1. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖiluzi ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ?

PƖCƐYAA se ɖiluzi * ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛnʋ kɛnɩ ɖa-Lɩzɩyʋ. Pʋyɔɔ lɛ, ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛɖʋ e-wondu kɩlɩzɩtʋ paɣtʋ. (Natʋ 4:11) Ɛlɛ mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se ɖɩña Yehowa yɔ, mbʋ lɛ se ɛnʋ kɛnɩnɩ ɖiyiyu kɩbanʋ weyi ɛkpaɖaa yɔ. Kpaɣnɩ caanaʋ taa nɛ pɩtalɩ sɔnɔ, ɛyaa sakɩyɛ wɛɛ nɛ pɛkɛɣ ɖiyiyaa nɛ pɛwɛɣnɩ ɖoŋ nɛ wala ɛyaa lalaa yɔɔ. Ye ɖɩkpaɣ-wɛ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa yɔ, ɖɩnaɣ se Yehowa kɛ Ðiyiyu lɔŋsɩnɖʋ, nɛ ɛ-sɔɔlɩm nɛ ɛ-pʋtɔdɩyɛ naʋ kpaɖɩ lalaa payɩ.—Ejl. 34:6; Roma 16:27; 1 Yoh. 4:8.

2. Ɛzɩ Ebree mba 12:9-11 yɔɔdʋʋ yɔ, lɩmaɣza wena yɔɔ pɩcɛyaa se ɖiluzi ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ?

² Yehowa sɔɔlaa se ɖɩñamɩ-ɩ; kajalaɣ lɛ, pɩtɩkɛ se ɖiseɣ-i sɔɔndʋ; ɛlɛ ɖɩñaŋɩ-ɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩsɔɔlɩ-ɩ nɛ ɖɩkpakɩɣ-ɩ ɛzɩ ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ yɔ. Takayaɣ ŋga Pɔɔlɩ ma Ebree mba yɔ ka-taa, ɛlɩzɩ pɩ-taa se pɩcɛyaa se “ɖiluzi ɖa-tɩ faaa ɖe-fezuu taa wezuu Caa tɛɛ” mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛfalɩsɩɣ-ɖʋ “se pɩwazɩ-ɖʋ.”—Kalɩ Ebree mba 12:9-11.

3. (a) Ɛzɩma ɖɩwɩlɩɣ se ɖiluzuu ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ? (b) Tɔm pɔzʋʋ mbʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu?

³ Ðiluzuu ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ɖɩlakɩ ɖo-ɖoŋ ɖeɖe se ɖɩñamɩ-ɩ pɩtɩŋa pɩ-taa, nɛ ɛzɩma ɖɩlʋkɩnɩ lɩmaɣza wena ayeki se ɖɩsɔɔlɩ se ɖɩtaa ɖa-maɣmaɣ ɖɔ-lɔŋ liu yɔ. (Adu. 3:5) Ye ɖɩkpɛlɩkaa nɛ ɖɩtɩlɩ Yehowa wɛtʋ kɩbandʋ nɛ pɩkɩlɩ yɔ, pɩwɛɣ-ɖʋ kɛlɛʋ se ɖiluzi ɖa-tɩ ɛ-tɛɛ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩnaɣ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ mbʋ ɛlakɩ yɔ pɩtɩŋa  pɩ-taa. (Keɣa 144:9) Ye ɖɩkpɛlɩkaa nɛ ɖɩtɩlɩ Yehowa nɛ pɩkɩlɩ yɔ, ɖɩsɔɔlʋʋ-ɩ ɖɔɖɔ nɛ pɩkɩlɩ. Nɛ ye ɖɩsɔɔlɩ Yehowa yɔ, ɖɩɩɖaŋɩɣ se paɖʋ-ɖʋ paɣtʋ sakɩyɛ pɩlɩɩnɩ mbʋ ɖɩla nɛ mbʋ ɖɩtaala yɔ pɩ-yɔɔ. Ðɩñakɩ pana se ɖa-lɩmaɣza nɛ ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ yɔ, pɩwɛɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ mbʋ pɩwɛ ɖeu yɔ, nɛ ɖɩpaɖɩ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ. (Keɣa 96:10) Paa mbʋ yɔ, nabʋyʋ taa pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩña Yehowa. Ɛbɛ yɔɔ? Nɛ ɛbɛ ɛzʋtʋyaa, cajanaa nɛ ɖoonaa pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Ñʋʋdʋ Nehemiya; Wiyaʋ Daviid; nɛ Yesu ɖoo Maarɩɩ pa-kɩɖaŋ taa? Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩkaɣ cosuu tɔm pɔzʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ.

