1, 2. (a) Alɩwaatʋ ndʋ nabɛyɛ nɩɣ se Ɛsɔ wɛnɩ ɛgbɛyɛ yɔ, suwe pɔyɔɔdʋʋ? (b) Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

ŊMAƔZƖƔ se Ɛsɔ wɛnɩ ɛgbɛyɛ na? Nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ peheyi-ŋ se: “Pɩtɩcɛyɩ se ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ eɖiyi-ŋ. Ye taabalɩyɛ ɛwɛ ña nɛ Ɛsɔ mɩ-hɛkʋ taa yɔ, pɩmaɣ.” Ɛbɛ wɩlɩɣ se tɔm ndʋ tɩtɩkɛ toovenim?

² Ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ mbʋ pɩwɩlɩɣ kaɣlaa se Yehowa kɛ Ɛsɔ weyi ɛñɔɔzʋʋ wondu camɩyɛ yɔ. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩla alɩwaatʋ ndʋ Yehowa ɛgbɛyɛ wɩlɩɣ-ɖʋ nʋmɔʋ yɔ. (1 Kɔr. 14:33, 40) Bibl sɩnɩ Yehowa ɛgbɛyɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ nɛ kisusi laŋhɛzɩyɛ tɔm ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa nɛ ɖa-alɩwaatʋ taa. Sɔnɔ, ɛzɩma ɖiyeki se Bibl eɖiyi-ɖʋ nɛ ɛzɩma ɖɩɖɔŋ ɖɔɖɔ paɣtʋ ndʋ Yehowa ɛgbɛyɛ ɖʋʋ-ɖʋ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, piyeki se kele kele wɛtʋ, laŋhɛzɩyɛ nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ pɛwɛɛ ɛgbɛyɛ taa.

3. Ɛbɛ yɔɔ ŋtisiɣ se Yehowa kɛ Ɛsɔ weyi ɛñɔɔzʋʋ wondu camɩyɛ yɔ?

³ Wondu ndʋ Yehowa lɩzaa yɔ, tɩwɩlɩɣ se ɛkɛ Ɛsɔ weyi ɛñɔɔzʋʋ wondu camɩyɛ yɔ. Bibl yɔɔdʋʋ se: “Lɔŋsɩmtʋ [Yehowa] caɣzɩnɩ tɛtʋ nɛ lɛɣtʋ elemni ɛsɔdaa.” (Ad. 3:19)  Ðɩɩsɩŋ tɔm sakɩyɛ pɩlɩɩnɩ wondu ndʋ Yehowa lɩzaa yɔ tɩ-yɔɔ. Ɛlɛ, ‘ɖɩnɩɣ tɩ-taŋ kɩnʋʋ yem tɛndɛ.’ (Yɔb 26:14) Paa mbʋ yɔ, tɔm pazɩ ndʋ ɖɩsɩm Yehowa wondu kɩlɩzɩtʋ yɔɔ yɔ, tɩwɩlɩɣ se Yehowa ñɔɔzɩ-tʋ camɩyɛ. (Keɣa 8:4, 5) Tɩɩnzɩ miiliyɔɔwaa sakɩyɛ cɔʋ ɛsɔdaa, ɛlɛ siiyouni ɖama. Pɩtasɩ lɛ, tɛtʋ nɛ lona wena awɛ tɛtʋ tɩyɛ yɔ, pɔcɔʋ wɩsɩ nɛ pataŋ nɛ paayouni ɖama ɖɔɖɔ. Ɛzɩma wondu ndʋ tɩ-tɩŋa tɩɖɔŋ camɩyɛ cɔlɩɩɩ yɔ, pɩwɩlɩɣ kaɣlaa se Yehowa labɩ “ɛsɔdaa nɛ tataa nɛ lɔŋ sɔsɔŋ” nɛ ɛmʋnaa se ɖɩsamɩ-ɩ, ɖɩñɔɔnɩ-ɩ nɛ ɖɩsɛɛ-ɩ.—Keɣa 135:1, 5-9.

