Ɛzɩma Danièle kaawɛ ɛsa lɔŋ yɔ pʋyɔɔ lɛ, ɛwɛɛtɩ ma-nɩŋgbaaŋ taa se: “Taaɖʋ ña-tɩ kʋñɔŋ se ŋyaɣ polisinaa, pɛtɛm wɛʋ ɖɔ-cɔlɔ cɩnɛ!” Kpaagbaa mbʋ lɛ, lɔɔɖɩyɛ naɖɩyɛ sɩŋ ɖa-wayɩ, agɔma ɖɩɣa ɛsɩndaa. Cɛcɛsɩ pazɩ wayɩ lɛ, sɔɔjanaa kpa ɖa-naalɛ. Ñʋʋ leleŋ se ɛzɩma Danièle kaawɛɛtɩ ma-nɩŋgbaaŋ taa lɔŋ yɔ, pɩha-m alɩwaatʋ nɛ manpɩzɩ mɛncɛlɩ takayɩsɩ nasɩyɩ koobu nɔɔyʋ pʋcɔ nɛ pakpa-ɖʋ.

Polisinaa wokaɣni-ɖʋ pa-tʋmɩyɛ ɖɩlaɖɛ lɛ, mɛwɛɛ nɛ mamaɣzɩɣ ɛzɩma ma-ñʋʋ labɩ leleŋ se mankpaɣ halʋ weyi ɛwɛ abalɩtʋ siŋŋ nɛ ɛkɛ fezuu taa ɛyʋ ɖɔɖɔ yɔ pɩ-yɔɔ. Danièle ɖʋm nesi tam sakɩyɛ nɛ ɖɩkpɛndɩ nɛ ɖɩla tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa. Iyele nɛ mɛnkɛdɩ-mɩ mbʋ pʋyɔɔ ɖiwobi ajɛɛ wena a-taa pakaɖaɣnɩ ɖɔ-tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔ pɩ-tɔm.

Hɔʋ ŋgʋ kɩ-taa palʋlɩ-m pɩnaɣ 1930 taa yɔ, kɩlakaɣ Katooliki cooci Croix tɛtʋ cikpetu ndʋ tɩwɛ Fransɩ nɛ hayo kiŋ yɔ tɩ-taa. Ðɔ-hɔʋ wokaɣ cooci paa kpɩtaʋ ŋgʋ nɛ man-caa ɖʋwaɣ nesi tʋma ndɩ ndɩ cooci ŋgʋ kɩ-taa. Paa mbʋ yɔ, mɔnkɔma nɛ mantalɩ ɛzɩ pɩnzɩ 14 mbʋ yɔ lɛ, nabʋyʋ la nɛ pikuli mɛ-ɛsa se pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ lakasɩ wɛ cooci ŋgʋ kɩ-taa.

Caama ɛjaɖɛ kaawɛnɩ ɖoŋ Fransɩ ɛjaɖɛ yɔɔ Caama you naalɛ ñɩŋgʋ alɩwaatʋ taa. Fada seɣtaɣ-ɖʋ ɖoŋ ɖoŋ se ɖɩɖʋ nesi Naaziiwaa komina ŋgʋ kɩwɛ Vichy yɔ. Ɛ-tɔm ndʋ tɩtaakɛdɩɣnɩ-ɖʋ. Ða nɛ Fransɩ ñɩma lalaa ɖɩmɛlaɣ nɛ ɖiwelisiɣni raadiyoo BBC ŋgʋ kɩyɔɔdaɣ mbʋ ajɛɛ wena a nɛ Fransɩ paakpɛndaa nɛ palakɩ you yɔ, a-sɔɔjanaa ɖiɣni labʋ you taa yɔ. Kpaagbaa mbʋ lɛ, fada lɛɣzɩ kpɛlɩ nɛ ɛpaɣzɩ ɖʋʋ nesi ajɛɛ ana nɛ ɛtɔɔ kazandʋ ɛzɩma awɛɛ nɛ aɖɛɣnɩ ɛsɩndaa septembre 1944 taa yɔ pɩ-yɔɔ. Pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ lakasɩ nzɩ sɩtaakɛdɩnɩ-m. Piyeba nɛ mantaatasɩɣ taʋ liu cooci ñʋndɩnaa.

