1. Ɛbɛ yɔɔ Yehowa mʋnaa se wondu kɩlɩzɩtʋ kpeekpe ɛkɛ ɛ-pʋyʋ? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.)

YEHOWA tɩnɩ pɩtɩŋa! Ɛnʋ “tɩnɩ ɛsɔdaa nɛ ɛsɔdaa ɛsɔdaa, tɛtʋ nɛ tɩ-yɔɔ wondu kpeekpe.” (Wp. 10:14; Natʋ 4:11) Yehowa tɩnɩ ɛyaa kpeekpe weziŋ. (Keɣa 99:3) Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛyaa paɣzɩ wezuu caɣʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ, Ɛsɔ wɛɛ nɛ ɛlɩzɩɣ ɛyaa nabɛyɛ nɛ pɛwɛɛ ŋgee nɛ ɛyaɣ-wɛ se ɛ-pʋyʋ.

2. Mba tɔm pɔyɔɔdɩ Bibl taa se pɛkɛ Yehowa ŋgee pʋyʋ?

² Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ: Keɣa 134 yɔɔdʋʋ se Yehowa ya ɛ-sɛyaa siɣsiɣ ñɩma mba paawɛ caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ taa yɔ se “ɛ-pʋyʋ.” (Keɣa 134:4) Ozee takayaɣ kaayɔɔdaa ɖɔɖɔ se mba patɩkɛ Izrayɛɛlɩ piya yɔ, pakaɣ pɩsʋʋ Yehowa samaɣ. (Ozee 2:25) Ozee natʋ tɔm tʋnɛ tɩlabɩ alɩwaatʋ ndʋ Yehowa lɩzɩ mba patɩkɛ Yuuda ñɩma yɔ, pa-taa nabɛyɛ nɛ ɛha-wɛ waɖɛ se pa nɛ Yesu pɔtɔɔ kewiyitu yɔ. (Tʋma 10:45; Roma 9:23-26) “Ɛjaɖɛ kiɖeɖee” nɖɩ, ɖɩkɛ “samaɣ ŋga Ɛsɔ hiɣ-kɛ” nɛ kɛwɛɛ ŋgee yɔ. Ɛyaa mba pɛwɛ samaɣ ŋga ka-taa yɔ, pɩtɩŋnɩ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ lɛ, pata-wɛ num nɛ paha-wɛ waɖɛ se pacaɣ wezuu ɛsɔdaa. (1 Pɩy. 2:9, 10) Nɛ sɔnɔ, mba pɛkɛ Krɩstʋ ñɩma siɣsiɣ mba nɛ pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ? Yehowa yaɣ-wɛ ɖɔɖɔ se ‘ɛ-ɛyaa samaɣ’ nɛ ‘e-liu ɛyaa.’​—Iza. 65:22.

3. (a) Mba Yehowa ha waɖɛ se taabalɩyɛ ɛwɛɛ pa nɛ ɩ pɛ-hɛkʋ taa sɔnɔ? (b) Ɛbɛ tɔm ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

 ³ Sɔnɔ, “ewiɖe cikpeɖe” taa ñɩma mba pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ kpaʋ ɛsɔdaa yɔ, nɛ “heŋ lɛɛŋ” taa ñɩma mba papa wɛnɩ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɛkpɛndaa nɛ pɛwɛɛ “laŋaɣ kʋyʋmaɣ” tɛɛ nɛ pɛkɛ Yehowa samaɣ ŋga kamʋ ñɩm siŋŋ yɔ. (Luka 12:32; Yoh. 10:16) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩsɔɔlaa se ɖɩwɩlɩ Yehowa ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ, ɛzɩma ɛha-ɖʋ waɖɛ se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ, ɖɩwɛɛ ɖa nɛ ɩ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ pɩ-yɔɔ. Ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɩlɩ Yehowa ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ, ɛzɩma ɛɖʋ-ɖʋ hɩɖɛ nɛ ɛha-ɖʋ waɖɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ yɔ.

4. (a) Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɩlɩ Yehowa ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ se ɛha-ɖʋ waɖɛ se taabalɩyɛ ɛwɛɛ ɖa nɛ ɩ ɖɛ-hɛkʋ taa? (b) Nɛ ɛzɩma Yesu labɩ mbʋ?

