1. Ɛzɩma Aɖam kɩwɛɛkɩm wɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ yɔ pʋyɔɔ lɛ, lɩmaɣza wena Ɛsɔ sɛyaa siɣsiɣ ñɩma nabɛyɛ wɛna?

“PƲTƆƆ-M!” (Roma 7:24) Ɛzɩ apostoloo Pɔɔlɩ yɔ, Ɛsɔ sɛyaa siɣsiɣ ñɩma sakɩyɛ yɔɔdɩ ɖɔɖɔ tɔm tʋnɛ. Ða-tɩŋa payɩ kɩwɛɛkɩm mbʋ Aɖam laba yɔ pɩwɛ ɖɔ-yɔɔ; nɛ pʋyɔɔ lɛ, paa ɖɩsɔɔlɩ siŋŋ se ɖɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Yehowa yɔ, nabʋyʋ taa ɖɛ-ɛjandʋ yɔɔ lɛ ɖɩɩpɩzɩɣ; nɛ pɩlakɩ mbʋ lɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ ɛzɩ ɖɔ-tɔm tɛma yɔ. Halɩ Krɩstʋ ñɩma nabɛyɛ labɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nɛ pɩtɛ lɛ, pɩwɛɛ nɛ pɩlakɩ-wɛ ɛzɩ patɩmʋna se Ɛsɔ ɛkpaɣ nɛ ekpeɣ-wɛ yɔ.

2. (a) Mba pɛkɛ Ɛsɔ sɛyaa yɔ, ɛzɩma Keɣa 33:23 wɩlɩɣ se pɩtɩpɔzɩ se kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ eyele nɛ pa-taa nɔɔyʋ maɣzɩ se ɛ-tɔm tɛma? (b) Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa? (Kalɩ aɖakaɣ “ Lɔŋ weyi Bibl taa kɛdɛsɩ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ yɔ, ɩ-tɔm kɩlɩnɩ cɛyʋʋ yaa mbʋ sɩsɩŋnaa yɔ?”)

² Ɛlɛ Masɩ heyiɣ-ɖʋ se mba paɖʋʋ hʋyʋʋ Yehowa yɔ, pɩtɩpɔzɩ se kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ eyele nɛ pamaɣzɩ se pɔ-tɔm tɛma. (Kalɩ Keɣa 33:23.) Ye pɔtɔm se ɖɩɖʋ Yehowa hʋyʋʋ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? Nɩŋgbanzɩ nzɩ pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpɛzɩ nɛ Yehowa na ɖa-pʋtɔdɩyɛ nɛ ekpeɣ-ɖʋ? Ye ɖɩtazɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ɖʋtʋ ndʋ paalabɩ ɖooo caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ piya alɩwaatʋ taa yɔ tɩ-taa yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖicosi tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ. Paɣtʋ ɛgbɛyɛ nɖɩ pɛlɛɣzɩ pɩnaɣ 33 taa yɔ, ɖɩ-taa paalabɩ ɖʋtʋ ndʋ. Tɔzɩ se Yehowa kaaɖʋnɩ Paɣtʋ ndʋ. Ye mbʋ, ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ɖʋtʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza kɩwɛɛkɩm, kɩwɛɛkɩm yɔɔ kpiɖuu nɛ kɩwɛɛkɩm laɖʋ yɔɔ.  Kajalaɣ lɛ, yele nɛ ɖɩtazɩ kaɖʋwa ŋga yɔɔ paalɩzɩ tɛtʋ ndʋ yɔ nɛ ɛzɩma tɩwazaɣ Izrayɛɛlɩ piya yɔ pɩ-taa.

3. Izrayɛɛlɩ piya alɩwaatʋ taa ye nɔɔyʋ ɛɖʋ ɛ-taa pʋcɔ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, ɛzɩma pɔcɔŋnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe?

