Paul: Ða-taa kaawɛ leleŋ siŋŋ. Pɩɩkɛ novembre 1985 taa, nɛ ɖiwokaɣ Liibeeriya, Afrika wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ ɛjaɖɛ naɖɩyɛ taa. Peeɖe pacalɩ-ɖʋ tiyinuu se ɖɩla Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ. Ɛsɔdaa lɔɔɖɩyɛ nɖɩ ɖɩɩsʋwa yɔ ɖɩsɩŋ Seneegaalɩ, nɛ Anne yɔɔdɩ se: «Pɩkazɩ cɛɛka ñɩɣyʋʋ kʋɖʋmʋʋ se ɖɩtalɩ Liibeeriya.» Peeɖe posusi tɔm tʋnɛ: «Nʋmɔɖɔnaa mba powoki Liibeeriya yɔ, palɩɩ ɛsɔdaa lɔɔɖɩyɛ taa. Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtasɩ wobu Liibeeriya mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛyaa nabɛyɛ ñaɣ pana se pakʋsɩ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-ñʋʋdʋ.» Piyeba nɛ ɖɩcaɣ Ɛsɔtɔm tiyiyaa mba pɛwɛ Seneegaalɩ yɔ pɔ-cɔlɔ kɩyakɩŋ 10. Ðɩɩwɛ peeɖe lɛ, ɖɩnɩɣ ɛjaɖɛ yɔɔ tɔm susuu wondu susuu se pɛwɛɛ nɛ pakʋʋ ɛyaa sakɩyɛ Liibeeriya, nɛ komina ɛɛhaɣ ɛyaa nʋmɔʋ se palɩɩ pa-ɖɩsɩ taa ɖanasɩ yɔɔ. Ye nɔɔyʋ ɛlɩwa yɔ, pakʋʋ-ɩ kpaagbaa.

Anne: Ðɩtɩkɛ ɛyaa mba pɛwɛ saawɩɖɛ yɔ. Toovenim taa lɛ, kpaɣnɩ man-pɩjatʋ taa, pakʋmɩ-m hɩɖɛ se «Annie sɔɔndʋ tʋ.» Halɩ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m siŋŋ se mɛntɛzɩ habɩyɛ. Ɛlɛ ɖɩɩtɛm ɖa-taa se ɖiwoki Liibeeriya, paa pɩɩpɩzaɣ se pɩkɔnɩ-ɖʋ kaɖɛ yɔ.

Paul: Ma nɛ Anne ɖɩpaɣlɩ Aŋgletɛɛrɩ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ hɔɔlʋʋ taa. Ðenɖe palʋlɩ-m yɔ piposini ɖenɖe palʋlɩ Anne yɔ nɛ kilomɛtanaa 8. Ma-lʋlɩyaa nɛ Anne ɖoo peseɣtaɣ-ɖʋ ɖoŋ ɖoŋ se ɖɩla nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ, pʋyɔɔ ɖa-naalɛ ɖɩtɛm liisee sukuli kpaagbaa lɛ, ɖɩpaɣzɩ nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ. Pa-taa kaawɛ leleŋ siŋŋ se ɖɩsɔɔlaa se ɖɩla alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ. Maawɛnɩ pɩnzɩ 19 lɛ, paya-m se mowolo nɛ mala tʋmɩyɛ Betɛɛlɩ. Anne ñɔkɔm Betɛɛlɩ ɖe-nesi ɖɔkʋʋ wayɩ pɩnaɣ 1982 taa.

Anne: Ðɩɩsɔɔlɩ Betɛɛlɩ, ɛlɛ ɖɩɩsɔɔlaa siŋŋ se ɖisusi tɔm ɖenɖe pɩpɔzaɣ tɔm susuyaa nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Ða nɛ koobiya mba paakɛ Ɛsɔtɔm tiyiyaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ɖɩɩkpɛndaa nɛ ɖɩla tʋmɩyɛ Betɛɛlɩ; mbʋ yebina nɛ ɖɩsɔɔlɩ siŋŋ se ɖɩkɛ Ɛsɔtɔm tiyiyaa. Ðɩɩtɩmɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ pɩnzɩ 3, ɖɩtɩmaɣ paa ɖoo wena. Pʋyɔɔ ɖa-taa kaalabɩ leleŋ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ paya-ɖʋ se ɖiwolo Galaadɩ sukuli ɖaŋ 79 ñɩŋgʋ pɩnaɣ 1985 taa yɔ. Pʋwayɩ lɛ petiyini-ɖʋ Afrika wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ hɔɔlʋʋ taa, Liibeeriya ɛjaɖɛ taa.