4. Ɛbɛ yɔɔ lɛɣtʋ ñɩnɩyaa tɩpɩzɩ nɛ pasɩnɩ ɛyaa nɛ panɩɩ tɔm kɩcɛyɩtʋ sakɩyɛ ndʋ pɔpɔzʋʋ pa-tɩ yɔ tɩ-taa?

⁴ Lɛɣtʋ ñɩnɩyaa sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ tɔm sakɩyɛ tɛtʋ nɛ mbʋ pɩwɛ kedeŋa yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ tɩwazɩɣ-ɖʋ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa. Ɛlɛ tɔm sakɩyɛ ndʋ ɖɩpɔzʋʋ ɖa-tɩ yɔ, patɩpɩzɩ pasɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ tɩ-taa. Mba pɛkpɛlɩkɩɣ tɩɩnzɩ yɔɔ tɔm yɔ, paapɩzɩɣ nɛ peheyi-ɖʋ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi palɩzɩ kedeŋa nɛ mbʋ pʋyɔɔ ɖɩwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, ɛyaa tɩŋa ɩɩpɩzɩɣ nɛ panɩɩ mbʋ pʋyɔɔ ɛyʋ liu wɛɛ se ɛcaɣ wezuu tam yɔ pɩ-taa. (Ekl. 3:11) Ɛbɛ yɔɔ lɛɣtʋ ñɩnɩyaa nɛ lɔŋsɩnɖaa lalaa ɩɩpɩzɩɣ se pasɩnɩ ɛyaa nɛ panɩɩ tɔm ndʋ pɔpɔzʋʋ pa-tɩ yɔ tɩ-taa? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ pa-taa sakɩyɛ ñɩnɩɣ se ɛyaa ɩmaɣzɩ se Ɛsɔ fɛyɩ, nɛ peseɣtiɣ-wɛ se petisi évolution wɩlɩtʋ yɔɔ. Ɛlɛ Yehowa ñatɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ ɛyaa se panɩɩ tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ pɔpɔzʋʋ pa-tɩ yɔ tɩ-taa.

5. Hɔɔlɩŋ weyi taa ɖɩɖɔŋ paɣtʋ ndʋ tiɖiyiɣ Yehowa wondu kɩlɩzɩtʋ yɔ tɩ-yɔɔ?

⁵ Yehowa ɖʋ paɣtʋ nɛ tiɖiyiɣ e-wondu kɩlɩzɩtʋ tɩŋa, nɛ ɖa ɖɔɖɔ ɖɩɖɔŋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ. Laatriki miŋ tʋmlaɖaa, mba poluki menziiniwaa yɔ, mba pasaɣ ɛsɔdaa lɔɔɖa yɔ nɛ ɖɔkɔtɔnaa pɔɖɔŋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ pa-tʋma taa. Ðɔkɔtɔnaa sɩm ɖenɖe ɖeyi ɖeyi ɛyʋ ñamɩyɛ wɛɛ yɔ, nɛ pʋyɔɔ lɛ ye pɔkɔnɩ kʋdɔndʋ yɔ, ɖɔkɔtɔ ɛɛñɩnɩɣ kɩñɩnʋ se ɛna se le ɛ-ñamɩyɛ wɛɛ. Pɩtasɩ lɛ, ɖa-tɩŋa ɖɩnawa se ye ɛyʋ ɛkpa tɩʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ yɔɔ se ɛmaɣ yɔ, ɛpɩzɩɣ ɛtɔlɩ nɛ ɛsɩ. Pʋyɔɔ ɖɩɖɔŋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩcaɣ wezuu.

6. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se Yehowa sɛyaa ɩwɛɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ pɔñɔɔzɩ-ɖɩ camɩyɛ yɔ ɖɩ-taa?

⁶ Ɛzɩma Yehowa lɩzɩ kedeŋa yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɛñɔɔzʋʋ wondu camɩyɛ. Ye mbʋ, ɖɩɩpɩtɩɣ se Yehowa sɔɔlaa se ɛ-sɛyaa ɩwɛɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ pɔñɔɔzɩ-ɖɩ camɩyɛ yɔ ɖɩ-taa nɛ pɛsɛɛ-ɩ. Pʋyɔɔ ɛlɩzɩ Bibl se kɩsɩnɩ ɛ-samaɣ nɛ kana ɛzɩma pɩwɛɛ se kɛsɛɛ-ɩ yɔ. Ye ɖɩɖɔŋ Bibl paɣtʋ yɔɔ nɛ ɖiyeki se Yehowa ɛgbɛyɛ ɛwɩlɩ-ɖʋ nʋmɔʋ yɔ, ɖihikiɣ taa leleŋ nɛ laŋhɛzɩyɛ ɖe-wezuu caɣʋ taa.

