣu ɖoŋ.”

11. Ɛzɩma Bibl kpazɩ ɖoŋ koobu halɩñɩnʋ weyi ɛɛwɛ wɩzasɩ nasɩyɩ taa yɔ?

¹¹ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ Ɛsɔtɔm yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana kala wena ɖɩkatɩɣ yɔ a-yɔɔ. Na ɛzɩma Bibl sɩnɩ lelu nɔɔyʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ wɩzasɩ taa yɔ. Ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ tasɩ-ɩ lɔŋ se ye ɛkalɩ Yɔɔb  takayaɣ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ nɛ pɩsɩnɩ-ɩ. Ɛlabɩ mbʋ lɛ, kajalaɣ ɖeɖe lɛ, ɛkʋ Yɔɔb tɔm se pʋyɔɔ ɛlɛ kaawɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda. Ɛmaɣzaɣ ɛ-ñʋʋ taa se: “Yɔɔb! Taakɩlɩ wɛnʋʋ lɩmaɣza kɩdɛkɛda mbʋ!” Ɛlɛ pʋwayɩ eɖiɣzinaa se ɛ-wɛtʋ kaanɩɣzɩnɩ Yɔɔb ñɩndʋ ɖeyi ɖeyi. Pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛñɔɔzɩ ɛ-lɩmaɣza, nɛ pɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ nɛ ɛlʋbɩnɩ wɩzasɩ nzɩ ɛ-walʋ sɩm kɔnɩ-ɩ yɔ.

12. Ɛzɩma Yehowa tɩŋɩɣnɩ ɖo-koobiya yɔɔ nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ?

¹² Yehowa tɩŋɩɣnɩ koobiya Krɩstʋ ñɩma yɔɔ nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ. Nʋmɔʋ lɛɛkʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛkpazɩɣ Krɩstʋ ñɩma ɖoŋ yɔ, ŋgʋ lɛ po-koobiya. Pɔɔlɩ mawa se ‘e-liu wɛɛ pɩŋŋ’ se ɛ nɛ e-koobiya pakpazɩ “ɖama tisuu ɖoŋ.” (Roma 1:11, 12) Mary weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ɛsɔɔlaa se ɛ nɛ e-koobiya pakpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ pacakɩ. Ɛyɔɔdaa se: “Halɩ koobiya mba pataatɩlɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa mɛwɛɛ yɔ, Yehowa labɩnɩ-wɛ tʋmɩyɛ. Pɔyɔɔdɩ ɖoŋ kpazʋʋ tɔm yaa petiyini-m takayaɣ nakɛyɛ, nɛ mbʋ ɖeyi ɖeyi pɩɩpɔzɩ-m. Pɩsɩnɩ-m ɖɔɖɔ nɛ mɔyɔɔdɩnɩ koobiya halɩñɩma mba paakatɩ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa mɛwɛɛ yɔ; nɛ mɛnkpɛlɩkɩ lɔŋ mbʋ paalaba yɔ pɩ-taa. Nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yekaɣ paa ɛzɩmtaa se mantɩlɩ se ɛgbɛyɛ taa koobiya sɔɔlɩ-m.”

13. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpazɩ ɖama ɖoŋ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi taa?

¹³ Nʋmɔŋ kɩbaŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩkpazɩ ɖama ɖoŋ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi. Alɩwaatʋ ndʋ ŋwoki kediɣzaɣ taa yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋñaɣ pana nɛ ŋkpazɩ lalaa ɖoŋ, ye ŋheyiɣ-wɛ se ŋsɔɔlɩ-wɛ nɛ ŋwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ mbʋ palakɩ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Payaɣ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ se Peter. Pʋcɔ nɛ kediɣzaɣ nakɛyɛ paɣzɩ lɛ, eheyi koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ, weyi ɛ-walʋ tɩkɛ Aseɣɖe Tʋ yɔ se: “Ðɩnaɣ-ŋ cɩnɛ lɛ, pɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ siŋŋ. Paa ɛzɩmtaa, ŋñɔɔzʋʋ ñe-piya loɖo camɩyɛ, nɛ ŋsɩɣnɩ-sɩ se sɩñɔɔzɩ tɔm ndʋ sɩkaɣ cosuu kediɣzaɣ taa yɔ.” Halʋ ɛnʋ etisi ɛsɩmɩyɛ ɛsɩtɛɣlɩm nɛ ecosi se: “Tɔm ndʋ ɖeyi ɖeyi maasɔɔlaa se manɩɩ sɔnɔ.”