⁴ Ðɩwɩlɩɣ Yehowa ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩhaɣ-ɩ ɖa-tɩ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim yɔ. Pɩtɩŋnɩ lɩm mɩyɩsʋʋ yɔɔ lɛ, ɖɩwɩlɩɣ samaɣ ɛsɩndaa kaɣlaa se ɖɩha ɖa-tɩ Yehowa nɛ ɖɩsɔɔlaa ɖɔɖɔ se ɖɩla ɛ-sɔɔlɩm ɖe-wezuu kpeekpe. (Ebr. 12:9) Yesu labɩ mbʋ alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ, pʋyɔɔ eheyi Yehowa se: “Se mala ñɔ-sɔɔlɩm; Kɩbaɣlʋ, mbʋ pɩkɛdɩnɩ-m siŋŋ lɛ lɛ.” (Keɣa 39:8, 9) Yesu ha ɛ-tɩ nɛ ɛla Yehowa sɔɔlɩm paa palʋlɩ-ɩ samaɣ ŋga kaha ka-tɩ Ɛsɔ yɔ ka-taa yɔ.

5, 6. (a) Ɛzɩma pɩlabɩ Yehowa, alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsɩ Yesu lɩm yɔ? (b) Tɩŋnɩ kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ ŋwɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ Yehowa taa lakɩ leleŋ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩhaɣ-ɩ ɖa-tɩ yɔ, paa ɖɩtɛm kɛʋ ɛ-pʋyʋ yɔ.

⁵ Pamɩyɩsɩ Yesu lɩm lɛ, ɛzɩma pɩlabɩ Yehowa? Bibl yɔɔdaa se: ‘Pɛtɛm Yesu lɩm mɩyɩsʋʋ lɛ, ɛlɩɩ lɩm taa kpaagbaa nɛ ɛsɔdaa tʋlɩ nɛ ɛna Ɛsɔ fezuu tibi ehooye tɩyɛ nɛ kɩcaɣ ɛ-yɔɔ. Nɛ nɔɔ nakɛyɛ tɩlɩʋ. nɛ ɛsɔdaa se: “Ɛnʋ yɔ ɛkɛnɩ man-Pɩyalʋ kʋsɔɔlʋ weyi man-taa wɛ-ɩ nɛ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ.”’ (Mat. 3:16, 17) Paa Yesu ɛɛtɛm kɛʋ ɛ-Caa pʋyʋ yɔ, Yehowa taa kaalabɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛna ɛ-Pɩyalʋ ha ɛ-tɩ faaa se ɛlakɩ ɛ-sɔɔlɩm ɖeke yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa sɔɔlaa se ɖɩha-ɩ ɖa-tɩ, nɛ ɛɖʋ-ɖʋ hɩɖɛ nɛ ɛwazɩ-ɖʋ.​—Keɣa 149:4.

⁶ Pɩsa nɛ ɖɩnɩɩ pɩ-taa lɛ, maɣzɩ se abalʋ nɔɔyʋ ɖu tɩŋ hɛtʋ ndɩ ndɩ ɛ-kaɖaɣ taa. Kɩyakʋ nakʋyʋ lɛ, ɛ-pɛlɛ lɩzɩ tɩŋ hɛtʋ ndʋ tɩ-taa kʋɖʋmʋʋ nɛ ɛlabɩnɩ-ɩ kʋjɔʋ. Hɛɖʋʋ ŋgʋ kɩtɛm kɛʋ abalʋ ɛnʋ ɛ-pʋyʋ yaa we? Ɛzɩma tɩyɛ ɛ-pɛlɛ pɩzɩɣ nɛ ɛha-ɩ mbʋ pɩtɛm kɛʋ ɛ-pʋyʋ yɔ? Lʋlɩyʋ weyi ɛwɛnɩ sɔɔlɩm yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛɛkaɣ ɛ-tɩ pɔzʋʋ tɔm ndʋ. Ɛlɛ ɛ-taa kaɣ labʋ leleŋ nɛ etisi se kʋjɔʋ ŋgʋ ɛ-pɛlɛ ha-ɩ yɔ, kɩkɛnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɛlɛ tɩŋnaa nɛ ɛwɩlɩ-ɩ ɛ-sɔɔlɩm yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se hɛɖʋʋ kʋɖʋmʋʋ ŋgʋ ɛ-pɛlɛ ha-ɩ yɔ, kɩmʋʋ ñɩm nɛ pɩkpaɖɩ hɛtʋ ndʋ payɩ tɩwɛ ɛ-kaɖaɣ taa yɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa taa lakɩ leleŋ siŋŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩhaɣ-ɩ ɖa-tɩ faaa se ɖɩlakɩ ɛ-sɔɔlɩm ɖeke yɔ.​—Ejl. 34:14.