Paul: Paha ɛsɔdaa lɔɔɖa nʋmɔʋ se apɩzɩɣ nɛ apaɣzɩ wobu Liibeeriya lɛ, ɖɩsʋʋ kajalaɣ ñɩnɖɛ nɖɩ  ɖiwokaɣ peeɖe yɔ. Sɔɔndʋ kpaɣaɣ ɛyaa siŋŋ Liibeeriya ɛjaɖɛ taa, nɛ pataatɩɩhatɩ ɛyaa nʋmɔʋ se palɩɩ pa-ɖɩsɩ taa ɖanasɩ yɔɔ. Sɔɔndʋ kpaɣaɣ ɛyaa siŋŋ nɛ halɩ pamakaɣ kubusi nɛ peseɣ alɩwaatʋ ndʋ panɩɣ lɔɔɖɩyɛ naɖɩyɛ tiliɣ ɖoŋ yɔ. Paa ɖoo wena ɖɩkpɛndaɣ nɛ ɖɩkalɩɣ Keɣsi hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ se pɩsa nɛ ɖɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ. Paa ɛjaɖɛ taa wɛtʋ kaawɛ kaɖɛ yɔ, ɖɩɩsɔɔlɩ ɖa-tʋmɩyɛ siŋŋ. Anne susaɣ tɔm paa evemiye nɖɩ, nɛ ma nɛ John Charuk ɖɩlakaɣ tʋmɩyɛ Betɛɛlɩ. a Mɛnkpɛlɩkɩ tɔm sakɩyɛ ɛ-cɔlɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ eeleɖi Liibeeriya ɛjaɖɛ taa. Pɩtasɩ lɛ ɛɛsɩm kala wena koobiya kataɣ peeɖe yɔ nɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa paawɛɛ yɔ camɩyɛ.

Anne: Ɛbɛ yɔɔ pitileɖi pʋcɔ nɛ ɖɩsɔɔlɩ Liibeeriya ɛjaɖɛ? Ðo-koobiya wɛtʋ yebina nɛ ɖɩsɔɔlɩ-ɖɩ. Pawɩlɩ-ɖʋ sɔɔlɩm siŋŋ nɛ paawɛ siɣsiɣ. Taabalɩyɛ kɩbanɖɛ kaawɛ ɖa nɛ wɛ ɖɛ-hɛkʋ taa nɛ paapɩsɩ ɖɔ-hɔʋ kɩfalʋʋ. Lɔŋ weyi patasaɣ-ɖʋ yɔ ɩkpazaɣ-ɖʋ ɖoŋ fezuu taa. Tɔm susuu kaawɛ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖiwoki ɖɩɣdʋ nɔɔyʋ cɔlɔ nɛ ɖɩɩcakɩ nɛ pileɖi yɔ, pɩɩkɛdɩɣnɩ-ɩ. Ɛyaa sɔɔlɩ yɔɔdʋʋ Bibl tɔm paa le. Pɩɩwɛ-ɖʋ kɛlɛʋ se ɖɩkpɛndɩ pɔ-yɔɔ nɛ ɖɩla kɛdaɣ. Ðɩɩwɛnɩ Bibl kpɛlɩkɩyaa sakɩyɛ, halɩ ɖitaahikiɣ alɩwaatʋ se ɖɩkpɛlɩkɩnɩ pa-tɩŋa. Pɩɩkɛnɩ tɔm susuu kooka kɩbaŋa siŋŋ.

Paul: Laŋhɛzɩyɛ pazɩ kaawɛ ɛjaɖɛ taa pɩnzɩ 4. Ɛlɛ pɩnaɣ 1989 taa lɛ, you sɔsɔʋ nakʋyʋ paɣzɩ. Pɩtalɩ 2 juillet 1990 lɛ, ɛyaa mba pakaɖaɣnɩ komina yɔ, papaɣzɩ ɖiyuu ɖenɖe Betɛɛlɩ kaawɛɛ yɔ nɛ pɩ-cɔlɔ. Pɩlabɩ fenasɩ 3 ɖɩtɩpɩzɩ nɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ mba pɛfɛyɩ Liibeeriya ɛjaɖɛ taa yɔ pa-taa nɔɔyʋ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ ɖɔ-hɔʋ taa mba nɛ ɖa-tʋmɩyɛ ɖɩlaɖɛ sɔsɔɖɛ taa mba. Ñam ñam lakasɩ nɛ sɔɔndʋ kaawɛ paa le, tɔɔnaɣ taawɛɛ nɛ ɛyaa kpaɣaɣ halaa nɛ ɖoŋ nɛ pasʋʋnɩ-wɛ. You ŋgʋ kiiwobi pɩ-yɔɔ mbʋ pɩnzɩ 14 ɛjaɖɛ kpeekpe taa.

