1-2. Ɛbɛ kaɣ yebu nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ kɛdɩnɩ Yehowa?

 ALƖWAATƲ ndʋ ŋnɩɣ tɔm loyaɣ “Ɛsɔ sɛtʋ” yɔ, ɛbɛ yɔɔ ŋmaɣzɩɣ? Pʋtɔma yɔ, ŋmaɣzɩɣ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ, weyi eluŋ ɛ-nʋmbɔla yɔɔ nɛ ɛtɩmɩɣnɩ Yehowa nɛ ɛ-laŋɩyɛ pilim se pʋcɔ nɛ ɛhɩnɩ yɔ ɛ-yɔɔ. Yaa pɩtɩla yɔ, ŋmaɣzɩɣ hɔʋ nakʋyʋ, ŋgʋ kiɖiɣni Bibl kpɛlɩkʋʋ nɛ taa leleŋ yɔ kɩ-yɔɔ.

² Mbʋ peɖiɣni labʋ hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-naalɛ ɩ-taa yɔ, pɩkɛ Ɛsɔ sɛtʋ. Yehowa kaɣ mʋʋ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ na? Ɛmʋʋ-tʋ ye tɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛ-kaɖʋwa nɛ ye palakɩ-tʋ nɛ sɔɔlɩm nɛ ñamtʋ yɔ. Ðɩsɔɔlɩ Yehowa siŋŋ. Ðɩnawa se ɛmʋnaa se pɛsɛɛ-ɩ, nɛ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩsɛɛ-ɩ ɛzɩ pɩmʋnʋʋ yɔ.

3. Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

³ Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ tɩɩkɛdɩnɩ Yehowa caanaʋ taa yɔ tɩ-tɔm. Nɛ ɖɩkaɣ ɖɔɖɔ naʋ Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlɩŋ lutozo weyi ɩkɛdɩɣnɩ Yehowa sɔnɔ yɔ. Ðɩɩtazɩɣ pɩ-taa lɛ, ɖa-taa paa anɩ pɩzɩɣ nɛ ɛmaɣzɩ nɛ ɛna mbʋ ɛpɩzɩɣ ɛla nɛ ɛ-Ɛsɔ sɛtʋ wɛɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ lɩmaɣza wena a-yɔɔ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ yeki se ɖihiɣ taa leleŋ yɔ.

4. Yehowa sɛyaa mba paacaɣ wezuu pʋcɔ nɛ palʋlʋʋ Yesu yɔ, ɛzɩma pawɩlaa se pɔsɔɔlɩ Yehowa nɛ pañaŋɩ-ɩ?

⁴ Pʋcɔ nɛ palʋlʋʋ Yesu tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa ɛzɩ Aabɛɛlɩ, Noowa, Abraham, nɛ Yɔɔb mbʋ yɔ kaawɩlaa se pɔsɔɔlɩ Yehowa nɛ pañaŋɩ-ɩ. Ɛzɩma tɩyɛ? Poluzaɣ pa-tɩ ɛ-tɛɛ, pawɩlaa se pɛwɛnɩ tisuu ɛ-yɔɔ, nɛ palaɣ-ɩ kɩlaŋ. Bibl tiheyi-ɖʋ mbʋ payɩ paalaba yɔ pɩ-tɔm. Ɛlɛ pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se paalabɩ po-ɖoŋ ɖeɖe nɛ paɖʋ Yehowa hɩɖɛ, nɛ pɛ-Ɛsɔ  sɛtʋ kaakɛdɩnɩ-ɩ. Pʋwayɩ lɛ, Yehowa cɛlɩ Abraham lʋlʋʋ taa mba Moyizi Paɣtʋ. Paɣtʋ ndʋ, tɩwɩlaɣ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se pɛsɛɛ Yehowa nɛ pɩkɛdɩnɩ-ɩ yɔ.

