1. Ɛbɛ Yehowa seɣtiɣ ɛ-sɛyaa se pala? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

 ALƖWAATƲ ndʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ laŋɩyɛ hɛzʋʋ nɛ lɔŋ tasʋʋ yɔ, a-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɩsɩna? Ðɩsɩm tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ cosuu. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmnɩ Ɛsɔ Yehowa. Yehowa seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩtɩmnɩ-ɩ. Bibl heyiɣ-ɖʋ se ‘ɖɩtɩmɩɣ kaahɛzaɣ,’ pʋyɔɔ lɛ ɖɩnawa se ɛsɔɔlaa se ɖɩtɩmɩɣnɩ-ɩ ɖoŋ ɖoŋ. (1 Tes. 5:17) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmnɩ-ɩ faaa nɛ ɖɩpɔzɩ-ɩ lɔŋ tasʋʋ ɖe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ kpeekpe taa. (Adu. 3:5, 6) Yehowa kɛ Ɛsɔ kʋjɔʋ tʋ, pʋyɔɔ lɛ ɛtɔm se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmnɩ-ɩ tam sakɩyɛ ɛzɩ ɖɩsɔɔlʋʋ yɔ.

2. Ɛbɛ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

² Adɩma kɛ kʋjɔʋ ŋgʋ kɩmʋ ñɩm siŋŋ ɖɛ-ɛsɩndaa yɔ. Ɛlɛ, ɖa-tʋma pɩzɩɣ nɛ aɖɩɣ-ɖʋ nʋmɔʋ nɛ ɖiihikiɣ alɩwaatʋ se ɖɩtɩmɩ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖiɖiɣzina ɖɔɖɔ se pɩpɔzʋʋ se ɖɩñɔɔzɩ ɖa-adɩma nɛ awɛɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ. Taa leleŋ tɔm lɛ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna tɔm ndʋ tɩkpazɩɣ ɛyʋ ɖoŋ yɔ nɛ lɔŋ tasʋʋ sakɩyɛ Masɩ taa. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ tazʋʋ Yesu kɩɖaʋ taa nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlɩzɩ alɩwaatʋ natʋyʋ nɛ ɖɩtɩmɩɣ tɩ-yɔɔ yɔ. Ðɩkaɣ tazʋʋ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩna lɩmaɣza kɩcɛya kagbanzɩ wena a-tɔm ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɖa-adɩma taa nɛ pɩsa nɛ awɛɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ yɔ.

3. Ɛbɛ Yesu kpɛlɩkɩ adɩma yɔɔ?

³ Yesu kaanɩ pɩ-taa se adɩma tɔm cɛyɩ siŋŋ Yehowa ɛsɩndaa. Pʋcɔ nɛ ɛkɔŋ tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛɛna ɛ-Caa ecosaɣ abalaa nɛ halaa siɣsiɣ tɩnaa adɩma yɔɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ. Yesu kaawɛ  ɛ-Caa cɔlɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ cosi adɩma wena Hana, Daviid, Eliya nɛ Ɛsɔ sɛyaa lalaa sakɩyɛ labɩnɩ pa-laŋɩyɛ pilim yɔ a-yɔɔ yɔ. (1 Sam. 1:10, 11, 20; 1 Aw. 19:4-6; Keɣa 32:5, nwt.) Pʋyɔɔ Yesu heyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se patɩmɩɣ ɖoŋ ɖoŋ nɛ pa-taa tɛ se Ɛsɔ kaɣ cosuu pa-adɩma yɔɔ!—Mat. 7:7-11.