You tɛma nɛ pitileɖi lɛ, man-caa sɩ. Mɔn-kɔɔ kaatɛm walʋʋ nɛ ɛwɛɛ Pɛlɩziiki ɛjaɖɛ taa nɛ pʋyɔɔ lɛ, ma pɩɩwɛɛ se mɔncɔnɩ mon-ɖoo yɔɔ. Maahiɣ tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ naɖɩyɛ. Katooliki cooci man-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ nɛ ɛ-pɩyalaa palakaɣ. Paa maanawa se ɛzɩma maawɛ pɔ-cɔlɔ yɔ pɩkaɣ-m ɖenuu siŋŋ yɔ, pitileɖi lɛ mankatɩ kaɖɛ naɖɩyɛ.

Mɔn-kɔɔ Simone weyi ɛɛpɩsɩ Aseɣɖe Tʋ yɔ, ɛɛkɔma se ɛna-ɖʋ pɩnaɣ 1953 taa. Ɛtɩŋnɩ Bibl yɔɔ  nɛ eyele nɛ manɩɩ pɩ-taa kpayɩ kpayɩ se tɔm ndʋ Katooliki ñɩma wɩlaɣ pɩlɩɩnɩ miŋ maatɛŋ, Trinita nɛ kalɩzaɣ maasɩkɩ yɔɔ yɔ, tɩkɛ cɛtɩm. Kajalaɣ taa lɛ, mankaɖaɣnɩ-ɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛtaalakɩnɩ tʋmɩyɛ Katooliki Bibl ɛlɛ pitileɖi lɛ, man-taa tɛ se toovenim ɛwɛɛ nɛ eheyiɣ-m. Pʋwayɩ lɛ, ɛkɔnɩ-m Feŋuu Tilimiye takayɩsɩ kɩbɩnzɩ nasɩyɩ nɛ mankalɩ-sɩ ɖoo ana kpaagbaa. Manɩɩ pɩ-taa kɛlɛʋ se pɩɩkɛnɩ toovenim. Ɛlɛ sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m se ye maha ma-tɩ Yehowa yɔ pɩkaɣ yebu nɛ melesi man-tʋmɩyɛ.

Mankpaɣ fenasɩ cabɩ nɛ ma-maɣmaɣ mɛwɛɛ mɛnkpɛlɩkɩɣ Bibl nɛ Feŋuu Tilimiye takayɩsɩ. Piyeba nɛ mankpaɣ lɩmaɣza se mowoki Kewiyaɣ kpaaŋ taa. Ɛzɩma maanawa se sɔɔlɩm wɛ ɛgbɛyɛ taa ñɩma hɛkʋ taa yɔ, piitukuni-m siŋŋ. Koobu weyi ɛɛpɩ fezuu taa yɔ, ɛkpɛlɩkɩnɩ-m Bibl nɛ fenasɩ loɖo wayɩ lɛ, maha man-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-m lɩm septembre 1954 taa. Pitileɖi lɛ, man-taa la leleŋ se mon-ɖoo nɛ me-neu halɩñɩnʋ papɩsɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɖɔɖɔ.

Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se mon-ɖoo sɩba, kpɩtaŋ cabɩ pʋcɔ nɛ pala pɩnaɣ 1958 taa kigbeɣluu sɔsɔʋ Niyuu Yɔrɩkɩ. Nɛ paaha-m waɖɛ se mowolo-kʋ. Kigbeɣluu tɛma nɛ manpɩsɩ lɛ, mantaatasɩ wɛnʋʋ hɔʋ taa sʋʋtʋ natʋyʋ. Piyeba nɛ meyele tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ malakaɣ yɔ, nɛ manpaɣzɩ nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa ɖɔɖɔ manpaɣzɩ ɖanʋʋ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ kpekpeka tʋ weyi payaɣ se Danièle Delie yɔ. Ma nɛ ɩ ɖɩɖɔkɩ nesi mai 1959.