³ Calɩm kaamʋ ñɩm siŋŋ Yehowa ɛsɩndaa caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ piya alɩwaatʋ taa. Moyizi paɣtʋ taa lɛ, ye nɔɔyʋ ɛɖʋ ɛ-taa nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, pɩɩpɔzaa se pakʋ-ɩ ɖɔɖɔ. Nɛ ɛyʋ weyi pakʋwa yɔ, ɛ-hɔʋ taa tʋ abalɩñɩnʋ weyi ɛkɩlɩ-ɩ ñɔtɩnʋʋ yɔ, ɛnʋ pɩwɛɛ se ɛkʋ kɩwɛɛkɩm laɖʋ. Weyi ɛkʋʋ kɩwɛɛkɩm laɖʋ yɔ, ɛnʋ Bibl yaɣ se “calɩm kɩmɩyɛ kpayʋ.” (Kɩg. 35:19) Ye palabɩ mbʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se pɛhɛyɩ weyi pakʋ ɖulum yɔ ɛ-calɩm kɩmɩyɛ. Ɛyʋ ɛnʋ ɛ-kʋʋ yekina se pataapisi tɛtʋ ndʋ Yehowa cɛlɩ Izrayɛɛlɩ piya yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɖʋ-wɛ paɣtʋ se: “Itaapisi mɩ-ɖɩjaɣyɛ tɛtʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ calɩm [yaa ɛyʋ calɩm] pisiɣni tɛtʋ.”​—Kɩg. 35:33, 34.

4. Izrayɛɛlɩ piya alɩwaatʋ taa lɛ, ye pɩyʋtɩnɩ nɔɔyʋ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, ɛzɩma pɔcɔŋnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe?

⁴ Nɛ ye pɩyʋtɩnɩ nɔɔyʋ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, ɛzɩma Izrayɛɛlɩ piya cɔŋnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe? Paa pɩyʋtɩnɩ-ɩ kɩyʋtɩnʋʋ yɔ, ɛkpɛdɩ ɛyʋ calɩm ɖulum nɛ pɩwɛɛ se pɔpɔzɩ-ɩ pɩ-kɩmɩyɛ. (Kiɖe 9:5) Ɛlɛ ñʋʋ leleŋ lɛ se paha-ɩ waɖɛ se ɛpɩzɩɣ ese nɛ ewolo ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ loɖo ndʋ paalɩzaa yɔ tɩ-taa natʋyʋ taa nɛ ɛtaatɔlɩ calɩm kɩmɩyɛ kpayʋ nesi tɛɛ. Ye ɛlabɩ mbʋ yɔ, pɩkandɩyɩɣ ɛ-yɔɔ. Nɛ pɩwɛɛ se ɛcaɣ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ cɔjɔ sɔsɔ sɩba yɔ.​—Kɩg. 35:15, 28.

5. Ðʋtʋ ndʋ paalaba pɩlɩɩnɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛzɩma tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ Yehowa nɛ pɩkɩlɩ?

⁵ Pɩtɩkɛ ɛyaa kpaɣnɩ lɩmaɣza se palɩzɩ lona naayɛ nɛ akɛnɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ. Yehowa maɣmaɣ ɖʋnɩ paɣtʋ Yozuwee se: “Yɔɔdɩnɩ Izrayɛɛlɩ piya nɛ ‘ŋheyi-sɩ se ɩlɩzɩ mɩ-tɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ.’” Paalɩzɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ndʋ se tɩkɛnɩ lona kiɖeɖena. (Yoz. 20:1, 2, 7, 8) Ɛzɩma Yehowa maɣmaɣ hanɩ nʋmɔʋ se palɩzɩ lona naayɛ nɛ ŋgee nɛ aya ɛyaa ñʋʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ se: Ɛzɩma ɖʋtʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩnɩɩ Yehowa pʋtɔdɩyɛ naʋ taa kpayɩ kpayɩ? Nɛ ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩɖʋ hʋyʋʋ Yehowa sɔnɔ yɔ?