Anne: Cejewe naayɛ taa mba yowaɣni cejewe lɛɛna nɛ pakʋʋ a-taa mba. Sɔɔjanaa kaawɛ paa le habɛɛ yɔɔ. Paawɛnɩ you wondu sakɩyɛ nɛ posuwaɣ wondu ndʋ tɩwɛ piti kpem yɔ. Pasʋwaɣ paa ɖɩɣa ŋga lɛ ka-taa nɛ pakpakɩɣ mbʋ pɔsɔɔlaa yɔ. Pa-taa sakɩyɛ kʋwaɣ ɛyaa ɛzɩ kalimee yɔ. Mba palakaɣ you yɔ, paaɖɩɣ habɛɛ nɛ pewiliɣ ɛyaa, nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ pakʋwaɣ ɛyaa mba pañɩnɩɣ se pɛɖɛɛ yɔ. Pʋwayɩ lɛ pekpeɣli ɛyaa tomnasɩ nɛ pakpazɩ huuye, halɩ palakaɣ mbʋ ɖɔɖɔ Betɛɛlɩ cɔlɔ. Paakʋ ɖo-koobiya siɣsiɣ tɩnaa nabɛyɛ, Ɛsɔtɔm tiyiyaa 2 kaawɛ pa-taa.

Koobiya ɖʋwaɣ pe-weziŋ kaɖɛ taa nɛ pɛmɛsɩɣ po-koobiya lalaa mba pɛkɛ cejewe wena ɛyaa ñɩnaɣ kʋʋ yɔ a-taa mba yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ Ɛsɔtɔm tiyiyaa nɛ Betɛɛlɩ taa mba kaalaba. Koobiya mba pesewa nɛ pɔkɔɔ Betɛɛlɩ taa yɔ, pa-taa nabɛyɛ hɩnɩ pɩ-tɛɛ kuduyuŋ tɛɛ, nɛ lalaa ñahɩnɩ ɖɔ-cɔlɔ ɛsɔdaa kuduyuŋ taa. Ɛyaa 7 kaakpɛndɩ ɖɔ-yɔɔ ɖo-kuduyuu tɛɛ.

 Paul: Paa evemiye nɖɩ, mba palakaɣ you yɔ pañɩnaɣ se pasʋʋ Betɛɛlɩ taa se pana se ɖɩmɛsɩ ɛyaa nabɛyɛ yaa we. Pɩlakɩ mbʋ lɛ, koobiya 2 lɩɣ nɛ powolo Betɛɛlɩ nɔnɔɔ taa nɛ pɔyɔɔdɩnɩ ɛyaa mba. Nɛ koobiya 2 wɛɛ nɛ pɔcɔŋnɩnɩ mondoɖebɔʋ se pana mbʋ pɩwɛɛ nɛ pɩlakɩ yɔ. Koobiya 2 mba palɩɣ nɛ powolo nɔnɔɔ yɔɔ yɔ, ye pɛkɛzɩ pe-nesi nɛ pɛ-ɛsɩndaa kiŋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se mba palakɩ you yɔ paasʋʋ. Ɛlɛ ye pɛkɛzɩ pe-nesi nɛ pa-wayɩ kiŋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se you laɖaa mba pɛwɛ pana taa siŋŋ. Ðɩnɛ ɛlɛ, mba pɛwɛɛ nɛ pɔcɔŋnɩnɩ mondoɖebɔʋ yɔ, powoki lɛɛ lɛɛ nɛ pɛmɛsɩ ɖa-taabalaa.