7. Ɛbɛ wɩlɩɣ se nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛ Bibl taa takayɩsɩ hɛkʋ taa?

⁷ Bibl tɩkɛ takayaɣ ŋga ɛyaa mawa nɛ kɔyɔɔdʋʋ Yuda mba nɛ Krɩstʋ mba pe-wezuu caɣʋ tɔm yem yɔ. Ɛlɛ, kɛkɛ takayaɣ ŋga kalɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ. Nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛ Bibl taa takayɩsɩ hɛkʋ taa. Kpaɣnɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm takayaɣ nɛ piwolo Natʋ takayaɣ taa, Bibl yɔɔdʋʋ tɔm kʋɖʋmtʋ na. Ndʋ lɛ Yehowa kewiyitu tɔɔʋ nɛ ɛzɩma ɛkaɣ tɩŋnʋʋ “pʋlʋlaɣ” nakɛyɛ yɔɔ nɛ ɛ-tamaɣ la yɔ. Pʋlʋlaɣ ŋga lɛ Krɩstʋ.—Kalɩ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 3:15; Maatiyee 6:10; Natʋ 11:15.

8. Ɛbɛ wɩlɩɣ se Izrayɛɛlɩ piya kaakɛ samaɣ ŋga pɔñɔɔzɩ-kɛ camɩyɛ yɔ?

⁸ Caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ piya kaakɛ samaɣ ŋga paañɔɔzɩ-kɛ camɩyɛ yɔ. Moyizi Paɣtʋ tɛɛ, paalɩzɩ halaa nabɛyɛ nɛ pɔñɔɔzɩ-wɛ camɩyɛ se pala tʋmɩyɛ “kediɣzaɣ kizinziku” nɔnɔɔ taa. (Egl. 38:8) Paɣtʋ ndʋ, tɩwɩlaɣ ɖɔɖɔ Izrayɛɛlɩ piya mbʋ pɩɩwɛɛ se sɩla alɩwaatʋ ndʋ sɩkʋyʋʋ lone naɖɩyɛ taa nɛ siwolo lɛɛɖɛ taa yɔ, nɛ ɛzɩma sɩkpɛzɩ  kediɣzaɣ kizinziku nɛ sɩtɛ sisiɣ-kʋ yɔ. Piyeba nɛ pɩtɩŋa pɩɖɔ cɔlɩɩɩ. Pʋwayɩ lɛ, Wiyaʋ Daviid ñɔɔzɩ Leevi mba nɛ cɔjɔnaa tindima ndɩ ndɩ taa se papɩzɩ nɛ pala tʋmɩyɛ camɩyɛ. (3 Aw. 23:1-6; 24:1-3) Alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ piya ñaŋaɣ Yehowa yɔ, sɩɩwɛ laŋhɛzɩyɛ, pɛɛyɛ nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa.—Wp. 11:26, 27; 28:1-14.

9. Ɛbɛ wɩlɩɣ se paañɔɔzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ mba agbaa camɩyɛ?

⁹ Paañɔɔzɩ ɖɔɖɔ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ mba agbaa. Nɛ agbaa ana, atɩŋaɣ nʋmɔʋ ŋgʋ nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ wɩlaɣ-yɛ yɔ. Kiɖe tɛɛ lɛ, apostoloowaa kaakɛnɩ nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ taa mba. (Tʋma 6:1-6) Pʋwayɩ lɛ, koobiya lalaa sɔzɩ nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ taa ñɩma mba pɔ-yɔɔ. (Tʋma 15:6) Nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ taa mba nɛ koobiya mba pa nɛ wɛ palakaɣ tʋmɩyɛ yɔ, pamaɣaɣ koobiya takayɩsɩ nɛ patasɩɣ-wɛ lɔŋ nɛ paɖʋʋ-wɛ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ pɩwɛɛ se pɔɖɔ yɔ. (1 Tim. 3:1-13; Tiiti 1:5-9) Alɩwaatʋ ndʋ agbaa ɖɔŋaɣ nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ paɣtʋ yɔɔ yɔ, wazasɩ nzɩ ahikaɣ?