6, 7. (a) Kɛdɩ mbʋ pɩwɛɛ se sɔsaa ɩla alɩwaatʋ ndʋ pahʋʋ weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ ɛ-tɔm yɔ? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.) (b) Ɛbɛ yɔɔ pɩkɛnɩ lɛɣtʋ se weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ yɔ ɛñɔtɩnɩ sɔsaa?

⁶ Weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ ɛtalɩɣ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ nɔnɔɔ taa lɛ, pɩwɛɛ se kajalaɣ taa lɛ, “eheyi tɛtʋ ndʋ tɩ-taa sɔsaa ndʋ tɩyʋtɩnɩ-ɩ yɔ.” Pɩwɛɛ se paba ɩmʋ-ɩ camɩyɛ. (Yoz. 20:4) Pʋwayɩ lɛ, pɩwɛɛ se papɩsɩnɩ-ɩ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛkʋ ɛyʋ yɔ tɩ-sɔsaa cɔlɔ nɛ paba hʋʋ ɛ-tɔm. (Kalɩ Kɩgalʋʋ 35:24, 25.) Ye panawa se toovenim pɩyʋtɩnɩ-ɩ kɩyʋtɩnʋʋ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ papɩsɩɣnɩ-ɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa.

⁷ Ɛbɛ yɔɔ tɔm ndʋ titukuuni sɔsaa? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ mba kaawɛnɩnɩ sʋʋtʋ se peyele nɛ Izrayɛɛlɩ piya samaɣ wɛɛ kele kele nɛ pasɩnɩ ɖɔɖɔ weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ yɔ nɛ Yehowa pʋtɔdɩyɛ naʋ ɖʋtʋ wazɩ-ɩ. Bibl yɔɔ lɔŋsɩnɖʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se ye weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ yɔ ɛtɩñɔtɩnɩ sɔsaa yɔ “pɩkɔŋnɩ-ɩ kaɖɛ.” Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se “ɛ-calɩm pɩsɩɣ ɛ-maɣmaɣ ɛ-ñʋʋ yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛtɩɖɔ ɖʋtʋ ndʋ Ɛsɔ laba se ɛyabɩnɩ ɛ-ñʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ.” Ɛsɔ labɩ ɖʋtʋ se pɩsɩnɩ weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, ɛlɛ ɛ-maɣmaɣ pɩwɛɛ se ɛpɔzɩ sɩnʋʋ pʋcɔ nɛ pasɩnɩ-ɩ. Ye ɛtɩñɩnɩ ɖɩmɛlɩyɛ, tɛtʋ ndʋ Yehowa lɩzaa yɔ tɩ-taa natʋyʋ taa yɔ, weyi ɛkʋwa yɔ, ɛ-hɔʋ taa tʋ wɛnɩ waɖɛ se ɛkʋ-ɩ.

8, 9. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se Krɩstʋ tʋ weyi ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ, ɛpɔzɩ nɛ ɛzʋtʋyaa sɩnɩ-ɩ?

⁸ Sɔnɔ, pɩcɛyaa se Krɩstʋ tʋ weyi ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm yɔ ɛpɔzɩ nɛ ɛzʋtʋyaa sɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖaɣnɩ ɖoŋ kpaʋ fezuu taa. Ɛbɛ  yɔɔ? Kajalaɣ lɛ, Masɩ heyiɣ-ɖʋ se Yehowa labɩnɩ ɖʋtʋ se ɛzʋtʋyaa ɩsɩnɩ kɩwɛɛkɩm laɖʋ. (Yak. 5:14-16) Nabʋlɛ lɛ, ɖʋtʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ kɩwɛɛkɩm laɖaa mba pekpiɖaa yɔ se Yehowa ɛkandɩyɩ pɔ-yɔɔ nɛ pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pataatasɩ tɔlʋʋ kɩwɛɛkɩm mbʋ palaba yɔ pɩ-taa. (Gal. 6:1; Ebr. 12:11) Nabudozo lɛ, pafalɩsɩ ɛzʋtʋyaa nɛ paha-wɛ waɖɛ se pasɩnɩ kɩwɛɛkɩm laɖaa mba pekpiɖaa yɔ nɛ palʋbɩnɩ ñɩɣzɛ wena pa-kɩwɛɛkɩm kɔŋnɩ-wɛ yɔ. Yehowa ya ɛzʋtʋyaa mba se “ɖɩmɛlɩyɛ kancʋʋlaɣ.” (Iza. 32:1, 2) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖʋtʋ tʋnɛ tɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ se Ɛsɔ kɛ pʋtɔdɩyɛ nayʋ.

