Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

TƆM ÑƲƲ ŊGƲ ÐƖKPƐLƖKƖƔ YƆ 44

Ɛzɩma Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ tukuuni-ŋ?

Ɛzɩma Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ tukuuni-ŋ?

“[Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ] ɛɛtɛŋ!”—KEƔA 135:1.

HENDU 108 Ɛsɔ sɔɔlɩm

LƖMAƔZA SƆSƆNA *

1. Yehowa seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩla we?

SƆƆLƖM siɣsiɣ ñɩmbʋ tɔm cɛyɩ Yehowa ɛsɩndaa siŋŋ. (Ozee 6:6) Ɛsɔɔlaa se wɛtʋ ndʋ, tɩ-tɔm ɛcɛyɩ ɖɔɖɔ ɖɛ-ɛsɩndaa siŋŋ. Ðɛ-Ɛsɔ tɩŋnɩ nayʋ Mikee yɔɔ nɛ eseɣtiɣ-ɖʋ se ‘ɖɩsɔɔlɩ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ.’ (Mik. 6:8; nwt, pɩ-tɛɛ tɔm.) Ɛlɛ, pʋcɔ nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩla mbʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩtɩlɩ mbʋ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kɛnaa yɔ.

2. Ɛbɛ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kɛnaa?

2 Ɛbɛ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kɛnaa? Tɔm loyaɣ “sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ” wɛ Les Saintes Écritures. Traduction du monde nouveau taa tam 230. Ɛbɛ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kɛnaa? Ye nɔɔyʋ ɛwɛnɩ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔ, ɛsɔɔlʋʋ ɛyʋ lɛlʋ siŋŋ, nɛ ewoki pɩ-yɔɔ nɛ ɛsɔɔlʋʋ-ɩ nɛ ɛñɔʋnɩ-ɩ tam. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, palakɩnɩ tɔm loyaɣ ŋga tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ pɔyɔɔdʋʋ sɔɔlɩm mbʋ Ɛsɔ wɛnɩ ɛyaa yɔɔ yɔ pɩ-tɔm yɔ. Ɛlɛ pɩkɛ ɖɔɖɔ sɔɔlɩm mbʋ ɛyaa wɩlɩɣ ɖama yɔ. Yehowa hanɩ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kɩɖaʋ ŋgʋ kɩ-wayɩ fɛyɩ yɔ. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma Yehowa wɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛyaa yɔ. Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma ɖa Ɛsɔ sɛyaa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa nɛ ɖɩwɩlɩ ɖama sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔ.

YEHOWA ‘SƆƆLƖM SIƔSIƔ ÑƖMBƲ ÐƆ PƖDƖƖFƐYƖ’

3. Ɛzɩma Yehowa lɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Moyizi?

3 Izrayɛɛlɩ piya lɩnɩ Ejipiti nɛ pitileɖi lɛ, Yehowa lɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ Moyizi, nɛ eheyi-i Ɛ-hɩɖɛ nɛ Ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ tɔm. Ɛyɔɔdaa se: “Yehowa, Yehowa, Ɛsɔ weyi ɛnaɣ pʋtɔdɩyɛ nɛ ɛnɩɣ lalaa wɩzasɩ yɔ, weyi ɛɛmʋʋ pana lɛɛ lɛɛ, nɛ weyi ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ nɛ e-toovenim ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ, ɛwɩlɩɣ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛyaa kudokiŋ, ekpeɣu weyi picoɖi-i yɔ, nɛ paɣtʋ yɔɔ maʋ, nɛ kɩwɛɛkɩm.” (Ejl. 34:6, 7; nwt) Yehowa tɩŋnɩ tɔm pee kɩbana anɛ a-yɔɔ nɛ eheyi Moyizi Ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ tɔm ndʋ tɩwɛ ŋgee kpem yɔ. Ŋgee tɔm ndʋ lɛ ndʋ?

4-5. (a) Suwe Yehowa yɔɔdɩ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ? (b) Tɔm pɔzʋʋ mbʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu?