4-5. Ɛzɩ Roma mba 7:21-23 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ?

⁴ Lɩmaɣza wena a-yɔɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ yɔ, a-taa naɖɩyɛ lɛ se ɖa-tɩŋa payɩ ɖɩkɛ kɩwɛɛkɩm laɖaa nɛ ɖɩtɩtalɩ pilim. Pʋyɔɔ ɖɩɩñaŋ Ɛsɔ paa ɛzɩmtaa. Alɩwaatʋ ndʋ Aɖam nɛ Ɛva pamanɩ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ nɛ pɔtɔɔ tɩʋ piye nɖɩ pekizini-wɛ yɔ, pawɩlaa se pa-maɣmaɣ pasɩm mbʋ pɩwɛ ɖeu nɛ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ. (Kiɖe 3:22) Sɔnɔ ɖɔɖɔ, ɛyaa sakɩyɛ tɩsɔɔlɩ ɖɔm Yehowa paɣtʋ yɔɔ nɛ pa-maɣmaɣ palɩzɩɣ mbʋ pɩwɛ ɖeu nɛ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ.

⁵ Halɩ mba pasɩm Yehowa nɛ pɔsɔɔlɩ-ɩ yɔ, nabʋyʋ taa pɩpɩzɩɣ nɛ pɩlabɩ-wɛ kaɖɛ se poluzi pa-tɩ faaa ɛ-tɛɛ. Apostoloo Pɔɔlɩ kaakatɩ kaɖɛ wɛtʋ ndʋ. (Kalɩ Roma mba 7:21-23.) Ɛzɩ Pɔɔlɩ yɔ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩla mbʋ pɩwɛ ɖeu Yehowa ɛsɩndaa yɔ. Ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩlʋbɩnɩ lɩmaɣza wena ahɔŋ-ɖʋ se ɖɩla kɩdɛkɛdɩm yɔ tam.

6-7. Lɩmaɣzɩyɛ naalɛ ñɩnɖɛ nɖɩ yɔɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

⁶ Lɩmaɣzɩyɛ lɛɛɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ yɔ, nɖɩ lɛ se ɛyaa mba pɛ-hɛkʋ taa ɖɩcaɣaa nɛ ɖɩpaɣlɩ yɔ, pɔ-sɔnzɩ nɛ pa-lɩmaɣza wɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. Ɛyaa sakɩyɛ heyiɣ-ɖʋ tɔm ndʋ tɩkaɖɩɣnɩ Yehowa sɔɔlɩm yɔ. Pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩlʋ paa ɛzɩmtaa nɛ pɩsa nɛ ɛyaa mba, pa-lɩmaɣza ɩtaawɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ.

⁷ Lona sakɩyɛ taa, ɖoŋ ɖoŋ lɛ, pañɩkɩɣ piya evelisi yɔɔ se sɩka ñʋʋ nɛ liidiye ñɩnʋʋ. Payaɣ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Mary * nɛ ɛɛkatɩ wɛtʋ ndʋ. Ɛɛlabɩ sukuli sɔsɔʋ nakʋyʋ ɛ-ɛjaɖɛ taa pʋcɔ nɛ ɛkpɛlɩkɩ nɛ ɛtɩlɩ Yehowa. Mary hɔʋ taa ñɩma ñɩɣ ɛ-yɔɔ se ɛñɩnɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɛhɛyɩ-ɩ liidiye sakɩyɛ nɛ ɖiyeki se paha-ɩ ñamtʋ yɔ. Ɛ-maɣmaɣ ɛɛsɔɔlɩ mbʋ ɖɔɖɔ. Paa mbʋ yɔ, ɛkɔm ɛkpɛlɩkɩ nɛ ɛtɩlɩ Yehowa nɛ ɛsɔɔlɩ-ɩ lɛ, ɛlɛɣzɩ ɛ-kaɖʋsɩ. Ɛlɛ pɩtaawɛɛ kɛlɛʋ paa ɛzɩmtaa. Ɛyɔɔdaa se: “Nabʋyʋ taa mehikiɣ wala se mala tʋma sɔsɔna wena ayeki se mehiɣ liidiye sakɩyɛ yɔ ɛlɛ aahaɣ-m nʋmɔʋ se mɛnsɛɛ Yehowa ɛzɩ malakʋʋ lɛɛlɛɛyɔ yɔ. Mba pɛ-hɛkʋ taa mancaɣaa nɛ manpaɣlɩ yɔ, pa-lɩmaɣza wɛnɩ ɖoŋ mɔ-yɔɔ, pʋyɔɔ pɩwɛ-m kaɖɛ halɩ nɛ sɔnɔ se menkizi tʋma ana. Pɩwɛɛ se mentendi Yehowa se ɛsɩnɩ-m nɛ pɩtaahɔmɩ-m se mentisi nɛ mala tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiposi-m nɛ ɛ-sɛtʋ yɔ.”—Mat. 6:24.