⁹ Ɛsɔ sɛyaa sakɩyɛ ɖiɣzinaa se alɩwaatʋ ndʋ pɔpɔzaa nɛ ɛzʋtʋyaa sɩnɩ-wɛ yɔ, pɩhɛzɩ pa-laŋa siŋŋ. Alɩwaatʋ ndʋ koobu weyi payaɣ se Daniel yɔ ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ lɛ, sɔɔndʋ kaawɛɛ nɛ pɩkpaɣ-ɩ fenasɩ sakɩyɛ se ɛñɔtɩnɩ ɛzʋtʋyaa. Ɛyɔɔdaa se: “Mamaɣzaɣ se nabʋyʋ fɛyɩ se ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pala nɛ pasɩnɩ-m mbʋ pʋyɔɔ yɔ malabʋ kɩwɛɛkɩm mbʋ yɔ pileɖaa. Paa mbʋ yɔ, sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m se wiɖiyi pitaakuli man-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ pakpa-m; sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m ɖɔɖɔ nɛ pee wena pɩkaɣ lʋlʋʋ yɔ. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ mantɩmɩɣnɩ Yehowa lɛ, pɩlakɩ-m ɛzɩ pʋcɔ nɛ mɔnpɔzɩ-ɩ nabʋyʋ lɛ, pɩwɛɛ se manpaɣzɩnɩ pɔzʋʋ se ekpeɣ-m man-kɩwɛɛkɩm fayɩɩɩ.” Daniel kɔm nɛ ɛñɩnɩ sɩnʋʋ ɛzʋtʋyaa cɔlɔ. Ɛyɔɔdɩ pʋwayɩ se: “Toovenim taa sɔɔndʋ kaakpaɣaɣ-m se mɔyɔɔdɩnɩ ɛzʋtʋyaa. Ɛlɛ mañaɣ pana nɛ mɔñɔtɩnɩ-wɛ lɛ, pɩwɛ ɛzɩ nɔɔyʋ kʋsɩ sʋʋtʋ sɔsɔtʋ natʋyʋ ma-hazasɩ yɔɔ yɔ. Lɛɛlɛɛyɔ, manpɩzɩɣ nɛ mɔñɔtɩnɩ Yehowa nɛ pɩɩtasɩɣ-m labʋ ɛzɩ nabʋyʋ wɛ nʋmɔʋ taa nɛ pɩkaɣdɩɣ-m yɔ.” Sɔnɔ Daniel wɛnɩ ɛhʋyɛ kɩbanɖɛ nɛ pitileɖi yɔ paha-ɩ waɖɛ se ɛkɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ.