4 Yehowa tɩyɔɔdɩ yem se ɛwɛnɩ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ, ɛlɛ ɛtɔm se ‘ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ.’ Patasɩ yɔɔdʋʋ Bibl hɔɔlɩŋ loɖo taa se Yehowa ‘sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ.’ (Kɩg. 14:18; Neh. 9:17; Keɣa 86:15; 103:8; Yow. 2:13; Yon. 4:2; nwt) Hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-tɩŋa ɩ-taa lɛ, Yehowa ɖeke pɔtɔm se ‘ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ,’ patɩyɔɔdɩ se ɛyaa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ mbʋ. Pɩwɛ ɖeu kpem se Yehowa maɣmaɣ yɔɔdaa se ‘ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ.’ Pɩtʋʋ fɛyɩ se sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ tɔm cɛyɩ ɛ-ɛsɩndaa. * Pɩtʋʋ fɛyɩ se mbʋ seɣtini Wiyaʋ Daviid nɛ ɛyɔɔdɩ se: “[Ñɔ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ, Yehowa] wɛ ɛsɔdaa . . . [Ñɔ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ] wɛ wazaɣ! Ɛsɔ, Aɖam piya kpeekpe seɣ nɛ sɩcɔzʋʋ ñe-keŋ tɛɛ.” (Keɣa 35:6, 8) Ɛzɩ Daviid yɔ, ɖa-ɖɔɖɔ Ɛsɔ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ mʋ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa siŋŋ na?

5 Pɩsa nɛ ɖɩtɩlɩ mbʋ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kɛnaa yɔ nɛ pɩkpaɖɩ lɛ, iyele nɛ ɖicosi tɔm pɔzʋʋ naalɛ mbʋ pɩkɔŋ yɔ pɩ-yɔɔ. Mba Yehowa wɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ? Nɛ ɛzɩma Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ pɩzɩɣ nɛ pɩwazɩ-ɖʋ?

MBA YEHOWA WƖLƖƔ SƆƆLƖM SIƔSIƔ ÑƖMBƲ?

6. Mba Yehowa wɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ?

6 Mba Yehowa wɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ? Bibl yɔɔdaa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɔɔlɩ wondu sakɩyɛ, pɩ-taa nabʋyʋ lɛ “haɖaʋ,” “sʋlʋm nɛ sɔzɩŋ num,” “lɔŋ sɩɣzʋʋ,” “tɩlɩtʋ” nɛ “lɔŋ.” (4 Aw. 26:10; Adu. 12:1; 21:17; 29:3) Ɛlɛ paawɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ wondu kpa; ɛyaa ɖeke pawɩlɩɣ-pʋ. Ɛlɛ Yehowa ɛɛwɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ paa anɩ. Ɛwɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛyaa mba taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛ ɛ nɛ wɛ pɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ðɛ-Ɛsɔ wɩlɩɣ siɣsiɣ wɛtʋ ɛ-taabalaa. Ɛwɛnɩ kaɖʋwa kɩbaŋa nakɛyɛ pɔ-yɔɔ, nɛ ɛɛkaɣ-wɛ yebu sɔɔlʋʋ kaaʋ.

Yehowa haɣ wondu kɩbandʋ sakɩyɛ ɛyaa kpeekpe, pɩkpɛndɩnɩ mba paasɛɣ-ɩ yɔ (Cɔnɩ tayʋʋ 7) *

7. Ɛzɩma Yehowa wɩlɩ sɔɔlɩm ɛyaa kpeekpe?