10. Alɩwaatʋ ndʋ kajalaɣ Krɩstʋ mba agbaa ɖɔm nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ paɣtʋ yɔɔ yɔ, pee wena pɩlʋlaa? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁰ Kalɩ Tʋma Labʋ 16:4, 5. Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ lɩzɩ koobiya nabɛyɛ nɛ powokini agbaa “paɣtʋ ndʋ apostoloowaa nɛ Yerusalɛm sɔsaa paɖʋwa yɔ.” Nɛ alɩwaatʋ ndʋ agbaa ɖɔm paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ, piyeba nɛ akpa ɖoŋ fezuu taa nɛ ‘ahukuu kɩyakʋ kɩyakʋ.’ Lɔŋ weyi Bibl taa kɛdaɣ ŋga kɛkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ sɔnɔ?

11. Koobiya mba pɛwɛnɩ wala ɛgbɛyɛ taa yɔ, ɛzɩma pɩwɛɛ se pala alɩwaatʋ ndʋ Yehowa ɛgbɛyɛ ɖʋʋ-wɛ paɣtʋ natʋyʋ yɔ?

¹¹ Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa ɛgbɛyɛ ɖʋʋ ɛgbɛyɛ piliŋa kɔɔmiite yaa ɛjaɖɛ taa kɔɔmiite taa mba, egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa paɣtʋ natʋyʋ yɔ, ɛzɩma pɩwɛɛ se pala? Bibl wɩlɩɣ-ɖʋ se pɩwɛɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ mba pɛɖɛɣ-ɖʋ nɔɔ ɛgbɛyɛ taa yɔ pɛ-tɛɛ nɛ ɖɩñam-wɛ. (Wp. 30:16; Ebr. 13:7, 17) Pɩtɩpɔzɩ se ɖɩla ñʋʋ taa ɖoŋ yaa ɖɩkaɖɩnɩ ɖʋtʋ ndʋ Yehowa ɛgbɛyɛ lakɩ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ wɛtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ tiyele nɛ sɔɔlɩm, laŋhɛzɩyɛ nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ paawɛɣ ɛgbɛyɛ taa. Toovenim taa lɛ, ɖɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩmaɣzɩnɩ Diyootrɛɛfʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ etaaluzuu ɛ-tɩ mba pɛɖɛɣ nɔɔ ɛgbɛyɛ taa yɔ pɛ-tɛɛ. (Kalɩ 3 Yohanɛɛsɩ 9, 10.) Pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ se: ‘Mansɩɣnɩ mon-koobiya se pakpa ɖoŋ fezuu taa? Mentisiɣ faaa se mɔnɖɔ nʋmɔʋ ŋgʋ mba pɛɖɛɣ-ɖʋ nɔɔ yɔ, pawɩlɩɣ-ɖʋ yɔ kɩ-taa?’

12. Lɛɣzɩtʋ ndʋ palaba pɩlɩɩnɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se palɩzɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖaa yɔ pɩ-yɔɔ?