10. Nɩŋgbaŋaɣ ŋga pɩɩwɛɛ se weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ yɔ ɛkpɛzɩ pʋcɔ nɛ pana ɛ-pʋtɔdɩyɛ?

¹⁰ Weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, pɩpɔzaa se ɛkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nasɩyɩ pʋcɔ nɛ pana ɛ-pʋtɔdɩyɛ. Pɩwɛɛ se ese nɛ ewolo ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ndʋ tɩñɔtɩnɩ-ɩ yɔ tɩ-taa. (Kalɩ Yozuwee 20:4.) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛɛkaɣ labʋ kaakendu mbʋ pʋyɔɔ yɔ pʋcɔ nɛ ɛcaɣ wezuu lɛ, pɩwɛɛ se ese lɛɛ lɛɛ nɛ ɛtalɩ lɔŋ ɖɩjɔzɩyɛ  tɛtʋ taa nɛ ɛcaɣ peeɖe. Pʋcɔ nɛ ɛpɩzɩ nɛ ɛla mbʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɛlaa kɩlaŋ sakɩyɛ. Pɩwɛɛ se eyele ɛ-ɖɩɣa nɛ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛlakaɣ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, ɛfɛyɩnɩ waɖɛ ɖɔɖɔ se ɛyɛlɩ nɛ ewolo tɛtʋ lɛɛtʋ taa pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ cɔjɔ sɔsɔ sɩba yɔ. * (Kɩg. 35:25) Ɛlɛ pɩcɛyaa se ɛñaɣ pana nɛ ɛla mbʋ. Ye ɛlɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa nɛ alɩwaatʋ tɩtalɩ se ɛlɩɩ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɛ-ɛsɩndaa lɛ, weyi ɛkʋwa yɔ, e-wezuu tɩmʋ ñɩm nabʋyʋ nɛ ɛ-lakasɩ nzɩ sɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ sɩkɔnɩ kaɖɛ ɛ-maɣmaɣ e-wezuu yɔɔ.

11. Nɩŋgbanzɩ nzɩ pɩpɔzʋʋ se Krɩstʋ tʋ weyi ekpiɖiɣ ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ ɛkpɛzɩ nɛ pɩwɩlɩ se ɛɛlakɩ kaakendu ɖʋtʋ ndʋ Ɛsɔ laba se ɛtɩŋnɩ tɩ-yɔɔ nɛ ɛna ɛ-pʋtɔdɩyɛ yɔ tɩ-yɔɔ?

¹¹ Sɔnɔ pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se kɩwɛɛkɩm laɖaa mba pekpiɖiɣ pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ, pɛkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nasɩyɩ pʋcɔ nɛ Ɛsɔ na pa-pʋtɔdɩyɛ. Pɩcɛyaa se ɖiyele kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩ-labʋ. Pɩtasɩ lɛ, pɩwɛɛ se ɖise ɖɔɖɔ kɩwɛɛkɩm cikpem mbʋ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, pituzuu-ɖʋ nɛ ɖɩlakɩ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm yɔ. Fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ apostoloo Pɔɔlɩ nɛ ɛyɔɔdɩ nɩŋgbanzɩ nzɩ pɩɩpɔzaa se kɩwɛɛkɩm laɖaa mba paawɛ Kɔrɛntɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɛkpɛzɩ yɔ sɩ-tɔm. Ɛmawa se: “Ɩcɔna nɛ ɩna Ɛsɔ cɔlɔ kʋñɔŋ kɔnɩ-mɩ mbʋ yɔ. Kpeetaɣ ŋga lɛ mbʋ yɔ? Mɔntɔŋ suwe? Tɛtʋ kuu mbʋ lɛ mbʋ yɔ? Wɩzasɩ nzɩ lɛ mbʋ yɔ? Sɔɔndʋ ndʋ lɛ mbʋ yɔ? Hɛndʋ ndʋ lɛ mbʋ yɔ? Nɩŋgbaŋʋʋ hɔmtʋ ndʋ lɛ mbʋ yɔ?” (2 Kɔr. 7:10, 11) Pana wena ɖɩñakɩ se ɖiyele kɩwɛɛkɩm sɔsɔm labʋ yɔ, awɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ tɩ luzuu nɛ ɖɩɩlakɩ kaakendu ɖʋtʋ ndʋ Yehowa laba se ɛtɩŋnɩ tɩ-yɔɔ nɛ ɛna ɖa-pʋtɔdɩyɛ yɔ tɩ-yɔɔ.

12. Kɩlaŋ weyi pɩpɔzaa se Krɩstʋ tʋ ɛla pʋcɔ nɛ Ɛsɔ na ɛ-pʋtɔdɩyɛ tam?

¹² Kɩlaŋ weyi pɩpɔzaa se Krɩstʋ tʋ ɛla nɛ Ɛsɔ na ɛ-pʋtɔdɩyɛ tam? Pɩwɛɛ se eyele mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ yɔ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ mbʋ ɛsɔɔlɩ-pʋ siŋŋ yɔ, ye ɛnawa se mbʋ tuzuuni-i nɛ ɛtɔlʋʋ kɩwɛɛkɩm taa yɔ. (Mat. 18:8, 9) Ye ña-taabalaa nabɛyɛ ituzuu-ŋ se ŋla mbʋ pɩɩkɛdɩɣnɩ Yehowa yɔ, ŋtisiɣ nɛ ŋcɛ taabalɩyɛ nɖɩ? Ye ŋwɛɛ nɛ ŋñakɩ pana se ŋtaatɔlɩ sʋlʋm kpaŋʋʋ kpaca taa yɔ, ŋtisiɣ nɛ ŋse wɛtʋ ndʋ payɩ tɩpɩzɩɣ tiyele nɛ ŋñɔɔ sʋlʋm kadadayaɣ yɔ? Ye ŋwɛɛ nɛ ŋlʋkɩnɩ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ lɩmaɣza, ŋtisaa se ŋŋtasɩɣ cɔnʋʋ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ paa intɛrnɛɛtɩ yaa videowaa taa, yaa mbʋ payɩ pɩkɔŋnɩ-ŋ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ana yɔ? Tɔzɩ se kɩlaŋ weyi payɩ ŋlakɩ se ŋɖɔkɩ ñe-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa yɔ, ɩtɩkɛ falaa pʋyʋ. Nabʋyʋ ɛɛhaɣ ɛyʋ ɛsɩñɩŋɩyɛ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ cɛkɩ yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ nabʋyʋ ɛɛhaɣ taa leleŋ nɛ pɩtalɩ Yehowa “tam tam pʋtɔdɩyɛ naʋ.”​—Iza. 54:7, 8.

13. Ɛbɛ yɔɔ hʋyʋʋ ɖʋyʋ pɩzɩɣ nɛ ehiɣ ñʋʋ yabʋ nɛ ɛnɩɩ leleŋ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa?

¹³ Hʋyʋʋ ɖʋyʋ ɛñɩtaa nɛ ɛtalɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa yɔ, ehikiɣ ñʋʋ yabɩtʋ. Yehowa yɔɔdaa se palɩzɩ tɛtʋ ndʋ nɛ weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ nɛ ɛkʋ ɛyʋ yɔ, “ekese ɛmɛlɩ tɩ-taa.” (Yoz. 20:2, 3) Yehowa tɩyɔɔdɩ se paɖaɣnɩ weyi pɩyʋtɩnɩ-ɩ yɔ tɔm hʋnʋʋ ɛ-kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩ-yɔɔ, nɛ ɛtɩha nʋmɔʋ calɩm kɩmɩyɛ kpayʋ se ewolo ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa nɛ ɛkpa calɩm kɩmɩyɛ. Hʋyʋʋ ɖʋyʋ ɛɛtasɩɣ calɩm kɩmɩyɛ kpayʋ sɔɔndʋ natʋyʋ seu. Ɛwɛʋ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa yɔ, Yehowa huuzuu ɛ-yɔɔ. Ðɩjɔzɩyɛ tɛtʋ tɩkɛnɩ salaka. Ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛla tʋmɩyɛ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa. Ɛwɛnɩ waɖɛ ɖɔɖɔ se ɛɖʋ nesi lalaa. Pɩtasɩ lɛ, ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛsɛɛ Yehowa laŋhɛzɩyɛ taa. Toovenim taa lɛ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛnɩɩ leleŋ e-wezuu caɣʋ taa!

14. Ye Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ ɛtɛm kpiɖuu ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ pekpeɣ-i pʋ yɔ, sɔɔndʋ ndʋ pɩtɩpɔzɩ se tɩtasɩ-ɩ kpaʋ?

¹⁴ Ɛsɔ samaɣ taa ɛyaa nabɛyɛ labɩ kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm, ɛlɛ pʋwayɩ pekpiɖi pɩ-yɔɔ. Paa mbʋ yɔ pa-taa nabɛyɛ wɛ pa-kɩwɛɛkɩm  “yomiye” taa tam, pʋ-tɔbʋʋ se pɩwɛɛ nɛ pɩlakɩ-wɛ ɛzɩ Yehowa ɖiɣni naʋ kɩwɛɛkɩm mbʋ pɔ-yɔɔ paa ɛzɩmtaa yɔ. Ye wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ŋwɛɛ yɔ, ɖitendi-ŋ, tɔzɩ se ye Yehowa ekpeɣ-ŋ yɔ, ɛɛtasɩɣ pɩ-yɔɔ pɩsʋʋ kaaʋ! Daniel weyi ɛ-tɔm ɖɩɩyɔɔdaa yɔ, ɛnawa se tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim. Ɛzʋtʋyaa sɩnɩ-ɩ nɛ ɛkɔɔ ɛwɛɛnɩ ɛhʋyɛ kɩbanɖɛ lɛ, ɛyɔɔdaa se: “Mentisi fezuu fʋʋʋ. Pɔcɔnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe camɩyɛ nɛ pɩtɛ lɛ, mantɩtasɩ wɛnʋʋ nɩɣzɛ naayɛ. Pañɩtaa nɛ pɔcɔnɩ ti-ɖeɖe lɛ, pɩtɛma. Ɛzɩ Yehowa yɔɔdʋʋ yɔ, ɛkpakɩɣ ña-sʋʋtʋ nɛ ɛɖɛnɩ ɖooo poliŋ. Ŋŋkaɣ-tʋ tasʋʋ naʋ kaaʋ.” Hʋyʋʋ ɖʋyʋ ñɩtɩɣ nɛ ɛwɛɛ ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ taa lɛ, ɛɛtasɩɣ maɣzʋʋ se calɩm kɩmɩyɛ kpayʋ kaɣ ɛ-wayɩ wobu. Mbʋ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ Yehowa kpeɣu-ɖʋ ɖa-kɩwɛɛkɩm lɛ, pɩfɛyɩ se sɔɔndʋ ɛkpa-ɖʋ se pʋwayɩ ɛkaɣ pɩ-wayɩ pɩsʋʋ yaa pʋwayɩ ɛtasɩɣ-ɖʋ tɔm hʋnʋʋ.​—Kalɩ Keɣa 102:8-12.

15, 16. Ɛzɩma tɩyɛ kɩlaʋ ŋgʋ Yesu la ɖɔ-yɔɔ nɛ ɛzɩma ɛkɛ Cɔjɔ sɔsɔ yɔ piyeki se ɖɩtaapɩtɩ Yehowa pʋtɔdɩyɛ naʋ yɔɔ kaaʋ?