5. Yesu sɩm nɛ e-femtu wayɩ lɛ, lɛɣzɩtʋ ndʋ Yehowa labɩ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ taa?

⁵ Yesu sɩm nɛ e-femtu wayɩ lɛ, Yehowa ɛɛtasɩɣ pɔzʋʋ ɛyaa se paña Moyizi Paɣtʋ. (Roma 10:4) Pɩwɛɛ se Krɩstʋ mba ɩña paɣtʋ kɩfatʋ, ndʋ lɛ “Krɩstʋ paɣtʋ.” (Gal. 6:2) Pɩsa nɛ pɔɖɔ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ lɛ, pɩtɩcɛyɩ se pɔɖɔkɩ-tʋ pa-ñʋʋ taa yaa pɔñɔɔnɩ paɣtʋ ndɩ ndɩ, ɛlɛ pɩwɛɛ se pamaɣzɩnɩ Yesu nɛ pɔɖɔ tɔm ndʋ ɛwɩlaa yɔ tɩ-yɔɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ sɔnɔ, Krɩstʋ ñɩma lakɩ po-ɖoŋ ɖeɖe se pamaɣzɩnɩ Krɩstʋ kɩɖaʋ se pɩsa nɛ pɔ-tɔm kɛdɩnɩ Yehowa nɛ ‘pehiɣ laŋɩyɛ hɛzʋʋ.’—Mat. 11:29.

6. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩwazɩ-ɖʋ?

⁶ Ðɩɩtazɩɣ paa ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ lɛ kɩ-taa lɛ, pɔzɩ ña-tɩ tɔm tʋnɛ: ‘Ɛzɩma mowobini ɛsɩndaa hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa?’ Ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋpɔzɩ ña-tɩ se: ‘Manpɩzɩɣ nɛ mala nabʋyʋ nɛ mɛ-Ɛsɔ sɛtʋ wɛɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ?’ Ña-taa pɩzɩɣ nɛ pɩla leleŋ nɛ mbʋ ŋɖiɣni labʋ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, ɛlɛ pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ŋpɔzɩ Yehowa se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋna mbʋ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ pɩwɛɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ yɔ.

7. Adɩma wena ɖɩlakɩnɩ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ, ɛzɩma Yehowa kpakɩɣ-yɛ?

⁷ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩmɩɣnɩ Yehowa yɔ, pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Masɩ kpaɣ ɖa-adɩma nɛ sɩmaɣzɩnɩ tɩlaaɖɩ ŋgʋ pɔñɔɔzaɣ-kʋ camɩyɛ nɛ pɔsɔkɩ-kʋ miŋ Ɛsɔ sɛtʋ kɩɖanɖʋʋ tɛɛ nɛ pʋwayɩ templo taa yɔ. (Keɣa 140:2) Tɩlaaɖɩ ŋgʋ kɩlɩɣaɣ sɔzɩŋ, nɛ kɩ-sɔzɩŋ kɛdaɣnɩ Ɛsɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ, adɩma wena ɖɩlakɩnɩ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ, ‘akɛdɩɣnɩ-ɩ;’ paa ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm pee wena awɛ kɛlɛʋ yɔ. (Adu. 15:8; Wp. 33:10) Ðɩwɛnɩ lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ ɖitisiɣ se alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩmɩɣnɩ Yehowa nɛ ɖɩwɩlɩɣ-ɩ ɖɔ-sɔɔlɩm nɛ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ yɔ, ɛ-taa lakɩ leleŋ se ewelisini-ɖʋ yɔ. Ɛsɔɔlaa se ɖiheyiɣ-i ɖa-nɩɣzɛ, ɖe-lidaʋ, nɛ mbʋ ɖe-liu wɛɛ yɔ. Pʋcɔ nɛ ŋtɩmnɩ Yehowa lɛ, pɩwɛɣ ɖeu se ŋcalɩnɩ maɣzʋʋ camɩyɛ tɔm ndʋ ŋkaɣ yɔɔdʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋkaɣ haʋ ña-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ “tɩlaaɖɩ” ŋgʋ kɩwɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ yɔ.

8. Waɖɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩwɛna se ɖɩsa Ɛsɔ?

⁸ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩsaŋ Yehowa yɔ, pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. (Keɣa 33:2) Ye ɖiheyiɣ ɛyaa lalaa ɛzɩma ɖɩsɔɔlɩ Yehowa nɛ ɛzɩma ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ nɛ ɛ-tʋma kɛdɩɣnɩ-ɖʋ yɔ pɩ-tɔm yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩsaŋɩ-ɩ. Ye ɖɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ Yehowa yɔɔ yɔ, piyeki nɛ ɖɩsaŋɩ-ɩ. Ye ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ Yehowa kɩbandʋ yɔɔ, pʋ-tɔbʋʋ se mbʋ payɩ ɛlabɩ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩkaɣ yebu nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza sakɩyɛ wena a-yɔɔ ɖɩsaŋɩ-ɩ yɔ. Tɔm susuu tʋmɩyɛ haɣ-ɖʋ waɖɛ kɩbanɖɛ se “ɖɩha-Ɛsɔ samtʋ kɩlaʋ, pʋ-tɔbʋʋ se ɖo-ndomee wena ayɔɔdʋʋ ɛ-hɩɖɛ tɔm kaɣlaa yɔ a-pee.” (Ebr. 13:15) Pʋcɔ nɛ ɖɩñɔtɩnɩ Yehowa nɛ ɖɩtɩmnɩ-ɩ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩmaɣzɩ tɔm ndʋ ɖɩkaɣ-ɩ heyuu yɔ tɩ-yɔɔ camɩyɛ, mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩmaɣzɩ tɔm ndʋ ɖɩkaɣ heyuu ɛyaa mba ɖɩkatɩɣ tɔm susuu taa yɔ tɩ-yɔɔ camɩyɛ. Ðɩsɔɔlaa se ɖɩha Ɛsɔ “samtʋ kɩlaʋ” ŋgʋ kɩkɩlɩ ɖeu yɔ. Pʋyɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖisusuu toovenim tɔm yɔ, ɖɩyɔɔdʋʋnɩ kpekpeka.

9. Ɛzɩ caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ mba yɔ, ɛzɩma kediɣzisi wazɩɣ-ɖʋ? Ha kɩɖaʋ ŋgʋ kɩwɩlɩɣ ɛzɩma kediɣzisi sɩnɩ ña-maɣmaɣ yɔ.

⁹ Alɩwaatʋ ndʋ ɖiwoki kediɣzisi yɔ, pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Paaheyi caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ mba se: “Tam nabudozo pɩnaɣ  taa, paa abalʋ weyi lɛ ɛkaɣ talʋʋ [Yehowa] ñɛ-Ɛsɔ ɛsɩndaa, lone nɖɩ ɛlɩzaa yɔ ɖɩ-taa.” (Wp. 16:16) Pɩɩwɛɛ se pɛɖɛɛ nɛ peyele pa-ɖɩsɩ nɛ pa-hayɩm nɛ nɔɔyʋ taawɛɛ se ɛkandɩyɩ pɩ-yɔɔ. Ɛlɛ Yehowa kaalabɩ-wɛ tamaɣ se: “Nɔɔyʋ liu ɛɛtasɩɣ kɔtʋʋnɩ ñɛ-tɛtʋ, pɩnaɣ taa tɔm nabudozo ŋŋkpa nɛ ŋwɩlɩ ña-tɩ [Yehowa] ñɛ-Ɛsɔ ɛsɩndaa.” (Ejl. 34:24) Izrayɛɛlɩ ñɩma mba, paawɛnɩ tisuu siŋŋ Yehowa yɔɔ; pʋyɔɔ lɛ, powokaɣ kazandʋ ndʋ tɩ-taa paa pɩnaɣ ŋga. Nɛ pehikaɣ wazasɩ sakɩyɛ. Wazasɩ nzɩ, sɩ-taa nasɩyɩ yɔ: Pɛkpɛlɩkaɣ Ɛsɔ paɣtʋ nɛ pɩkɩlɩ, pakpakaɣ alɩwaatʋ nɛ pamaɣzɩɣ ɛzɩma Yehowa lakɩ-wɛ kɩbandʋ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ pa nɛ ɛyaa lalaa mba pɔsɔɔlɩ Yehowa yɔ pɛkpɛndaɣ nɛ pacakɩ nɛ pakpazɩɣ ɖama ɖoŋ. (Wp. 16:15) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ mbʋ payɩ ɖɩpɩzɩɣ yɔ nɛ ɖiwoki kediɣzisi yɔ, ɖihikiɣ wazasɩ nzɩ sɩ-ɖɔndɩ. Nɛ maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma Yehowa taa lakɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñɔɔzʋʋ ɖa-tɩ nɛ ɖicosuu tɔm kɛlɛʋ nɛ tɩ-taa wɛɛ nɩʋ camɩyɛ yɔ.