¹² Iyele nɛ ɖɩyɔɔdɩ lɛɣzɩtʋ ndʋ Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ labɩ 15 novembre 2014 tɛ Feŋuu Tilimiye (Fransɩɩ) taa yɔ tɩ-tɔm. Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩtɔŋ se “Tɔm ndʋ ɖa-takayɩsɩ kalɩyaa pɔzʋʋ yɔ” kɩ-taa, palabɩ lɛɣzɩtʋ natʋyʋ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se palɩzɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖaa yɔ, pɩ-yɔɔ. Pɔyɔɔdɩ peeɖe se kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa, nɔɔɖɛyaa ɛgbɛyɛ kaaha ɛgbɛyɛ yɔɔ cɔnɩyaa nʋmɔɖɔnaa nʋmɔʋ se palɩzɩ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖaa nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa. Pʋyɔɔ kpaɣnɩ 1^er septembre 2014 lɛ, egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa lɩzɩɣnɩ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖaa nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa. Alɩwaatʋ ndʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa maɣzɩɣ se koobu nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ yaa ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ yɔ, egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ ñakɩ pana se ɛ nɛ koobu ɛnʋ posusi tɔm nɛ ɛtɩlɩ-ɩ camɩyɛ. Ɛcɔŋnɩ ɖɔɖɔ koobu ɛnʋ ɛ-hɔʋ taa mba wɛtʋ se ɛna se pɛwɛnɩ fezuu taa wɛtʋ kɩbandʋ na. (1 Tim. 3:4, 5) Pʋwayɩ lɛ, egeetiye yɔɔ  cɔnɩyʋ nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa patazɩɣ masɩ nzɩ sɩyɔɔdʋʋ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛwɛɛna pʋcɔ nɛ ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ yaa ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ yɔ sɩ-taa camɩyɛ.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; 1 Pɩy. 5:1-3.

13. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩɖɔŋ lɔŋ weyi ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa tasɩɣ-ɖʋ yɔ ɩ-yɔɔ?

¹³ Pɩcɛyaa se ɖɩɖɔ lɔŋ weyi ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa tɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ nɛ patasɩɣ-ɖʋ yɔ ɩ-yɔɔ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɔsɔɔlaa se pakandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ pɔcɔnɩ ɛgbɛyɛ yɔɔ. (1 Tim. 6:3) Ðɩtɔzɩ lɔŋ weyi Pɔɔlɩ tasaa pɩlɩɩnɩ koobiya mba pataaɖɔŋ ɖɔnɛ kɩbanɖɛ yɔ pɔ-yɔɔ yɔ. Koobiya mba, palɩɣ nɛ “pacakɩ yem, pasazɩɣ yem, pakpaɣ nɛ petiki nɛ paalakɩ pʋyʋ” nɛ paɖʋʋ pɔ-nɔɔ tɔm ndʋ tiitukuuni-wɛ yɔ tɩ-taa. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa kaatasɩ-wɛ lɔŋ, ɛlɛ pekizi se paaɖɔŋ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ. Ye koobu nɔɔyʋ ɛlakɩ mbʋ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se koobiya lalaa ɩla? Pɔɔlɩ yɔɔdaa se: “Mɩ nɛ ɩ ɩtaaɖɔ.” Ɛlɛ, ɛyɔɔdaa ɖɔɖɔ se pɩtɩpɔzɩ se pakpaɣ koobu ɛnʋ ɛzɩ po-koyindu yɔ. (2 Tes. 3:11-15) Sɔnɔ, ye koobu nɔɔyʋ ɛɖɔŋ ɖɔnɛ kɩdɛkɛdɩyɛ naɖɩyɛ ɛgbɛyɛ taa nɛ ekizi se ɛɛlɛɣzɩɣ ɛ-wɛtʋ yɔ, ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ paha samaɣ taa tɔm yɔɔdʋʋ nabʋyʋ nɛ papaɣ koobiya tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Pɩpɩzɩɣ pɩla se koobu ɛnʋ ɛwɛɛ nɛ ɛɖanɩɣ weyi ɛtɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tʋ yɔ. (1 Kɔr. 7:39) Ye ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɩha samaɣ taa tɔm ndʋ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla? Ye ŋsɩm koobu weyi ɛ-yɔɔ pɔyɔɔdɩ tɔm ndʋ yɔ, ŋkaɣ ñaɣʋ pana se ña nɛ ɩ ɩtaaɖɔ na? Ye ŋkizaa se ña nɛ koobu ɛnʋ ɩtaaɖɔ yɔ, ŋwɩlɩɣ se ŋsɔɔlɩ-ɩ nɛ pɩpɩzɩɣ piseɣti-i nɛ eyele ɛ-ɖɔnɛ kɩdɛkɛdɩyɛ. ^[1]

14. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ kele kele wɛtʋ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa?