¹⁵ Toovenim lɛ, lɩmaɣza kɩbana wena a-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa liu Yehowa pʋtɔdɩyɛ naʋ yɔ, aɖɔwa nɛ pɩkpaɖɩ wena Izrayɛɛlɩ piya kaawɛna yɔ. Pɔɔlɩ yɔɔdɩ ɛzɩma ɛ-tɔm wɛ pʋtɔdɩyɛ se ɛɛpɩzɩɣ se ɛsɛɛ Yehowa nɛ pɩtalɩ pilim yɔ pɩ-tɔm nɛ pɩtɛ lɛ, ɛtɔ se: “Pasa Ɛsɔ, ɖa-Kɩbaɣlʋ Yesu Krɩstʋ hɩɖɛ taa!” (Roma 7:25) Paa Pɔɔlɩ kaawɛɛ nɛ ɛlʋkɩnɩ kɩwɛɛkɩm nɛ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ ɛlaba nɛ pɩɖɛɛ nɛ pʋwayɩ ekpiɖi sɩ-yɔɔ yɔ, ɛ-taa kaatɛma se Yehowa tɩŋnɩ Yesu yɔɔ nɛ ekpeɣ-i pʋ. Pɩtɩŋnɩ Yesu kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yɔɔ lɛ, ɖɩwɛnɩ ɛhʋyɛ kɩbanɖɛ nɛ taa leleŋ. (Ebr. 9:13, 14) Ɛkɛ ɖɔ-Cɔjɔ Sɔsɔ yɔ, ye mbʋ “ɛpɩzɩɣ se ɛya mba patɩŋɩɣnɩ ɛ-yɔɔ se patalɩ Ɛsɔ yɔ, pa-ñʋʋ kpaagbaa yabʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛwɛ tam se ɛtɩmɩ pɔ-yɔɔ.” (Ebr. 7:24, 25) Ye Izrayɛɛlɩ piya taa ɩtɛma se pɩtɩŋnɩ cɔjɔ sɔsɔ yɔɔ lɛ, pekpeɣ-sɩ sɩ-kɩwɛɛkɩm yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖa-taa tɛŋ nɛ pɩkpaɖɩ se pɩtɩŋnɩ Yesu weyi ɛkɛ ɖɔ-Cɔjɔ Sɔsɔ yɔ ɛ-yɔɔ lɛ “panaɣ ɖa-pʋtɔdɩyɛ nɛ ɖihiɣ sɩnʋʋ kɩbam.”​—Ebr. 4:15, 16.

¹⁶ Ye mbʋ pʋcɔ nɛ ŋhiɣ ɖɩmɛlɩyɛ Yehowa cɔlɔ lɛ, wɛɛnɩ tisuu Yesu kɩlaʋ yɔɔ. Ɛlɛ taamaɣzɩ yem se kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ mʋ ñɩm mbʋ pʋyɔɔ yɔ, kɩwazɩɣ ɛyaa sakɩyɛ. Tisini ña-laŋɩyɛ pilim se kɩwazɩɣ ña-maɣmaɣ. (Gal. 2:20, 21) Tɩlɩ se kɩ-yɔɔ patɩŋɩɣna se pekpeɣ-ŋ ña-kɩwɛɛkɩm. Tɩlɩ ɖɔɖɔ se ŋgʋ yekina se ŋwɛɛnɩ wezuu maatɛŋ lidaʋ. Yesu kɩlaʋ kɛnɩ kʋjɔʋ ŋgʋ Yehowa labɩ-ŋ yɔ.

17. Ɛbɛ yɔɔ ŋsɔɔlaa se ŋɖʋʋ Yehowa hʋyʋʋ?

¹⁷ Ðɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ɖʋtʋ wɩlɩɣ se Yehowa kɛ pʋtɔdɩyɛ nayʋ siŋŋ. Pɩtɩŋnɩ tɩ-yɔɔ lɛ, Ɛsɔ lɩzaa nɛ ɛwɩlɩ se wezuu kɛ pʋyʋ kiɖeɖeu ɛ-ɛsɩndaa. Pɩtasɩ lɛ, tɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ ɛzɩma pɩcɛyaa se ɛzʋtʋyaa ɩsɩnɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm yɔ nɛ ɛzɩma pɩpɔzʋʋ se kɩwɛɛkɩm laɖʋ ekpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ yɔ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, ɖʋtʋ ndʋ tɩwɩlɩɣ-ɖʋ mbʋ pʋyɔɔ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ye Yehowa ekpeɣ-ɖʋ ɖa-kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ yɔ, ɛɛtasɩɣ pɩ-yɔɔ pɩsʋʋ kaaʋ yɔ. Ye mbʋ, Yehowa ŋɖʋʋ hʋyʋʋ na? Lone naɖɩyɛ fɛyɩ ɖeu nɛ pɩtalɩ Yehowa cɔlɔ! (Keɣa 90:1, 2) Ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma ɖɩjɔzɩyɛ tɛtʋ ɖʋtʋ pɩzɩɣ tɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa siɣsiɣ wɛtʋ nɛ ɛ-pʋtɔdɩyɛ naʋ mbʋ pɩ-wayɩ fɛyɩ yɔ.