Danièle paɣzɩ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ Bretaañɩ tɛtʋ cikpetu ndʋ tiiposini ɛ-ɖɩɣa siŋŋ yɔ tɩ-taa. Pɩɩpɔzɩ-ɩ abalɩtʋ siŋŋ pʋcɔ nɛ ɛpɩzɩ nɛ esusi tɔm Katooliki ñɩma egeetiye nɖɩ ɖɩ-taa, nɛ cɛɛcɛ ɛsaɣaɣ nɛ ewoki peeɖe kɔfɩnaa taa. Ðɩtaatɩlɩ se ɖooye ɛjaɖɛ tɛŋ, pʋyɔɔ lɛ ɖɩɩnawa se pɩcɛyaa se ɖisusi tɔm kpɛdɛyɛ. (Mat. 25:13) Nɛ ɛzɩma ɛɛwɛnɩ tɩ laʋ lɩmaɣza yɔ, pɩsɩnɩ-ɖʋ se ɖɩɖɛɛnɩ ɛsɩndaa alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ taa.

Ðɩɖɔkɩ nesi nɛ pɩla kɩyakɩŋ cabɩ lɛ, paha-ɖʋ waɖɛ se ɖɩla egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ tʋmɩyɛ. Ðɩɩñaɣ pana se ɖɩcaɣ wezuu kɛlɛʋ. Tɔm susuyaa 14 kaawɛnɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɖɩcalɩ wobu yɔ nɛ koobiya mba paawɛ peeɖe yɔ, pa-taa nɔɔyʋ taapɩzɩɣ se ɛmʋ-ɖʋ nɛ ɖɩcaɣ ɛ-tɛ. Kewiyaɣ kpaaŋ taa tɔm ɖɩyɔɔdɩyɛ (estrade) yɔɔ ɖiɖowaɣ. Lone nɖɩ ɖɩtaamʋna ɖeyi ɖeyi ɛlɛ peeɖe ɖɩpɩzaɣ se ɖɩɖʋ ɖa-ñʋŋ.

Paa pɩɩɖɔkɩnɩ-ɖʋ siŋŋ yɔ, Danièle pɩzaa nɛ ɛɖʋ nesi egeetiye yɔɔ cɔnʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ siŋŋ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɛcakaɣ lɔɔɖɩyɛ cikpeɖe nɖɩ ɖɩɩwɛna yɔ ɖɩ-taa nɛ ɛɖaŋɩɣ-m alɩwaatʋ ndʋ ma nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa ɖɩlakaɣ kediɣzisi nzɩ ɖɩtaaɖʋnɩ-sɩ yɔ. Ɛlɛ ɛ-taa tɩwɩɩ wiɖiyi kpa. Pɩnzɩ naalɛ ɖeke ɖɩlabɩ egeetiye yɔɔ cɔnʋʋ tʋmɩyɛ, nɛ sɩ-taa ɖɩkpɛlɩkɩ ɛzɩma pɩcɛyaa se halʋ nɛ ɛ-walʋ peheyiɣ ɖama pa-taa tɔm nɛ palakɩ tʋmɩyɛ ɖɔɖɔ nɔɔ kʋyʋmaɣ taa yɔ.—Ekl. 4:9.

Pɩtalɩ pɩnaɣ 1962 lɛ, paha-ɖʋ waɖɛ se ɖiwolo Gileyaadɩ sukuli ɖaŋ 37 ñɩŋgʋ Brooklyn, Niyuu Yɔrɩkɩ tɛtʋ sɔsɔtʋ taa. Pʋbʋ taa lɛ, fenasɩ 10 palakaɣnɩ-kʋ. Ðɩɩkpɛndɩ sukulibiya mɩnʋʋ. Koobiya 13 nɛ pa-halaa paakɔmnɩ kɩ-taa. Ye mbʋ pɩɩkɛnɩ-ɖʋ waɖɛ sɔsɔɖɛ kpem se ɖɩwɛ pa-taa. Mɔntɔzʋʋ koobiya mba  pawɩlɩ-ɖʋ tisuu kɩɖaʋ kɩbaŋʋ siŋŋ yɔ pɔ-yɔɔ halɩ nɛ sɔnɔ. Pa-taa nabɛyɛ lɛ, Frederick Franz, Ulysses Glass, nɛ Alexander H. Macmillan.

Pafalɩsaɣ-ɖʋ lɛ, peseɣti-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ cɔnʋʋ camɩyɛ. Ðɩtɛŋ sukuli mazasɩ ɖanasɩ yɔɔ lɛ, powokini-ɖʋ Niyuu Yɔrɩkɩ tɛtʋ sɔsɔtʋ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa se pafalɩsɩ-ɖʋ cɔnʋʋ nʋmɔʋ taa. Ðɩɩnawa se ɖɩpɩsɩɣ Hodo tanaŋ tɛɛ lɛ, pakaɣ-ɖʋ pɔzʋʋ se ɖɩma mbʋ ɖɩna Mazaɣ wiye yɔ, pɩ-yɔɔ tɔm natʋyʋ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, Mazaɣ ɖanaɣ yɔɔ ɖɩlɩɣnɩ ɖɩjɔyɛ nɛ ɖɩpɩsɩ lɛ, pɩnɩ-ɖʋ. Ɛlɛ Betɛɛlɩ koobu weyi ɛfalɩsaɣ-ɖʋ cɔnʋʋ nʋmɔʋ taa yɔ, ɛpɔzaɣ-ɖʋ tɔm se pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɔzɩ mbʋ ɖɩnawa yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩma pɩ-yɔɔ tɔm natʋyʋ. Mazaɣ nakɛyɛ ɖɩkpaɣ ɖanaɣ pilim nɛ ɖɩyɛlɩ tɛtʋ taa. Ðiwobi lone naɖɩyɛ taa nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ ɛsɔdaa kaaŋ ndɩ ndɩ yɔɔ. Ðɩkɔm nɛ ɖiwolo Musée américain d’histoire naturelle taa lɛ, pawɩlɩ-ɖʋ tʋkaɣ ŋga kɛwɛ Kazɩyɩŋ ndɩ ndɩ hɛkʋ taa yɔ. Ðɩpɩsɩ Betɛɛlɩ taa lɛ, koobu weyi ɛɛɖɛ-ɖʋ nɔɔ yɔ, ɛpɔzɩ-ɖʋ se: “Tʋkaɣ ŋga wɛ ɛsɔdaa kaaŋ hɛkʋ taa?” Pɩɩnɩ Daniyèle siŋŋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, piyiɣdi-i nɛ ɛyɔɔdɩ ndɩ ŋgʋ kɩɩwɛ Kazɩyɩŋ hɛkʋ taa yɔ pɩ-tɔm.

Sukuli tɛma lɛ, petiyini-ɖʋ Fransɩ Ɛgbɛyɛ piliŋa taa, nɛ ɖɩlabɩ tʋmɩyɛ peeɖe nɛ pɩcɛzɩ pɩnzɩ 53. Pɩnaɣ 1976 taa lɛ paha-m waɖɛ se mɛnkɛ Ɛgbɛyɛ piliŋa kɔɔmiite tʋmɩyɛ kpɛndɩyʋ. Nɛ peheyi-m ɖɔɖɔ se menkilimi Afrika nɛ Moyen Orient ajɛɛ wena a-taa pakaɖaɣnɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma yɔ. Mbʋ yebina nɛ ɖiwolo Kaabɔɔ nɛ peeɖe ɖɩkatɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-tɔm maayɔɔdɩ kiɖe tɛɛ yɔ. Toovenim taa lɛ, nabʋyʋ taa pɩlakaɣ-m ɛzɩ mantaamʋna se paha-m wala ana yɔ. Ɛlɛ Danièle ɖʋ-m nesi nɛ manpɩzɩ mala tʋma wena payɩ paɖʋ-m yɔ.