7 Yehowa wɩlɩ sɔɔlɩm ɛyaa kpeekpe. Yesu heyi abalʋ weyi payaɣ se Niikoodɛm yɔ se: “Ɛsɔ sɔɔlɩ ɛjaɖɛ [yaa ɛyaa] pɩŋŋ nɛ ɛcɛlɩ ɛ-Pɩyalʋ ɛgbamɩyɛ, se pɩsa nɛ weyi ɛwɛɣnɩ tisuu ɛ-yɔɔ yɔ, pataaɖɩzɩ-ɩ ɛlɛ ehiɣ wezuu maatɛŋ.”—Yoh. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

Ɛzɩ Wiyaʋ Daviid nɛ nayʋ Danɩyɛɛlɩ pɔyɔɔdʋʋ yɔ, Yehowa wɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛyaa mba pasɩmɩ-ɩ, peseɣ-i sɔɔndʋ, pɔsɔɔlɩ-ɩ, nɛ pɔɖɔkʋʋ ɛ-paɣtʋ yɔ (Cɔnɩ tayʋʋ 8-9)

8-9. (a) Ɛbɛ yɔɔ Yehowa wɩlɩɣ ɛ-sɛyaa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ? (b) Ɛbɛ tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ lɛɛlɛɛyɔ?

8 Ɛzɩ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, Yehowa wɩlɩɣ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛyaa mba taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛ ɛ nɛ wɛ pɛ-hɛkʋ taa yɔ pe-ɖeke, pʋ-tɔbʋʋ se ɛ-sɛyaa. Tɔm ndʋ Wiyaʋ Daviid nɛ nayʋ Danɩyɛɛlɩ pɔyɔɔdaa yɔ, tɩñɩkɩɣ niye toovenim tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Daviid yɔɔdaa se: “Mba pasɩmɩ-ŋ yɔ, ñɔ-sɔɔlɩm [siɣsiɣ ñɩmbʋ] ɛtaatɛɖɩ-wɛ.” “[Yehowa] sɔɔlɩm [siɣsiɣ ñɩmbʋ] wɛ tam mba pɔsɔɔlɩ-ɩ (yaa peseɣ-i sɔɔndʋ) yɔ pɔ-yɔɔ.” Danɩyɛɛlɩ yɔɔdaa se: “Hayɩ [Yehowa,] Ɛsɔ sɔsɔ mentendiɣ-ŋ, ña weyi ŋcaɣ sɔɔndʋ, ɛlɛ ŋɖɔkʋʋ ɛgbɛyɛ nɛ ŋnaɣ mba pɔsɔɔlɩ-ŋ pɔɖɔkʋʋ ña-paɣtʋ yɔ pa-pʋtɔdɩyɛ yɔ.” (Keɣa 35:11; 102:17; Dan. 9:4) Tɔm ndʋ fezuu kiɖeɖeu seɣti Daviid nɛ nayʋ Danɩyɛɛlɩ nɛ pɔyɔɔdɩ yɔ, tɩwɩlɩɣ se Yehowa wɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛ-sɛyaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pasɩmɩ-ɩ, peseɣ-i sɔɔndʋ, pɔsɔɔlɩ-ɩ, nɛ pɔɖɔkʋʋ ɛ-paɣtʋ. Yehowa wɩlɩɣ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ mba pɛsɛɣ-ɩ nɛ toovenim yɔ pe-ɖeke.

9 Pʋcɔ nɛ ɖɩpaɣzɩɣ Yehowa sɛʋ lɛ, ɛwɩlɩ-ɖʋ sɔɔlɩm mbʋ ɛwɩlɩɣ ɛyaa kpeekpe yɔ. (Keɣa 103:14) Ɛlɛ, pɩtasɩna se Yehowa wɩlɩɣ ɛ-sɛyaa sɔɔlɩm mbʋ ɛwɩlɩɣ ɛyaa kpeekpe yɔ lɛ, ɛwɩlɩɣ-wɛ ɖɔɖɔ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ. Toovenim taa lɛ, Yehowa heyiɣ paa ɛ-sɛyʋ weyi lɛ tɔm tʋnɛ: “Mɔn-sɔɔlɩm [siɣsiɣ ñɩmbʋ] mbʋ mɔnsɔɔlɩnɩ-ŋ yɔ, pɩɩkaɣ lɛɣzʋʋ.” (Iza. 54:10) Ɛzɩ Daviid maɣmaɣ ɖiɣzinuu yɔ, “Yehowa kaɣ labʋ ŋgee camɩyɛ lakasɩ ɛyʋ weyi ɛwɛ-ɩ siɣsiɣ yɔ.” (Keɣa 4:3; nwt) Ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋgee camɩyɛ lakasɩ nzɩ siseɣti-ɖʋ nɛ ɖɩla? Keɣa maɖʋ yɔɔdaa se: “Lɔŋsɩnɖʋ kaɣ cɔnʋʋ wondu ndʋ camɩyɛ nɛ ɛkaɣ maɣzʋʋ Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ lakasɩ yɔɔ camɩyɛ.” (Keɣa 107:43; nwt) Lɔŋ tasʋʋ kɩbam mbʋ, pɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ. Lɛɛlɛɛyɔ iyele nɛ ɖɩna nʋmɔŋ naadozo weyi ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔ, nɛ ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ pʋ yɔ.

ƐZƖMA YEHOWA SƆƆLƖM SIƔSIƔ ÑƖMBƲ SƖƔNƖ-ÐƲ?

Yehowa wazɩɣ mba pɛsɛɣ-ɩ yɔ nɛ pɩkɩlɩ (Cɔnɩ tayʋʋ 10-16) *

10. Ɛzɩma Ɛsɔ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ mbʋ pɩɩtɛŋ yɔ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ? (Keɣa 30:8)

10 Ɛsɔ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛɛtɛŋ. Pɔyɔɔdɩ Keɣa 135 taa tam 26 se Ɛsɔ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛɛtɛŋ. Mayaɣ kajalaɣ ñɩŋga taa pamawa se: “Ɩsɛɛ [Yehowa,] mbʋ yɔ ɛwɛ ɖeu, ɛ-sɔɔlɩm [siɣsiɣ ñɩmbʋ] ɛɛtɛŋ!” (Keɣa 135:1) Kpaɣnɩ mayaɣ 2 ñɩŋga nɛ piwolo 26 taa, paa mayaɣ ŋga ka-taa lɛ pocuuzaa se “ɛ-sɔɔlɩm [siɣsiɣ ñɩmbʋ] ɛɛtɛŋ.” Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkalɩɣ Keɣa ŋga nɛ ɖɩnaɣ nʋmɔŋ sakɩyɛ weyi ɩ-yɔɔ Yehowa tɩŋɩɣna nɛ ɛwɩlɩɣ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ tam yɔ lɛ, pɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ kpem. Ajuuza “ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛɛtɛŋ” yeki se ɖa-taa ɛtɛ se sɔɔlɩm mbʋ Ɛsɔ wɛnɩ ɛ-sɛyaa yɔɔ yɔ pɩɩlɛɣzɩɣ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩlɩɣ se Yehowa eeyeki ɛ-sɛyaa sɔɔlʋʋ lɛɛ lɛɛ yɔ, pɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ siŋŋ. Ɛñɔʋnɩ mba pɛsɛɣ-ɩ yɔ, kɔzɩ kɔzɩ kʋñɔŋ alɩwaatʋ taa. Ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ yɔ: Alɩwaatʋ ndʋ ɖiɖiɣziɣna se Yehowa ñɔnɩ-ɖʋ kpam yɔ, pɩhaɣ-ɖʋ taa leleŋ nɛ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ se ɖɩlʋbɩnɩ ɖa-kʋñɔmɩŋ, nɛ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩɖɔ wezuu nʋmɔʋ taa.—Kalɩ Keɣa 30:8.

11. Ɛzɩ Keɣa 85:5 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ seɣtiɣ Yehowa nɛ ɛkpakɩɣ nɛ ekpeɣu ɛyaa?

11 Ɛsɔ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ seɣtiɣ-i se ɛkpaɣ nɛ ekpeɣ. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa naɣ kɩwɛɛkɩm laɖʋ nɔɔyʋ kpiɖi ɛ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ nɛ eyele pɩ-labʋ yɔ, sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ seɣtiɣ-i se ɛkpaɣ nɛ ekpeɣ-i. Keɣa maɖʋ Daviid yɔɔdaa se: “[Yehowa] ɛɛkɛdɩɣnɩ ɖa-kɩwɛɛkɩm kana se ɛlabɩnɩ-ɖʋ, ɛɛkpaɣ-ɖʋ ɖa-kɩwɛɛkɩm kɩmɩyɛ.” (Keɣa 102:8-11) Daviid sɩm ɛzɩma pɩlakɩ ɛyʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛ-ɛhʋyɛ kʋʋ ɛ-tɔm yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-maɣmaɣ ɛɛkatɩ wɛtʋ ndʋ. Ɛlɛ ɛkpɛlɩkaa ɖɔɖɔ se Yehowa “sɔɔlɩ kpeɣu.” Ɛbɛ seɣtiɣ Yehowa nɛ ɛkpakɩɣ nɛ ekpeɣu ɛyaa? Tɔm cosuu wɛ Keɣa 85:5 taa. (Kalɩ Keɣa 85:5.) Ɛzɩ Daviid yɔɔdʋʋ ɛ-adɩma taa yɔ, Yehowa kpakɩɣ nɛ ekpeɣu ɛyaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ talɩɣ mba payaɣ-ɩ yɔ.

12-13. Ye ɖɩɩlabɩ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ nɛ ɖɛ-ɛhʋyɛ kʋʋ ɖɔ-tɔm yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ?

12 Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ kɩwɛɛkɩm yɔ, pɩwɛ ɖeu se pɩcɛyɩ-ɖʋ nɛ halɩ pɩmʋnɩ mbʋ. Pɩpɩzɩɣ piseɣti-ɖʋ nɛ ɖikpiɖi nɛ ɖɩkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ nɛ ɖɩñɔɔzɩ mbʋ ɖɩwɛɛkaa yɔ. Ɛlɛ kɩwɛɛkɩm mbʋ Ɛsɔ sɛyaa nabɛyɛ kaalaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ, piyeba nɛ pɛ-ɛhʋyɛ kʋʋ pɔ-tɔm tam. Pa-laŋɩyɛ nɖɩ ɖɩkʋʋ pɔ-tɔm yɔ, ɖiyeki nɛ pa-taa tɛŋ se paa paakpiɖi ɛzɩma yɔ, Yehowa ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛkpaɣ nɛ ekpeɣ-wɛ kpa. Pamaɣzɩɣ se Yehowa ɛɛkaɣ kpaɣʋ nɛ ekpeɣ-wɛ kpa paa paapɔzɩ-ɩ kpaɣʋ nɛ kpeɣu nɛ peyele kɩwɛɛkɩm mbʋ pɩ-labʋ yɔ. Ye ŋnɩ pɩ-taa se Yehowa sɔɔlɩ siŋŋ se ɛwɩlɩ-ŋ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔ, pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋyele wɛnʋʋ lɩmaɣza ana.

13 Ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ yɔ: Paa ɖɩtɩtalɩ pilim yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɛɛ Yehowa nɛ taa leleŋ nɛ ɛhʋyɛ nɖɩ ɖɩwɛ kele kele yɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ “ɛ-Pɩyalʋ Yesu calɩm ñalɩ kɩwɛɛkɩm tɩŋa ɖɔ-yɔɔ.” (1 Yoh. 1:7) Alɩwaatʋ ndʋ ŋlakɩ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ nɛ pitibi-ŋ yɔɔɔ yɔ, tɔzɩ se Yehowa sɔɔlɩ siŋŋ se ɛkpaɣ nɛ ekpeɣ-ŋ ye ŋkpiɖaa yɔ. Na nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga Daviid yɔɔdaa se kɛwɛ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ nɛ kpaɣʋ nɛ kpeɣu pɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ɛmawa se: “Ɛzɩ ɛsɔdaa posuuni tɛtʋ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ ɛ-sɔɔlɩm [siɣsiɣ ñɩmbʋ] kpa huuye. Ɛzɩ ɖɔm tɛ posuu nɛ penim tɛ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ eposuuni-ɖʋ ɖa-kɩwɛɛkɩm.” (Keɣa 102:11, 12) Toovenim taa lɛ, Yehowa sɔɔlɩ siŋŋ se ‘ekpeɣ pɩŋŋ.’—Iza. 55:7.