Anne: Kɩyakʋ nakʋyʋ, mba palakaɣ you yɔ paawɛ pana taa siŋŋ nɛ pañɩnaɣ se pasʋʋ Betɛɛlɩ taa, nɛ ɖo-koobiya tɩpɩzɩ nɛ paɖɩɣ-wɛ nʋmɔʋ. Ma nɛ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ ɖɩɖɩɣ ɖa-tɩ saʋ nakʋyʋ taa; wondu ɖɩzɩyɛ naɖɩyɛ kaawɛ peeɖe nɛ ɖɩmɛlɩyɛ cikpeɖe naɖɩyɛ kaawɛ ɖɩ-taa. Nɛ koobu halɩñɩnʋ ɛnʋ ɛsʋʋ ɖɩ-taa nɛ ɛmɛlɩ. You laɖaa mba, patɩŋ ma-wayɩ nɛ pakpa ɛsɔdaa kuduyuu taa, pɔɖɔkɩ malɩfanaa. Pɔkɔtɩ ɖɔ-nɔnɔɔ yɔɔ nɛ pana. Peeɖe Paul tendi-wɛ nɛ eheyi-wɛ se: «Ma-halʋ wɛ saʋ taa.» Alɩwaatʋ ndʋ manɖɩɣ lone nɖɩ ɖɩ-taa koobu halɩñɩnʋ ɛnʋ ɛmɛlaa yɔ ɖɩ-nɔnɔɔ yɔ, piwi ɖoŋ. Pɩɩkpaɣ-m alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ manpɩsɩnɩ mbʋ payɩ pɩɩwɛ wondu ɖɩzɩyɛ taa yɔ pi-lone taa. Nɛ mamaɣzaɣ se you laɖaa mba pɔpɔzʋʋ pa-tɩ se ɛbɛ mɛwɛɛ nɛ malakɩ, piyeba nɛ manpaɣzɩ seluu siŋŋ. Ye mantʋlɩ nɔnɔɔ kpaagbaa yɔ, you laɖaa mba pakaɣ naʋ se sɔɔndʋ wɛɛ nɛ pɩkpaɣ-m nɛ pakaɣ ɖiɣzinuu se mɛwɛɛ nɛ mɛmɛsɩɣ nabʋyʋ. Ɛzɩma mankaɣ labʋ? Mantɩmnɩ Yehowa me-liu tɛɛ nɛ mentendi-i se ɛsɩnɩ-m. Peeɖe mɔ-yɔɔ hɛwa nɛ mantʋlɩ nɔnɔɔ nɛ mɛnsɛɛ-wɛ. Nɛ pa-taa lɛlʋ tuzi-m nɛ ɛtʋlɩ saʋ nɔnɔɔ nɛ ɛlɩzɩ wondu tɩŋa wondu ɖɩzɩyɛ taa. Pɩɩɖɩɣzɩ-ɩ kpem se ɛtɩna nabʋyʋ. Pʋwayɩ lɛ, ɛ nɛ ɛ-taabalaa pewili kuduyuŋ lɛɛŋ taa nɛ maŋgaazɩɩ taa, ɛlɛ patɩna nabʋyʋ ɖɔɖɔ.

Paul: Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɖitaahikiɣ nabʋyʋ se ɖɩlɩzɩnɩ sɔntɔ, ɛlɛ tanaŋ tɛɛ Ɛsɔ sɛtʋ ndʋ ɖɩlakaɣ Betɛɛlɩ taa yɔ tɩɩwɛ ɛzɩ ɖɛ-tɛ sɔntɔ yɔ. Ða-tɩŋa ɖɩɩnawa se ye ɖɩkalɩɣ Bibl nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ-kʋ yɔ, pɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ paa evemiye nɖɩ.

Ðɩnawa se ye ɖɩlɩwa nɛ ɖɩɖɛɛ se ɖɩñɩnɩ lɩm nɛ tɔɔnaɣ yɔ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkandɩyɩ koobiya mba ɖɩmɛsaa yɔ pɔ-yɔɔ, nɛ papɩzɩɣ nɛ pakʋ-wɛ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, Yehowa tɩŋaɣnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩwɛ piti yɔ kɩ-yɔɔ nɛ ɛhaɣ-ɖʋ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ. Yehowa cɔnɩ ɖa-kɩcɛyɩm ɖeɖe nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwa ɖɔ-sɔɔndʋ.

