1-2. Ɛbɛ yɔɔ Yehowa lɩzɩ-ɖʋ se alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ lalaa kʋjɔŋ yɔ, ɖihiɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ?

 YEHOWA lɩzɩ ɛyaa lɛ, ɛlabɩ-wɛ se pehiɣ taa leleŋ haʋ taa nɛ pɩkɩlɩ mʋʋ taa. (Tʋma 20:35) Ɛzɩ pɩwɩlɩɣ se alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ lakɩ-ɖʋ kʋjɔʋ nakʋyʋ yɔ, ɖiihikiɣ taa leleŋ na? Aayɩ. Ða-tɩŋa ɖa-taa lakɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ palakɩ-ɖʋ kʋjɔʋ nakʋyʋ yɔ. Paa mbʋ yɔ, ɖa-taa lakɩ leleŋ nɛ pɩkɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ nɔɔyʋ kʋjɔʋ yɔ. Nɛ toovenim taa lɛ, pɩwɛ ɖeu se Yehowa ma-ɖʋ mbʋ. Ɛbɛ yɔɔ?

² Yehowa lɩzɩ-ɖʋ mbʋ se ɖa-maɣmaɣ ɖɩla nabʋyʋ nɛ ɖihiɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖihiɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñɩnɩɣ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩla ɛyaa lalaa kʋjɔŋ yɔ. Pɩwɛ ɖeu kpem se Yehowa ma-ɖʋ mbʋ.—Keɣ. 139:14.

3. Ɛbɛ yɔɔ papɩzɩɣ nɛ payaa Yehowa se «Ɛsɔ koboyaɣ tʋ»?

³ Bibl heyiɣ-ɖʋ se haʋ kɔŋnɩ koboyaɣ, pʋyɔɔ pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se kɩya Yehowa se «Ɛsɔ koboyaɣ tʋ.» (1 Tim. 1:11) Ɛnʋ calɩnɩ ɛyaa labʋ kʋjɔʋ nɛ nɔɔyʋ ɛɛlakɩ kʋjɔʋ nɛ pɩtalɩ-ɩ. Pɔɔlɩ yɔɔdaa se: «Ɛ-yɔɔ ɖɩwɛ wezuu nɛ ɖiciɣdiɣ nɛ ɖɩwɛɛ.» (Tʋma 17:28) Toovenim taa lɛ, Yehowa cɔlɔ «paa kʋjɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ nɛ paa haɖɛ pilim ñɩnɖɛ nɖɩ lɛ» ɖɩlɩɣna.—Yak. 1:17.

4. Ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖihiɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ?

⁴ Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖa-tɩŋa payɩ ɖɩsɔɔlaa se ɖihiɣ taa leleŋ weyi haʋ kɔŋna yɔ nɛ pɩkɩlɩ. Ye ɖɩmaɣzɩɣnɩ Yehowa kʋjɔʋ labʋ lɩmaɣza yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖihiɣ taa leleŋ ɛnɩ. (Efɛz. 5:1) Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ Yehowa ha-ɖʋ kʋjɔʋ labʋ hɔɔlʋʋ taa yɔ, nɛ ɖɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla ye pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ lalaa fɛyɩnɩ ɛsɩmɩyɛ mbʋ ɖɩlakɩ-wɛ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ. Pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ ɛyaa lalaa kʋjɔŋ nɛ ɖihiɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ.

 MAƔZƖNƖ YEHOWA KƲJƆƲ LABƲ LƖMAƔZA

5. Tomnaɣ yɔɔ wondu ndʋ Yehowa haɣ-ɖʋ?

⁵ Hɔɔlɩŋ weyi taa Yehowa wɩlaa se ɛkɛ kʋjɔʋ tʋ? Iyele nɛ ɖɩna kɩɖaŋ nɩɩyɩ. Yehowa haɣ-ɖʋ tomnaɣ yɔɔ wondu. Pʋtɔma yɔ, ɖɩfɛyɩnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu sakɩyɛ paa ɛzɩmtaa, ɛlɛ Yehowa haɣ ɖa-taa sakɩyɛ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ. Ɛsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩwɛɛnɩ tɔɔnaɣ, wondu kususutu nɛ ɖɩzʋyɛ. (Keɣ. 4:8; Mat. 6:​31-33; 1 Tim. 6:​6-8) Ɛzɩ Yehowa cɔŋnɩ ɖo-tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkɛnɩ-ɩ kɩjɛyʋʋ se ɛla mbʋ? Aayɩ! Ye mbʋ, ɛbɛ yɔɔ Yehowa cɔŋnɩ ɖo-tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe yɔ?