14. Daviid yɔɔdaa se ɛzɩma Ɛsɔ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ?

14 Ɛsɔ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ fezuu taa. Daviid tɩmnɩ Yehowa nɛ ɛtɔ se: “Ŋhuuzuu mɔ-yɔɔ kʋñɔŋ taa nɛ mɛwɛɛ ñʋʋ yabɩtʋ kuhulutasɩ taa. . . Kɩdɛkɛdʋʋ kaɣ nɩʋ siziŋ pɩŋŋ, piyele nɛ Ɛsɔ kʋjɔʋ huuzuu mba pataɣ-ɩ liu yɔ pɔ-yɔɔ.” (Keɣa 31:7, 10, 11a) Caanaʋ taa, kolonzi nzɩ pamaɣaɣ nɛ pɔcɔzʋʋ tɛtʋ yɔ, sɩkandɩyaɣ tɛtʋ taa ɛyaa yɔɔ se koyindinaa ɛtaalabɩ-wɛ nabʋyʋ. Mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ wɛ ɛzɩ koloŋa ŋga kakandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ se nabʋyʋ ɛtaawɛɛkɩ ɖa nɛ ɩ ɖa-taabalɩyɛ yɔ. Pɩtasɩ lɛ, Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ seɣti-i nɛ ɛhɔm-ɖʋ nɛ ɛkɔnɩ ɛ-cɔlɔ.—Yer. 31:3.

15. Nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga wɛ Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ nɛ ɖɩjɔzɩyɛ nɛ ɖoŋ koloŋa pɛ-hɛkʋ taa?

15 Daviid labɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm pee lɛɛna nɛ ɛyɔɔdɩ ɛzɩma Ɛsɔ kandɩyɩɣ ɛ-samaɣ yɔɔ yɔ pɩ-tɔm. Ɛmawa se: “Ɛsɔ kɛnɩ man-ɖɩjɔzɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa nabʋyʋ ɛɛtalɩɣ-m yɔ, Ɛsɔ weyi ɛwɩlɩɣ-m sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔ.” Daviid tasɩ yɔɔdʋʋ Yehowa tɔm se: “[Ɛnʋ kɛnɩ mɔn-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ] ɛkɛ mon-ɖoŋ koloŋa, ɛnʋ na kaaʋ ŋgʋ kɩ-tɛɛ mɔncɔzʋʋ nɛ malɩɩ pɩ-taa yɔ; ɛkɛ-m kpayʋʋ ŋgʋ mohuuzuuni mɔ-yɔɔ yɔ.” (Keɣa 59:17; nwt; 143:2) Ɛbɛ yɔɔ Daviid kpaɣ Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ nɛ ɛmaɣzɩnɩ ɖoŋ koloŋa nɛ kaaʋ ŋgʋ kɩ-tɛɛ pɔcɔzʋʋ yɔ? Paa tɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa ɖɩtɩɩwɛɛ yɔ, ye ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkɛ Yehowa sɛyaa yɔ, ɛkaɣ labʋ mbʋ payɩ pɩpɔzʋʋ yɔ nɛ ɛkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖa nɛ ɩ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ ɖɩtaacɛ. Lidaʋ tɔm ndʋ tɩwɛ ɖɔɖɔ Keɣa 90 taa. Weyi ɛma Keɣa ŋga yɔ ɛyɔɔdaa se: ‘Mɔntɔŋ Yehowa se: “Mon-koloŋa nɛ man-ɖɩjɔzɩyɛ.”’ (Keɣa 90:1-3, 9, 14) Tɔm piye nɖɩ ɖɩ-ɖɔndɩ Moyizi labɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ ɛyɔɔdɩ ɖɩjɔzɩyɛ tɔm. (Keɣa 89:1) Pɩtasɩ lɛ, pɩɩkazɩ pazɩ se Moyizi ɛsɩ lɛ, ɛyɔɔdɩ tɔm lɛɛtʋ ndʋ tɩhɛzɩɣ ɛyʋ laŋɩyɛ yɔ. Ɛmawa se: “Ɛsɔ kɛ ɖɩjɔzɩyɛ kpaɣnɩ ɖooo caanaʋ taa, ɛ-tamtam nesi wɛ ñɛ-tɛɛ.” (Wp. 33:27; nwt) Ɛbɛ tɔm loyaɣ “ɛ-tamtam nesi wɛ ñɛ-tɛɛ” wɩlɩɣ-ɖʋ Yehowa yɔɔ?

16. Hɔɔlɩŋ naalɛ weyi taa Yehowa wazɩ-ɖʋ? (Keɣa 135:23)

16 Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtaɣ Yehowa liu se ɛkaɣ ɖɔ-yɔɔ kandɩyʋʋ yɔ, pɩhɛzɩɣ ɖa-laŋɩyɛ. Ɛlɛ nabʋyʋ taa, pɩpɩzɩɣ nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ nɛ ɖɩɩnaɣ se ɖɩkpaɣnɩ le. Ɛbɛ Yehowa kaɣ-ɖʋ labʋ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa? (Kalɩ Keɣa 135:23.) Ɛkaɣ e-nesi sʋzʋʋ ɖɛ-tɛɛ nɛ ɛkʋsɩ-ɖʋ nɛ sɔɔlɩm nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkʋyɩ ɖɩsɩŋ ɖa-nɩŋgbanzɩ yɔɔ. (Keɣa 27:9; 93:18) Ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ yɔ: Ðɩnawa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu paa ɛzɩmtaa. Pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɔzɩ se Yehowa wazɩ-ɖʋ hɔɔlɩŋ naalɛ taa. Kajalaɣ lɛ, paa le ɖɩtɩɩwɛɛ yɔ, ɖɩnawa se Yehowa kaɣ ɖɔ-yɔɔ kandɩyʋʋ paa ɛzɩmtaa. Nabʋlɛ lɛ, ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛmaɣzɩɣ ɖɔ-yɔɔ siŋŋ.

ƐBƐ YƆƆ ƐSƆ SƆƆLƖM SIƔSIƔ ÑƖMBƲ HAƔ-ÐƲ LIDAƲ?

17. Ɛsɔ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔɔ lɛ, ɛbɛ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛmna? (Keɣa 32:18-22)

17 Ɛzɩ ɖɩnaʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ yɔ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-cɩŋgɩlɩm wɛtʋ. (2 Kɔr. 4:7-9) Nayʋ Yereemii yɔɔdaa se: “[Yehowa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ yɔɔ] patɩtɔyɩtɩ-ɖʋ, ɛ-pʋtɔdɩyɛ naʋ ɛɛtɛŋ kaaʋ.” (Witu 3:22) Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa kaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ-ɖʋ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Bibl heyiɣ-ɖʋ se: “[Yehowa] sɔŋ ɖom mba pañaŋɩ-ɩ yɔ pɔ-yɔɔ, mba pataɣ ɛ-sɔɔlɩm [siɣsiɣ ñɩmbʋ] liu yɔ pɔ-yɔɔ.”—Kalɩ Keɣa 32:18-22.

18-19. (a) Tɔm ndʋ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩɖɔkɩ? (b) Ɛbɛ tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ kɩ-taa?

