1. Lidaʋ ŋgʋ Yehowa ha-ɖʋ?

 YEHOWA ha-ɖʋ wezuu maatɛŋ lidaʋ nɛ pɩkɛ lidaʋ kɩbaŋʋ kpem. Nabɛyɛ wɛnɩ lidaʋ se pakaɣ pɩsʋʋ feziŋ ɛsɔdaa nɛ pacaɣ peeɖe tam. (1 Kɔr. 15:50, 53) Ɛlɛ, ɛyaa hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ kaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ tɛtʋ yɔɔ, pakaɣ wɛnʋʋ tomnaɣ taa alaafɩya kiya nɛ pakaɣ wɛʋ koboyaɣ taa. (Natʋ 21:3, 4). Paa ɖɩwɛnɩ lidaʋ se ɖɩkaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ ɛsɔdaa yaa tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɖe-lidaʋ mʋ ñɩm ɖɛ-ɛsɩndaa.

2. Ɛbɛ cɔlɔ ɖe-lidaʋ lɩɣna, nɛ ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩyɔɔdɩ mbʋ?

² Ɛzɩma palabɩnɩ tɔm piye «lidaʋ» tʋmɩyɛ Bibl taa yɔ, papɩzɩɣ nɛ palɩzɩ ɖɩ-tɔbʋʋ se «ɛyʋ ɖaŋaa se pʋyʋ kɩbam kaɣ labʋ.» Ða-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se lidaʋ ŋgʋ ɖɩwɛnɩ cee wayɩ yɔɔ yɔ kɩkaɣ labʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yehowa hanɩ-ɖʋ lidaʋ ŋgʋ. (Roma 15:13) Ðɩsɩm tamaɣ ŋga ɛlaba yɔ, nɛ ɖɩnawa se paa ɛzɩmtaa lɛ ɛlakɩ ɛ-tɔm yɔɔ. (Kɩg. 23:19) Ða-taa tɛma se Yehowa sɔɔlaa nɛ ɛwɛnɩ ɖɔɖɔ ɖoŋ se ɛla mbʋ payɩ ɛyɔɔdaa se ɛkaɣ labʋ yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, ɖe-lidaʋ tɩkɛ ɖoziye yaa mbʋ ɖɩsɔɔlaa se pɩla yɔ; ɖe-lidaʋ lɩɣnɩ mbʋ ɖɩsɩm se pɩwɛ keekee yɔ pɩ-cɔlɔ.

3. Ɛbɛ ɖɩkaɣ naʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa? (Keɣa 26:14.)

³ Ða-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ ɛsɔɔlɩ-ɖʋ, nɛ ɛsɔɔlaa se ɖɩtaa-ɩ liu. (Kalɩ Keɣa 26:14.) Ye lidaʋ ŋgʋ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ kɩcɛyɩsɩ camɩyɛ yɔ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa kala taa; nɛ paa ɛbɛ ɛkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ, ɖɩwɛɣnɩ abalɩtʋ nɛ ɖiilesiɣ taa leleŋ. Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖe-lidaʋ kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ yɔ. Kajalaɣ taa lɛ, ɖɩkaɣ naʋ mbʋ pʋyɔɔ pɔtɔŋ se ɖe-lidaʋ wɛ ɛzɩ mɛlɛ kolaɣ  nɛ mbʋ pʋyɔɔ pɔtɔŋ se kɩwɛ ɛzɩ ñɩɣtʋ hulaɣ yɔ. Pʋwayɩ lɛ, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩcɛyɩsɩ ɖe-lidaʋ yɔ.

4. Ɛbɛ yɔɔ pɔtɔŋ se tisuu wɛ ɛzɩ mɛlɛ kolaɣ yɔ? (Ebree mba 6:19)