Ɛjaɖɛ taa wɛtʋ kaawɛɛ nɛ tɩtɛzɩɣ wɛɛkʋʋ, ɛlɛ toovenim kpazɩ-ɖʋ ɖoŋ. Ðo-koobiya kaase tam sakɩyɛ se pɩsa nɛ paya pe-wezuu ñʋʋ, ɛlɛ powobi pɩ-yɔɔ nɛ pɔɖɔkɩ pe-tisuu kpam nɛ pacaɣ ɖiɣ ɖiɣ paa pakataɣ kala sakɩyɛ yɔ. Pa-taa nabɛyɛ yɔɔdaa se ɛzɩma pɛwɛɛ nɛ pɔɖɔkʋʋ pa-laŋɩyɛ you ŋgʋ kɩ-taa yɔ, pɩɩwɛɛ nɛ «pɩñɔɔzʋʋ-wɛ se paɖaŋ kʋñɔŋ sɔsɔʋ.» Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ koobiya evebiya palabɩ mbʋ payɩ papɩzɩɣ yɔ nɛ abalɩtʋ nɛ pasɩnɩ po-koobiya. Koobiya mba pesewa nɛ powolo lona lɛɛna taa yɔ paaɖʋ ɖama nesi, nɛ paapaɣzɩ tɔm susuu lona ana a-taa. Paakpaɣ wondu ndʋ tɩɩwɛ laŋ weyi ɩ-tɛɛ paawoba yɔ nɛ pesiɣni Kewiyaɣ kpaamɩŋ nɛ palakɩ kediɣzisi ɩ-taa. Kediɣzisi nɛ tɔm susuu haɣaɣ koobiya lidaʋ nɛ pɩkpazɩɣ-wɛ ɖoŋ siŋŋ alɩwaatʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ tɩ-taa. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtayaɣ  tɔɔnaɣ, wondu kususutu nɛ wondu lɛɛtʋ yɔ, ɖo-koobiya sakɩyɛ taapɔzʋʋ wondu kususutu, ɛlɛ pɔpɔzaɣ huyiŋ weyi posusuuni tɔm yɔ. Piitukuni-ɖʋ kpem. Ɛyaa mba paana ɛzaɣtʋ lakasɩ you taa yaa palabɩ-wɛ sɩ yɔ, pa-taa sakɩyɛ kaasɔɔlaa se pewelisi tɔm kɩbandʋ. Pɩɩɖɩɣzɩ-wɛ se Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa kaawɛ taa leleŋ taa nɛ paawɛnɩ lɩmaɣza kɩbana. Paawɛɛ nɛ pañɩlɩsɩɣ ɛzɩ ñalɩmɩyɛ yɔ cɩkpɛndʋʋ taa. (Mat. 5:​14-16) Ɛzɩma ɖo-koobiya kaawɛ kpekpeka siŋŋ yɔ, piyeba nɛ halɩ you laɖaa mba paawɛ kañatʋ kpem yɔ pa-taa nabɛyɛ pɩsɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa.

Paul: Nabʋyʋ taa, pɩɩwɛɛ se ɖɩkʋyɩ Liibeeriya ɛjaɖɛ taa. Ðɩɩkʋyɩ tam nabudozo nɛ pitaaleɖi pʋcɔ nɛ ɖɩpɩsɩ, ɛlɛ ɖɩɩkʋyɩ tam nabʋlɛ nɛ ɖɩla pɩnaɣ pʋcɔ nɛ ɖɩpɩsɩ. Koobu halɩñɩnʋ Ɛsɔtɔm tiyiyu nɔɔyʋ yɔɔdɩ ɛzɩma pɩlakaɣ-ɖʋ yɔ pɩ-tɔm camɩyɛ, ɛyɔɔdaa se: «Pawɩlɩ-ɖʋ Galaadɩ sukuli taa se ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim ɖenɖe petiyiɣni-ɖʋ yɔ, nɛ mbʋ ɖɩlaba. Pʋyɔɔ lɛ alɩwaatʋ ndʋ pɩɩwɛɛ se ɖɩɖɛɛ nɛ ɖiyele ɖo-koobiya wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, pɩɩkɔnɩ-ɖʋ laŋwɛɛkɩyɛ siŋŋ.» Ɛlɛ ɖa-taa kaalabɩ leleŋ se paa ɖɩwɛ ajɛɛ wena awɛ pɩ-cɔlɔ yɔ a-taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ nesi ɖo-koobiya nɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ Liibeeriya ɛjaɖɛ taa.

Anne: Mai 1996 taa, ɖɩɩwɛ ɛyaa 4 Betɛɛlɩ lɔɔɖɩyɛ naɖɩyɛ taa, nɛ ɖɩɩkpɛndɩnɩ takayɩsɩ sakɩyɛ nzɩ sɩyɔɔdʋʋ tɔm susuu tʋmɩyɛ tɔm Liibeeriya ɛjaɖɛ taa yɔ. Ðɩɩsɔɔlaa se ɖɩɖɔ nʋmɔʋ kilomɛtanaa 16 nɛ ɖiwolo tɛtʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa you taawɛɛ yɔ kɩ-taa. Kpaagbaa mbʋ lɛ, you laɖaa kɔɔ lone nɖɩ ɖɩ-taa ɖɩɩwɛɛ yɔ ɖɩ-wayɩ. You laɖaa mba, paawɛ pana taa siŋŋ nɛ papaɣzɩ tɔʋ malɩfanaa ɛsɔdaa, pasɩnzɩ ɖɔ-lɔɔɖɩyɛ, palɩzɩ ɖa-taa 3 lɔɔɖɩyɛ taa nɛ pakpaɣ lɔɔɖɩyɛ, ŋgʋ Paul kaawɛ ɖɩ-taa. Sɔɔndʋ kaakpa-ɖʋ kpem. Pɩkɛdaa lɛ, ɖɩna Paul, ɛwɛɛ ɛɖɔŋ nɛ ɛkɔŋ ɖɔ-cɔlɔ. Calɩm kaawɛɛ nɛ pikpeŋ e-kiɖe taa. Kiɖe tɛɛ lɛ, ɖɩɩmaɣzaa se pɔtɔ-ɩ malɩfa, ɛlɛ pʋwayɩ lɛ ɖiɖiɣzina se ye paatɔ-ɩ malɩfa yɔ ɛtaapɩzɩ nɛ ɛɖɔ. You laɖʋ nɔɔyʋ kaamabɩnɩ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩzaɣ-ɩ lɔɔɖɩyɛ taa yɔ. Ða-taa kaalabɩ leleŋ se pɩtaakɛ heŋ sɔsɔŋ.