18 Tɔm ndʋ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩɖɔkɩ? Pʋcɔ nɛ ɖɩpaɣzɩɣ Yehowa sɛʋ lɛ, ɛwɩlaɣ-ɖʋ sɔɔlɩm mbʋ ɛwɩlɩɣ ɛyaa kpeekpe yɔ. Ɛlɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩpɩsɩ ɛ-sɛyaa yɔ, ɛwɩlɩɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ. Sɔɔlɩm mbʋ piseɣti Yehowa nɛ ekpibi-ɖʋ nɛ e-nesi nzɩ ɛkandɩyɩɣnɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ. Ɛkaɣ yebu nɛ ɖɩñɔtʋʋnɩ-ɩ paa ɛzɩmtaa nɛ ɛkaɣ yebu nɛ tamaɣ ŋga ɛlabɩ-ɖʋ yɔ kala. Ɛsɔɔlaa se piɖeni-ɖʋ! (Keɣa 45:2, 3, 8) Ye mbʋ, paa kaɖɛ nɖɩ ɖɩkatɩɣ yɔ, Yehowa kaɣ-ɖʋ haʋ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-cɩŋgɩlɩm wɛtʋ kpam.

19 Ðɩna ɛzɩma Yehowa wɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɛ-sɛyaa yɔ. Ɛsɔɔlaa se ɖa ɖɔɖɔ ɖɩwɩlɩ ɖama sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ? Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, kɩkaɣ cosuu tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ.

HENDU 136 Kɩhɛyʋʋ ŋgʋ kɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ yɔ

^ par. 5 Ɛbɛ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ kɛnaa? Mba Yehowa wɩlɩɣ sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ? Nɛ ɛzɩma pɩsɩɣnɩ mba ɛwɩlɩɣ-pʋ yɔ? Ðɩkaɣ cosuu tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ nɛ ŋgʋ kɩkɔŋ yɔ, ɩyɔɔdʋʋ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩ-tɔm.

^ par. 4 Pɔyɔɔdɩ Bibl masɩ lɛɛsɩ taa ɖɔɖɔ se Ɛsɔ ‘sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ ɖɔ pɩdɩɩfɛyɩ.’—Kalɩ Nehemiya 13:22; Keɣa 69:13; 106:7 Witu 3:32; nwt.

^ par. 54 KƖLƐMƖŊ YƆƆ TƆM: Yehowa wɩlɩɣ ɛ-sɔɔlɩm ɛyaa kpeekpe, pɩkpɛndɩnɩ ɛ-sɛyaa. Kɩlɛmɩŋ weyi palɩzɩ ɛyaa ñʋŋ yɔɔ yɔ ɩwɩlɩɣ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa Ɛsɔ lɩzɩ ɛ-sɔɔlɩm nɛ ɛwɩlɩ ɛyaa yɔ ɩ-taa nɩɩyɩ. Hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa ɛlɩzɩ sɔɔlɩm mbʋ pɩkpaɖaa yɔ nɛ ɛwɩlɩ ɛyaa yɔ, ŋgʋ lɛ se ɛcɛlɩ ɛ-Pɩyalʋ, Yesu se ɛsɩ ɖɔ-yɔɔ.

^ par. 62 KƖLƐMƖŊ YƆƆ TƆM: Mba papɩsɩɣ Yehowa sɛyaa nɛ pɛwɛɣnɩ tisuu kɩhɛyʋʋ pɩ-ñʋʋ taa ɖʋtʋ yɔɔ yɔ, Yehowa wɩlɩɣ-wɛ sɔɔlɩm mbʋ pɩwɛ ŋgee yɔ. Pɩtasɩna se Ɛsɔ wɩlɩɣ ɛ-sɛyaa sɔɔlɩm mbʋ ɛwɩlɩɣ ɛyaa kpeekpe yɔ lɛ, ɛwɩlɩɣ-wɛ ɖɔɖɔ ɛ-sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ. Palɩzɩ kɩlɛmɩŋ nɛ ɩwɩlɩɣ ɛzɩma ɛwɩlɩɣ ɛ-sɛyaa sɔɔlɩm siɣsiɣ ñɩmbʋ mbʋ yɔ.