Ðɩsʋ Betɛɛlɩ ca lɛ, peeɖe wezuu caɣʋ kɛdɩnɩ-ɖʋ kpaagbaa. Danièle weyi ɛkpaɣ pɩnzɩ kagbanzɩ ɖeke nɛ ɛkpɛlɩkɩnɩ aŋglɛɛ kʋnʋŋ pʋcɔ nɛ ɖiwoki Gileyaadɩ sukuli yɔ, lɛɛlɛɛyɔ ɛpɩsɩ tɔm ɖɛzɩyʋ weyi ɛwɛ niye siŋŋ yɔ. Ðihikaɣ taa leleŋ kpem tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩlakaɣ Betɛɛlɩ yɔ ɖɩ-taa, ɛlɛ ɛzɩma ɖɩɖʋwaɣ nesi ɛgbɛyɛ taa yɔ, peyeba nɛ ɖihiɣ taa leleŋ nɛ pɩkpaɖɩ. Mɔntɔzʋʋ se kɩyakʋ nakʋyʋ ma nɛ Danièle ɖiiwobi tɔm susuu nɛ ɖɩkpaɣ lɔɔɖɩyɛ nɛ ɖɩpɩsɩɣ ɖoo naayɛ lɛ, pɩɩnɩ-ɖʋ siŋŋ ɛlɛ ɖa-taa kaawɛ leleŋ se Bibl kpɛlɩkɩyaa mba pɔ-cɔlɔ ɖɩlɩnaa yɔ pɛwɛɛ nɛ pɛɖɛɣnɩ ɛsɩndaa siŋŋ. Ɛlɛ pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se Danièle tomnaɣ taa alaafɩya lɛɣzɩ kpɛlɩ nɛ pɩtaahaɣ-ɩ nʋmɔʋ se ɛwɛɛ kpekpeka ɛzɩ ɖooo lɛ yɔ.

Pɩtalɩ pɩnaɣ 1993 nɛ ɖɔkɔtɔnaa wili-i lɛ, pana se ɛwɛnɩ kansɛɛrɩ kʋdɔŋ. Kɔyɛ labʋ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ patɩŋaɣnaɣ se pasɩnɩ-ɩ yɔ, kɩɩwɛ kaɖɛ nɛ kiyekaɣ ɖɔɖɔ se ɛnɩɩ siziŋ siŋŋ. Pɩnzɩ kagbanzɩ wayɩ lɛ, paɖaɣnɩ naʋ kansɛɛrɩ kʋdɔŋ lɛɛkʋ ɛ-yɔɔ, nɛ kʋkʋ ñakpaɖɩ kajalaɣ ñɩŋgʋ ɖoŋ. Paa mbʋ yɔ, ɛɛsɔɔlɩ tɔm ɖɛzʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛlakaɣ yɔ siŋŋ. Pʋyɔɔ ɛlabɩ ɖʋtʋ se pɩlakɩ-ɩ sooci lɛ ɛɖaɣnɩɣ-ɖɩ paɣzʋʋ.

Paa Danièle kaawɛ kʋdɔŋ taa siŋŋ yɔ, ɖɩtɩmaɣzɩ wiɖiyi kpa se ɖiyeki Betɛɛlɩ tʋmɩyɛ. Ye ŋwɛ Betɛɛlɩ nɛ ŋtɔlɩ kʋdɔŋ yɔ, ŋkatɩɣ kala ndɩ ndɩ kɔzɩ kɔzɩ ye lalaa itiɖiɣzini ɖeyi ɖeyi siziŋ weyi ɩ-taa ŋwɛɛ yɔ. (Adu. 14:13) Paa Danièle pɩnzɩ kaañɔtɩnɩ 80 yɔ, ɛzɩma ɛmʋʋyaɣ paa ɛzɩmtaa yɔ, pʋyɔɔ lɛ, lalaa taapɩzɩɣ se pana siziŋ weyi ɛnɩɣaɣ yɔ. Ɛtaakɩlɩɣ nɩɣzɩɣ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ. Ɛlɛ ɛzɩma ɛla nɛ ɛsɩnɩ lalaa yɔ pɩ-yɔɔ ɛkam ñʋʋ. Ɛɛnawa se ye nɔɔyʋ ɛnɩɣ siziŋ nɛ ŋwelisini-i camɩyɛ yɔ, pɩkpazɩɣ-ɩ ɖoŋ. (Adu. 17:17) Danièle tɩmaɣzɩ wiɖiyi kpa se ɛkɛnɩ lɔŋ tasɩyʋ kɩbanʋ  ɛlɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɛɛwɛɛ yɔ tiyeba nɛ ɛsɩnɩ koobiya halɩñɩma sakɩyɛ se sɔɔndʋ ɛtaakpa-wɛ nɛ kansɛɛrɩ kʋdɔŋ.