4. Ɛbɛ Yesu adɩma kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

⁴ Yesu tɩŋnɩ adɩma wena ɛlabɩ Yehowa yɔ a-yɔɔ nɛ ɛha ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa kɩɖaʋ ŋgʋ pɩwɛɛ se pamaɣzɩna yɔ. Yesu lakaɣ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ lɛ, ɛtɩmaɣ ɖoŋ ɖoŋ. Pɩɩwɛɛ se ɛlɩzɩ alɩwaatʋ natʋyʋ nɛ ɛtɩmɩɣ tɩ-yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖoŋ ɖoŋ lɛ pɩɖɔkaɣnɩ-ɩ nɛ ɛyaa sakɩyɛ wɛɣ ɛ-cɔlɔ. (Mark. 6:31, 45, 46) Ɛkʋyaɣ tanaŋ tɛɛ cu se pɩsa nɛ ehiɣ alɩwaatʋ nɛ ɛwɛɛ e-ɖeke nɛ ɛtɩmɩ. (Mark. 1:35) Alɩwaatʋ natʋyʋ ɛtɩmɩ ɖoo pilim pʋcɔ nɛ ɛkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩcɛyɩyɛ naɖɩyɛ. (Luka 6:12, 13) Nɛ ɖoo wena aɖɛwa pʋcɔ nɛ Yesu sɩkɩ yɔ a-taa, ɛtɩmɩ tam sakɩyɛ se pɩsa nɛ ɛtɛzɩ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛkɔm labʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ ɖɩ-hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩkɩlɩ kaɖɛ yɔ.—Mat. 26:39, 42, 44.

5. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩmɩɣ yɔ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu?

⁵ Yesu kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ se paa pɩɖɔkʋʋnɩ-ɖʋ ɛzɩma yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩlɩzɩ alɩwaatʋ natʋyʋ nɛ ɖɩtɩmɩɣ tɩ-yɔɔ. Ɛzɩ Yesu yɔ, pɩtɩla pɩpɔzʋʋ se ɖɩlɩzɩ alɩwaatʋ natʋyʋ nɛ ɖɩtɩmɩɣ tɩ-yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkʋyɩ tanaŋ tɛɛ cu yaa ɖɩcaɣnɩ ɖɛ-ɛsa alɩwaatʋ natʋyʋ pazɩ ɖoo taa nɛ ɖɩtɩmɩ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ Yehowa se ɖa-taa wɛ leleŋ nɛ ŋgee kʋjɔʋ ŋgʋ. Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Lynne, ɛtɔzʋʋ ɛzɩma ɛ-taa kaalabɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛcalɩ nɩʋ se ɖɩwɛnɩ waɖɛ se ɖɩtɩmɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Alɩwaatʋ ndʋ menɖiɣzinaa se manpɩzɩɣ nɛ mɔyɔɔdɩnɩ Yehowa paa alɩwaatʋ ndʋ yɔ, pɩsɩnɩ-m nɛ manaɣ Yehowa ɛzɩ man-taabalʋ kɩbanʋ yɔ nɛ pɩsɩnɩ-m ɖɔɖɔ nɛ mɔnsɔɔlɩ se mɔñɔɔzɩ ma-adɩma nɛ awɛɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ.» Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩlakɩ ɖa-taa sakɩyɛ mbʋ. Ye mbʋ, iyele nɛ ɖɩna lɩmaɣza kagbanzɩ wena a-tɔm ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɖa-adɩma taa yɔ; a-tɔm cɛyaa.

6. Ɛzɩ Natʋ 4:10, 11 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ Yehowa mʋnaa se pɛcɛlɩ-ɩ?

⁶ Sa Yehowa. Apostoloo Yohanɛɛsɩ na natʋ natʋyʋ nɛ tɩwɛ piti; nɛ tɩ-taa lɛ, ɛna ɛzʋtʋyaa 24 ɛsɔdaa pɛwɛɛ nɛ pɛsɛɣ Yehowa.  Pasaŋaɣ Ɛsɔ nɛ pɔyɔɔdʋʋ se ɛmʋnaa se ɛmʋ «samtʋ nɛ hɩɖɛ ɖʋʋ nɛ ɖoŋ.» (Kalɩ Natʋ 4:10, 11.) Ɛsɔ tiyiyaa mba pɛwɛ siɣsiɣ yɔ, pɛwɛnɩ ɖɔɖɔ lɩmaɣza sakɩyɛ wena a-yɔɔ pɩpɔzʋʋ se pasa Yehowa nɛ paɖʋ-ɩ hɩɖɛ yɔ. Pa nɛ ɩ pɛwɛnɩ ɛsɔdaa nɛ pasɩmɩ-ɩ camɩyɛ. Panaɣ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ mbʋ ɛlakɩ yɔ pɩ-taa. Panaɣ Yehowa lakasɩ lɛ, piseɣtiɣ-wɛ se pasamɩ-ɩ.—Yɔɔb 38:4-7.

7. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsa Yehowa?

⁷ Ða ɖɔɖɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩsa Yehowa ɖa-adɩma taa nɛ ɖiheyi-i mbʋ ɖɩsɔɔlaa nɛ mbʋ pɩkɛdɩnɩ-ɖʋ ɛ-yɔɔ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ŋkalɩɣ Bibl nɛ ŋkpɛlɩkɩɣ-kʋ yɔ, ñaɣ pana nɛ ŋna Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ ŋkɩlɩ sɔɔlʋʋ yɔ. (Yɔɔb 37:23; Roma 11:33) Pʋwayɩ lɛ, heyi Yehowa ndʋ ŋmaɣzɩɣ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsa Yehowa ɛzɩma ɛsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɛzɩma ɛsɩɣnɩ ɖo-koobiya kpeekpe yɔ pɩ-yɔɔ. Ɛcɔŋnɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ ɛkandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ paa ɛzɩmtaa.—1 Sam. 1:27; 2:1, 2.

8. Lɩmaɣza wena a-yɔɔ ɖɩsɛɣ Yehowa se ɛlabaɣ lɛ yɔ a-taa naayɛ lɛ wena? (1 Tesalooniiki mba 5:18)

⁸ Sɛɛ Yehowa se ɛlabaɣ lɛ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩmɩɣ yɔ, ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza sakɩyɛ wena a-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɛɛ Yehowa se ɛlabaɣ lɛ yɔ. (Kalɩ 1 Tesalooniiki mba 5:18.) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɛɛ-ɩ wondu kɩbandʋ ndʋ payɩ ɖɩwɛna yɔ tɩ-yɔɔ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ paa kʋjɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ lɛ, kɩlɩɣnɩ ɛ-cɔlɔ. (Yak. 1:17) Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɛɛ-ɩ se ɛlabaɣ lɛ tɛtʋ kajʋka nɛ wondu kɩbandʋ ndʋ ɛlɩzaa yɔ tɩ-yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɛɛ-ɩ ɖɔɖɔ se ɛlabaɣ lɛ ɖe-wezuu, ɖɔ-hɔʋ, ɖa-taabalaa nɛ lidaʋ ŋgʋ ɖɩwɛna yɔ kɩ-yɔɔ. Nɛ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩsɛɛ Yehowa se ɛlabaɣ lɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛha-ɖʋ waɖɛ se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ ɛwɛɛ ɖa nɛ ɩ ɖɛ-hɛkʋ taa.

9. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ Yehowa yɔɔ?

⁹ Pɩtɩla pɩpɔzʋʋ se ɖa-taa paa anɩ ɛñaɣ pana nɛ ɛmaɣzɩ nɛ ɛna lɩmaɣza wena a-yɔɔ pɩwɛɛ se ɛwɩlɩ Yehowa ɛ-ɛsɩmɩyɛ yɔ. Ðɩwɛ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, ɛyaa sakɩyɛ fɛyɩnɩ ɛsɩmɩyɛ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɛyaa kaŋ pa-lɩmaɣza mbʋ pɔsɔɔlaa yɔ pɩ-yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ mbʋ papɩzɩɣ pala nɛ pawɩlɩ pɛ-ɛsɩmɩyɛ mbʋ pɛwɛna yɔ pɩ-yɔɔ yɔ. Ye ɖiyeba nɛ wɛtʋ ndʋ tɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ yɔ, tɩkaɣ yebu nɛ ɖɩyɔɔdʋʋ ɖa-kɩcɛyɩm tɔm ɖeke ɖa-adɩma taa. Pɩsa nɛ pɩtaatalɩ-ɖʋ mbʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñakɩ pana se ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ nɛ ɖɩlɩzɩ-ɖɩ nɛ ɖɩwɩlɩ Yehowa mbʋ payɩ ɛlakɩ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ.—Luka 6:45.

10. Koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ lɩzɩ ɛsɩmɩyɛ nɛ ɛwɩlɩ lɛ, ɛzɩma pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-laŋɩyɛ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁰ Ye ɖɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ kala taa. Iyele nɛ ɖɩna mbʋ pɩtalɩ Kyung-sook yɔ. Pɛkɛdɩ ɛ-tɔm 1^er janvier 2015 tɛ Feŋuu Tilimiye taa. Ðɔkɔtɔnaa kaamaɣzɩ-ɩ nɛ pana se kansɛɛrɩ kʋdɔŋ kpa ɛ-hʋzɩŋ nɛ e-wezuu kaawɛ kaɖɛ taa. Ɛyɔɔdaa se: «Kʋdɔŋ kʋnɛ kɩ-tɔm wɛɛkɩ ma-laŋɩyɛ siŋŋ. Pɩɩwɛ-m ɛzɩ melesi pɩtɩŋa payɩ yɔ, nɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m siŋŋ.» Ɛbɛ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖɔkɩ  ɛ-tɩ? Ɛyɔɔdaa se paa ɖoo wena pʋcɔ nɛ ɛhɩnɩ lɛ, ɛkpaɣaɣ ɛ-ɖɩɣa ñʋʋ taa nɛ ɛtɩmɩɣnɩ nɔɔ kʋkʋyaɣ nɛ ɛsɛɣ Ɛsɔ camɩyɛ lakasɩ kagbanzɩ nzɩ ɛlabɩ-ɩ evemiye nɖɩ ɖɩ-taa yɔ sɩ-yɔɔ. Pɩhɛzaɣ ɛ-laŋɩyɛ nɛ piseɣtaɣ-ɩ nɛ eheyiɣ Yehowa se ɛsɔɔlɩ-ɩ. Ɛkɔm nɛ eɖiɣzina se Yehowa sɩɣnɩ ɛ-sɛyaa siɣsiɣ ñɩma pa-kʋñɔmɩŋ taa, nɛ wazasɩ nzɩ ɖihikiɣ ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ sɩcɛzɩ kʋñɔmɩŋ weyi ɖɩkatɩɣ yɔ. Ɛzɩ Kyung-sook yɔ, ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza sakɩyɛ wena a-yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ Yehowa yɔɔ yɔ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ yɔ. Ye ɖɩwɩlɩɣ Yehowa ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ adɩma taa yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ nɛ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ nɛ ɖitaalesi ɖa-taa leleŋ.

11. Yesu pɩsɩ ɛsɔdaa nɛ pɩtɛ lɛ, ɛbɛ yɔɔ pɩɩpɔzɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa abalɩtʋ?

¹¹ Pɔzɩ Yehowa se ɛha-ŋ abalɩtʋ alɩwaatʋ ndʋ ŋsusuu tɔm yɔ. Pʋcɔ nɛ Yesu pɩsɩɣ ɛsɔdaa lɛ, ɛtɔzɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se ɛɖʋ-wɛ tʋmɩyɛ se palɩzɩ aseɣɖe ɛ-yɔɔ «Yeruzalɛm taa, Yuudee tɩŋa taa nɛ Samaarii taa, nɛ piwolo pɩtalɩ tɛtʋ kamaɣ yɔɔ.» (Tʋma 1:8; Luka 24:46-48) Pɩlabɩ alɩwaatʋ pazɩ pʋwayɩ lɛ, Yuuda mba ñʋndɩnaa kpa apostoloo Pɩyɛɛrɩ nɛ Yohanɛɛsɩ nɛ powoni-wɛ Sahedrɛɛ ɛsɩndaa nɛ paɖʋ paɣtʋ abalaa siɣsiɣ tɩnaa mba se peyele tɔm susuu, halɩ pañazɩ-wɛ. (Tʋma 4:18, 21) Ɛzɩma Pɩyɛɛrɩ nɛ Yohanɛɛsɩ palaba?

12. Ɛzɩ Tʋma Labʋ 4:29, 31 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ tɔmkpɛlɩkɩyaa kaalaba?