⁴ Takayaɣ ŋga apostoloo Pɔɔlɩ ma Ebree mba yɔ ka-taa, ɛkpaɣ ɖe-lidaʋ nɛ ɛmaɣzɩnɩ mɛlɛ kolaɣ. (Kalɩ Ebree mba 6:19.) Apostoloo Pɔɔlɩ sʋwaɣ mɛlɛ ɖoŋ ɖoŋ nɛ ewoki nʋmɔʋ; pʋyɔɔ lɛ, ɛnawa se palakɩnɩ mɛlɛ kolaɣ tʋmɩyɛ se pɩsɩnɩ mɛlɛ nɛ kitaale nʋmɔʋ. Kɩyakʋ nakʋyʋ ɛwɛ mɛlɛ nakʋyʋ taa lɛ, tɛʋ nakʋyʋ paɣzɩ nɩʋ nɛ helim sɔsɔm. Pɩlakaɣ mbʋ lɛ, mɛlɛ sayaa tisi mɛlɛ kolasɩ lɩm taa se pɩsa nɛ mɛlɛ etaawolo nɛ kiyooni kaaŋ. (Tʋma 27:29, 39-41) Mɛlɛ kolaɣ sɩɣnɩ mɛlɛ se kɩsɩŋ yiɣ yiɣ, mbʋ ɖɔɖɔ ɖe-lidaʋ sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩka camɩyɛ se pɩsa nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala wena awɛ ɛzɩ tɛʋ nɛ helim sɔsɔm yɔ lɛ, ɖitaaposini Yehowa. Ðe-lidaʋ ŋgʋ kɩkam camɩyɛ yɔ kɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩcaɣ ɖiɣ ɖiɣ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖa-taa tɛma se pɩkazɩ pazɩ lɛ, laŋhɛzɩyɛ alɩwaatʋ kaɣ kɔm. Tɔzɩ se Yesu heyi-ɖʋ se pakaɣ-ɖʋ nazʋʋ. (Yoh. 15:20) Pʋyɔɔ lɛ, ye ɖɩmaɣzɩɣ tamaɣ ŋga Yehowa labɩ-ɖʋ yɔ kɔ-yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩsɛɣ-ɩ.

5. Lidaʋ ŋgʋ Yesu kaawɛna yɔ, ɛzɩma kɩsɩnɩ-ɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩɩwɛɛ se ɛsɩ yɔ?

⁵ Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma lidaʋ sɩnɩ Yesu nɛ ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ paa ɛɛnawa se ɛkaɣ nɩʋ siziŋ siŋŋ nɛ ɛsɩ yɔ. Pɩnaɣ 33 taa, Pantekooti wiye, apostoloo Pɩyɛɛrɩ labɩnɩ tʋmɩyɛ Keɣa takayaɣ taa natʋ tɔm natʋyʋ nɛ ɛwɩlɩ ɛzɩma sɔɔndʋ ɛɛkpa Yesu nɛ ɛzɩma Yesu kaɣ caɣnʋʋ lidaʋ yɔ pɩ-tɔm. Ɛyɔɔdaa se: «Mankaɣ wɛʋ lidaʋ taa; mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋŋkaɣ-m yebu Pɩlaʋ taa, nɛ ŋŋkaɣ haʋ nʋmɔʋ ɖɔɖɔ se ñe-siɣsiɣ tʋ ɛɖazɩ. . . . Ŋkaɣ yebu nɛ taa leleŋ sɔsɔŋ su man-taa ñɛ-ɛsɩndaa.» (Tʋma 2:25-28; Keɣa 15:8-11) Paa Yesu kaanawa se ɛkaɣ sɩbʋ yɔ, ɛɛwɛnɩ lidaʋ siŋŋ se Ɛsɔ kaɣ-ɩ fezuu nɛ ɛ nɛ ɩ pakaɣ tasʋʋ wɛʋ ɛsɔdaa.—Ebr. 12:2, 3.

6. Tɔm ndʋ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa pɩlɩɩnɩ lidaʋ yɔɔ?

⁶ Lidaʋ ŋgʋ ɖɩwɛna yɔ, kɩsɩnɩ ɖo-koobiya Krɩstʋ mba sakɩyɛ nɛ pɔɖɔkɩ pa-laŋa. Iyele nɛ ɖɩna koobu abalɩñɩnʋ siɣsiɣ tʋ Leonard Chinn kɩɖaʋ; ɛɛwɛ Aŋgletɛɛrɩ ɛjaɖɛ taa. Caama you kajalaɣ ñɩŋgʋ taa pakpa-ɩ nɛ paɖʋ salaka mbʋ pʋyɔɔ yɔ ekizaa se ɛɛlakɩ sɔɔjatʋ tʋmɩyɛ. Paɖʋ-ɩ salaka fenasɩ naalɛ nɛ e-ɖeke ɛɛwɛnɩ ka-taa, nɛ pʋwayɩ lɛ paɖʋ-ɩ tʋma ɖoŋ ñɩna. Ɛma pʋwayɩ se: «Mbʋ pɩtalɩ-m yɔ, pɩsɩnɩ-m nɛ mana se pɩsa nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa lɛ, pɩcɛyɩ kpem se ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ. Yesu, apostoloowaa, nɛ nayaa paha-ɖʋ kɩɖaʋ; nɛ tamasɩ kɩbanzɩ wɛ Bibl taa. Pɩtɩŋa payɩ mbʋ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ siŋŋ cee wayɩ yɔɔ nɛ pɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ se ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa.» Mɛlɛ kolaɣ sɩɣnɩ mɛlɛ se kɩsɩŋ ki-ɖeɖe, mbʋ ɖɔɖɔ lidaʋ sɩnɩ Leonard nɛ ɛɖɔkɩ ɛ-laŋɩyɛ. Nɛ lidaʋ pɩzɩɣ kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩla mbʋ ɖɔɖɔ.