Ðɩkatɩ kala lɛɛna ɖɔɖɔ. Alɩwaatʋ ndʋ Danièle taapɩzɩɣ se ɛtasɩ labʋ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ, ɛlabɩ ɖʋtʋ nɛ ɛtɩŋɩɣna nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ-m. Ɛñaɣ pana se wezuu caɣʋ ɛwɛ-m kɛlɛʋ, nɛ mbʋ hanɩ-m waɖɛ se mowolo pɩ-yɔɔ nɛ mala Ɛgbɛyɛ piliŋa kɔɔmiite tʋmɩyɛ kpɛndɩyʋ tʋmɩyɛ pɩnzɩ 37. Ɛñakaɣ pana nɛ ɛñɔɔzʋʋ pɩtɩŋa se pɩsa ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩtɔɔ ɖanaɣ tɔɔnaɣ ɖa-ɖaŋ taa nɛ ɖɩmʋ heelim ɖɔɖɔ pazɩ paa ɖooye.—Adu. 18:22.

Danièle taalɔ lidaʋ. Nɛ ɛsɔɔlɩ siŋŋ se ɛcaɣ wezuu nɛ pɩɖɛɛnɩ ɛsɩndaa. Kansɛɛrɩ kʋdɔŋ ɖaɣnɩ-ɩ kpaʋ nabudozo ɖeɖe. Pɩlakaɣ-ɖʋ ɛzɩ ɖo-ɖoŋ tɛma yɔ. Nʋmɔŋ weyi i-yɔɔ patɩŋaɣna nɛ palakɩ-ɩ kɔyɛ yɔ, iyeba nɛ e-ɖoŋ tɛ nɛ halɩ nabʋyʋ taa ɖɔnɛ maɣmaɣ lakaɣ-ɩ kaɖɛ. Maanɩ siziŋ siŋŋ se ma-halʋ kʋsɔɔlʋ weyi ɛɛkɛnɩ tɔm ɖɛzɩyʋ kpekpeka tʋ yɔ, lɛɛlɛɛyɔ yɔɔdaɣ maɣmaɣ wɛ-ɩ kaɖɛ.

Paa pɩɩlakaɣ-ɖʋ ɛzɩ ɖo-ɖoŋ tɛma yɔ, ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ adɩma nɛ ɖa-taa kaatɛma se Yehowa ɛɛkaɣ haʋ nʋmɔʋ kpa se ɖɩnɩɩ siziŋ nɛ pɩcɛzɩ ɖo-ɖoŋ kamaɣ yɔɔ. (1 Kɔr. 10:13) Ðɩñakaɣ pana paa ɛzɩmtaa se ɖɩyʋsɩ ɛzɩma Yehowa wɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ Bibl, Betɛɛlɩ ɖɔkɔtɔnaa, nɛ sɔɔlɩm mbʋ fezuu taa hɔʋ taa ñɩma wɩlaɣ-ɖʋ yɔ, pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖʋʋ-ɖʋ nesi yɔ.

Ðɩpɔzaɣ Yehowa ɖoŋ ɖoŋ se ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ kɔyɛ labʋ nʋmɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖitisi nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ yɔ. Pɩtalɩ alɩwaatʋ natʋyʋ lɛ, ɖɩtaapɩzɩɣ se ɖɩlabɩnɩ kɔyɛ naɖɩyɛ tʋmɩyɛ. Ðɔkɔtɔ weyi ɛcɔnɩ Danièle ɖeɖe pɩnzɩ 23 nzɩ sɩɖɛwa yɔ sɩ-taa yɔ, lɛɛlɛɛyɔ ɛɛtasɩɣ ɖiɣzinuu mbʋ pʋyɔɔ Danièle wɛɛ nɛ elesiɣ lɩmaɣza pazɩ pazɩ yɔ. Ɛɛsɩŋ mbʋ ɛtasɩ labʋ nɛ ɛsɩnɩ-ɩ yɔ. Pɩlakaɣ-ɖʋ ɛzɩ ɖɩwɛ ɖe-ɖeke yɔ, nɛ ɖɩtɛzɩ ɖaŋʋʋ se ɖɩna mbʋ pɩtɛŋna yɔ. Pʋwayɩ lɛ, ɖɔkɔtɔ nɔɔyʋ tisi se ɛcɔŋnɩ Danièle kʋdɔŋ ɖeɖe. Pɩɩwɛ ɛzɩ Yehowa kaatɩŋnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ se ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ ɖa-nɩɣzɛ yɔ.