8. Ɛbɛ tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ lɛɛlɛɛyɔ?

⁸ Ɛzɩ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ye ɖiluzuu ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ yɔ, ɖa pɩwazɩɣ. Ɛlɛ lɩmaɣzɩyɛ lɛɛɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se mba pɛwɛnɩ wala naayɛ ɛzɩ ɛzʋtʋyaa, cajanaa nɛ ɖoonaa mbʋ yɔ, pɔɖɔ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ yɔ, nɖɩ lɛ se pɛwɛnɩ waɖɛ se pasɩnɩ ɛyaa lalaa. Iyele nɛ ɖɩyɔɔdɩ Bibl taa kɩɖaŋ nɩɩyɩ tɔm. Kɩɖaŋ ɩnɩ ɩwɩlɩɣ-ɖʋ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ wala wena ɖɩwɛna yɔ nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa yɔ.

9. Kala wena Nehemiya kataa?

⁹ Yehowa ɖʋ ɛzʋtʋyaa tʋmɩyɛ sɔsɔɖɛ se peɖiyi ɛ-samaɣ. (1 Pɩy. 5:2) Ɛzʋtʋyaa pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ ɛzɩma Nehemiya cɔnɩ Yehowa samaɣ yɔɔ yɔ pɩ-taa. Nehemiya kaawɛnɩ waɖɛ sɔsɔɖɛ se ɛkɛ Yuuda egeetiye ñʋʋdʋ. (Neh. 1:11; 2:7, 8; 5:14) Maɣzɩ kala wena Nehemiya kataa yɔ a-taa naayɛ yɔɔ nɛ ŋna. Ɛyʋsaa se samaɣ pisi templo. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, kaalakɩ haɖɛ se pɩsɩnɩ Leevi pɩyalaa ɛzɩ Paɣtʋ pɔzʋʋ yɔ. Yuuda ñɩma wɛɛ nɛ pamaɣnɩ Sabaatɩ paɣtʋ yɔɔ nɛ abalaa nabɛyɛ ñakpaɣ ajɛɛ lɛɛna taa halaa. Pɩwɛɛ se Ñʋʋdʋ Nehemiya ɛcɔnɩ kaɖɛ wɛtʋ ndʋ ti-ɖeɖe.—Neh. 13:4-30.

10. Ɛzɩma Nehemiya cɔnɩ kala wena ɛkataa yɔ a-ɖeɖe?

¹⁰ Nehemiya tɩtɩŋnɩ waɖɛ nɖɩ ɛwɛna yɔ ɖɩ-yɔɔ se ɛñɩɣ Ɛsɔ samaɣ yɔɔ nɛ kala ɛ-maɣmaɣ ɛ-sɔɔlɩm. Ɛlɛ ɛtɩmnɩ Yehowa nɛ ɛ-laŋɩyɛ pilim nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ɩ. Nɛ ɛkpɛlɩkɩ ɖɔɖɔ samaɣ Yehowa Paɣtʋ. (Neh. 1:4-10; 13:1-3) Nehemiya luzi ɛ-tɩ ɖɔɖɔ nɛ halɩ ɛsɩnɩ samaɣ nɛ paɖaɣnɩ maʋ Yeruzalɛm kolonzi.—Neh. 4:15.

11. Ɛzɩ 1 Tesalooniiki mba 2:7, 8 yɔɔdʋʋ yɔ, lɩmaɣza wena pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa ɩwɛɛnɩ ɛgbɛyɛ taa ñɩma yɔɔ?