14. Ɛzɩma tɩyɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ sɩɣnɩ-ɖʋ?

¹⁴ Yehowa tɩŋɩɣnɩ tɔm susuu yɔɔ nɛ ɛkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖisusuu lalaa tɔm yɔ, ɖa-taa lakɩ leleŋ paa pewelisini-ɖʋ yaa petiwelisini-ɖʋ yɔ. (Adu. 11:25) Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Stacy, ɛna ɛzɩma tɔm susuu tʋmɩyɛ pɩzɩɣ nɛ ɖɩkpazɩ ɛyʋ ɖoŋ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ palɩzɩ ɛ-hɔʋ taa tʋ nɔɔyʋ ɛgbɛyɛ taa yɔ, ɛnɩ siziŋ siŋŋ nɛ ɛpɔzaɣ ɛ-tɩ paa ɛzɩmtaa se: ‘Ɛzɩ maapɩzaɣ se mala nabʋyʋ nɛ mansɩnɩ-ɩ nɛ pɩkpaɖɩ?’ Pɩɩwɛ Stacy kaɖɛ se eyele tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ maɣzʋʋ. Ɛbɛ kaasɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa? Tɔm susuu tʋmɩyɛ! Alɩwaatʋ ndʋ esusaɣ tɔm yɔ, ɛkaŋaɣ ɛ-lɩmaɣza kooka taa ɛyaa mba pɩpɔzʋʋ se ɛsɩnɩ-wɛ yɔ pɔ-yɔɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, Yehowa ha-m Bibl kpɛlɩkɩyʋ weyi ɛɖɛnɩ ɛsɩndaa lɛɛ lɛɛ yɔ. Pɩɩkpazɩ-m ɖoŋ siŋŋ. Mbʋ pɩkɩlɩ-m sɩnʋʋ yɔ lɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ.”

15. Tɔm ndʋ Mary yɔɔdaa yɔ, ɛbɛ tɩkpɛlɩkɩɣ-ŋ?

¹⁵ Wɛtʋ ndʋ tɩ-taa nabɛyɛ wɛɛ yɔ, tɩpɩzɩɣ tiyele nɛ pamaɣzɩ se paapɩzɩɣ nɛ palakɩ sakɩyɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ taa. Ye lɩmaɣza ana ŋwɛna yɔ, tɔzɩ se ye ŋlakɩ ño-ɖoŋ ɖeɖe yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ Yehowa. Iyele nɛ ɖɩɖaɣnɩ yɔɔdʋʋ Mary kɩɖaʋ tɔm. Ɛkʋyaa nɛ ewolo egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa paayɔɔdʋʋ ɛ-kʋnʋŋ yɔ ɖɩ-taa lɛ, pɩlabɩ-ɩ ɛzɩ ɛfɛyɩ wazaɣ siŋŋ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Alɩwaatʋ natʋyʋ taa, mbʋ pi-ɖeke manpɩzaɣ se mala yɔ lɛ se mɔyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ pazɩ yaa mankalɩ Bibl mayaɣ nakɛyɛ, yaa maha traktɩ nakʋyʋ tɔm susuu taa.” Pɩlakaɣ-ɩ ɛzɩ ye pakpaɣ-ɩ nɛ pamaɣzɩnɩ ɛyaa  mba pɔyɔɔdʋʋ kʋnʋŋ ŋgʋ camɩyɛ yɔ, ɛɛlakɩ sakɩyɛ yɔ. Ɛlɛ, ɛlɛɣzɩ ɛ-maɣzɩm. Ɛkɔm nɛ ɛpaɣzɩ ɖiɣzinuu se Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛlabɩnɩ-ɩ tʋmɩyɛ, paa ɛɛyɔɔdʋʋ kʋnʋŋ ŋgʋ camɩyɛ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Tɔm ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ yɔ, tɩwɛ kɛlɛʋ nɛ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩlɛɣzɩ ɛyaa weziŋ.”

16. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ mba paapɩzɩɣ se palɩɩ pa-ɖɩsɩ yɔ nɛ pehiɣ ɖoŋ?

¹⁶ Yehowa nawa se ɖa-taa nabɛyɛ sɔɔlaa se posusi tɔm, ɛlɛ paapɩzɩɣ se palɩɩ pa-ɖɩsɩ. Pʋyɔɔ lɛ, ɛpɩzɩɣ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖisusi tɔm mba pɔkɔŋ nɛ pɔcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ yaa ɖɔkɔtɔnaa. Ye ɖɩkpaɣ mbʋ ɖɩlakɩ lɛɛlɛɛyɔ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ mbʋ ɖɩlakaɣ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ. Ɛlɛ, ye ɖɩnɩ pɩ-taa se Yehowa wɛɛ nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, ɖɩkaɣ wɛnʋʋ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ paa kaɖɛ nɖɩ lɛ ɖɩ-taa nɛ taa leleŋ.

17. Ɛzɩ Eklesɩyastɩ 11:6 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖisusuu tɔm paa ɖɩɩnaɣ pee wena pɩlʋlʋʋ yɔ kpaagbaa yɔ?

¹⁷ Toovenim ɖomasɩ nzɩ ɖiɖuu yɔ, ɖɩɩsɩŋ se sɩ-taa nzɩ pɩzɩɣ nɛ sɩñɔ nɛ sɩpaɣzɩ paɣlʋʋ. (Kalɩ Eklesɩyastɩ 11:6.) Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Barbara nɛ ɛwɛnɩ pɩnzɩ 80 mbʋ yɔ. Ɛtɩŋɩɣnɩ pɔrtaabɩlɩ nɛ takayɩsɩ maʋ yɔɔ nɛ ɛlɩzɩɣ aseɣɖe ɖoŋ ɖoŋ. Takayɩsɩ nzɩ ɛmawa yɔ sɩ-taa nakɛyɛ taa lɛ, ɛɖʋ 1^er mars 2014 tɛ Feŋuu Tilimiye nɖɩ ɖɩ-taa nɛ tɔm ñʋʋ “Kʋjɔʋ sɔsɔʋ ŋgʋ Ɛsɔ labɩ-ɖʋ yɔ.” Ɛtɩna se abalʋ weyi nɛ ɛ-halʋ etiyini takayaɣ ŋga yɔ, palɩzɩ-wɛ ɛgbɛyɛ taa. Pakalɩ Feŋuu Tilimiye takayaɣ ŋga tam sakɩyɛ. Abalʋ maɣzaa se pɩwɛ ɛzɩ ɛ-maɣmaɣ Yehowa wɛɛ nɛ ɛyɔɔdʋʋna yɔ. Palɩzʋʋ abalʋ ɛnʋ nɛ ɛ-halʋ ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɩcɛzɩɣ pɩnzɩ 27. Ɛlɛ, papaɣzɩ kediɣzisi wobu nɛ paɖaɣnɩ pɩsʋʋ Aseɣɖe Tɩnaa kpekpeka tɩnaa. Barbara ɖaɣnɩ hiɣu ɖoŋ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛnawa se takayaɣ ŋga kalʋlɩ pee kɩbana ana yɔ!

18. Ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla nɛ Ɛsɔ kpazɩ-ɖʋ ɖoŋ?

¹⁸ Yehowa haɣ-ɖʋ kʋjɔŋ sakɩyɛ weyi ɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ yɔ. Ɩ-taa nɩɩyɩ yɔ: Adɩma, Bibl, ɖo-koobiya Krɩstʋ ñɩma, nɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ kʋjɔŋ ɛnɩ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩtaɣ liu se ɛpɩzɩɣ ɛsɩnɩ-ɖʋ, nɛ ɛsɔɔlaa se ɛsɩnɩ-ɖʋ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩtaa liu ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ paa ɛzɩmtaa. Ɛsɔɔlɩ siŋŋ se “ɛha ɖoŋ mba petisiɣ ɛ-yɔɔ nɛ pɛtɛŋ pa-taa yɔ.”—4 Aw. 16:9.