1-2. Ɛzɩma papɩzɩɣ nɛ pomuli-ɖʋ sɔnɔ?

 YESU kaatuu eduuye naɖɩyɛ nɛ ɖɩyɔɔdʋʋ halʋ lelu nɔɔyʋ tɔm. Ɛyɔɔdaa se halʋ lelu ɛnʋ ɛwɛɛ nɛ ɛpɔzʋʋ tɔm hʋyʋ nɔɔyʋ kaahɛzaɣ se ɛlɛ eɖezi ɛ-tɔm. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa kaanɩ halʋ ɛnʋ ɛ-tɔm taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pomulaɣ ɛyaa sakɩyɛ. (Luka 18:​1-5) Sɔnɔ ɖa ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩnɩɩ halʋ ɛnʋ ɛ-tɔm taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩtɩla pomuli-ɖʋ ɖe-wezuu caɣʋ alɩwaatʋ natʋyʋ taa.

² Sɔnɔ ɛjaɖɛ yɔɔ, ɛyaa sakɩyɛ muluu lalaa, palakɩ-wɛ mbʋ pɩtɩtʋʋzɩ yɔ yaa pawɩlɩɣ-wɛ ñaŋ, pʋyɔɔ lɛ alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ. (Ekl. 5:8) Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖo-koobu nɔɔyʋ muluuni-ɖʋ yɔ, pitiki-ɖʋ yɔɔɔ nɛ pɩkɩlɩɣ. Toovenim taa lɛ, ɖo-koobiya wɛ ndɩ nɛ ɛyaa mba panazɩɣ-ɖʋ yaa pakaɖɩɣnɩ-ɖʋ yɔ; patɩsɔɔlɩ se pomuli-ɖʋ. Ɛlɛ patɩtalɩ pilim. Mbʋ Yesu laba alɩwaatʋ ndʋ kañatʋ tɩnaa muli-i yɔ, pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ lɔŋ sakɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖo-koyindinaa muluu-ɖʋ yɔ, ɖɩɖʋʋ suuɖu. Ye mbʋ, ye pɩlaba se ɖo-koobiya muli-ɖʋ yɔ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛ suuɖu nɛ pɩkɩlɩ. Ɛzɩma pɩlakɩ Yehowa alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ, paa ɛyaa mba pomuluu-ɖʋ yɔ pɛwɛ ɛgbɛyɛ taa yaa pɛfɛyɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ? Ɛmaɣzɩɣ mbʋ pɩtalɩɣ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ?

3. Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩna se alɩwaatʋ ndʋ pomuluu Yehowa sɛyaa yɔ, ɛmaɣzɩɣ pɛ-wɛtʋ yɔɔ?

³ Yehowa sɔɔlaa se ɛyaa ɩlabɩ-ɖʋ camɩyɛ lakasɩ, nɛ ye ɛyaa  nabɛyɛ ɩwɩlɩɣ-ɖʋ ñaŋ yɔ, ɛnaɣ. «Yehowa sɔɔlɩ siɣsiɣ wɛtʋ.» (Keɣ. 37:28) Yesu yeba nɛ ɖa-taa tɛ se Yehowa ‘kaɣ ɖɔ-tɔm ɖezuu lɛɛ lɛɛ’ alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ. (Luka 18:​7, 8) Nɛ pɩkazɩ pazɩ lɛ, ɛkaɣ hɩzʋʋ ɖa-kʋñɔmɩŋ tɩŋa nɛ ɛɛkaɣ yebu se patasɩ-ɖʋ muluu kpa.—Keɣ. 72:​1, 2. 

4. Ɛzɩma Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ sɔnɔ?

⁴ Ɛlɛ pʋcɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ siɣsiɣ wɛtʋ kaɣ tɔyʋʋ yɔ tɩtalɩ lɛ, Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ. (2 Pɩy. 3:13) Ɛwɩlɩɣ-ɖʋ mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ tɔm ɛtaatɛzɩ wɛɛkʋʋ alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ. Yehowa tɩŋnɩ ɛ-Pɩyalʋ kɩɖaʋ ŋgʋ kɩtalɩ pilim yɔ kɩ-yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩla alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ. Ɛtasɩɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ lɔŋ kɩbaŋ weyi ɩpɩzɩɣ ɩsɩnɩ-ɖʋ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ.