Sɔɔjanaa lɔɔɖɩyɛ naɖɩyɛ kaañɔtɩnɩ-ɖʋ, ɛyaa kaasu ɖɩ-taa ɖo, nɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-wɛ. Ðɩɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɖɩsʋʋ lɔɔɖɩyɛ nɖɩ, ɛlɛ lone taawɛɛ ɖɩ-taa. Nɛ pɩɩpɔzaa se ɖɩɖɔkɩ lɔɔɖɩyɛ nɛ ɖikonɖi ɖɩ-yɔɔ. Lɔɔɖɩyɛ sayʋ kpɛzɩ lɔɔɖɩyɛ nɛ ɖoŋ nɛ halɩ pɩɩkazɩ pazɩ se ɖɩtɔlɩ. Ðiitendi-i se ɛsɩŋ, ɛlɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-ɩ siŋŋ nɛ ɛtaasɔɔlɩ se ɛsɩŋ. Ðɩɩñaɣ pana nɛ ɖɩɖɔkɩ lɔɔɖɩyɛ cɩŋ cɩŋ, ɛlɛ lɔɔɖɩyɛ talɩ ɖenɖe ɖiwokaɣ yɔ nɛ ɖɩsɩŋ lɛ, pɩɩnɩ-ɖʋ nɛ lɔɔɖɩyɛ ɖɔkʋʋ, nɛ sɔɔndʋ kaayeba nɛ ɖiseliɣ.

Paul: Ðiipiyaa, ɖo-wondu kaacɩyaa, nɛ ɖɩcɔnɩ ɖama nɛ ɖɩpɔzʋʋ ɖa-tɩ se ɛzɩma pɩlaba nɛ ɖɩwɛɛ wezuu. Ðɩɩhɩnɩ awayɩ, ɛsɔdaa lɔɔɖɩyɛ naɖɩyɛ cɔlɔ. Paatɔ-ɖɩ malɩfa nɛ ɖɩtʋlɩ pɔŋ. Ɛsɔdaa lɔɔɖɩyɛ nɖɩ ɖɩkpaɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwoni Siyeeraa Leyɔɔnɩ ɛjaɖɛ taa tɛʋ kifemuu. Ða-taa kaalabɩ leleŋ se ɖɩɩwɛ wezuu, ɛlɛ ɖɩnɩɣzaɣ ɖo-koobiya yɔɔ siŋŋ.

Anne: Ðɩtalɩnɩ alaafɩya Siyeeraa Leyɔɔnɩ Betɛɛlɩ taa Friitɔŋ tɛtʋ taa, nɛ koobiya kaacɔnɩ ɖɔ-yɔɔ camɩyɛ. Ɛlɛ manpaɣzɩ tɔzʋʋ mbʋ pɩɩlaba yɔ pɩ-yɔɔ. Paa evemiye nɖɩ, sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m paa ɛzɩmtaa se kaɖɛ naɖɩyɛ kaatalɩ-m, nɛ mantaapɩzɩɣ maɣzʋʋ camɩyɛ. Pɩlakaɣ-m ɛzɩ mbʋ manaɣaɣ yɔ pɩtaakɛ toovenim yɔ. Ðoo taa lɛ, ɖoŋ ɖoŋ mañaŋ nɛ menfeŋ nɛ menseliɣ, nɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m se kaɖɛ sɔsɔyɛ naɖɩyɛ kaatalɩ-m. Pɩɩwɛ-m kaɖɛ se menfezi. Pɩlakɩ mbʋ lɛ, Paul ɖɔkʋʋ-m nɛ ma nɛ ɩ ɖɩtɩmɩɣ. Ðiteɣ Kewiyaɣ hendu nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ meyeki seluu yɔ. Mamaɣzaɣ se mancaɣ sʋʋ kpaaŋ nɛ maapɩzɩɣ nɛ mantasɩ kɛʋ Ɛsɔtɔm tiyiyu.

Maakaɣ sɔʋ mbʋ pɩlabɩ pʋwayɩ yɔ pɩ-yɔɔ kaaʋ. Kpɩtaʋ ŋgʋ kɩ-taa, ɖɩmʋ fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ 2. Kajalaɣ ñɩŋga lɛ Réveillez-vous! 8 juin 1996. Tɔm ñʋʋ «Comment venir à bout des crises de panique» wɛ kɩ-taa. Kɩsɩnɩ-m nɛ mana mbʋ pɩwɛɛ nɛ pɩlakɩ-m yɔ. Naalɛ ñɩŋga lɛ La Tour de Garde 15 mai 1996. Tɔm ñʋʋ «Où puisent-ils leur force ?» wɛ kɩ-taa. Fiidiviu nakʋyʋ kɩlɛmʋʋ wɛ tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩ-taa, ki-keluu kʋɖʋmʋʋ pɛlaa. Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩlɩzɩ pɩ-taa se ɛzɩ fiidiviu ŋgʋ ki-keluu pɛlaa yɔ kiwokuu pɩ-yɔɔ nɛ kɩkʋyʋʋ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa fezuu kiɖeɖeu pɩzɩɣ kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩsɩɣnɩ lalaa paa ɖɩwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa yɔ. Tɔm ñʋŋ ɛnɩ, ɩɩkɛ tɔɔnaɣ ŋga Yehowa ha-m alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ nɛ kakpazɩ-m ɖoŋ yɔ. (Mat. 24:45) Mañɩnɩ tɔm ñʋŋ lɛɛŋ weyi ɩyɔɔdʋʋ kaɖɛ nɖɩ mankataɣ yɔ ɖɩ-tɔm yɔ nɛ mɛnkpɛndɩ-ɩ nɛ pɩsɩnɩ-m. Alɩwaatʋ wɛɛ nɛ tɩɖɛɣ lɛ, sɔɔndʋ ndʋ tɩkpaɣaɣ-m yɔ tɩpasɩ.

Paul: Alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɖɩpɩsaɣ Liibeeriya yɔ, ɖa-taa lakaɣ leleŋ siŋŋ. Pɩnaɣ 2004 tɛŋaɣ lɛ, ɖɩɩlabɩ ɛzɩ  pɩnzɩ 20 mbʋ yɔ Liibeeriya. Alɩwaatʋ ndʋ lɛ, you kaatɛma. Paawɛɛ nɛ palakɩ ɖʋtʋ se pamaɣ kuduyuŋ nɩɩyɩ ɛgbɛyɛ piliŋa taa. Ɛlɛ tuda lɛ, pɛlɛɣzɩ-ɖʋ tʋmɩyɛ.

Pɩɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ kpem. Taabalɩyɛ kaawɛ ɖa nɛ ɖo-koobiya ɖɛ-hɛkʋ taa kpem. Paawɛ ɛzɩ ɖɔ-hɔʋ yɔ nɛ ɖɩtaasɔɔlɩ se ɖɩɖɛɛ nɛ ɖiyebi-wɛ. Ɛlɛ ɖɩɩna ɛzɩma Yehowa wazɩ-ɖʋ nɛ pɩɖɛɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖiyebi ɖa-maɣmaɣ ɖɔ-hɔŋ nɛ ɖiwolo Galaadɩ sukuli yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, ɖitisaa se ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ. Paakʋsɩ-ɖʋ nɛ powoni Gana ɛjaɖɛ taa.

Anne: Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkʋyaɣ Liibeeriya yɔ ɖiiwi siŋŋ. Payaɣ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Frank, ɛɛkɛ akpadɩyʋ nɛ ɛɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ siŋŋ. Eeheyi-ɖʋ se: «Pɩwɛɛ se ɩsɔɔ ɖɔ-yɔɔ.» Pɩɩɖɩɣzɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ eheyi-ɖʋ tɔm ndʋ. Pʋwayɩ lɛ, ɛlɩzɩ-ɖʋ pɩ-taa se: «Ðɩnawa se ɩɩkaɣ ɖɔ-yɔɔ sɔʋ kpa, ɛlɛ pɩwɛɛ se ɩsɔɔlɩ Gana koobiya nɛ mɩ-laŋɩyɛ pilim. Yehowa tiyini-mi peeɖe, pʋyɔɔ lɛ, ɩka mɩ-lɩmaɣza koobiya mba pɛwɛ peeɖe yɔ pɔ-yɔɔ.» Tɔm ndʋ, tɩɩkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ nɛ ɖitisi se ɖɩpaɣzɩɣ wezuu kɩfalʋʋ ɛjaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛyaa sakɩyɛ ɩɩsɩŋ-ɖʋ nɛ ɖɩɩsɩŋ tɔm sakɩyɛ ɖɩ-yɔɔ yɔ.