¹¹ Pʋtɔma, ɛzʋtʋyaa ɩɩkaɣ katʋʋ kala wena ɖeyi ɖeyi Nehemiya kataa yɔ, ɛlɛ papɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩnɩ-ɩ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa. Palakɩ tʋma sɔsɔna se pɩwazɩ po-koobiya. Nɛ paamaɣzɩɣ se wala wena pɛwɛna yɔ a-yɔɔ lɛ, pakɩlɩ lalaa. Ɛlɛ pawɩlɩɣ po-koobiya sɔɔlɩm. (Kalɩ 1 Tesalooniiki mba 2:7, 8.) Pɛwɛnɩ tɩ luzuu nɛ pɔsɔɔlɩ po-koobiya; pʋyɔɔ lɛ, pɔyɔɔdʋʋnɩ-wɛ nɛ nɔɔ kɩbaŋa. Andrew kɛʋ ɛzʋtʋyʋ yɔ, pɩlakɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Mayʋsaa se sakɩyɛ taa lɛ, koobiya tisiɣ nɛ pamʋʋ ɛzʋtʋyaa lɔŋ tasʋʋ ye paba ɩwɩlɩɣ se pɛkɛ pa-taabalaa nɛ pɔyɔɔdʋʋnɩ-wɛ nɛ nɔɔ kɩbaŋa yɔ. Wɛtʋ ndʋ tiseɣtiɣ koobiya se pa nɛ ɛzʋtʋyaa pala tʋmɩyɛ nɔɔ  kʋɖʋmaɣ taa.” Tony ɖɔɖɔ kɛʋ ɛzʋtʋyʋ yɔ, pɩlakɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Mañakɩ pana se mɔnɖɔ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩwɛ Filiipi mba 2:3 taa yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ paa ɛzɩmtaa lɛ, mañakɩ pana se mankpaɣ lalaa se pakɩlɩ-m. Pɩsɩɣnɩ-m se mantaañɩɣ lalaa yɔɔ se pala mɔn-sɔɔlɩm.”

12. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɛzʋtʋyaa ɩwɛɛnɩ tɩ luzuu?

¹² Pɩwɛɛ se ɛzʋtʋyaa iluzi pa-tɩ ɛzɩ Yehowa yɔ. Paa Yehowa ɛkɛnɩ kedeŋa kpeekpe Wiyaʋ yɔ, “eluzuu ɛ-ɛsa” nɛ ɛkʋsʋʋ “ɛjam puuyuu taa.” (Keɣa 17:36; 112:6, 7) Ɛlɛ Yehowa paɖɩɣ mba pamaɣzɩɣ se pakɩlɩ lalaa nɛ pakpazɩɣ pa-tɩ yɔ.—Adu. 16:5.

13. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɛzʋtʋyʋ ‘ɛɖɔkɩ ɛ-nzʋlʋmɩyɛ’?

¹³ Ɛzʋtʋyʋ weyi eluzuu ɛ-tɩ Yehowa tɛɛ yɔ, pɩwɛɛ se ‘ɛɖɔkɩ ɛ-nzʋlʋmɩyɛ.’ Ye ɛɛlakɩ mbʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɩ kaɖɛ se ɛyɔɔdɩnɩ nɔɔyʋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa ye ɛlɛ ɛɛñaŋɩ-ɩ yɔ. (Yak. 1:26; Gal. 5:14, 15) Andrew weyi ɛ-tɔm ɖɩyɔɔdaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ɛtɔm se: “Nabʋyʋ taa, ye pɩlakɩ-m ɛzɩ koobu nɔɔyʋ ɛɛñaŋɩ-m yɔ, pɩwɛ-m kaɖɛ ɖɔɖɔ se mɔyɔɔdɩnɩ-ɩ nɛ nɔɔ kɩbaŋa. Paa mbʋ yɔ, mamaɣzɩ Bibl taa abalaa siɣsiɣ ñɩma nabɛyɛ kɩɖaŋ yɔɔ, nɛ mbʋ sɩnɩnɩ-m se mana se pɩcɛyaa se mɛwɛɛnɩ tɩ luzuu nɛ hɛɛɛ wɛtʋ.” Ɛzʋtʋyaa wɩlɩɣ se poluzuu pa-tɩ Yehowa tɛɛ pɩtɩŋnɩ ɛzɩma pɔyɔɔdʋʋnɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya nɛ ɛzʋtʋyaa lalaa nɛ sɔɔlɩm nɛ nɔɔ kɩbaŋa yɔ pɩ-yɔɔ.—Kol. 4:6.

14. (a) Tʋmɩyɛ nɖɩ Yehowa ɖʋ cajanaa? (b) Nɛ ɛzɩma ɛsɔɔlaa se palabɩ-ɖɩ?

¹⁴ Yehowa ɖʋ caja tʋmɩyɛ se ɛkɛ hɔʋ ñʋʋdʋ, nɛ Ɛsɔ sɔɔlaa se ɛfalɩsɩ e-piya nɛ ɛsɩɣzɩ-sɩ lɔŋ. (1 Kɔr. 11:3; Efɛz. 6:4) Ɛlɛ cajanaa waɖɛ wɛnɩ kamaɣ. Yehowa cɔlɔ hɔŋ lɩnaa nɛ pʋyɔɔ lɛ, cajanaa kaɣ-ɩ labʋ akɔnta ɛzɩma pɔcɔnɩ pɔ-hɔŋ yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ. (Efɛz. 3:14, 15) Cajanaa wɩlɩɣ se poluzuu pa-tɩ Yehowa tɛɛ ye palakɩnɩ waɖɛ nɖɩ pɛwɛna yɔ tʋmɩyɛ se pɩkɛdɩnɩ Ɛsɔ yɔ. Wiyaʋ Daviid wezuu caɣʋ pɩzɩɣ nɛ kɩkpɛlɩkɩ-wɛ lɔŋ sakɩyɛ.

15. Ɛbɛ yɔɔ Wiyaʋ Daviid kɛ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ cajanaa pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩna yɔ?

¹⁵ Pɩtasɩnɩ se Yehowa ha Daviid waɖɛ se ɛkɛ ɛ-hɔʋ ñʋʋdʋ lɛ, ɛha-ɩ waɖɛ ɖɔɖɔ se ɛkɛ Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ kpeekpe ñʋʋdʋ. Daviid kaakɛ wiyaʋ; ye mbʋ ɛɛwɛnɩ ɖoŋ sakɩyɛ. Nabʋyʋ taa, ɛtɩlabɩnɩ e-ɖoŋ ɛnɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ nɛ ɛla kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm. (2 Sam. 11:14, 15) Ɛlɛ ɛwɩlaa se eluzuu ɛ-tɩ Yehowa tɛɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ etisaa nɛ pasɩɣzɩ-ɩ lɔŋ. Ekuli ɛ-laŋɩyɛ nɛ eheyi Yehowa ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ adɩma taa. Nɛ ɛñaɣ pana se ɛɖɔ Yehowa lɔŋ tasʋʋ yɔɔ. (Keɣa 50:3-6) Ɛwɩlaa se ɛwɛnɩ tɩ luzuu siŋŋ mbʋ  pʋyɔɔ yɔ pɩtasɩna se ɛmʋ abalaa lɔŋ tasʋʋ kɩbam lɛ, ɛmʋ ɖɔɖɔ halaa ñɩŋ. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Daviid kpɛlɩkɩ lɔŋ kɩwɛɛkɩm mbʋ ɛlaba yɔ pɩ-taa nɛ ɛka ñʋʋ nɛ Yehowa sɛtʋ e-wezuu caɣʋ taa.

16. Lɔŋ weyi cajanaa pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Daviid cɔlɔ?

¹⁶ Iyele nɛ ɖɩna lɔŋ weyi cajanaa pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Wiyaʋ Daviid cɔlɔ yɔ, ɩ-taa nɩɩyɩ: Ɩtaatɩŋnɩ wala wena Yehowa ha-mɩ yɔ a-yɔɔ nɛ ɩla kɩwɛɛkɩm. Ye picoɖi-mɩ yɔ, itisi se picoɖi-mɩ nɛ ɩmʋ lɔŋ weyi lalaa tɩŋɩɣnɩ Bibl yɔɔ nɛ patasɩɣ-mɩ yɔ. Ye ɩlakɩ mbʋ yɔ, mɩ-hɔʋ taa ñɩma kaɣ-mɩ ñam tɩ luzuu mbʋ ɩwɛna yɔ pɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ mɩ nɛ mɩ-hɔʋ taa ñɩma ɩlakɩ adɩma yɔ, iheyi Yehowa mbʋ pɩwɛ ɖooo mɩ-laŋa taa yɔ, piyeki nɛ mɩ-hɔʋ taa ñɩma na ɛzɩma ɩsɔɔlɩ siŋŋ se Yehowa ɛsɩnɩ-mɩ nɛ eɖiyi-mɩ yɔ. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, iyele nɛ Yehowa sɛtʋ tɔm kɩlɩnɩ cɛyʋʋ mi-wezuu caɣʋ taa. (Wp. 6:6-9) Kʋjɔŋ kɩbaŋ weyi ɩpɩzɩɣ nɛ ɩla mɩ-hɔʋ taa ñɩma yɔ, ɩ-taa lɛɛkʋ lɛ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ ɩhaɣ yɔ.