7. Ɛzɩma Malakiya wɩlaa se Yehowa wɛnɩ lɩmaɣza kɩbana mba pɛsɛɣ-ɩ nɛ sɔɔlɩm yɔ pɔ-yɔɔ?

⁷ Kalɩ Malakiya 3:16. Ye ŋtɩtɩɩhatɩ ña-tɩ se pamɩyɩsɩ-ŋ lɩm yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa se ŋkpɛzɩɣ nɩŋgbaŋaɣ ŋga. Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋwɛ ño-ɖoo lotu taa yɔ, ŋtɛm kɛʋ Yehowa pʋyʋ ɛzɩ ɛyaa lalaa ɖɔɖɔ yɔ. Ɛlɛ maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma pɩkaɣ Yehowa kɛdɩnʋʋ alɩwaatʋ ndʋ ŋkpakɩɣ lɩmaɣza se ŋtɩnɩɣ e-kewiyitu kɩkɩlɩtʋ tɔɔʋ yɔɔ nɛ ŋha-ɩ ña-tɩ se ŋlakɩ ɛ-sɔɔlɩm ɖeke yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. (Adu. 23:15) Yehowa wɩlɩɣ ɖɔɖɔ ɛ-ɛsɩmɩyɛ mba pɔsɔɔlɩ faaa nɛ pɛsɛɣ-ɩ yɔ, nɛ ɛmaɣ pa-hɩla ‘ɛ-takayaɣ’ taa.

8, 9. Ɛyaa mba Yehowa ma pa-hɩla ɛ-takayaɣ taa yɔ, ɛbɛ ɛñɩnɩɣ se powolo pɩ-yɔɔ nɛ palakɩ?

 ⁸ Pʋcɔ nɛ Yehowa ma ɖa-hɩla ‘ɛ-takayaɣ’ taa lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩla nabʋyʋ. Malakiya yɔɔdaa se pɩpɔzaa se ‘ɖɩña Yehowa nɛ ɖɩmaɣzɩɣ ɛ-hɩɖɛ yɔɔ.’ Ye ɖɩpaɣzɩ sɛʋ ɛsɔ nɔɔyʋ yaa nabʋyʋ nɛ pɩtasɩnɩ Yehowa yɔ, ɛlɛ hɩzɩɣ ɖa-hɩɖɛ wezuu takayaɣ taa.​—Ejl. 32:33; Keɣa 68:29.

⁹ Pɩwɩlɩɣ se ye ɖɩkpaɣ ɖa-tɩ nɛ ɖɩha Yehowa se ɖɩlakɩ ɛ-sɔɔlɩm nɛ pamɩyɩsɩ-ɖʋ lɩm yɔ, pi-ɖeke pɩtɩmaɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩ-labʋ wɛ kɛlɛʋ nɛ alɩwaatʋ kaaɖɛɣ lɛ, ɖɩkaɣ pɩ-yɔɔ tɔzʋʋ kɩtɔzʋʋ. Ye ɖɩkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se ɖɩwɛɣ Yehowa hɔɔlʋʋ yɔɔ nɛ ɛyaa-ɖʋ se ɛ-samaɣ yɔ, pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñaŋɩ-ɩ ɖe-wezuu caɣʋ kɩyakɩŋ kpeekpe taa.​—1 Pɩy. 4:1, 2.