6. Lɔŋ weyi ɖɩkpɛlɩkɩɣ Maatiyee 6:​25, 26 taa?

⁶ Tobi lɛ, Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ; pʋyɔɔ ɛcɔŋnɩ ɖo-tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe. Iyele nɛ ɖɩna tɔm ndʋ Yesu yɔɔdɩ Maatiyee 6:​25, 26 taa yɔ. (Kalɩ Maatiyee 6:​25, 26.) Yesu labɩnɩ tʋmɩyɛ wondu kɩlɩzɩtʋ taa kɩɖaŋ nɩɩyɩ. Ɛkpaɣ sumasɩ kɩɖaʋ nɛ ɛyɔɔdɩ se: «Siiɖuu ɖomaɣ yaa sɩɩkʋŋ yaa siisuu tɔɔnaɣ kpou taa.» Ɛlɛ na tɔm ndʋ ɛyɔɔdɩ pʋwayɩ yɔ: «Mɩ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ ɛcalɩɣ-sɩ.» Pʋwayɩ lɛ, ɛpɔzɩ tɔm tʋnɛ: «Ɩfɛyɩ wazaɣ nɛ pɩkpaɖɩ-sɩ yaa we?» Lɔŋ weyi Yesu ñɩnɩɣ se ɖɩkpɛlɩkɩ? Yehowa ɛsɩndaa lɛ, ɛ-sɛyaa mʋ ñɩm siŋŋ nɛ pɩkpaɖɩ kpɩna. Ye Yehowa ɛcɔŋnɩ kpɩna kɩcɛyɩm ɖeɖe yɔ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ɛkaɣ cɔnʋʋ ɖa-kɩcɛyɩm ɖeɖe ɖɔɖɔ. Ɛzɩ caja nɔɔyʋ cɔŋnʋʋ ɛ-hɔʋ taa mba yɔɔ yɔ, Yehowa cɔŋnɩ ɛ-hɔʋ taa mba yɔɔ nɛ sɔɔlɩm.—Keɣ. 145:16; Mat. 6:32.

7. Nʋmɔʋ ŋgʋ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa kʋjɔʋ labʋ lɩmaɣza? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁷ Ɛzɩ Yehowa yɔ, ɖa ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se sɔɔlɩm etuyi-ɖʋ nɛ ɖɩha ɛyaa lalaa mbʋ pɩpɔzʋʋ-wɛ yɔ. Ŋsɩm koobu nɔɔyʋ nɛ pɩpɔzʋʋ-ɩ tɔɔnaɣ yaa wondu kususutu na? Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ ñɔ-yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɩ nɛ ɛcɔnɩ ɛ-kɩcɛyɩm mbʋ pi-ɖeɖe. Pasɩm Yehowa sɛyaa se pasɩɣnɩ po-koobiya lɛɛ lɛɛ alɩwaatʋ ndʋ asɛyɩŋ lakɩ yɔ. Ðɩna kɩɖaʋ nakʋyʋ. COVID-19 kʋdɔŋ alɩwaatʋ taa, koobiya ha tɔɔnasɩ, wondu kususutu nɛ wondu lɛɛtʋ se pɩsɩnɩ mba paawɛ kɩcɛyɩm taa yɔ. Koobiya sakɩyɛ labɩ ɖɔɖɔ sɔɔlɩm haɖɛ se pɩsɩnɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ. Pɩsɩnaa nɛ paɖʋ nesi koobiya mba asɛyɩŋ talɩ-wɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ. Koobiya mba paɖʋ lalaa nesi yɔ, pɔɖɔm tɔm ndʋ tɩwɛ Ebree mba 13:16 taa yɔ tɩ-yɔɔ. Pɔyɔɔdɩ peeɖe se: «Ɩtaasɔɔ kɩbandʋ labʋ yɔɔ, ɩha lalaa mbʋ ɩwɛna yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ kɩlaŋ ɛnɩ ɩkɛdɩɣnɩnɩ Ɛsɔ siŋŋ.»