10. Ɛbɛ yɔɔ hendu teu kɛ ɖɔɖɔ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-tɔm cɛyaa yɔ?

¹⁰ Alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ ɖo-koobiya ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖiteɣ hendu yɔ, pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. (Keɣa 27:7) Izrayɛɛlɩ mba kpakaɣ hendu teu ɖɔɖɔ se pɩkɛ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-tɔm cɛyaa yɔ. Wiyaʋ Daviid kaalɩzɩ Leevi mba 288 se pɛkɛ hendu teyaa templo taa. (3 Aw. 25:1, 6-8) Sɔnɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖiteɣ samtʋ hendu yɔ, ɖɩwɩlɩɣ Ɛsɔ se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ. Pɩtɩcɛyɩ se ɖɩkɛ hendu teyaa kɩbama pʋcɔ nɛ ɖitee Ɛsɔ samtʋ hendu. Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ: Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɩyɔɔdʋʋ yɔ, “pituuluu ɖa-tɩŋa tam sakɩyɛ;” paa mbʋ yɔ, pɩɩɖɩkɩ-ɖʋ nʋmɔʋ se ɖɩtaayɔɔdʋʋ ɛgbɛyɛ taa nɛ tɔm susuu taa. (Yak. 3:2) Mbʋ ɖɔɖɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖiteɣ samtʋ hendu Yehowa paa ɖɩmaɣzɩɣ se ɖiiteɣ hendu camɩyɛ yɔ.

11. Ɛzɩ Keɣa 47:14 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl hɔʋ taa?

¹¹ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm nɛ ɖɩwɩlɩɣ ɖe-piya Yehowa tɔm yɔ, pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Sabaatɩ haɣaɣ Izrayɛɛlɩ mba waɖɛ se peyele tʋma wena palakaɣ paa ɖooye yɔ a-labʋ nɛ pɛcɛyɩsɩ pa nɛ Yehowa pa-taabalɩyɛ. (Ejl. 31:16, 17) Pa-taa mba paawɛ siɣsiɣ yɔ, pawɩlaɣ pe-piya Yehowa nɛ ɛ-kɩbandʋ pɔ-tɔm. Sɔnɔ ɖɔɖɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖa-taa paa anɩ ɛkpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ɛkalɩɣ nɛ ɛkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm. Pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ, nɛ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩñɔtɩnɩ Yehowa nɛ pɩkɩlɩ. (Keɣa 72:28) Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ hɔʋ taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ kpaɖʋʋ kɩfalʋʋ, pʋ-tɔbʋʋ se ɖe-piya, nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ sɩ nɛ ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ pɛ-hɛkʋ taa.—Kalɩ Keɣa 47:14.

12. Mba palabɩ Ɛsɔ sɛtʋ kɩɖanɖʋʋ nɛ kɩ-taa wondu yɔ, lɩmaɣza wena Yehowa kaawɛnɩ pa-tʋmɩyɛ yɔɔ yɔ? Ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

¹² Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ lona nɛ ɖɩcɔŋnɩ a-yɔɔ yɔ, pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Bibl yɔɔdʋʋ se Ɛsɔ sɛtʋ kɩɖanɖʋʋ nɛ kɩ-taa wondu labʋ kaakɛ “tʋmɩyɛ kiɖeɖeye.” (Ejl. 36:1, 4; nwt) Sɔnɔ ɖɔɖɔ, Yehowa kpakɩɣ Kewiyaɣ Kpaamɩŋ maʋ nɛ teokrasɩ kuduyuŋ lɛɛŋ maʋ se pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Koobiya nabɛyɛ kpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ palakɩnɩ tʋma ana. Ða-taa wɛ leleŋ se pahaɣ pa-tɩ faaa nɛ palakɩ tʋma kɩcɛya ana se paɖʋ nesi Kewiyaɣ tʋma. Paa mbʋ yɔ, posusuu tɔm ɖɔɖɔ. Halɩ pɩtɩla, pa-taa nabɛyɛ sɔɔlaa se pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pawɩlɩ se paɖʋʋ nesi kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ ye petisiɣ nɛ pahaɣ koobiya abalaa nɛ halaa mba pamʋnaa nɛ palakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka mbʋ yɔ waɖɛ se pɛkɛ nʋmɔʋ lɩzɩyaa yɔ. Paa ɖɩwɛ niye yaa ɖɩfɛyɩ niye kuduyuŋ maʋ taa yɔ,  ɖa-tɩŋa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ nesi nɛ kuduyuŋ ɛnɩ ɩwɛɛ camɩyɛ nɛ ɩtɛ ɩwɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ.

13. Lɩmaɣza wena pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛnɩ haɖɛ nɖɩ ɖɩlakɩ se ɖɩɖʋnɩ nesi Kewiyaɣ tʋma yɔ ɖɩ-yɔɔ?

¹³ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ haɖɛ se ɖɩɖʋnɩ nesi Kewiyaɣ tʋma yɔ, pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Pɩtaapɔzɩ se Izrayɛɛlɩ mba iwolo Yehowa ɛsɩndaa nesi kpɛɖɛ. (Wp. 16:16) Pɩɩwɛɛ se pɛkpɛndɩnɩ haɖɛ naɖɩyɛ nɛ powona ɛzɩ pɛ-wɛtʋ pɔzʋʋ yɔ. Palakaɣ mbʋ nɛ pawɩlɩnɩ pɛ-ɛsɩmɩyɛ ɖʋtʋ ndʋ payɩ Yehowa laba se pɩwazɩ-wɛ fezuu taa yɔ tɩ-yɔɔ. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ Yehowa se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ nɛ ɖɩwɩlɩ-ɩ ɖɔɖɔ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ wondu ndʋ ɛhaɣ-ɖʋ fezuu taa yɔ tɩ-yɔɔ? Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna nɛ ɖɩla mbʋ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se ɖɩha liidiye nɛ ɖɩɖʋnɩ nesi ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɖɩwɛɛ yɔ nɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ Kewiyaɣ tʋma ɛzɩ ɖɛ-wɛtʋ haʋ-ɖʋ nʋmɔʋ yɔ. Apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdɩ tɔm ndʋ ɛzʋnɔ: “Kajalaɣ lɛ, ye ɛyʋ liu ɛwɛɛ yɔ, pamʋʋ ɛ-haɖɛ kɔzɩ kɔzɩ pɩlɩɩnɩ mbʋ ɛwɛna yɔ pɩ-cɔlɔ, pɩɩlɩɣnɩ mbʋ ɛfɛyɩna yɔ pɩ-cɔlɔ.” (2 Kɔr. 8:4, 12) Haɖɛ nɖɩ ɖɩlakɩnɩ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ, paa ɖɩtɩɖɔɔ yɔ, ɖɩmʋ ñɩm Yehowa ɛsɩndaa.—Mark. 12:42-44; 2 Kɔr. 9:7.

14. Ɛzɩ Aduwa 19:17 yɔɔdʋʋ yɔ, mbʋ ɖɩlakɩ se ɖɩsɩnɩ ɖo-koobiya mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ, lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ pɩ-yɔɔ?