KPA ÑA-TƖ NƐ MBƲ ŊLAKƖ ALƖWAATƲ NDƲ POMULUU-Ŋ YƆ

5. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ mbʋ ɖɩlakɩ alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ?

⁵ Ye pomuluu-ɖʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩha-ɖʋ laŋwɛɛkɩyɛ nɛ nɩɣzɛ siŋŋ. (Ekl. 7:7) Mbʋ pɩɩlabɩ Yehowa sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa ɛzɩ Yɔɔb nɛ Habakuuki mbʋ yɔ. (Yɔɔb 6:​2, 3; Hab. 1:​1-3) Pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ se pɩlabɩ-ɖʋ mbʋ, ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ mbʋ ɖɩlakɩ yɔ nɛ ɖɩtaala kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ.

6. Ɛbɛ Absalɔm kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁶ Alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ muluu-ɖʋ yaa nɔɔyʋ muluu ɛyʋ weyi ɖɩsɔɔlɩ-ɩ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɩnɩ se ɖɩkpa kɩmɩyɛ. Ɛlɛ ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩtɛzɩ tɔm wɛɛkʋʋ. Iyele nɛ ɖɩna Wiyaʋ Daviid pɩyalʋ Absalɔm kɩɖaʋ. Ɛ-ɖalʋ Amnɔɔnɩ kpa pe-neu halɩñɩnʋ Tamaarɩ nɛ ɖoŋ nɛ ɛsʋnɩ-ɩ lɛ, Absalɔm taa wɩɩ siŋŋ. Ɛzɩ Moyizi Paɣtʋ wɩlʋʋ yɔ, pɩɩwɛɛ se pakʋ Amnɔɔnɩ mbʋ ɛlaba yɔ pʋyɔɔ. (Lev. 20:17) Pɩtaawɛɛkɩ pʋyʋ se Absalɔm taa ɛwɩɩ, ɛlɛ pɩtaaha-ɩ nʋmɔʋ se ɛ-maɣmaɣ ɛcɔnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe.—2 Sam. 13:​20-23, 28, 29.

7. Keɣa maɖʋ nɔɔyʋ naɣaɣ mulum lakasɩ lɛ, ɖoŋ weyi pɩɩcalɩ wɛnʋʋ ɛ-yɔɔ?

⁷ Alɩwaatʋ ndʋ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ paahɔŋ mba pomuluu lalaa yɔ pa-nɩŋgbaaŋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpaɣzɩ maɣzʋʋ se pɩtɩcɛyɩ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩla mbʋ pɩwɛ ɖeu yɔ. Keɣa maɖʋ nɔɔyʋ naɣaɣ se kañatʋ tɩnaa mulaɣ ɛyaa kɩbama, ɛlɛ pɩwɛ ɛzɩ piɖeɣaɣni kañatʋ tɩnaa mba yɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Mbʋ kañatʋ tɩnaa wɛɛ, pɛwɛ hɛzɩyɛ taa paa ɛzɩmtaa.» (Keɣ. 73:12) Ɛnaɣaɣ mulum lakasɩ lɛ pɩcɛyaɣ-ɩ siŋŋ, nɛ halɩ ɛmaɣzaɣ se ye ɛyʋ ɛsɛɣ Yehowa yɔ pɩɩwazɩɣ pʋyʋ.  Ɛyɔɔdaa se: «Mañakaɣ pana se manɩɩ pɩ-taa lɛ, pɩcɛyaɣ-m siŋŋ.» (Keɣ. 73:​14, 16) Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: «Ɛlɛ ma lɛ, pɩɩkazɩ pazɩ, ma-nɩŋgbanzɩ lekaɣ nʋmɔʋ; pɩɩkazɩ ññɩɩ yem se pituu ma-nɩŋgbanzɩ.» (Keɣ. 73:2) Mbʋ kaatalɩnɩ Alberto. a

8. Ðoŋ weyi mulum lakasɩ kaawɛnɩ koobu nɔɔyʋ yɔɔ?