7. Ɛzɩma tɩyɛ kala yeki se ɖe-lidaʋ ɛcɛyɩsɩ nɛ pɩkɩlɩ? (Roma mba 5:3-5; Yakubu 1:12)

⁷ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kala nɛ ɖɩna ɛzɩma Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna ɖɔɖɔ se ɖɔ-tɔm kɛdɩnɩ-ɩ lɛ, ɖe-lidaʋ kpaɣ ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩ. (Kalɩ Roma mba 5:3-5; Yakubu 1:12.). Piyeki nɛ lɛɛlɛɛyɔ, ɖe-lidaʋ kpa ɖoŋ nɛ pɩkɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcalɩ mʋʋ tɔm kɩbandʋ yɔ. Sataŋ sɔɔlaa se kala wena ɖɩkatɩɣ yɔ ayele nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ, ɛlɛ Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ-yɛ.

8. Ɛbɛ yɔɔ pɔtɔŋ se ɖe-lidaʋ wɛ ɛzɩ ñɩɣtʋ hulaɣ yɔ? (1 Tesalooniiki mba 5:8)

⁸ Bibl kpaɣ ɖɔɖɔ ɖe-lidaʋ nɛ kɩmaɣzɩnɩ ñɩɣtʋ  hulaɣ. (Kalɩ 1 Tesalooniiki mba 5:8.) Sɔɔja paŋ ñɩɣtʋ hʋlaɣ se pɩsa nɛ ɛkandɩyɩ ɛ-ñʋʋ yɔɔ nɛ koyindinaa tɔŋ ñɩma ɛtaakɔnɩ-ɩ kaɖɛ. Mbʋ ɖɔɖɔ fezuu taa you ŋgʋ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩlakɩ yɔ kɩ-taa, pɩpɔzʋʋ se ɖɩkandɩyɩ ɖa-maɣzɩm yɔɔ nɛ Sataŋ ɛtaalabɩ-ɖʋ kɩdɛkɛdɩm nabʋyʋ. Ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ wondu sakɩyɛ se ɛtakɩ-ɖʋ nɛ episi ɖa-maɣzɩm. Ɛzɩ ñɩɣtʋ hulaɣ kandɩyʋʋ sɔɔja ñʋʋ yɔɔ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ ɖe-lidaʋ kandɩyɩɣ ɖa-maɣzɩm yɔɔ se pɩsa nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛ siɣsiɣ Yehowa ɛsɩndaa.