¹⁴ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋʋ nesi ɖo-koobiya mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ, pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ. Yehowa labɩ tamaɣ se ɛhɛyɩɣ Izrayɛɛlɩ ñɩma mba palakɩ kɩbandʋ kʋñɔndɩnaa yɔ. (Wp. 15:7, 10) Toovenim taa lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩsɩɣnɩ koobu Krɩstʋ tʋ weyi ɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ, Yehowa kpakɩɣ se ɛnʋ ɖɩlabɩ kʋjɔʋ. (Kalɩ Aduwa 19:17.) Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ kaawɛ salaka taa nɛ Filiipi koobiya tiyini-i kʋjɔʋ nakʋyʋ yɔ, ɛya-kʋ se “kɩlaʋ ŋgʋ Ɛsɔ mʋ-kʋ nɛ kɩkɛdɩnɩ-ɩ siŋŋ yɔ.” (Fil. 4:18) Cɔnɩ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa nɛ ŋpɔzɩ ña-tɩ tɔm tʋnɛ: ‘Ɛzɩ nɔɔyʋ wɛɛ nɛ manpɩzɩɣ nɛ mansɩnɩ-ɩ?’ Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa naɣ se ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ ɖa-alɩwaatʋ, ɖo-ɖoŋ, ɖɛ-lɛɣtʋ, nɛ tomnaɣ yɔɔ wondu ndʋ ɖɩwɛna yɔ nɛ ɖɩsɩɣnɩ mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ. Ɛkpakɩɣ-pʋ se pɩkɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ.—Yak. 1:27.

15. Toovenim Ɛsɔ sɛtʋ pɔzʋʋ alɩwaatʋ nɛ pana ñaɣʋ; paa mbʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ tɩtɩkɛ sʋʋtʋ?

¹⁵ Toovenim Ɛsɔ sɛtʋ pɔzʋʋ alɩwaatʋ nɛ pana ñaɣʋ. Ɛlɛ tɩtɩkɛ sʋʋtʋ. (1 Yoh. 5:3) Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, sɔɔlɩm seɣtiɣni-ɖʋ nɛ ɖɩsɛɣ Yehowa. Ðɩkpaɣ se pɩɣa nakɛyɛ sɔɔlaa se kaha nabʋyʋ ka-caa. Pɩtɩla yɔ, kakpakɩɣ ñɩɣtʋ sakɩyɛ nɛ kalɩzɩ anjaʋ nakʋyʋ se kaha-ɩ. Pɩɣa ŋga, kaakpiɖiɣ alɩwaatʋ ndʋ kakpaɣaa nɛ kalɩzɩnɩ anjaʋ ŋgʋ yɔ tɩ-yɔɔ. Kɔsɔɔlɩ ka-caa nɛ ka-taa wɛ leleŋ se kalabɩ-ɩ kʋjɔʋ ŋgʋ. Mbʋ ɖɔɖɔ, ɖɩsɔɔlɩ Yehowa; pʋyɔɔ lɛ, ɖa-taa wɛ leleŋ se ɖɩkpaɣ ɖa-alɩwaatʋ nɛ ɖo-ɖoŋ nɛ ɖɩsɛɛnɩ-ɩ.

16. Ɛzɩ Ebree mba 6:10 yɔɔdʋʋ yɔ, lɩmaɣza wena Yehowa wɛna pɩlɩɩnɩ pana wena ɖa-taa paa weyi lɛ ɛñakɩ se ɛ-tɔm ɛkɛdɩnɩ-ɩ yɔ a-yɔɔ?

¹⁶ Lʋlɩyaa mba pɛwɛnɩ sɔɔlɩm yɔ, paaɖaŋɩɣ se kʋjɔŋ weyi pe-piya lakɩ-wɛ yɔ ɩwɛɛ kɩmaŋ. Peɖiɣzinaa se paa pɩɣa ŋga lɛ kɛwɛ ndɩ, nɛ mbʋ kapɩzɩɣ nɛ kala yɔ pɩwɛ ɖɔɖɔ ndɩ. Mbʋ ɖɔɖɔ, ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛsɩm ɖa-taa paa weyi lɛ ɛ-wɛtʋ. Pɩtɩla yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla nɛ pɩkɩlɩ mbʋ ɛyaa sakɩyɛ mba ŋsɩm-wɛ nɛ ŋsɔɔlɩ-wɛ yɔ papɩzɩɣ nɛ pala yɔ. Yaa pɩtɩla yɔ, ŋŋpɩzɩɣ nɛ ŋlakɩ sakɩyɛ ɛzɩ ɛyaa lalaa yɔ; nɛ pʋtɔma yɔ pɩlɩnɩ ña-pɩnzɩ, ñɔ-tomnaɣ taa alaafɩya, yaa ñɔ-hɔʋ taa sʋʋtʋ cɔlɔ. Pitaatibi-ŋ yɔɔɔ. (Gal. 6:4) Yehowa ɛɛkaɣ sɔʋ ña-tʋmɩyɛ yɔɔ. Ye ŋlakɩ ño-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ye lɩmaɣza kɩbana eseɣtiɣni-ŋ nɛ  ŋlakɩ mbʋ yɔ, pɩkaɣ-ɩ kɛdɩnʋʋ. (Kalɩ Ebree mba 6:10.) Halɩ Yehowa sɩm mbʋ ŋsɔɔlaa se ŋla yɔ. Ɛsɔɔlaa se ña-taa ɛla leleŋ nɛ ñe-liu sɩbɩnɩ mbʋ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlakɩ ɛ-sɛtʋ taa yɔ.