¹² Yuuda mba Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa ñazɩ Pɩyɛɛrɩ nɛ Yohanɛɛsɩ nɛ pɩtɛ lɛ, Pɩyɛɛrɩ nɛ Yohanɛɛsɩ pɔyɔɔdɩ se: «Ye pɩwɛ siɣsiɣ Ɛsɔ ɛsɩndaa se ɖiwelisini-mɩ nɛ ɖiyele Ɛsɔ yɔ, mɩ-maɣmaɣ ɩhʋʋ-tʋ nɛ ɩna. Ɛlɛ ɖa lɛ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖiyele mbʋ ɖɩnawa nɛ ɖɩnɩɩ yɔ pɩ-tɔm yɔɔdʋʋ.» (Tʋma 4:19, 20) Peyebi Pɩyɛɛrɩ nɛ Yohanɛɛsɩ nɛ pɩtɛ lɛ, tɔmkpɛlɩkɩyaa tɩmnɩ Yehowa nɛ nɔɔ kʋkʋyaɣ nɛ pɔpɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-wɛ nɛ pala ɛ-sɔɔlɩm. Patɩmaa nɛ pɔyɔɔdɩ se: ‘Yele nɛ ño-yomaa wolo ñɔ-tɔm susuu yɔɔ nɛ abalɩtʋ.’ Pa-adɩma ana aalɩnɩ pa-laŋɩyɛ taa nɛ Yehowa cosi a-yɔɔ.—Kalɩ Tʋma Labʋ 4:29, 31.

13. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ Jin-hyuk kɩɖaʋ taa?

¹³ Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa mba nɛ ɖiwolo tɔm susuu yɔɔ halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ komina ñʋndɩnaa ɖʋʋ paɣtʋ se ɖiyele tɔm susuu yɔ. Maɣzɩ koobu abalɩñɩnʋ Jin-hyuk kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ŋna; paaɖʋ-ɩ salaka mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ekizaa se ɛɛlakɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ. Paaɖʋ-ɩ tʋmɩyɛ salaka taa peeɖe se ɛcɔŋnɩ salaka tɩnaa nabɛyɛ yɔɔ, paaɖɩɣ-wɛ pe-ɖeke. Ɛlɛ paaɖʋ-ɩ paɣtʋ se etaaheyiɣ-wɛ tɔm lɛɛtʋ ndʋ tiitukuuni tʋmɩyɛ nɖɩ paaɖʋ-ɩ yɔ, nɛ pɩtaawɛɛ ɖɔɖɔ se eheyiɣ-wɛ Bibl taa tɔm. Ɛtɩmnɩ Yehowa nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se ɛha-ɩ abalɩtʋ nɛ lɛɣtʋ nɛ pɩsa nɛ ɛpɩzɩ nɛ esusi tɔm alɩwaatʋ ndʋ payɩ ehikiɣ waɖɛ naɖɩyɛ yɔ. (Tʋma 5:29) Ɛyɔɔdaa se: «Yehowa cosi-m nɛ ɛha-m abalɩtʋ nɛ lɔŋsɩnɖɛ piyeba nɛ manpaɣzɩ ɛyaa sakɩyɛ Bibl kpɛlɩkɩnʋʋ salaka ɖamɩŋ nɔnɔsɩ taa; Bibl kpɛlɩkʋʋ mbʋ pɩkpakaɣ ɛzɩ cɛcɛsɩ 5 mbʋ yɔ. Nɛ ɖoo taa lɛ, mamaɣaɣ takayɩsɩ se tɛʋ feŋ lɛ mɛncɛlɩ-sɩ salaka tɩnaa.» Ða ɖɔɖɔ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩla ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ. Ɛzɩ Jin-hyuk yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩmnɩ Yehowa nɛ ɖɩpɔzɩ-ɩ se ɛha-ɖʋ lɔŋsɩnɖɛ nɛ abalɩtʋ.

14. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala yɔ ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ? (Keɣa 36:3, 5)

¹⁴ Pɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlʋbɩnɩ kala. Ða-taa sakɩyɛ lakɩ kʋñɔŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pahɩnɩ kʋdɔŋ nakʋyʋ, pɛwɛɛ nɛ panɩɣzɩɣ, pelesi pɛ-ɛyʋ kʋsɔɔlʋ nɔɔyʋ, pakatɩɣ hɔʋ taa kaɖɛ naɖɩyɛ, panazɩɣ-wɛ yaa pakatɩɣ kala lɛɛna. Nɛ kʋdɔmɩŋ kɩɖɛɖɛŋ nɛ yoŋ mbʋ yɔ  yeba nɛ pɩtɛzɩɣ-ɖʋ labʋ kaɖɛ se ɖɩlʋbɩnɩ kala ana a-taa sakɩyɛ. Kuli ña-laŋɩyɛ nɛ ŋheyi Yehowa ña-taa tɔm. Heyi-i wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ŋwɛɛ yɔ tɩ-tɔm ɛzɩ ña-taabalʋ kɩbanʋ nɔɔyʋ ŋheyiɣ-tʋ yɔ. Ña-taa ɛtɛ se Yehowa ‘maɣmaɣ kaɣ labʋ’ mbʋ pɩwazɩɣ-ŋ yɔ.—Kalɩ Keɣa 36:3, 5.

15. Ɛzɩma adɩma pɩzɩɣ nɛ asɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa kʋñɔŋ taa? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

¹⁵ Ye ɖɩtɩmɩɣ kaahɛzaɣ yɔ pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ‘ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa kʋñɔŋ taa.’ (Roma 12:12) Yehowa sɩm mbʋ pɩtalɩɣ ɛ-sɛyaa yɔ, nɛ «ɛnɩɣ po-kubusi.» (Keɣa 144:18, 19) Payaɣ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ nɔɔyʋ se Kristie, ɛwɛnɩ pɩnzɩ 29; eɖiɣzinaa se tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim. Pɩɩkɔm nɛ pɩpaɣzɩ-ɩ wɩʋ siŋŋ yem tuda. Piyeba nɛ pɩkɔnɩ-ɩ lɩmaɣza taa kʋdɔŋ. Pʋwayɩ lɛ, ɛnɩɩ se ɖɔkɔtɔnaa maɣzɩ e-ɖoo nɛ pana se e-ɖoo wɛnɩ kʋdɔŋ ŋgʋ yɔ, pɩkazɩ pazɩ lɛ, kiyeki nɛ ɛsɩ. Kristie yɔɔdaa se: «Mantɩmnɩ Yehowa siŋŋ se ɛha-m ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-m yɔ paa evemiye nɖɩ. Mañaɣ pana nɛ mowoki kediɣzisi nɛ mɛnkpɛlɩkɩɣ man-tɩ yɔɔ ɖɔɖɔ se pɩsa nɛ mɔñɔɔnɩ fezuu taa ɖʋtʋ kɩbandʋ.» Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: «Adɩma sɩnɩ-m nɛ manpɩzɩ mɔnɖɔkɩ ma-laŋɩyɛ kala alɩwaatʋ taa. Manawa se paa ɛzɩmtaa lɛ, Yehowa wɛ mɔn-cɔlɔ nɛ pɩɩhɛzɩ ma-laŋɩyɛ siŋŋ. Paa man-kʋdɔŋ ɛtaacɛ kpaagbaa yɔ, Yehowa cosaɣ ma-adɩma yɔɔ nɛ ɛhɛzɩɣ ma-laŋɩyɛ.» Ðɩtaasɔɔ kaaʋ se «Yehowa sɩm holuu ɛyaa mba pɔñɔʋnɩ Ɛsɔ yɔ takɩm taa.»—2 Pɩy. 2:9.

16. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se Yehowa ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩkaɖɩnɩ takɩm?

¹⁶ Pɔzɩ Yehowa sɛ ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋkaɖɩnɩ takɩm. Ðɩkɛ ɛyaa mba patɩtalɩ pilim yɔ, nɛ pɩtakɩɣ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ; pʋyɔɔ lɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩlʋ paa ɛzɩmtaa nɛ ɖɩtaatɔlɩ takɩm taa. Sataŋ wɛɛ nɛ ɛlakɩ mbʋ payɩ ɛpɩzɩɣ yɔ se pɩsa nɛ lʋbɩyɛ nɖɩ ɖɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ siŋŋ. Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɛtɩŋɩɣna se episi ɖa-maɣzɩm yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ aleɣya wena afɛyɩ kele kele yɔ. Aleɣya ana apɩzɩɣ ayele nɛ lɩmaɣza kɩdɛkɛda sʋʋ ɖa-maɣzɩm taa,  nɛ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ana apisi ɛyʋ weyi ɖɩkɛnɩ ɖooo ɖa-taa yɔ, nɛ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩla kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm.—Mark. 7:21-23; Yak. 1:14, 15.

17. Ðɩtɩmɩɣnɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkaɖɩnɩ takɩm nɛ pɩtɛ lɛ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁷ Alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ, pɩsa nɛ ɖɩpɩzɩ ɖɩkaɖɩnɩ-pʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se Yehowa ɛsɩnɩ-ɖʋ. Kɩɖaʋ adɩma wena Yesu wɩlɩ-ɖʋ yɔ a-taa ɛyɔɔdɩ tɔm tʋnɛ ɖɔɖɔ: «Taayele nɛ ɖɩtɔlɩ takɩm taa, ɛlɛ lɩzɩ-ɖʋ kañatʋ tʋ nesi tɛɛ.» (Mat. 6:13) Yehowa sɔɔlaa se ɛsɩnɩ-ɖʋ, ɛlɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩpɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ɖʋ. Ðɩtɩmɩɣnɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ pɩtɛ lɛ, pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖise mbʋ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩtɔlɩ takɩm taa yɔ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖikizi lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena ɛyaa sakɩyɛ wɛnɩ Sataŋ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ a-kalʋʋ nɛ a-welisuu. (Keɣa 96:10) Ye ɖɩkalɩɣ Bibl nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ-kʋ yɔ, ɖiyeki se lɩmaɣza kɩbana ɩsʋʋ ɖa-maɣzɩm taa. Ye ɖiwoki kediɣzisi nɛ ɖisusuu tɔm yɔ, pɩkaɣ kandɩyʋʋ ɖɔɖɔ ɖa-maɣzɩm yɔɔ. Yehowa labɩ-ɖʋ tamaɣ se ɛɛkaɣ yebu nɛ pɩtakɩ-ɖʋ nɛ pɩcɛzɩ mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkaɖɩna yɔ.—1 Kɔr. 10:12, 13.

18. Adɩma hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖa-taa paa anɩ ɛla?

¹⁸ Pɩpɔzʋʋ se ɖa-taa paa anɩ ɛtɩmɩ nɛ pɩkɩlɩ ɛzɩma ɛtɩɩtɩmɩɣ yɔ se pɩsa nɛ ɛpɩzɩ nɛ ɛwɛɛ siɣsiɣ Yehowa ɛsɩndaa kɛdɛzaɣ kaɖɛ kɩyakɩŋ ɩnɛ ɩ-taa. Paa evemiye nɖɩ lɛ, lɩzɩ alɩwaatʋ natʋyʋ nɛ ŋtɩmɩɣ tɩ-yɔɔ nɛ ña-laŋɩyɛ pilim. Yehowa sɔɔlaa se ɖɩtɩmnɩ-ɩ nɛ ‘ɖiheyi-i mbʋ pɩwɛ ɖa-laŋɩyɛ taa yɔ.’ (Keɣa 61:9) Sa Yehowa nɛ ŋsɛɛ-ɩ se ɛlabaɣ lɛ mbʋ payɩ ɛlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ. Pɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋwɛɛ abalɩtʋ tɔm susuu taa. Tendi-i se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlʋbɩnɩ paa kaɖɛ nɖɩ nɛ ɛsɩnɩ-ŋ ɖɔɖɔ nɛ ŋkaɖɩnɩ takɩm mbʋ payɩ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkatɩ yɔ. Taayele nɛ nɔɔyʋ yaa nabʋyʋ ɖɩɣ-ŋ nʋmɔʋ se ŋtaatɩmɩɣnɩ Yehowa ɖoŋ ɖoŋ. Ɛlɛ ɛzɩma Yehowa cosuu ɖa-adɩma yɔɔ? Ðɩkaɣ cosuu tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa.