1. Waɖɛ nɖɩ hendu teu haɣ-ɖʋ?

KEƔSI mayʋ sɔsɔ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Tɔm pee kɔŋnɩ maɣzɩm ña-ñʋʋ taa. Cɩmʋʋ ñeseɣtiɣ-ŋ. Ɛlɛ hendu teu yekina nɛ pɩlabɩ-ŋ ɛzɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-tɔm pɔyɔɔdʋʋ yɔ, ŋwɛ tɩ-taa ɖeyi ɖeyi.” Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖoŋ ɛnɩ ɖɔɖɔ ɖɩsɔɔlaa se hendu ndʋ ɖiteɣ nɛ ɖɩsaŋnɩ Yehowa yɔ tɩwɛɛnɩ ɖɔ-yɔɔ! Toovenim taa lɛ, hendu teu wɛnɩ lone sɔsɔɖɛ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ taa, nɛ tɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ paa ɖɩwɛ ɖe-ɖeke yaa ɖɩwɛ Ɛsɔ samaɣ taa yɔ.

2, 3. (a) Lɩmaɣza wena nabɛyɛ wɛnɩ hendu teu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ ɛgbɛyɛ taa yɔɔ? (b) Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ?

² Lɩmaɣza wena ŋwɛnɩ ɖʋtʋ ndʋ palaba se ɖiteɣ hendu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ ɛgbɛyɛ taa yɔ tɩ-yɔɔ? Ðʋtʋ ndʋ tɩkɛdɩɣnɩ-ŋ? Lona naayɛ sɔnzɩ yɔɔ lɛ, pɩfɛyɩ abalaa nabɛyɛ kɛlɛʋ se petee hendu samaɣ taa. Wɛtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɛgbɛyɛ yɔɔ, kɔzɩ kɔzɩ ye mba pɛɖɛɣ ɛgbɛyɛ nɔɔ yɔ paateɣ hendu yaa pehikiɣ kawanaɣ nɛ palakɩ tʋma lɛɛna alɩwaatʋ ndʋ ɛgbɛyɛ taa koobiya lalaa ñeɖiɣni hendu teu yɔ.​—Keɣa 29:13.

³ Ye ɖɩnawa se hendu teu tɔm cɛyɩ siŋŋ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ taa yɔ, ɖɩɩkaɣ lɩʋ awayɩ yaa ɖɩɩlakɩ kaakendu alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖitee hendu ɖe-kediɣzisi taa yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩwɛɛ se ɖa-taa paa weyi ɛpɔzɩ ɛ-tɩ tɔm tʋnɛ: ‘Lɩmaɣza wena mɛwɛnɩ ɖʋtʋ ndʋ palaba se ɖiteɣ hendu kediɣzisi taa yɔɔ tɩ-yɔɔ? Ɛzɩma malakɩ nɛ  mawa kala wena ayeki nɛ maapɩzɩɣ menteɣ hendu nɛ taa leleŋ kediɣzisi taa yɔ? Nɛ ɛbɛ manpɩzɩɣ mala nɛ mentee paa hendu ndʋ nɛ pɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ tɔm ndʋ pɔyɔɔdʋʋ tɩ-taa yɔ?

4, 5. Izrayɛɛlɩ piya alɩwaatʋ taa lɛ, hendu teu ɖʋtʋ ndʋ paalaba?

⁴ Kpaɣnɩ ɖooo caanaʋ taa nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ sɔnɔ, Yehowa sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa makɩ cɩmɩŋ nɛ pasaŋ Yehowa. Izrayɛɛlɩ piya ɖɔŋaɣ Yehowa paɣtʋ yɔɔ nɛ sɩ-laŋɩyɛ pilim lɛ, hendu teu kaawɛnɩ lone sɔsɔyɛ sɩ-Ɛsɔ sɛtʋ taa. Alɩwaatʋ ndʋ Wiyaʋ Daviid ñɔɔzaɣ Leevi piya se sɩɩkɔɔ sɩla tʋmɩyɛ templo taa lɛ, ɛñɔɔzɩ sɩ-taa ɛyaa 4000 mbʋ yɔ se pamakɩ cɩmɩŋ nɛ pasaŋ Yehowa. Sɩ-taa ɛyaa ɛzɩ 288 kaasɩm “Ɛsɔ hendu teu siŋŋ.”​—3 Aw. 23:5; 25:7.

⁵ Palakaɣ templo nɔnɔsɩ tʋlʋʋ sɔnzɩ lɛ, hendu teu nɛ cɩmɩŋ mabʋ tɔm kaacɛyɩ siŋŋ. Masɩ heyiɣ-ɖʋ se: “Nɛ kpaagbaa mbʋ lɛ mba pahʋlaɣ aganda yɔ pe-kpeekpe nɛ mba peteɣaɣ hendu yɔ, pɛkpɛndɩ pɛɖɛyɩɣ nɛ pɔñɔkʋʋ [Yehowa] nɛ soo ndɩ ndɩ, pala nɛ aganda cɔɔdʋʋ nɛ ŋgbamɛɛ cɔtʋʋ nɛ pɛkpɛndɩ nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ papaɣzɩ [Yehowa] sam nɛ . . . [Yehowa] yuŋ suni Ɛsɔ ɖɩɣa ɖo.” Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩɩkpazɩ pe-tisuu ɖoŋ siŋŋ!​—4 Aw. 5:13, 14; 7:6.

6. Kɛdɩ ɛzɩma paañɔɔzɩ hendu teyaa alɩwaatʋ ndʋ Nehemiya ɖɛɣaɣ Izrayɛɛlɩ piya nɔɔ yɔ.

⁶ Alɩwaatʋ ndʋ Nehemiya kaaɖɛ nɔɔ Izrayɛɛlɩ piya se sɩɖaɣnɩ maʋ Yeruzalɛm kolonzi yɔ, ɛñɔɔzɩ ɖɔɖɔ Leevi piya hendu teyaa se sɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ wondu ndɩ ndɩ alɩwaatʋ ndʋ siiteɣ hendu yɔ. Pama kolonzi nɛ pɩtɛ lɛ, hendu ndʋ paate puwiye yɔ tiiyeba nɛ samaɣ taa la leleŋ siŋŋ. Puwiye lɛ, paañɔɔzɩ hendu teyaa “canɖaŋ naalɛ” nɛ ɩ-taa kʋyʋmʋʋ ɖɔŋ nɩwaŋ yɔɔ nɛ lɛɛkʋ nɩmɩyɛ yɔɔ nɛ ɩkɔɔ ɩkatɩ koloŋa ŋga kaañɔtɩnɩ templo yɔ nɛ petee hendu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ nɛ halɩ panɩɩ tɩ-taŋ ɖooo poliŋ taa. (Neh. 12:27, 28, 31, 38, 40, 43) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yehowa taa labɩ leleŋ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛ-sɛyaa teɣaɣ hendu laŋhʋlʋmɩyɛ taa se pasamnɩ-ɩ yɔ.

7. Ɛbɛ Yesu laba nɛ pɩwɩlɩ se hendu teu tɔm cɛyɩ siŋŋ Krɩstʋ ñɩma Ɛsɔ sɛtʋ taa?

⁷ Alɩwaatʋ ndʋ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ ñɔwa yɔ, powobi pɩ-yɔɔ nɛ pamakɩ cɩmɩŋ nɛ pɩkɛnɩ toovenim Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ yɔ. Evemiye nɖɩ ɖɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ ɛyaa wezuu caɣʋ taa yɔ ɖi-wiye, Yesu kaate hendu alɩwaatʋ ndʋ ɛtɛm Kɩbaɣlʋ Tɔɔnaɣ Tɔɔʋ sɔnzɩ labʋ yɔ.—Kalɩ Maatiyee 26:30.

8. Kɩɖaʋ ŋgʋ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma ha-ɖʋ hendu teu nʋmɔʋ taa?

⁸ Pɩwɛɛ se ɖikpeɣliɣ nɛ ɖiteɣ hendu nɛ ɖɩsaŋ Ɛsɔ; nɛ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma ha-ɖʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pakataɣ ɖɩsɩ nzɩ sɩtaawɛɛ kajʋka siŋŋ yɔ sɩ-taa, paa mbʋ yɔ patiyele se wɛtʋ ndʋ tɩpasɩ kpekpeka ŋga pɩwɛɛ se peteeni hendu nɛ pasamnɩ Ɛsɔ yɔ. Fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ apostoloo Pɔɔlɩ nɛ ɛtasɩ lɔŋ e-koobiya Krɩstʋ ñɩma se: “Itee Ɛsɔ samtʋ hendu nɛ mɩ-laŋɩyɛ pilim nɛ ɩsɛɛ-ɩ nɛ keɣsi yaʋ nɛ ɩɖɛyɩ-ɩ, fezuu kiɖeɖeu taa.” (Kol. 3:16) Hendu ndʋ tɩwɛ ɖe-hendu takayaɣ taa yɔ, tɩkɛ fezuu taa hendu ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩtɩŋnɩ tɩ-yɔɔ nɛ ɖitee Yehowa samtʋ hendu nɛ ‘ɖɩsɛɛnɩ-ɩ’ yɔ. Pɩkɛnɩ fezuu taa tɔɔnaɣ ŋga ‘yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ’ haɣ-ɖʋ yɔ kɔ-hɔɔlʋʋ nakʋyʋ.—Mat. 24:45.

9. (a) Ɛbɛ pɩzɩɣ piyele nɛ pɩwɛɛ nabɛyɛ kaɖɛ se petee hendu nɛ taa leleŋ ɖe-kediɣzisi nɛ kigbeɣliŋ taa? (b) Ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖitee samtʋ hendu Yehowa? (c) Mba pɩwɛɛ se paha kɩɖaʋ kɩbaŋʋ hendu teu nʋmɔʋ taa? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.)

⁹ Ye hɔʋ ŋgʋ kɩ-taa ŋlɩnaa yɔ, yaa ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ŋwɛɛ yɔ, yaa ɛyaa mba pɛ-hɛkʋ taa ŋwɛɛ yɔ pɔ-sɔnzɩ yɔɔ lɛ, hendu teu ɛwɛ-ŋ  kaɖɛ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla? Ða-alɩwaatʋ taa lɛɣtʋ sɩnaa nɛ palɩzɩ wondu ndɩ ndɩ ndʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋnɩ tɩ-yɔɔ nɛ ŋwelisi mba peteɣ hendu camɩyɛ yɔ pe-hendu. Ɛlɛ pɩtɩla, ye ŋkpaɣ ñe-hendu teu nɛ ŋmaɣzɩnɩ ɛzɩma paba ñeteɣ hendu yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩcɛyɩ-ŋ yaa pitibi-ŋ yɔɔɔ. Paa mbʋ yɔ, pɩfɛyɩ se ŋyele nɛ wɛtʋ ndʋ tɩla nɛ ŋyele hendu teu se ŋɖɛyɩ Yehowa ɛzɩ ɛpɔzʋʋ yɔ. Pɩwɛɛ se ŋkpazɩ hendu takayaɣ nɛ ɛsɔdaa kiŋ nɛ ŋkpazɩ ña-ñʋʋ nɛ ŋtee hendu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ nɛ ña-laŋɩyɛ pilim. (Ɛsd. 3:11; kalɩ Keɣa 146:1.) Sɔnɔ ɖe-kediɣzisi kpaamɩŋ taa lɛ, hendu ndʋ ɖiteɣ yɔ pamaɣ tɩ-tɔm écran waa yɔɔ se pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖitee-tʋ camɩyɛ. Pɩlabɩ ɖeu ɖɔɖɔ se palabɩ ɖʋtʋ se peteɣ hendu ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa sukuli ŋgʋ payaɣ se Kewiyaɣ Ɛsɔ Sɛtʋ Sukuli yɔ kɩ-taa. Ðʋtʋ tʋnɛ tɩsɩɣnɩ-wɛ nɛ pana se pɩcɛyaa se paha kɩɖaʋ kɩbaŋʋ ɛgbɛyɛ taa ñɩma, hendu teu nʋmɔʋ taa.

10. Ye sɔɔndʋ ɛkpaɣ-ɖʋ se ɖitee hendu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ yɔ, tɔm ndʋ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ?

¹⁰ Sɔɔndʋ yekina nɛ nabɛyɛ tɩsɔɔlɩ hendu teu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ. Pɩtɩla fɛyɛ kpaɣ-wɛ se nɔɔ ŋga peteɣni hendu yɔ kɛwɛ ndɩ nɛ lalaa ñɩŋga yaa pɩtɩla pamaɣzɩɣ se pɔ-nɔɔ fɛyɩ leleŋ nɛ pɩcɛyɩɣ lalaa. Ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ se ɖa-tɩŋa payɩ “piyiɣdiɣ-ɖʋ ɖoŋ ɖoŋ” yɔɔdaɣ taa. (Yak. 3:2) Paa mbʋ yɔ, ɛjandʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ lɛ ɖiikiziɣ yɔɔdʋʋ. Mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se paa ɖɩtɩtalɩ pilim nɛ pʋyɔɔ lɛ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖitee hendu camɩyɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖiteɣ Yehowa samtʋ hendu.

11, 12. Lɔŋ weyi patasɩ-ɖʋ se pɩsa nɛ ɖitee hendu camɩyɛ?

¹¹ Pɩtɩla fɛyɛ kpaɣ-ŋ nɛ hendu teu, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋŋsɩŋ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi peteɣ-tʋ yɔ. Ɛlɛ ye ŋlakɩnɩ tʋmɩyɛ hendu teu yɔɔ lɔŋ tasʋʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwa kaɖɛ nɖɩ. *

¹² Ye ŋfeziɣ camɩyɛ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtee hendu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ. Ɛzɩ laatriki ɖoŋ yekuu nɛ ampoule haɣ pɩñalɩmɩyɛ kpayɩ kpayɩ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ ye ɖifeziɣ camɩyɛ yɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ  ɖitee hendu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtee hendu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ ɛzɩ ŋyɔɔdʋʋ yɔ yaa halɩ pɩkpaɖɩ mbʋ. (Kalɩ Tirez profit de l’École du ministère théocratique hɔɔlɩŋ 181-184, tɔm ñʋʋ cikpeluu “Utilisez correctement votre provision d’air” nɛ ŋna lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩwɛ peeɖe yɔ.) Toovenim lɛ, samtʋ hendu teu nʋmɔʋ taa lɛ, Masɩ sazɩɣ Yehowa sɛyaa se pama “laŋhʋlʋmɩyɛ kubusi.”—Keɣa 32:1-3.

13. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ sɔɔndʋ ɛtaakpa-ɖʋ nɛ hendu teu?

¹³ Alɩwaatʋ ndʋ ña nɛ ñɔ-hɔʋ taa mba ɩlakɩ hɔʋ taa Bibl kpɛlɩkʋʋ yaa halɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋwɛɣ ñe-yeke yɔ, ñaɣ pana nɛ ŋɖɔ lɔŋ tasʋʋ pʋnɛ pɩ-yɔɔ: Lɩzɩ hendu ndʋ ŋkɩlɩ sɔɔlʋʋ ɖe-hendu takayaɣ taa yɔ. Kalɩ tɔm pee wena pama hendu ndʋ tɩ-taa yɔ nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ. Pʋwayɩ lɛ, ŋfezi camɩyɛ nɛ ŋkpɛndɩ paa tɔm loyaɣ ŋga lɛ, ka-taa tɔm pee nɛ ŋkalɩ-yɛ nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ pʋcɔ nɛ ñe-feziŋ tɛ. Ŋtɛŋ lɛ, ŋtee hendu loyisi nzɩ nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ, ɛzɩ ŋŋkalʋʋ-sɩ yɔ. (Iza. 24:14) Nɔɔ ŋga ŋteɣni hendu yɔ kapaɣzɩɣ lɩʋ kpayɩ kpayɩ, nɛ mbʋ pɩwɛɛ se ɖitee hendu. Paa pɩwɛ-ŋ kaɖɛ yɔ, taapɩsɩnɩ wayɩ kaaʋ!

14. (a) Ye ɖikuluu ɖɔ-nɔɔ camɩyɛ yɔ, ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖitee hendu camɩyɛ? (Cɔnɩ aɖakaɣ “ Ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla nɛ ŋtee hendu camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ?”) (b) Pɩsa nɛ ŋtee hendu nɛ nɔɔ kɩbaŋa lɛ, lɔŋ tasʋʋ mbʋ ŋmaɣzɩɣ se pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ siŋŋ?

¹⁴ Ye ŋkuluu ñɔ-nɔɔ camɩyɛ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtee hendu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ. Pʋyɔɔ patasɩɣ-ɖʋ lɔŋ se ɖikuli ɖɔ-nɔɔ camɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖiteɣ hendu yɔ nɛ pɩkpaɖɩ ɛzɩma ɖikuluu-kɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ. Ɛlɛ ye pɩlakɩ-ŋ ɛzɩ ñɔ-nɔɔ ɛɛkʋyʋʋ ɛzɩ lalaa yɔ, yaa kakɩlɩɣ lalaa nɔsɩ kʋyʋʋ, ɛzɩma pɩwɛɛ se ŋla? Ye ŋlakɩnɩ tʋmɩyɛ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩwɛ Tirez profit de l’École du ministère théocratique hɔɔlʋʋ 184, aɖakaɣ: “Quelques problèmes particuliers à surmonter” taa yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwa kala ana.

15. (a) Tɔm ndʋ posusi 2016 pɩnaɣ taa kediɣzaɣ taa? (b) Kaɖʋwa ŋga yɔɔ palɩzɩ hendu takayaɣ kɩfalaɣ?

¹⁵ Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania labɩ 2016 taa pɩnaɣ taa kediɣzaɣ ŋga yɔ ka-taa koobu Stephen Lett, weyi ɛlakɩ tʋmɩyɛ Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ taa yɔ, esusaa se palɩzɩ hendu takayaɣ kɩfalaɣ nɛ payaɣ-kɛ  se: Ðitee hendu Yehowa nɛ “taa leleŋ.” Pɩɩlabɩ tɔm welisiyaa leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ. Koobu Stephen Lett lɩzɩ pɩ-taa se kaɖʋwa ŋga kɔ-yɔɔ palɩzɩ hendu takayaɣ kɩfalaɣ kanɛ yɔ lɛ se kala nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ Les Saintes Écritures. Traduction du monde nouveau ŋgʋ paɖaɣnɩ ñɔɔzʋʋ yɔ. Pɩɩpɔzaa se paɖaɣnɩ ñɔɔzʋʋ hendu nɛ tɩla nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ Traduction du monde nouveau ŋgʋ palɩzɩ pɩnaɣ 2013 taa yɔ kɩ-taa tɔm. Pɩtasɩ lɛ, pɔsɔzɩ hendu kɩfatʋ ndʋ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩlɩzɩ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ nɛ ɖɩwɩlɩ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yɔɔ yɔ, nɛ hendu ndʋ tɩyɔɔdʋʋ ɖɔɖɔ ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ tɔm yɔ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, ɛzɩma hendu teu kɛnɩ Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ yɔ, Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ labɩ lɩmaɣza se pɩwɛɛ se hendu takayaɣ ŋga kɛwɛɛ ɖeu camɩyɛ nɛ ko-huyuu tɔlɩm wɛɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ Traduction du monde nouveau ŋgʋ paɖaɣnɩ ñɔɔzʋʋ yɔ ki-huyuu yɔ.

16, 17. Lɛɣzɩtʋ ndʋ palabɩ hendu takayaɣ kɩfalaɣ taa?

¹⁶ Pɩsa nɛ ɖɩlabɩnɩ Ðitee hendu Yehowa nɛ “taa leleŋ” hendu takayaɣ tʋmɩyɛ kɛlɛʋ lɛ, pɔcɔlɩ ka-taa tɔm camɩyɛ ñʋŋ sɔsɔŋ ndɩ ndɩ taa. Kajalaɣ hendu 12 yɔɔdʋʋ Yehowa yɔɔ tɔm, nɛ hendu 8 ndʋ tɩtɩŋ pʋwayɩ yɔ, tʋtʋ ñɔyɔɔdʋʋ Yesu nɛ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa tɔm; nɛ mbʋ ɖɔɖɔ pɔñɔɔzɩ hendu lɛɛtʋ ndʋ tɩkazaa yɔ. Pɔñɔɔzɩ ɖɔɖɔ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna tɔm ñʋŋ ndɩ ndɩ kɛlɛʋ yɔ. Nɛ hɔɔlʋʋ kʋnɛ kɩwɛ wazaɣ siŋŋ kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ koobu nɔɔyʋ ñɩnɩɣ se ɛna hendu ndʋ tɩlabɩ nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ samaɣ taa tɔm yɔɔdʋʋ nabʋyʋ yɔ.

¹⁷ Pɩsa nɛ ɛyaa tɩŋa pɩzɩ nɛ petee hendu nɛ laŋɩyɛ pilim lɛ, palabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm pee wena a-taa nɩʋ wɛ kɛlɛʋ yɔ. Patɩtasɩ labɩnʋʋ tʋmɩyɛ tɔm pee wena ɛyaa ɩɩtasɩɣ labɩnʋʋ tʋmɩyɛ ɖoŋ ɖoŋ yɔ. Ɛbɛ yɔɔ? Lɩmaɣzɩyɛ lɛ se lɛɛlɛɛyɔ ɖe-kediɣzisi nɛ ɖe-kigbeɣliŋ taa ɛyaa sakɩyɛ kɛ kɩfama, yaa pɛkɛ mba ɖa nɛ wɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl yɔ, yaa piya evelisi nɛ koobiya halɩñɩma nɛ pʋyɔɔ lɛ, tɔm ndʋ pɔyɔɔdʋʋ ɖe-hendu kɩbɩndʋ natʋyʋ taa yɔ, tɩhaɣ-wɛ waɖɛ se peheyi lalaa se pala mbʋ yɔ, pɩtɩkɛ mba pɩɩwɛɛ se pɔyɔɔdɩ-tʋ. Pʋyɔɔ paɖaɣnɩ ñɔɔzʋʋ hendu lɛɛtʋ hendu takayaɣ kɩfalaɣ taa.

18. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩkpɛlɩkɩ hendu ndʋ tɩwɛ ɖe-hendu takayaɣ kɩfalaɣ taa yɔ nɛ tɩmalɩnɩ-ɖʋ camɩyɛ? (Cɔnɩ pɩ-tɛɛ tɔm.)

¹⁸ Hendu ndʋ tɩwɛ Ðitee hendu Yehowa nɛ “taa leleŋ” takayaɣ taa yɔ tɩ-taa sakɩyɛ wɛ ɛzɩ adɩma yɔ. Pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖiheyi Yehowa ɖa-lɩmaɣza kɛlɛʋ. Hendu lɛɛtʋ ñasɩɣnɩ-ɖʋ se “ɖɩkpazɩ ɖama sɔɔlɩm ɖoŋ nɛ tʋma kɩbana labʋ”. (Ebr. 10:24) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩsɔɔlaa se paa hendu ndʋ lɛ, tɩ-taa tɔm nɛ ti-teu ɛmalɩnɩ-ɖʋ camɩyɛ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwelisi ɖe-hendu takayaɣ taa hendu ndʋ pete tatasɩ yɔɔ nɛ tɩwɛɛ jw.org yɔɔ yɔ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ. Ye ɖɩkpɛlɩkɩɣ hendu teu ɖɛ-ɖɩsɩ taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖitee-tʋ nɛ taa leleŋ. *

19. Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ haɣ ɛgbɛyɛ tɩŋa waɖɛ se ɖɩkpɛndɩ nɛ ɖɩsɛɛ Yehowa?

¹⁹ Taasɔɔ kaaʋ se hendu teu kɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-tɔm cɛyɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ taa pɩdɩɩfɛyɩ yɔ. Pɩkɛ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɖɩtɩŋɩɣna se ɖɩwɩlɩ ɖɔ-sɔɔlɩm nɛ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ Yehowa yɔ. (Kalɩ Izaayii 12:5.) Ye ɖiteɣ hendu nɛ taa leleŋ yɔ, pɩhaɣ lalaa hʋnʋm se petee-tʋ nɛ pa-laŋɩyɛ pilim. Pɩkɛnɩ Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩhaɣ ɛgbɛyɛ tɩŋa, pʋ-tɔbʋʋ se piya, sɔsaa nɛ laŋa kɩbana tɩnaa mba pɔkɔŋ ɖe-kediɣzisi yɔ, waɖɛ se pɛkpɛndɩ nɛ pɛsɛɛ Yehowa yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, sɔɔndʋ ɛtaakpa-ŋ, wolo pɩ-yɔɔ nɛ ŋteɣ hendu nɛ ña-laŋɩyɛ pilim. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋwɩlɩɣ se ŋɖiɣni ɖɔm keɣa maɖʋ weyi ɛtɔm se: “Itee Kɩbaɣlʋ hendu” yɔ ɛ-lɔŋ tasʋʋ yɔɔ. Ɛɛɛ, tee hendu nɛ taa leleŋ!—Keɣa 95:1.