17. Tʋmɩyɛ nɖɩ Yehowa ɖʋ ɖoonaa?

¹⁷ Yehowa ɖʋ paa ɖoyo weyi tʋmɩyɛ kɩcɛyɩyɛ naɖɩyɛ hɔʋ taa, nɛ ɛha-ɩ ɖɔɖɔ wala naayɛ e-piya yɔɔ. (Adu. 6:20) Mbʋ ɖoyo lakɩ, nɛ tɔm ndʋ ɛyɔɔdʋʋ yɔ, tɩpɩzɩɣ nɛ tɩwɛɛnɩ ɖoŋ e-piya yɔɔ si-wezuu caɣʋ kpeekpe taa. (Adu. 22:6) Iyele nɛ ɖɩna mbʋ ɖoonaa pɩzɩɣ nɛ pɛkpɛlɩkɩ Yesu ɖoo Maarɩɩ cɔlɔ yɔ.

18-19. Ɛbɛ Maarɩɩ kɩɖaʋ pɩzɩɣ nɛ kɩkpɛlɩkɩ ɖoonaa?

¹⁸ Maarɩɩ kaasɩm Masɩ camɩyɛ siŋŋ. Ɛñaŋaɣ Yehowa camɩyɛ, nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ kaawɛ ɛ nɛ ɩ pɛ-hɛkʋ taa. Ɛɛsɔɔlɩ faaa se ɛɖɔ nʋmɔʋ ŋgʋ Yehowa wɩlɩɣ-ɩ yɔ kɩ-taa, paa piyekaɣ se e-wezuu caɣʋ ɛlɛɣzɩ yɔ.—Luka 1:35-38, 46-55.

¹⁹ Ðoonaa, ɩpɩzɩɣ nɛ ɩmaɣzɩnɩ Maarɩɩ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ taa. Ɛzɩma tɩyɛ? Kajalaɣ lɛ, ɩtɩŋnɩ mɩ-tɩ yɔɔ kpɛlɩkʋʋ nɛ adɩma wena ɩlakɩ mi-ɖeke yɔ a-yɔɔ nɛ iyele nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ mɩ nɛ Yehowa mɩ-hɛkʋ taa. Nabʋlɛ lɛ, ɩsɔɔlɩ faaa se ɩla lɛɣzɩtʋ mi-wezuu caɣʋ taa nɛ pɩkɛdɩnɩ Yehowa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩtɩla lʋlɩyaa mba pɔcɔnɩ mɩ-yɔɔ yɔ, pɩwɩzaɣ-wɛ lɛɛ lɛɛ nɛ poholuu pe-piya yɔɔ. Ye mbʋ yɔ, pɩtɩla ɩwɛɛ nɛ ɩpaɣlɩɣ lɛ, ɩmaɣzɩ se pɩkɛnɩ nʋmɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛtɩŋna nɛ ɛcɔnɩ piya yɔɔ yɔ. Halɩ ɩkpɛlɩkɩ ɛzɩma Yehowa sɔɔlaa se ɩcɔnɩ mi-piya yɔɔ nɛ pɩtɛ lɛ, pɩtɩla pɩwɛ-mɩ kaɖɛ se ɩwɛɛnɩ suuɖu nɛ itaaholi mi-piya yɔɔ kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩnɩ-mɩ nɛ sɩɩñaŋ-mɩ yɔ. (Efɛz. 4:31) Alɩwaatʋ ndʋ, tɩ-taa ɖeyi ɖeyi pɩkɩlɩ cɛyʋʋ se ɩpɔzɩ Yehowa sɩnʋʋ adɩma  taa. Payaɣ ɖoyo nɔɔyʋ se Lydia. Ɛyɔɔdaa se: “Nabʋyʋ taa, pɩwɛɛ se mantɩmɩ siŋŋ nɛ pɩsa nɛ mantaayɔɔdɩnɩ pana alɩwaatʋ ndʋ man-pɩyalʋ ɛɛñaŋɩ-m yɔ. Halɩ nabʋyʋ taa, manpaɣzɩɣ tɔm natʋyʋ yɔɔdʋʋ lɛ, mɛnsɛtɩ-tʋ hɛkʋ taa nɛ mantɩmnɩ Yehowa me-liu tɛɛ se ɛsɩnɩ-m. Adɩma hɛzɩɣ ma-laŋɩyɛ.”—Keɣa 36:5.

20. (a) Kaɖɛ nɖɩ ɖoonaa nabɛyɛ katɩɣ? (b) Nɛ ɛzɩma papɩzɩɣ nɛ pawabɩ-ɖɩ?

²⁰ Kaɖɛ lɛɛɖɛ nɖɩ ɖoonaa nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pakatɩ yɔ, nɖɩ lɛ se pɩwɛ-wɛ kaɖɛ se pawɩlɩ pe-piya se pɔsɔɔlɩ-sɩ. (Tiiti 2:3, 4) Pa-taa nabɛyɛ paɣlɩ hɔŋ weyi ɩ-taa taabalɩyɛ kɩbanɖɛ taawɛɛ lʋlɩyaa nɛ pe-piya pɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ye wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ŋpaɣlaa yɔ, taala ɛzɩ ña-lʋlɩyaa kaalabʋ yɔ. Ðoyo weyi eluzuu ɛ-tɩ Yehowa tɛɛ yɔ, pɩtɩla pɩwɛɛ se ɛkpɛlɩkɩ ɛzɩma ɛwɩlɩ e-piya sɔɔlɩm yɔ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɩ kaɖɛ se ɛlɛɣzɩ ɛ-lɩmaɣza, ɛzɩma pɩlakɩ-ɩ yɔ nɛ ɛ-lakasɩ. Ɛlɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛla lɛɣzɩtʋ ndʋ nɛ pɩwazɩ ɛ nɛ ɛ-hɔʋ taa ñɩma.

21-22. Ɛzɩ Izaayii 65:13, 14 yɔɔdʋʋ yɔ, ye ɖiluzuu ɖa-tɩ Yehowa tɛɛ yɔ, wazasɩ nzɩ ɖihikiɣ?

²¹ Wiyaʋ Daviid kaasɩm wazasɩ nzɩ ɛyʋ hikiɣ, ye eluzuu ɛ-tɩ Yehowa tɛɛ yɔ. Ɛmawa se: “[Yehowa] paɣtʋ wɛ siɣsiɣ, tɩkɛ laŋɩyɛ leleŋ; [Yehowa] paɣtʋ wɛ kele kele, tikuluu ɛsa. Mbʋ yebina nɛ ña-lɩmɖʋyʋ kam-tʋ nɛ ñʋʋ, tɩ-ɖɔkʋʋ wɛ-ɩ kɛzɛɣa pɩŋŋ.” (Keɣa 18:9, 12) Sɔnɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩna se tʋkaɣ nakɛyɛ wɛ mba poluzuu pa-tɩ Yehowa tɛɛ nɛ mba paalakɩnɩ tʋmɩyɛ lɔŋ weyi ɛtasɩɣ-ɖʋ nɛ sɔɔlɩm yɔ pɛ-hɛkʋ taa. Mba poluzuu pa-tɩ Yehowa tɛɛ yɔ, pakaɣ “ñɔkʋʋ nɛ pa-laŋɩyɛ taa nɛ leleŋ.”—Kalɩ Izaayii 65:13, 14.

²² Alɩwaatʋ ndʋ ɛzʋtʋyaa, cajanaa nɛ ɖoonaa luzuu pa-tɩ faaa Yehowa tɛɛ yɔ, pe-wezuu caɣʋ ñɔɔzʋʋ, pɔ-hɔŋ taa ñɩma wɛɣ taa leleŋ taa, nɛ ɛgbɛyɛ kpeekpe wɛɣ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, piyeki nɛ Yehowa taa la leleŋ. (Adu. 27:11) Pɩkɛ wazaɣ sɔsɔɔ ŋga ka-wayɩ fɛyɩ yɔ!