Paul: Ɛlɛ pitileɖi pʋcɔ nɛ ɖɩpaɣzɩ Gana koobiya sɔɔlʋʋ. Koobiya kaaɖɔ peeɖe kpem. Ðɩkpɛlɩkɩ tɔm sakɩyɛ ɖa-taabalaa kɩfama mba pe-siɣsiɣ wɛtʋ nɛ pe-tisuu sɔsɔm yɔɔ. Ðɩlabɩ pɩnzɩ 13 Gana lɛ, patasɩ-ɖʋ lɛɣzʋʋ tʋmɩyɛ. Paapɔzɩ-ɖʋ se ɖiwolo Afrika wɩsɩ ɖɩlɩyɛ ɛgbɛyɛ piliŋa taa Keniya ɛjaɖɛ taa. Paa ɖo-koobiya mba pɛwɛ Gana nɛ Liibeeriya yɔ pɛtɛɖɩɣ-ɖʋ siŋŋ yɔ, ɖɩpɩzaa nɛ ɖɩɖʋ taabalɩyɛ nɛ koobiya mba pɛwɛ Keniya yɔ lɛɛ lɛɛ. Nɛ ɖɩkpɛndɩ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩlakɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ ɖenɖe pɩpɔzʋʋ tɔm susuyaa sakɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ yɔ.

Anne: Me-wezuu caɣʋ taa, mankatɩ wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ sakɩyɛ, nɛ nabʋyʋ taa sɔɔndʋ kpaɣ-m siŋŋ. Ye ɖe-wezuu ɛwɛ kaɖɛ taa yaa ye ɖɩwɛ wɛtʋ ndʋ tɩhaɣ laŋwɛɛkɩyɛ siŋŋ yɔ tɩ-taa yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩtɔlɩ kʋdɔŋ yaa pɩpɩzɩɣ piyele nɛ sɔɔndʋ kpaɣ-ɖʋ nɛ pitiki-ɖʋ yɔɔɔ. Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖaŋ se Yehowa ɛkandɩyɩ ɖɔ-yɔɔ se wɛtʋ ndʋ tɩtaatalɩ-ɖʋ. Halɩ nɛ sɔnɔ, alɩwaatʋ ndʋ manɩɣ malɩfa taŋ yɔ, mo-lotu paɣzɩɣ wɩʋ nɛ me-nesi sɩkɩ. Ɛlɛ mɛnkpɛlɩkaa se pɩwɛɛ se malabɩnɩ tʋmɩyɛ mbʋ payɩ Yehowa haɣ-ɖʋ se ɛkpazɩnɩ-ɖʋ ɖoŋ yɔ, pɩ-taa nabʋyʋ lɛ ɖo-koobiya. Menɖiɣzinaa se ye ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ, ɖɩtɩmɩɣ, ɖiwoki kediɣzisi nɛ ɖisusuu tɔm yɔ, Yehowa kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩla ɛ-tʋmɩyɛ.

Paul: Nabʋyʋ taa, nabɛyɛ pɔzʋʋ-ɖʋ se: «Ɩsɔɔlɩ mɩ-tʋmɩyɛ na?» Ajɛɛ pɩzɩɣ nɛ awɛɛ kajʋka, ɛlɛ apɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ asʋʋ kaɖɛ taa nɛ ɛyaa weziŋ sʋʋ kaɖɛ taa. Ye mbʋ, ɛbɛ ɖɩsɔɔlaa nɛ pɩkɩlɩ ajɛɛ? Ðo-koobiya kʋsɔɔlaa mba pɛkɛ ɖɔ-hɔʋ yɔ. Paa ɖɩtɩlɩɩnɩ ɖoŋkʋɖʋm yɔ, ɖɩwɛnɩ maɣzɩm kʋɖʋmam. Ðɩmaɣzaɣ se petiyini-ɖʋ ajɛɛ ana a-taa se ɖɩkpazɩ koobiya ɖoŋ, ɛlɛ toovenim taa lɛ, mba kpazɩnɩ-ɖʋ ɖoŋ.

Alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɖɩkʋyʋʋ nɛ ɖiwolo ɖoŋnɔɔyʋ yɔ, ɖɩnaɣ piti lakasɩ nzɩ sɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ yɔ: ɖɩwɛnɩ hɔʋ paa le. Ye ɖɩñɩtaa nɛ ɖɩwɛɛ ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ taa yɔ, ɖɔ-hɔʋ nɛ ɖa-ɖɩɣa taa ɖɩwɛɛ. Ða-taa tɛma se ye ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtaɣ Yehowa liu yɔ, ɛkaɣ-ɖʋ kpazʋʋ ɖoŋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋɩyɛ paa ɛbɛ ɛtɩɩlakɩ yɔ.—Filp. 4:13.