8. Hɔɔlɩŋ weyi taa Yehowa haɣ-ɖʋ ɖoŋ? (Filiipi mba 2:13)

⁸ Yehowa haɣ-ɖʋ ɖoŋ. Yehowa ɖoŋ fɛyɩ  kamaɣ, nɛ ɛhaɣ ɖoŋ ɛnɩ ɛ-sɛyaa siɣsiɣ tɩnaa nɛ taa leleŋ. (Kalɩ Filiipi mba 2:13.) Wiɖiyi ŋtɛm tɩmnʋʋ Yehowa se ɛha-ŋ ɖoŋ nɛ ŋkaɖɩnɩ takɩm yaa ŋɖɔkɩ ña-laŋɩyɛ kʋñɔŋ nakʋyʋ taa? Pʋtɔma ɖɔɖɔ yɔ, ŋtɩmnɩ Yehowa se ɛha-ŋ ɖoŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ŋ yɔ nɛ ŋla ñe-evemiye taa tʋma. Alɩwaatʋ ndʋ Yehowa cosi ña-adɩma ana a-yɔɔ yɔ, pʋtɔma ña-lɩmaɣza labɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ apostoloo Pɔɔlɩ ñɩna. Ɛmawa se: «Pɩtɩŋa payɩ pɩ-taa lɛ, mɛwɛnɩ ɖoŋ pɩtɩŋnɩ weyi ɛhaɣ-m ɖoŋ yɔ ɛ-yɔɔ.»—Filp. 4:13.

9. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ ɖo-ɖoŋ nɛ ɖɩsɩnɩ ɛyaa lalaa? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

⁹ Ðɩfɛyɩnɩ ɖoŋ weyi ɛfɛyɩ kamaɣ ɛzɩ Yehowa ñɩŋ yɔ, nɛ ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩha ɛyaa lalaa ɖoŋ ɛzɩ Yehowa yɔ. Ɛlɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa nɛ ɖɩlabɩnɩ ɖo-ɖoŋ tʋmɩyɛ nɛ ɖɩsɩnɩ ɛyaa lalaa. Ðɩna kɩɖaŋ nɩɩyɩ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ koobiya mba pakpadɩyaa yaa pɛkɛ kʋdɔndɩnaa yɔ tʋma naayɛ labʋ pa-ɖɩsɩ taa yaa ɖiwolo ɖɩyabɩ-wɛ wondu. Ye ɖɛ-wɛtʋ ɛhaɣ-ɖʋ nʋmɔʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩha ɖa-tɩ faaa nɛ ɖɩɖʋ nesi Kewiyaɣ kpaaŋ taa ñɔɔzʋʋ tʋmɩyɛ. Ye ɖɩlakɩnɩ ɖo-ɖoŋ tʋmɩyɛ hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-taa yɔ, pɩkaɣ wazʋʋ ɖo-koobiya siŋŋ.

10. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkpazɩ ɛyaa lalaa ɖoŋ?

¹⁰ Taasɔɔ ɖɔɖɔ se tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ tɩwɛnɩ ɖoŋ. Maɣzɩ nɛ ŋna se anɩ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsa mbʋ ɛlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ pɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ. Pʋtɔma, ŋsɩm nɔɔyʋ se pɩpɔzʋʋ se pɛhɛzɩ ɛ-laŋɩyɛ. Ye pɩkɛ mbʋ yɔ, ñaɣ pana nɛ ŋyele nɛ ɛyʋ ɛnʋ ɛna se ŋmaɣzɩɣ ɛ-yɔɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwolo ɛ-tɛ, ŋyaa-ɩ kaŋgalaafu yɔɔ yaa pʋtɔma ŋtiyini-i message. Pɩtɩcɛyɩ se ŋyɔɔdɩ tɔm sɔsɔtʋ natʋyʋ. Pʋtɔma, tɔm kɛlɛʋ ñɩndʋ natʋyʋ pazɩ, ndʋ tɩlɩɣnɩ ña-laŋɩyɛ taa yɔ, ndʋ ɖeyi ɖeyi pɩpɔzʋʋ ño-koobu se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ yaa ɛwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛwɛɛ yɔ tɩ-yɔɔ.—Adu. 12:25; Efɛz. 4:29.

11. Ɛzɩma Yehowa lakɩnɩ tʋmɩyɛ ɛ-lɔŋsɩnɖɛ?

¹¹ Yehowa haɣ-ɖʋ lɔŋsɩnɖɛ. Tɔmkpɛlɩkɩyʋ Yakubu mawa se: «Ye mɩ-taa nɔɔyʋ ɛfɛyɩnɩ lɔŋsɩnɖɛ yɔ, ɛwɛɛ nɛ ɛpɔzʋʋ-ɖɩ Ɛsɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛhaɣ ɛyaa kpeekpe faaa nɛ ɛɛnaɣ kɩwɛɛkɩtʋ natʋyʋ.» (Yak. 1:5; pɩ-tɛɛ tɔm) Ɛzɩ tɔm ndʋ tɩwɩlʋʋ yɔ, Yehowa ɛɛsɩɣ ɛ-tɩ ɛ-lɔŋsɩnɖɛ. Ɛhaɣ-ɖɩ ɛyaa faaa. Yʋsɩ ɖɔɖɔ se alɩwaatʋ ndʋ Yehowa haɣ ɛyaa ɛ-lɔŋsɩnɖɛ yɔ, «ɛɛkalɩɣ» yaa «ɛɛnaɣ kɩwɛɛkɩtʋ natʋyʋ.» Ɛtɩsɔɔlɩ kaaʋ se pɩcɛyɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩpɔzʋʋ-ɩ se ɛwɩlɩ-ɖʋ nʋmɔʋ yɔ. Toovenim taa lɛ, eseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩpɔzɩ-ɩ lɔŋsɩnɖɛ.—Adu. 2:​1-6.

12. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ ɖɔ-lɔŋsɩnɖɛ nɛ pɩsɩnɩ lalaa?

¹² Nɛ ɖa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa nɛ  ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ ɖɔ-lɔŋsɩnɖɛ nɛ pɩsɩnɩ lalaa na? (Keɣ. 32:8) Yehowa sɛyaa wɛnɩ wala sakɩyɛ se pawɩlɩ lalaa mbʋ pɛkpɛlɩkaa yɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɖɩfalɩsɩɣ tɔm susuyaa kɩfama tɔm susuu taa. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɖʋʋ suuɖu nɛ pasɩɣnɩ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖaa nɛ koobiya abalɩñɩma mba pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm yɔ se patɩlɩ ɛzɩma pala pa-tʋma ɛgbɛyɛ taa yɔ. Nɛ koobiya mba pɛwɛ niye kuduyuŋ maʋ nɛ ɩ-ñɔɔzʋʋ taa yɔ, pasɩɣna nɛ pafalɩsɩɣ mba pɛfɛyɩ niye yɔ se pala tʋma teokrasɩ kuduyuŋ maʋ nɛ ɩ-ñɔɔzʋʋ tʋmɩyɛ taa.

13. Ðɩɩfalɩsɩɣ lalaa lɛ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa?

¹³ Mba pafalɩsɩɣ lalaa yɔ, pañakɩ pana nɛ pamaɣzɩɣnɩ Yehowa. Tɔzɩ se Yehowa haɣ lɔŋsɩnɖɛ faaa. Mbʋ ɖɔɖɔ, ɖɩwɩlɩɣ mbʋ ɖɩsɩma yɔ mba ɖɩfalɩsɩɣ-wɛ yɔ faaa. Ðɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩsɩɩnɩ ɖa-tɩ mbʋ ɖɩsɩma yɔ pɩ-taa nabʋyʋ nɛ ɖɩmaɣzɩ se weyi ɖɩfalɩsɩɣ yɔ pɩtaala nɛ ɛmʋ ɖo-lone. Yaa ɖɩɩyɔɔdʋʋ se: «Nɔɔyʋ taafalɩsɩ-m. Ɛ-maɣmaɣ ɛñaɣ pana.» Pɩtɩmʋna se wɛtʋ ndʋ tɩwɛɛ Yehowa sɛyaa hɛkʋ taa. Ɛlɛ pɩtasɩna se ɖɩsɔɔlɩ faaa se ɖɩwɩlɩ mba ɖɩfalɩsɩɣ-wɛ yɔ mbʋ ɖɩsɩma yɔ lɛ, ɖɩcɛlɩɣ-wɛ ɖɔɖɔ «ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ.» (1 Tes. 2:8) Ðɩtaɣ liu se mba ɖɔɖɔ ‘pakaɣ mʋnʋʋ camɩyɛ se pawɩlɩ lalaa’ mbʋ pɛkpɛlɩkaa yɔ. (2 Tim. 2:​1, 2) Ye ɖa-tɩŋa ɖɩsɔɔlɩ faaa nɛ ɖɩwɩlɩɣ lalaa mbʋ ɖɩsɩma yɔ, ɖa nɛ wɛ ɖɩkaɣ pɩsʋʋ lɔŋsɩnɖaa nɛ pɩkɩlɩ nɛ ɖihikiɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ.

YE PƖLAKƖ-ÐƲ ƐZƖ LALAA FƐYƖNƖ ƐSƖMƖYƐ MBƲ ÐƖLAKƖ-WƐ YƆ PƖ-YƆƆ YƆ

14. Ɛzɩma ɛyaa hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ lakɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ-wɛ kʋjɔŋ yɔ?

¹⁴ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ lalaa kʋjɔŋ, kɔzɩ kɔzɩ ɖo-koobiya yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ pawɩlɩɣ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ. Papɩzɩɣ nɛ petiyini-ɖʋ message yaa papɩzɩɣ nɛ patɩŋnɩ nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ pɛsɛɛ-ɖʋ se ɖɩlabaɣ lɛ. (Kol. 3:15) Alɩwaatʋ ndʋ pɛsɛɣ-ɖʋ mbʋ yɔ, pɩhaɣ-ɖʋ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩ.

15. Tɔm ndʋ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ nabɛyɛ ɩɩwɩlɩɣ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ yɔ?

¹⁵ Ɛlɛ nabʋyʋ taa, pɩtɩla nabɛyɛ ɩɩwɩlɩɣ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ. Nabʋyʋ taa lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ ɖa-alɩwaatʋ, ɖo-ɖoŋ nɛ ɖa-ñɩm nɛ ɖɩsɩnɩ nɔɔyʋ, ɛlɛ pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɛ-paa fɛyɩnɩ mbʋ ɖɩlabɩ-ɩ yɔ. Ye pɩlabɩ mbʋ, ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖitaalesi ɖa-taa leleŋ yaa pɩtaawɩzɩ-ɖʋ? Ðɩtɔzɩ ɖɔ-tɔm ñʋʋ mayaɣ Tʋma Labʋ 20:35 taa tɔm pee yɔɔ. Ða-taa leleŋ ɛɛlɩɣnɩ ɛzɩma ɛyaa lakɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ-wɛ kʋjɔʋ yɔ pɩ-cɔlɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlɩzɩ se ɖɩlakɩ kʋjɔŋ faaa paa pɩlakɩ-ɖʋ ɛzɩ ɛyaa lalaa ɩɩwɩlɩɣ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ yɔ. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ? Iyele nɛ ɖɩna mbʋ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ yɔ pɩ-taa nabʋyʋ.

16. Tɔm ndʋ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ lalaa kʋjɔŋ yɔ?

¹⁶ Tɔzɩ se ŋwɛɛ nɛ ŋmaɣzɩɣnɩ Yehowa. Ɛhaɣ ɛyaa wondu kɩbandʋ paa pawɩlɩɣ-ɩ ɛsɩmɩyɛ yaa paawɩlɩɣ-ɩ yɔ. (Mat. 5:​43-48) Yehowa labɩ-ɖʋ tamaɣ se ye ɖa ɖɔɖɔ ɖɩhaɣ ‘ɛlɛ ɖɩɩɖaŋɩɣ se papɩsɩnɩ-ɖʋ’ nabʋyʋ yɔ, ‘ɖa-kɩhɛyʋʋ kaɣ paɣlʋʋ.’ (Luka 6:35) Ye mbʋ, ye ɛyaa ɩɩwɩlɩɣ-ŋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ paa ɛzɩmtaa yɔ pitaatibi-ŋ yɔɔɔ. Taasɔɔ se Yehowa kaɣ-ŋ hɛyʋʋ paa ɛzɩmtaa kɩbandʋ ndʋ ŋlakɩ nɛ ŋsɩɣnɩ ɛyaa lalaa yɔ pɩ-yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋkɛ ɛyʋ «weyi ɛhaɣnɩ taa leleŋ yɔ.»—Adu. 19:17; 2 Kɔr. 9:7.

17. Lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ yɔɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖɩla ɛyaa lalaa kʋjɔŋ? (Luka 14:​12-14)

¹⁷ Mbʋ pɩpɩzɩɣ pɩtasɩ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Yehowa alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ lalaa kʋjɔŋ yɔ, mbʋ lɛ se ɖɩɖɔ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdɩ Luka 14:​12-14 taa yɔ tɩ-yɔɔ. (Kalɩ Luka 14:​12-14.) Pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ se ɖɩla kʋjɔŋ yaa ɖɩla camɩyɛ lakasɩ mba papɩzɩɣ nɛ palabɩ-ɖʋ kʋjɔŋ yaa camɩyɛ lakasɩ yɔ. Ɛlɛ ye ɖiɖiɣzinaa se ɖoŋ ɖoŋ  lɛ ɖɩlakɩ ɛyaa lalaa kʋjɔŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩɖaŋɩɣ se mba ɖɔɖɔ palabɩ-ɖʋ nabʋyʋ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla? Pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩɖɔ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa yɔ tɩ-yɔɔ. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla kʋjɔʋ weyi ɖɩnawa se ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛhɛyɩɣ-ɖʋ pi-lone taa yɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖa-taa kaɣ labʋ leleŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣnɩ Yehowa. Nɛ ye ɖɩɩɖaŋɩɣ se lalaa ɩhɛyɩ-ɖʋ mbʋ ɖɩlakɩ-wɛ yɔ pi-lone taa yɔ, ɖɩkaɣ hiɣu taa leleŋ paa ɛzɩmtaa paa paawɩlɩɣ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ yɔ.

18. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtaawɛɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ɛyaa lalaa yɔɔ?

¹⁸ Taawɛɛnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ɛyaa lalaa yɔɔ. (1 Kɔr. 13:7) Ye lalaa ɩɩwɩlɩɣ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ ɖa-tɩ tɔm tʋnɛ: «Ɛzɩ pana faɖaɖa nɛ patɩwɩlɩ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ na, yaa pɔsɔ kɩsɔʋ se pawɩlɩ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ?» Pʋtɔma, lɩmaɣza naayɛ yɔɔ ɖɔɖɔ patɩwɩlɩ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ ɛzɩ ɖɩɩɖaŋʋʋ yɔ. Nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pɛwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ mbʋ ɖɩlabɩ-wɛ yɔ pɩ-yɔɔ, ɛlɛ pɩwɛ-wɛ kaɖɛ se palɩzɩ ɛsɩmɩyɛ nɖɩ nɛ pawɩlɩ. Pʋtɔma yɔ, pɩcɛyɩɣ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ lalaa sɩɣnɩ-wɛ yɔ, kɔzɩ kɔzɩ ye ɖooo lɛ mba kaasɩɣaɣnɩ ɛyaa lalaa yɔ. Paa pɩtɩɩkɛ suwe yɔ, ye ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya yɔ, ɖɩɩwɛɣnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda pɔ-yɔɔ, nɛ ɖɩkaɣ wobu pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ-wɛ kʋjɔŋ nɛ taa leleŋ.—Efɛz. 4:2.

19-20. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ ɛyaa lalaa kɩbandʋ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛ suuɖu? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ kɩlɛmʋʋ.)

¹⁹ Wɛɛ suuɖu. Kʋjɔʋ labʋ hɔɔlʋʋ taa lɛ, wiyaʋ lɔŋsɩnɖʋ Salomɔɔ mawa se: «Lɔ ñɔ-kpɔnɔ lɩm yɔɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ kɩyakɩŋ sakɩyɛ wayɩ lɛ, ŋkaɣ-kʋ ɖaɣnʋʋ hiɣu.» (Ekl. 11:1) Tɔm tʋnɛ tɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ se nabʋyʋ taa, «kɩyakɩŋ sakɩyɛ wayɩ» yaa alɩwaatʋ sakɩyɛ wayɩ nabɛyɛ wɩlɩɣ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ mbʋ ɖɩlabɩ-wɛ yɔ pɩ-yɔɔ. Mbʋ talɩnɩ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ.