17. (a) Ye pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩla ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ yɔ, ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla? (b) Ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ aɖakaɣ “ La mbʋ peyeki nɛ ŋhiɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ yɔ” taa yɔ, ɛzɩma ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ tɛmɩ-ŋ sɩnʋʋ?

¹⁷ Ðɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-tɔm ɖɩyɔɔdaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ye pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩla ɩ-taa nɩɩyɩ ɛzɩ tɩ-yɔɔ Bibl kpɛlɩkʋʋ yaa tɔm susuu mbʋ yɔ yɔ, ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla? Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ tʋma ana ɖoŋ ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩɣ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se akaɣ-ɖʋ kɛdɩnʋʋ nɛ pɩkɩlɩ nɛ akaɣ-ɖʋ wazʋʋ ɖɔɖɔ nɛ pɩkɩlɩ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ ɛzɩma ɖɩkpɛlɩkɩɣ cɩmʋʋ mabʋ yɔ. Ye wiɖii wiɖii ɖɩkpɛlɩkɩɣ kɩ-mabʋ yɔ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛ niye siŋŋ kɩ-mabʋ taa. Ɛlɛ ɖɩkpaɣ se ɖɩlɩzaa se ɖɩmakɩ-kʋ paa ɖooye. Pɩtɩla yɔ, kiɖe tɛɛ lɛ, ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ pazɩ yem na nɛ ɖɩmakɩ-kʋ; ɛlɛ pʋwayɩ lɛ, ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ pɩkɩlɩɣ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩnaɣ pee kɩbana wena ɖa-pana ñaɣʋ lʋlʋʋ yɔ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩkaɣ ɖaŋʋʋ alɩwaatʋ ndʋ kpam nɛ ɖɩkaɣ sɔɔlʋʋ alɩwaatʋ ndʋ siŋŋ. Mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ taa.

18. (a) Ɛbɛ yeki se ɖɩtalɩ kaɖʋwa sɔsɔɔ ŋga kɔ-yɔɔ ɖɩwɛ wezuu yɔ? (b) Nɛ ɛbɛ lɩɣ pɩ-taa?

¹⁸ Ye ɖɩsɛɣ Yehowa nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ, pʋbʋ lɛ, ɖɩtalɩ kaɖʋwa sɔsɔɔ ŋga kɔ-yɔɔ ɖɩwɛ wezuu yɔ. Mbʋ pɩlɩɣ pɩ-taa yɔ lɛ se ɖe-wezuu caɣʋ wɛɣnɩ tɔbʋʋ nɩʋ nɛ ɖihikiɣ taa leleŋ ɖe-wezuu caɣʋ taa, nɛ ɖɩwɛɣnɩ ɖɔɖɔ lidaʋ se ɖɩkaɣ sɛʋ Yehowa tam tam. (Adu. 10:22) Ðɩtɛm wɛnʋʋ maɣzɩm taa laŋhɛzɩyɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩnawa se Yehowa sɩɣnɩ ɛ-sɛyaa alɩwaatʋ ndʋ pakatɩɣ kala yɔ. (Iza. 41:9, 10) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza kɩbana wena a-yɔɔ ɖa-taa lakɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩsɛɣ ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ yɔ. Ɛmʋnaa se e-wondu kɩlɩzɩtʋ tɩŋa ɩcɛlɩ-ɩ “samtʋ nɛ hɩɖɛ ɖʋʋ!”—Natʋ 4:11.