9. Ye ɛyaa ɩfɛyɩnɩ lidaʋ yɔ, ɛbɛ lɩɣ pɩ-taa?

⁹ Wezuu maatɛŋ lidaʋ ŋgʋ ɖɩwɛna yɔ, kɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩkpakɩɣ lɩmaɣza nɛ lɔŋsɩnɖɛ. Ɛlɛ ye ɖe-lidaʋ ɛhɛwa nɛ ɖɩpaɣzɩ maɣzʋʋ mbʋ ɖe-liu wɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ ɖeke na yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɔɔ wezuu maatɛŋ lidaʋ kaɖʋwa yɔɔ. Iyele nɛ ɖɩna Krɩstʋ ñɩma mba paawɛ Kɔrɛntɩ yɔ pa-taa nabɛyɛ kɩɖaʋ. Pataatasɩ wɛnʋʋ tisuu sɩɖaa femtu lidaʋ ŋgʋ Ɛsɔ laba yɔ kɩ-yɔɔ. (1 Kɔr. 15:12) Pɔɔlɩ mawa se ɛyaa mba pɛfɛyɩnɩ lidaʋ yɔ, pacakɩ wezuu ɛzɩ pa-maɣmaɣ pe-liu wɛʋ yɔ. (1 Kɔr. 15:32) Sɔnɔ, ɛyaa sakɩyɛ mba pɛfɛyɩnɩ lidaʋ Ɛsɔ tamasɩ yɔɔ yɔ, palakɩ mbʋ payɩ papɩzɩɣ yɔ se panɩɩ leleŋ pe-wezuu caɣʋ taa lɛɛlɛɛyɔ. Ɛlɛ ɖa lɛ, ɖɩtaɣ liu tamasɩ nzɩ Yehowa laba pɩlɩɩnɩ cee wayɩ yɔɔ yɔ. Ðe-lidaʋ wɛ ɛzɩ ñɩɣtʋ hulaɣ yɔ nɛ kɩkandɩyɩɣ ɖa-maɣzɩm yɔɔ nɛ kɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtaamaɣzɩɣ ɖe-ɖeke ɖɔ-yɔɔ nɛ pɩkɔnɩ kaɖɛ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ.—1 Kɔr. 15:33, 34.

10. Ɛzɩma ɖe-lidaʋ kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ se ɖɩtaawɛɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda?

¹⁰ Pɩtasɩ lɛ, ɖe-lidaʋ pɩzɩɣ nɛ kɩkandɩyɩ ɖa-maɣzɩm yɔɔ se pɩsa nɛ ɖɩtaamaɣzɩ kpa se ɖɔ-tɔm ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛyɔɔdɩ se: ‘Maakaɣ wɛʋ mba pakaɣ caɣʋ wezuu maatɛŋ yɔ pa-taa kpa. Mantɩmʋna se mɛwɛɛ pa-taa. Maakaɣ pɩzʋʋ nɛ mala mbʋ Ɛsɔ sɔɔlaa se mala yɔ kpa.’ Tɔzɩ se Eliifaazɩ taakɛ laŋɩyɛ hɛzɩyʋ kɩbanʋ nɛ ɛɛsɔɔlaa se Yɔɔb ɛwɛɛnɩ lɩmaɣza ana. Eliifaazɩ yɔɔdaa se: «Ɛzɩma ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛ kele kele?» Pɩtasɩ lɛ, ɛyɔɔdɩ Ɛsɔ yɔɔ se: «Ɛɛtaɣ ɛ-ɛyaa kiɖeɖema tɩ-tɩŋa liu nɛ ɛsɔdaa mba fɛyɩ kele kele ɛ-ɛsɩndaa.» (Yɔɔb 15:14, 15) Pɩkɛ cɛtɩm kpem! Tɔzɩ se Sataŋ ñɩnɩɣna se ŋwɛɛnɩ lɩmaɣza ana. Ɛnawa se ye ŋha nʋmɔʋ nɛ lɩmaɣza ana awɛɛnɩ ɖoŋ ñɔ-yɔɔ yɔ ñe-lidaʋ kaɣ hɛʋ pazɩ pazɩ. Pʋyɔɔ lɛ, kizi cɛtɩm tɔm ndʋ, nɛ ŋka ña-lɩmaɣza Yehowa tamasɩ yɔɔ. Taapɩtɩ kpa se ɛsɔɔlaa se ŋcaɣ wezuu tam nɛ ɛkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋtalɩ kaɖʋwa ŋga.—1 Tim. 2:3, 4.

11. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖaŋɩɣ se ɖe-lidaʋ ɛla yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩwɛɛ suuɖu?

¹¹ Pɩfɛyɩ kɛlɛʋ paa ɛzɩmtaa se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ ɖe-lidaʋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖaŋɩɣ se Ɛsɔ ɛla ɛ-tamasɩ yɔɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩɖʋ suuɖu. Ɛlɛ Yehowa wɛ tam, nɛ ɛzɩma ɛnaɣ alɩwaatʋ yɔ pɩwɛ ndɩ nɛ ɛzɩma ɖa ɖɩnaɣ-tʋ yɔ. (2 Pɩy. 3:8, 9) Ɛkaɣ labʋ ɛ-tamaɣ yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛɖʋwa yɔ tɩ-yɔɔ, ɛlɛ pɩtɩla pɩɩkɛɣ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖaŋaa yɔ tɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋʋ suuɖu nɛ ɖɩɖaŋ se Ɛsɔ ɛla ɛ-tamasɩ yɔɔ yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ ɖe-lidaʋ?—Yak. 5:7, 8

12. Ɛzɩ Ebree mba 11:1, 6 yɔɔdʋʋ yɔ, nɔɔ kʋɖʋmaɣ ŋga wɛ lidaʋ nɛ tisuu pɛ-hɛkʋ taa?