⁸ Paakʋ Alberto tɔm ɖulum se ɛmɩlɩ ɛgbɛyɛ liidiye. Piyeba nɛ elesi wala wena ɛɛwɛnɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ, nɛ koobiya mba paanɩ tɔm ndʋ yɔ pataatasɩɣ-ɩ ñam. Ɛyɔɔdaa se: «Pɩɩcɛyɩ-m kpem nɛ pitibi-m yɔɔɔ.» Eeyeba nɛ wɛtʋ ndʋ tɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɛ nɛ Yehowa pa-taabalɩyɛ yɔɔ, nɛ halɩ eyele kediɣzisi wobu pɩnzɩ 5. Kɩɖaʋ kʋnɛ, kɩwɩlɩɣ mbʋ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩtalɩ-ɖʋ ye ɖɩtɩkpa ɖa-tɩ nɛ mbʋ ɖɩlakɩ alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ.

MAƔZƖNƖ YESU ALƖWAATƲ NDƲ POMULUU-Ŋ YƆ

9. Mulum lakasɩ nzɩ Yesu kaakataa? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁹ Yesu ha-ɖʋ kɩɖaʋ ŋgʋ kɩtalɩ pilim yɔ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩlʋbɩnɩ mulum lakasɩ yɔ pɩ-hɔɔlʋʋ taa. Ɛyaa sakɩyɛ kaamuli-i halɩ pɩkpɛndɩnɩ ɛ-hɔʋ taa mba. Ɛ-hɔʋ taa mba yɔɔdaa se ɛ-ñʋʋ taa cɔwa, Ɛsɔ sɛtʋ agbaa ñʋndɩnaa ñaayɔɔdaa se aleewaa ɖoŋ ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ Roma sɔɔjanaa hoŋi-i, pawɩlɩ-ɩ ñaŋ nɛ pakʋ-ɩ. (Mark. 3:​21, 22; 14:55; 15:​16-20, 35-37) Ɛlɛ Yesu ɖɔkɩ ɛ-laŋɩyɛ mulum lakasɩ nzɩ sɩ-tɩŋa  sɩ-taa nɛ ɛtɩla kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ. Lɔŋ weyi ɛ-kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

10. Ɛzɩma Yesu laba alɩwaatʋ ndʋ pomulaɣ-ɩ yɔ? (1 Pɩyɛɛrɩ 2:​21-23)

¹⁰ Kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 2:​21-23. b Yesu ha-ɖʋ kɩɖaʋ ŋgʋ kɩtalɩ pilim yɔ mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩla alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ pɩ-hɔɔlʋʋ taa. Ɛɛsɩm alɩwaatʋ ndʋ pɩwɛɛ se esu tamɩyɛ nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩwɛɛ se ɛyɔɔdɩ yɔ. (Mat. 26:​62-64) Alɩwaatʋ ndʋ nabɛyɛ yɔɔdaɣ cɛtɩm tɔm ɛ-yɔɔ yɔ, nabʋyʋ taa ɛlɩzɩɣ se esuŋ tamɩyɛ. (Mat. 11:19) Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩzɩɣ se ecosuu yɔ, ɛɛtʋʋ mba panazɩɣ-ɩ yɔ yaa ɛɛkpɛzɩɣ-wɛ. Yesu pɩzaa nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ «eyebi ɛ-tɩ nɛ Weyi ɛhʋʋ tɔm siɣsiɣ yɔ.» Yesu kaanawa se lɩmaɣza wena Yehowa kaawɛnɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ, a-tɔm kɩlɩnɩ cɛyʋʋ. Ɛ-taa kaatɛma se Yehowa kaɣ cɔnʋʋ mulum lakasɩ nzɩ si-ɖeɖe alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ.

11. Hɔɔlɩŋ weyi taa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩcɔnɩ ɖɔ-yɔɔdaɣ yɔɔ camɩyɛ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmɩŋ.)