¹⁴ Ye ɖɩɖɔŋ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩwɛ Bibl taa yɔ pɩ-yɔɔ kɔyɔ, piyeki nɛ kele kele wɛtʋ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa. Iyele nɛ ɖɩna wɛtʋ ndʋ tɩɩwɛ Kɔrɛntɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ. Pɔɔlɩ kaasusi tɔm Kɔrɛntɩ tɛtʋ taa nɛ kpekpeka, nɛ ɛɛsɔɔlɩ ɖɔɖɔ koobiya “kiɖeɖema” mba paawɛ peeɖe yɔ. (1 Kɔr. 1:1, 2) Ɛlɛ ɛkɔɔ nɛ ɛna se koobu nɔɔyʋ cakaɣ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa nɛ pataalakɩ-ɩ nabʋyʋ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩɩcɛyɩ Pɔɔlɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛmaɣaɣ-wɛ takayaɣ yɔ. Pɔɔlɩ ɖʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa paɣtʋ se paɖʋzɩ ɛyʋ ɛnʋ Sataŋ nesi tɛɛ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se palɩzɩ-ɩ ɛgbɛyɛ taa. Pɩsa nɛ kele kele wɛtʋ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɩlɩzɩ “tɛɣlɩm” yaa kɩwɛɛkɩm pɛ-hɛkʋ taa. (1 Kɔr. 5:1, 5-7, 12) Ye koobu nɔɔyʋ etikpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ palɩzɩ-ɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩɖɔ lɩmaɣza wena ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa kpaɣ yɔ a-yɔɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, piyeki nɛ kele kele wɛtʋ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa nɛ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ kɩwɛɛkɩm laɖʋ ɛnʋ nɛ ekpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ ɛpɔzɩ Yehowa se ekpeɣ-i.

15. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ laŋhɛzɩyɛ wɛɛ ɛgbɛyɛ taa?

¹⁵ Kaɖɛ lɛɛɖɛ kaatasɩ wɛʋ Kɔrɛntɩ ɛgbɛyɛ taa. Koobiya nabɛyɛ wokaɣni koobiya lalaa tɔm hʋyaa ɛzɩdaa. Pʋyɔɔ Pɔɔlɩ pɔzɩ-wɛ tɔm kɩcɛyɩtʋ tʋnɛ: “Pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ɩɩkatɩɣ se iyele mɩ-tɩ nɛ nɔɔkuye?” (1 Kɔr. 6:1-8) Sɔnɔ ɖɔɖɔ wɛtʋ ndʋ, tɩlakɩ ɛgbɛyɛ taa. Koobiya nabɛyɛ kpɛndaa se palakɩ tadɩyɛ, ɛlɛ pʋwayɩ lɛ pa-tadɩyɛ nɖɩ, ɖɩtɩɖɔ nɛ pelesi liidiye yaa pa-taa nɔɔyʋ maɣzɩ se koobu lɛlʋ tɔɔnɩ liidiye. Wɛtʋ ndʋ, tiyeba nɛ laŋhɛzɩyɛ taawɛɛ koobiya hɛkʋ taa. Koobiya nabɛyɛ woni koobiya lalaa tɔm hʋyaa ɛzɩdaa, ɛlɛ Bibl sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩna se ye ɖilesi liidiye yɔ, pɩwɛ weewee nɛ pɩkɩlɩ se ɖipisi Ɛsɔ hɩɖɛ yaa ɖɩwɛɛkɩ laŋhɛzɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɛgbɛyɛ taa yɔ. ^[2] Pɩwɛɛ se ɖɩɖɔ Yesu lɔŋ tasʋʋ yɔɔ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñɔɔzɩ tɔm ndʋ tɩkɔŋ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ. (Kalɩ Maatiyee 5:23, 24; 18:15-17.) Ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, piyeki  nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ Yehowa sɛyaa hɛkʋ taa.

16. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se Ɛsɔ samaɣ ɛwɛɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa?