¹² Ye ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñɔtʋʋnɩ Yehowa yɔ, ɖɩkaɣ cɛyɩsʋʋ ɖe-lidaʋ tam, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnʋ kaɣnɩ yebu nɛ mbʋ ɖɩtaɣ liu yɔ pɩla. Toovenim taa lɛ, Bibl wɩlɩɣ se pɩsa nɛ ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖitisi se Yehowa wɛɛ nɛ ‘ɛhɛyɩɣ mba pañɩnɩɣ-ɩ siŋŋ yɔ.’ (Kalɩ Ebree mba 11:1, 6.) Ye ɖitisiɣ se toovenim lɛ, Yehowa wɛɛ yɔ, ɖa-taa tɛŋ nɛ pɩkɩlɩ se tamasɩ nzɩ payɩ ɛlaba yɔ ɛkaɣ yebu nɛ sɩla. Iyele nɛ ɖɩna nʋmɔŋ  weyi ɩ-yɔɔ ɖeyi ɖeyi ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩcɛyɩsɩ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ nɛ pɩsa nɛ ɖe-lidaʋ cɛyɩsɩ tam yɔ.

13. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɔtɩnɩ Ɛsɔ?

¹³ Tɩmɩɣnɩ Yehowa nɛ ŋkalɩɣ ɛ-Tɔm. Paa ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna Yehowa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɔtɩnɩ-ɩ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋnɩ adɩma yɔɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ ɖɩtaɣ liu se ɛkaɣ-ɖʋ welisinuu. (Yer. 29:11, 12) Ye ɖɩkalɩɣ Bibl nɛ ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiwelisini Ɛsɔ. Caanaʋ taa ɛyaa mba pɔɖɔkɩ pe-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa yɔ ɛcɔnɩ pɔ-yɔɔ, nɛ ye ɖɩkalɩɣ pɔ-tɔm yɔ, ɖe-lidaʋ cɛyɩsɩɣ nɛ pɩkɩlɩ. Mbʋ payɩ pama Ɛsɔtɔm taa yɔ «pama-pʋ se pawɩlɩ-ɖʋ lɔŋ, se pɩsa nɛ pɩtɩŋnɩ ɖa-laŋɩyɛ ɖɔkʋʋ nɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ mbʋ pɩlɩnɩ Masɩ taa yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lidaʋ.»—Roma 15:4.

14. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩmaɣzɩ mbʋ Yehowa labɩ ɛyaa lalaa yɔ pɩ-yɔɔ?

¹⁴ Maɣzɩɣ ɛzɩma Yehowa labɩ ɛ-tamasɩ yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ. Maɣzɩ mbʋ Ɛsɔ kaalabɩ Abraham nɛ Saara yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Paakpadɩyɩ siŋŋ nɛ pataatasɩɣ pɩzʋʋ se pɛwɛɛnɩ piya. Paa mbʋ yɔ, Ɛsɔ labɩ-wɛ tamaɣ se pakaɣ wɛnʋʋ pɩɣa. (Kiɖe 18:10) Ɛzɩma Abraham laba? Bibl yɔɔdʋʋ se: ‘Ɛɛwɛnɩ tisuu se ɛkaɣ kɛʋ ajɛɛ sakɩyɛ caa.’ (Roma 4:18) Paa ɛyaa ɛsɩndaa lɛ pɩɩwɛ ɛzɩ lidaʋ nakʋyʋ tɩtasɩ wɛʋ yɔ, Abraham taa kaatɛma se Yehowa kaɣ labʋ ɛ-tamaɣ yɔɔ. Abalʋ siɣsiɣ tʋ ɛnʋ, e-lidaʋ tɩɖʋ lɩm. (Roma 4:19-21) Kɛdaɣ kanɛ nɛ kɔ-ɖɔndɩnaa pawɩlɩɣ-ɖʋ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu paa ɛzɩmtaa se ɛlakɩ ɛ-tamasɩ yɔɔ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ kɩlabɩm nabʋyʋ fɛyɩ yɔ.

15. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ Ɛsɔ labɩ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ?

¹⁵ Maɣzɩɣ mbʋ Yehowa labɩ-ŋ yɔ pɩ-yɔɔ. Tamasɩ nzɩ sɩwɛ Ɛsɔtɔm taa nɛ sɩtɛm labʋ yɔ, maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma sɩtɛm ña-maɣmaɣ wazʋʋ yɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Yesu labɩ-ŋ tamaɣ se ɛ-Caa  kaɣ cɔnʋʋ ñe-wezuu caɣʋ taa kɩcɛyɩm ɖeɖe. (Mat. 6:32, 33) Yesu labɩ-ŋ ɖɔɖɔ tamaɣ se ye ŋpɔzɩ Yehowa fezuu kiɖeɖeu yɔ ɛkaɣ-ŋ kʋ haʋ. (Luka 11:13) Yehowa labɩ tamasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmaɣzɩ tamasɩ lɛɛsɩ nzɩ Yehowa labɩ-ŋ nɛ ɛla ɛzɩ ɛɛyɔɔdʋʋ yɔ sɩ-yɔɔ. Sɩ-taa nasɩyɩ yɔ: Ɛlabɩ tamaɣ se ekpeɣ-ŋ, ɛhɛzɩɣ ña-laŋɩyɛ, nɛ ɛcalɩ-ŋ fezuu taa. (Mat. 6:14; 24:45; 2 Kɔr. 1:3) Ye ŋmaɣzɩɣ mbʋ Ɛsɔ tɛmɩ-ŋ labʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ŋ nɛ ŋwɛɛnɩ lidaʋ mbʋ ɛɖʋwa se ɛkaɣ-ŋ labʋ cee wayɩ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ.

16. Ɛbɛ yɔɔ lidaʋ kɛ kʋjɔʋ ŋgʋ kɩmʋ ñɩm siŋŋ yɔ?

¹⁶ Wezuu maatɛŋ lidaʋ lɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ nɛ kɩkɛ kʋjɔʋ ŋgʋ kɩmʋ ñɩm siŋŋ ɖɛ-ɛsɩndaa yɔ. Ðɩɖaŋ cee wayɩ kɩbaŋʋ kpam, nɛ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se pɩkaɣ labʋ mbʋ. Ðe-lidaʋ wɛ ɛzɩ mɛlɛ kolaɣ yɔ; kɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩɖɔkɩ ɖa-laŋa kala taa, ɖɩɖɔkɩ kpam nazɩm taa, halɩ pɩkpɛndɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩsɩ yɔ. Kɩlakɩ tʋmɩyɛ ɛzɩ ñɩɣtʋ hulaɣ yɔ nɛ kɩkandɩyɩɣ ɖa-maɣzɩm yɔɔ se pɩsa nɛ ɖɩpɩzɩ ɖikizi mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ nɛ ɖɩla mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ. Lidaʋ ŋgʋ kɩ-tɔm Bibl heyiɣ-ɖʋ yɔ, kɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩñɔtɩnɩ Ɛsɔ nɛ pɩkɩlɩ nɛ kɩwɩlɩɣ-ɖʋ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ siŋŋ. Ye ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩcɛyɩsɩɣ ɖe-lidaʋ yɔ, pɩwazɩɣ-ɖʋ siŋŋ.

17. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmɛyɩ amɛya ɖe-lidaʋ yɔɔ?

¹⁷ Takayaɣ ŋga apostoloo Pɔɔlɩ ma Roma mba yɔ ka-taa, eseɣti-wɛ nɛ ɛtɔ se: «Ɩmɛyɩ amɛya lidaʋ taa.» (Roma 12:12) Pɔɔlɩ pɩzaɣ se ɛmɛyɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-taa kaatɛma se ye ewobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ yɔ, ɛkaɣ hiɣu wezuu maatɛŋ ɛsɔdaa. Ða ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmɛyɩ ɖe-lidaʋ yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩɩpɩtɩɣ se Yehowa kaɣ labʋ ɛ-tamasɩ yɔɔ. Ɛzɩ Keɣa maɖʋ maʋ yɔ: «Koboyaɣ tʋ lɛ . . , weyi ɛtaɣ [Yehowa] ɛ-Ɛsɔ liu yɔ,  . . [Yehowa] Ɛsɔ ɛnʋ ɛɖɔkʋʋ tam e-toovenim.»—Keɣa 145:5, 6.