Ðɩkpɛlɩkɩ ɛzɩma ɖɩlʋbɩnɩ paa evemiye nɖɩ lɛ ɖɩ-nɩɣzɛ yɔ. Ɛzɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, “paa kɩyakʋ ŋgʋ lɛ, kɩ nɛ kɩ-ɛhʋyɛ [yaa kɩ-kʋñɔmɩŋ.]” (Mat. 6:34) Ɛzɩma ɖɩtɩlɔ lidaʋ nɛ ɖɩlakɩ tanaʋ ɖɔɖɔ paa ɛzɩmtaa yɔ pɩsɩnɩ-ɖʋ. Alɩwaatʋ ndʋ pataana kɔyɛ nɖɩ patasɩ labʋ Danièle fenasɩ naalɛ pilim yɔ, eheyi-m nɛ amʋʋya se: “Ŋnawa, lɛɛlɛɛyɔ pɩlabɩ-m sooci kpem!” (Adu. 17:22) Paa ɛnɩɣaɣ siziŋ yɔ, pɩkɛdaɣnɩ-ɩ se eteɣ Kewiyaɣ hendu ɖoŋ nɛ taa leleŋ.

Lɩmaɣza kɩbana wena ɛɛwɛna yɔ asɩɣaɣnɩ-m se malʋbɩnɩ mɛ-ɛjandʋ. Toovenim taa lɛ, ɛsɩnɩ-m pɩnzɩ 57 nzɩ sɩ-taa ɖɩɩwɛ ɖama cɔlɔ yɔ. Halɩ ɛtɩwɩlɩ-m ɛzɩma poɖoŋuu yala yɔ! Alɩwaatʋ ndʋ ɛtaapɩzɩɣ nabʋyʋ labʋ yɔ, pɩɩpɔzaa se mɛnkpɛlɩkɩ ñanzɩ ñalʋʋ, wondu cɔtʋʋ, nɛ tɔɔnasɩ nzɩ sɩ-labʋ wɛ kɛlɛʋ yɔ. Halɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa mɔyɔkɩ ñɩɣlɩm kɔpʋnaa sakɩyɛ, ɛlɛ man-taa kaawɛ leleŋ se mɛwɛɛ nɛ malakɩ mbʋ pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ. *

Ɛzɩma akpadɩyɩtʋ nɛ kʋdɔmɩŋ pɩkɔnɩ-ɖʋ ɛjandʋ tomnaɣ yɔɔ yɔ piyeba nɛ mɛnkpɛlɩkɩ lɔŋ sakɩyɛ. Kajalaɣ lɛ, pɩtɩpɔzɩ kpa se ɖɩtɔ se ɖɩfɛyɩnɩ alɩwaatʋ se ɖɩcɔnɩ ɖɛ-tɛŋga ɖeɖe. Pɩwɛɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ pɩnzɩ nzɩ sɩ-taa ɖa nɛ ɖo-ɖoŋ yɔ, ɖɩcɔnɩ ɖɛ-tɛŋga ɖeɖe camɩyɛ. (Ekl. 9:9) Nabʋlɛ lɛ, pɩtɩpɔzɩ se ɖɩkɩlɩɣ nɩɣzʋʋ paa mbʋ lɛ pɩ-yɔɔ, pɩtɩkɛ mbʋ yɔ, piyeki nɛ ɖɩɩnaɣ wazasɩ sakɩyɛ nzɩ ɖihikiɣ paa evemiye nɖɩ yɔ.—Adu. 15:15.

Manɖaɣnɩɣ maɣzʋʋ wezuu ŋgʋ ɖɩcaɣ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ taa yɔ kɩ-yɔɔ lɛ, manaɣ se ɛzɩma Yehowa wazɩ-ɖʋ yɔ ɖɩtaamaɣzɩ pɩ-yɔɔ. Tɔm ndʋ keɣa maɖʋ kaayɔɔdaa yɔ tɩkɛ toovenim mɔ-hɔɔlʋʋ taa. Ɛyɔɔdaa se: ‘Yehowa hɛndɩɣnɩm.’—Keɣa 115:7.