¹¹ Alɩwaatʋ ndʋ pomuluu-ɖʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu. Nabʋyʋ taa, ye mulum lakasɩ nzɩ palabɩ-ɖʋ yɔ sɩtɩlɩɩ pʋyʋ yɔ, pɩtɩcɛyɩ se ɖɩyɔɔdɩ natʋyʋ yaa ɖɩla nabʋyʋ. Yaa ɖɩpɩzɩɣ ɖɩlɩzɩ se ɖisuŋ tamɩyɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩyɔɔdɩ natʋyʋ nɛ ɖɩtɛzɩ tɔm wɛɛkʋʋ kɩwɛɛkʋ. (Ekl. 3:7; Yak. 1:​19, 20) Nabʋyʋ taa lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩlʋ nɔɔyʋ yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɛwɛɛ nɛ pawɩlɩɣ-ɩ ñaŋ, yaa pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩlʋ ɖe-tisuu yɔɔ. (Tʋma 6:​1, 2) Ye pɩwɛɛ se ɖɩyɔɔdɩ natʋyʋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩla mbʋ ɖɩpɩzɩɣ yɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ hɛɛɛ wɛtʋ nɛ ñamtʋ.—1 Pɩy. 3:15. c

12. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiyele ɖa-tɩ nɛ «Weyi ɛhʋʋ tɔm siɣsiɣ yɔ»?

 ¹² Ye ɖiyebi ɖa-tɩ nɛ «Weyi ɛhʋʋ tɔm siɣsiɣ yɔ,» ɖɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu. Alɩwaatʋ ndʋ lalaa ɩɩnɩɣ ɖɔ-tɔm taa yaa pawɩlɩɣ-ɖʋ ñaŋ yɔ, ɖɩwɛnɩ lidaʋ se Yehowa naɣ pɩtɩŋa. Lidaʋ ŋgʋ kɩpɩzɩɣ kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ palakɩ-ɖʋ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnawa se Yehowa kaɣ cɔnʋʋ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe. Ye ɖɩɖʋzɩ mbʋ pɩlaba yɔ Yehowa nesi taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɩwɛɣ pana taa yaa ɖɩɩcakɩnɩ ɛyaa lalaa. Ye ɖɩwɛ pana taa yaa ye ɖɩcaɣnɩ ɛyaa lalaa yɔ, pɩpɩzɩɣ pituyi-ɖʋ nɛ ɖɩla mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ, ɖilesi ɖa-taa leleŋ, nɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛkɩ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ.—Keɣ. 37:8.

13. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlʋkɩnɩ mulum lakasɩ?

¹³ Toovenim taa lɛ, ɖɩɩkaɣ pɩzʋʋ kpa nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yesu nɛ pɩtalɩ pilim. Nabʋyʋ taa ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nabʋyʋ yaa ɖɩyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ nɛ pʋwayɩ lɛ ɖikpiɖi tɩ-yɔɔ. (Yak. 3:2) Nɛ nabʋyʋ taa ɖɔɖɔ, mulum lakasɩ nzɩ ɛyaa lalaa labɩ-ɖʋ yɔ sɩpɩzɩɣ nɛ sɩkɔnɩ-ɖʋ wɩzasɩ ɖa-maɣzɩm taa nɛ ɖo-tomnaɣ yɔɔ ɖe-wezuu kɩyakɩŋ kpeekpe. Ye pɩlakɩ mbʋ ñɔ-hɔɔlʋʋ taa yɔ, ña-taa ɛtɛ se Yehowa naɣ mbʋ pɩ-taa ŋwɛɛ yɔ. Nɛ Yesu nɩɣ ñe-siziŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnʋ ɖɔɖɔ ɛɛtɔɔ kʋñɔŋ ɖulum. (Ebr. 4:​15, 16) Pɩtasɩna se Yehowa ha-ɖʋ Yesu kɩɖaʋ ŋgʋ kɩtalɩ pilim yɔ lɛ, ɛtasɩɣ-ɖʋ lɔŋ kɩbaŋ weyi ɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩlʋbɩnɩ mulum lakasɩ yɔ. Iyele nɛ ɖɩtazɩ masɩ 2 taa Roma mba takayaɣ taa nɛ ɖɩna ɛzɩma sɩsɩɣnɩ-ɖʋ yɔ.