²⁰ Pɩlakɩ pɩnzɩ sakɩyɛ yɔ, egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ nɔɔyʋ halʋ ma takayaɣ nɛ etiyini koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ nɛ eseɣti-i se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ. Paamɩyɩsɩ halʋ ɛnʋ lɩm pitileɖita. Pɩlabɩ ɛzɩ pɩnzɩ 8 mbʋ yɔ pʋwayɩ lɛ, koobu halɩñɩnʋ ɛnʋ  ɛma takayaɣ nɛ etiyini egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ halʋ ɛnʋ. Ɛyɔɔdɩ ka-taa se: «Mɔnsɔɔlaa kpem se meyele nɛ ŋna ɛzɩma ŋsɩnɩ-m pɩnzɩ sakɩyɛ nzɩ sɩɖɛwa yɔ sɩ-taa yɔ paa ŋtiɖiɣzina yɔ.» Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: «[Tɔm ndʋ ŋma-m yɔ] tɩ-taa, ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm pee kɩbana, ɛlɛ mayaɣ ŋga ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ ŋga tukunini ma-laŋɩyɛ nɛ mantɩsɔɔ kɔ-yɔɔ kpa.» a Koobu halɩñɩnʋ ɛnʋ ɛyɔɔdɩ kala wena ɛɛkataa yɔ a-taa naayɛ tɔm nɛ pɩtɛ lɛ, ɛtɔ se: «Nabʋyʋ taa, pɩlakaɣ-m ɛzɩ mɔlɔ pɩtɩŋa nɛ mense nɛ meyele Yehowa sɛʋ yɔ. Ɛlɛ paa ɛzɩmtaa mɔntɔzaɣ mayaɣ ŋga ŋtiyini-m yɔ kɔ-yɔɔ lɛ, pɩkpazaɣ-m ɖoŋ se mowolo pɩ-yɔɔ nɛ mɔnɖɔkɩ men-siɣsiɣ wɛtʋ.» Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: «Pɩnzɩ 8 nzɩ sɩ-tɩŋa sɩ-taa, nabʋyʋ tɩkpazɩ-m ɖoŋ nɛ pɩtalɩ takayaɣ ŋga ŋma-m yɔ.» Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ halʋ ɛnʋ ɛ-taa kaalabɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛmʋ takayaɣ ŋga «kɩyakɩŋ sakɩyɛ wayɩ,» pʋ-tɔbʋʋ se pɩnzɩ sakɩyɛ wayɩ yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkpaɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ mba ɖɩɩlabɩ-wɛ—kɩbandʋ natʋyʋ yɔ pawɩlɩ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ.

21. Ɛbɛ yɔɔ ŋtɛm ña-taa se ŋwoki pɩ-yɔɔ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Yehowa kʋjɔʋ labʋ lɩmaɣza?

²¹ Ɛzɩ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, Yehowa lɩzɩ-ɖʋ lɛ, ɛha-ɖʋ wɛtʋ ndʋ tɩwɛ ŋgee yɔ. Paa ɖa-taa ɛlakɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ palakɩ-ɖʋ kʋjɔŋ yɔ, ɖa-taa lakɩ leleŋ nɛ pɩkɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ lalaa kʋjɔŋ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩsɩɣnɩ ɖo-koobiya yɔ, pɩlakɩ-ɖʋ camɩyɛ. Nɛ ɖa-taa lakɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ pawɩlɩɣ-ɖʋ pɛ-ɛsɩmɩyɛ yɔ. Paa mbʋ yɔ, weyi ɖɩlabɩ-ɩ kɩbandʋ yɔ paa ɛwɩlɩ-ɖʋ ɛsɩmɩyɛ yaa ɛtɩwɩlɩ-ɖʋ yɔ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩla leleŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩlabɩ mbʋ pɩwɛ ɖeu yɔ. Taasɔɔ kpa se paa ɛbɛ ŋha nɔɔyʋ yɔ, «Yehowa wɛnɩ ɖoŋ se ɛha-ŋ nɛ pɩkpaɖɩ mbʋ.» (2 Kro. 25:9) Pʋyɔɔ lɛ, Yehowa kaɣ-ŋ wazʋʋ paa ɛzɩmtaa nɛ pɩkɩlɩ kɩbandʋ ndʋ ŋlakɩ lalaa yɔ. Nɛ nabʋyʋ fɛyɩ se pɩhaɣ-ɖʋ taa leleŋ nɛ pɩtalɩ ɛzɩma Yehowa wazɩɣ-ɖʋ yɔ. Ye mbʋ, ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ ɖa-Caa kʋjɔʋ tʋ Yehowa.