¹⁶ Bibl wɩlɩɣ-ɖʋ mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se nɔɔ kʋɖʋmaɣ ɛwɛɛ Ɛsɔ sɛyaa hɛkʋ taa yɔ. Keɣa maɖʋ te hendu nɛ ɛtɔ se: “Toovenim, laŋhɛzɩyɛ nɛ laŋhʋlʋmɩyɛ pɩkɛnaa, ɛyaa wɛʋ ɖama cɔlɔ ɛzɩ koobiya yɔ!” (Keɣa 132:1) Alɩwaatʋ ndʋ Izrayɛɛlɩ piya ñaŋaɣ Yehowa yɔ, sɩɩwɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa. Yehowa yɔɔdɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛ-sɛyaa kaɣ wɛʋ yɔ tɩ-tɔm nɛ ɛtɔ se: “[Mankaɣ-wɛ] ɖɩʋ ɛzɩ wondu yɔ laŋaɣ tɛɛ.” (Mik. 2:12) Pɩtasɩ lɛ, Yehowa tɩŋnɩ nayʋ Sofoniya yɔɔ nɛ ɛtɔ se: “Mankaɣ ɛyaa haʋ ndomee kele kele [yaa Bibl taa toovenim tɔm], nɛ pe-kpeekpe payaa [Yehowa] hɩɖɛ nɛ pɛkpɛndɩ palabɩ-ɩ tʋmɩyɛ.” (Sof. 3:9) Ðɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ se ɖɩwɛnɩ waɖɛ se ɖɩsɛɛ Yehowa nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa.

17. Ye nɔɔyʋ ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa ɩla nɛ ɛgbɛyɛ wɛɛ kele kele nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ ɖɩ-taa?

¹⁷ Pʋcɔ nɛ ɛgbɛyɛ wɛɛ kele kele nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ ɖɩ-taa lɛ, pɩwɛɛ se alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ lakɩ kɩwɛɛkɩm yɔ, ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɩcɔnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe lɛɛ lɛɛ nɛ sɔɔlɩm. Pɔɔlɩ kaanawa se paa Yehowa ɛsɔɔlɩ-ɖʋ yɔ, ɛnaɣ ɖa-laŋa taa nɛ eehuuzuu ɛza kɩwɛɛkɩm yɔɔ. (Ad. 15:3) Pʋyɔɔ Pɔɔlɩ ma Kɔrɛntɩ mba ɛ-kajalaɣ takayaɣ nɛ ɛpaɣ-wɛ nɛ sɔɔlɩm. Takayaɣ naalɛ ñɩŋga ŋga ɛma-wɛ fenasɩ nasɩyɩ wayɩ yɔ, kawɩlɩɣ se ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ñaɣ pana nɛ pɔɖɔ ɛ-lɔŋ tasʋʋ yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛsam-wɛ takayaɣ ŋga ka-taa. Ye mbʋ, ye Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ pʋcɔ nɛ eɖiɣzina yɔ, pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa ɩkʋsɩ-ɩ hɛɛɛ yaa pasɩnɩ-ɩ nɛ sɔɔlɩm.—Gal. 6:1.

18. (a) Hɔɔlɩŋ weyi taa Bibl taa lɔŋ tasʋʋ sɩnɩ kajalaɣ Krɩstʋ mba agbaa? (b) Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa?

¹⁸ Pɩnaɣ kaɣlaa se Bibl taa lɔŋ tasʋʋ kaasɩnɩ kajalaɣ Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Kɔrɛntɩ ɛgbɛyɛ taa nɛ agbaa lɛɛna taa yɔ nɛ kele kele wɛtʋ, laŋhɛzɩyɛ nɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ wɛɛ a-taa. (1 Kɔr. 1:10; Efɛz. 4:11-13; 1 Pɩy. 3:8) Piyeba nɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa, koobiya pɩzɩ nɛ posusi tɔm camɩyɛ. Pʋyɔɔ Pɔɔlɩ yɔɔdaa se ‘posusi tɔm kɩbandʋ ɛyaa kpeekpe.’ (Kol. 1:23) Sɔnɔ, pɔñɔɔzɩ Yehowa samaɣ nɛ kɛwɛɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa; piyeba nɛ kosusuu laŋhɛzɩyɛ tɔm ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ. Ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ mbʋ pɩtasɩɣ wɩlʋʋ se Ɛsɔ samaɣ sɔɔlɩ Bibl nɛ kɛtɛm ka-taa se kaɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ yɔ.—Keɣa 70:15, 16.