«ƖHA NƲMƆƲ PANA»

14. Ye pɔtɔm se ‘ɖɩha nʋmɔʋ pana’ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe? (Roma mba 12:19)

¹⁴ Kalɩ Roma mba 12:19. Alɩwaatʋ ndʋ apostoloo Pɔɔlɩ seɣti Krɩstʋ mba se ‘paha nʋmɔʋ pana’ yɔ, a-pana tɔm ɛyɔɔdaɣ? Tɔm ndʋ tɩcɔ mayaɣ ŋga nɛ tɩta yɔ, tɩwɩlɩɣ se Yehowa pana tɔm ɛyɔɔdaɣ. Ye ɖiyebini Yehowa se ɛhʋʋ tɔm alɩwaatʋ ndʋ ɛsɔɔlaa nɛ ɛzɩma ɛsɔɔlaa yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩhaɣ ɛ-pana nʋmɔʋ. Payaɣ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ se John; paalabɩ-ɩ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛyɔɔdɩ se: «Pɩɩwɛɛ se mɔnɖɔkɩ man-pana nɛ mantaala mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ, ɛlɛ pɩtaawɛɛ kɛlɛʋ. Roma mba 12:19 sɩnɩ-m nɛ manɖʋ suuɖu nɛ mantaa Yehowa liu.»

15. Ɛbɛ yɔɔ pɩkɩlɩɣ ɖeu se ɖɩɖʋ suuɖu nɛ ɖɩɖaŋ se Yehowa ɛcɔnɩ tɔm natʋyʋ ɖeɖe?

¹⁵ Ye ɖɩɖʋ suuɖu nɛ ɖɩɖaŋ se Yehowa ɛcɔnɩ tɔm natʋyʋ ɖeɖe yɔ, pɩwazɩɣ-ɖʋ siŋŋ. Ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, ɖɩɩkaɣ ñaɣʋ pana se ɖɩcɔnɩ tɔm natʋyʋ ɖeɖe ɖa-maɣmaɣ, nɛ piyeki nɛ ɖɩɩwɛɣ laŋwɛɛkɩyɛ taa nɛ piitiki-ɖʋ yɔɔɔ. Yehowa labɩ-ɖʋ tamaɣ se ɛsɩɣnɩ-ɖʋ. Pɩwɛ ɛzɩ ɛwɛɛ nɛ eheyiɣ-ɖʋ se: «Yebini-m mulum lakasɩ nzɩ palabɩ-ŋ yɔ, mankaɣ si-ɖeɖe cɔnʋʋ.» Ye ɖɩtaɣ liu tamaɣ ŋga Yehowa labɩ-ɖʋ se ɛkaɣ hɛyʋʋ mba pomuluu-ɖʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɔɔ mbʋ pɩlaba yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɖa-taa tɛ se ɛkaɣ tɩŋnʋʋ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩkpaɖɩ ɖeu yɔ kɩ-yɔɔ nɛ ɛcɔnɩ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe. Mbʋ sɩnɩnɩ John weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: «Ye manɖʋ suuɖu nɛ manɖaŋ Yehowa yɔ, ɛkaɣ cɔnʋʋ tɔm ndʋ ti-ɖeɖe camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ ɛzɩma ma-maɣmaɣ mankaɣaɣ cɔnʋʋ ti-ɖeɖe yɔ.»

«TƖŊƖƔNƖ KƖBANDƲ LABƲ YƆƆ NƐ ŊWƐƐ KƖDƐKƐDƖM WABƲ YƆƆ»

16-17. Ɛzɩma adɩma pɩzɩɣ nɛ asɩnɩ-ɖʋ nɛ ‘ɖɩtɩŋɩɣnɩ kɩbandʋ labʋ yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛ kɩdɛkɛdɩm wabʋ yɔɔ’? (Roma mba 12:21)

¹⁶ Kalɩ Roma mba 12:21. Pɔɔlɩ tasɩ ɖɔɖɔ Krɩstʋ mba lɔŋ se ‘patɩŋɩɣnɩ kɩbandʋ labʋ yɔɔ nɛ pɛwɛɛ kɩdɛkɛdɩm wabʋ yɔɔ.’ Yesu yɔɔdɩ Pʋʋ yɔɔ tɔm yɔɔdʋʋ taa se: «Iwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɩsɔɔlɩ mi-koyindinaa nɛ ɩtɩmɩ mba panazɩɣ-mɩ yɔ pɔ-yɔɔ.» (Mat. 5:44) Mbʋ ɖeyi ɖeyi ɛ-maɣmaɣ ɛlaba. Pɩtɩla, ɖɩmaɣzɩ kʋñɔŋ ŋgʋ  Yesu kaatɔwaa alɩwaatʋ ndʋ Roma sɔɔjanaa kamɩ-ɩ nazɩm sizika yɔɔ yɔ kɩ-yɔɔ. Paawɩlɩ-ɩ ñaŋ kadadayaɣ nɛ ɛnɩɩ siziŋ siŋŋ. Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩnɩɩ kʋñɔŋ ŋgʋ ɛtɔwaa yɔ kɩ-taa ɖeyi ɖeyi.

¹⁷ Paa Yesu kaatɔɔ kʋñɔŋ siŋŋ yɔ, ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa. Ɛtɩlɔ nɔɔ kɩdɛkɛdaɣ sɔɔjanaa mba pɔ-yɔɔ, ɛlɛ ɛtɩmaa se: «Caa, kpeɣ-wɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ paasɩŋ mbʋ peɖiɣni labʋ yɔ.» (Luka 23:34) Ye ɖɩtɩmɩɣ mba panazɩɣ-ɖʋ yɔ pɔ-yɔɔ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖa-laŋa hɛɛ nɛ ɖa-pana pasɩ, nɛ halɩ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩlɛɣzɩ lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ pɔ-yɔɔ yɔ.

18. Ɛzɩma adɩma sɩnɩ Alberto nɛ John nɛ palʋbɩnɩ mulum lakasɩ?

¹⁸ Adɩma sɩnɩ koobiya abalɩñɩma 2 mba pɔ-tɔm ɖɩyɔɔdɩ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa yɔ nɛ palʋbɩnɩ mulum lakasɩ nzɩ pakataa yɔ. Alberto yɔɔdaa se: «Mantɩmɩ koobiya mba paamuli-m yɔ pɔ-yɔɔ. Mɔnpɔzɩ Yehowa tam sakɩyɛ se ɛsɩnɩ-m nɛ mɔnsɔɔ mulum lakasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ.» Taa leleŋ tɔm lɛ se Alberto ɖaɣnɩ paɣzʋʋ Yehowa sɛʋ siɣsiɣ. John yɔɔdaa se: «Mantɩmɩ koobu weyi ɛɖʋ-m ɖɩwɩzɩyɛ yɔ ɛ-yɔɔ tam sakɩyɛ. Adɩma ana asɩnɩ-m nɛ mɛwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana koobu ɛnʋ ɛ-yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ nɛ meyebi-i tɔm hʋnʋʋ. Nɛ adɩma ana aha-m ɖɔɖɔ maɣzɩm taa laŋhɛzɩyɛ.»

19. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛndɩ ɖɩwɛ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ? (1 Pɩyɛɛrɩ 3:​8, 9)

¹⁹ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpɛndɩ ɖɩwɛ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩ mulum lakasɩ. Paa ɛbɛ ɖɩtɩɩkataa yɔ, ɖitaayele Yehowa tɩmnʋʋ se ɛsɩnɩ-ɖʋ. Pɩtasɩ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩmaɣzɩnɩ ɛzɩma Yesu laba alɩwaatʋ ndʋ pawɩlɩ-ɩ ñaŋ yɔ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩɖɔ Bibl paɣtʋ kila yɔɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se Yehowa kaɣ-ɖʋ wazʋʋ.—Kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 3:​8, 9.