10. Yʋsaɣ ŋga wɛ mba pɛsɛɣ Yehowa nɛ mba paasɛɣ-ɩ yɔ, pɛ-hɛkʋ taa?

¹⁰ Ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa ɖɩyɔɔdɩ Kayɩnɩ, Salomɔɔ nɛ Izrayɛɛlɩ piya pɔ-tɔm. Pa-tɩŋa paɖʋ pa-taa se pɛsɛɣ Yehowa, ɛlɛ pataaha-ɩ pa-tɩ nɛ pɛ-tɛ pa-taa. Kɩɖaŋ ɩnɛ ɩwɩlɩɣ se mba pɔsɔɔlaa se paha pa-tɩ Yehowa yɔ, pɩwɛɛ se pa-taa ɩkpɛndɩnɩ kɩdɛkɛdɩm nɛ pɔñɔɔnɩ kɩbam. (Roma 12:9) Ye mbʋ pʋmʋnɩ mbʋ se alɩwaatʋ ndʋ Malakiya yɔɔdɩ Yehowa takayaɣ tɔm nɛ pɩtɛ lɛ, Yehowa ɛyɔɔdɩ mbʋ pɩyʋsʋʋ “ɛyʋ siɣsiɣ tʋ nɛ kɩdɛkɛdʋ pɛ-hɛkʋ taa yɔ, weyi ɛɖʋʋ Ɛsɔ lɩm nɛ weyi ɛɛɖʋʋ-ɩ lɩm yɔ pɛ-hɛkʋ taa” yɔ pɩ-tɔm.​—Mal. 3:18.

11. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se lalaa ɩtɩlɩ se ɖɩkpaɣ ɖa-tɩ pilim nɛ ɖɩha Yehowa?

¹¹ Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩŋnɩ nʋmɔʋ lɛɛkʋ yɔɔ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩwɩlɩ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ Yehowa ɛzɩma ɛlɩzɩ-ɖʋ se ɖɩkɛ ɛ-samaɣ yɔ pɩ-yɔɔ. Pɩwɛɛ se ɛyaa “kpeekpe” ɩna se ɖɩɖɛɣnɩ ɛsɩndaa fezuu taa. (1 Tim. 4:15; Mat. 5:16) Pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Ɛyaa tɩŋa naɣ kpayɩ kpayɩ se mɔñɔnɩ Yehowa? Mantɩŋɩɣnɩ nʋmɔŋ tɩŋa yɔɔ se ɛyaa ɩna se mɛnkɛ Yehowa Aseɣɖe Tʋ na?’ Ye Yehowa ɛnawa se ɖɩwɛ ɛ-samaɣ taa ɛlɛ ɖɩɩñɩnɩɣ se ɖɩwɩlɩ lalaa se ɖɩkɛ ɛ-pʋyʋ yɔ, ɛ-taa kaɣ wɩʋ siŋŋ.​—Keɣa 118:46; kalɩ Maarkɩ 8:38.

12, 13. Ɛzɩma tɩyɛ ɛyaa nabɛyɛ wezuu caɣʋ eeyeki se patɩlɩ-wɛ se pɛkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa?

 ¹² Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se ɛyaa nabɛyɛ wezuu caɣʋ iiyeki se pana tʋkaɣ ŋga kɛwɛ mba pɛsɛɣ Yehowa nɛ mba paasɛɣ-ɩ yɔ pɛ-hɛkʋ taa yɔ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ, peyeba nɛ “ɛjaɖɛ yɔɔ fezuu” wɛɛnɩ ɖoŋ pɔ-yɔɔ. (1 Kɔr. 2:12) Fezuu ŋgʋ kiseɣtiɣ ɛyaa se pala ‘po-tomnaɣ sɔɔlɩm.’ (Efɛz. 2:3) Ðɩkpaɣ kɩɖaʋ: Ɛyaa nabɛyɛ paa fɛyɩnɩ lɔŋ weyi patasɩɣ-ɖʋ paa ɛzɩmtaa pɩlɩɩnɩ ɖo-wondu suu yɔɔ yɔ, nɛ posuu wondu ndʋ tɩtɩmʋna yɔ. Posuu wondu ndʋ tɩɖɔkʋʋ-wɛ kpaɖɩɩɩ yaa tiyeki nɛ pɩnaɣ po-tomnaɣ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ yɔ, nɛ halɩ pɔkɔŋ kediɣzisi taa. Pahʋŋ yaa palakɩ ñɔsɩ nzɩ sɩtɩmʋna yɔ. (1 Tim. 2:9, 10) Piyeki nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɛwɛɣ ɛyaa lalaa hɛkʋ taa yɔ, pɩwɛ kaɖɛ se paɖʋ tʋkaɣ weyi ɛkɛ Yehowa pʋyʋ nɛ weyi ɛkɛ “ɛjaɖɛ ɛgbaɣdʋ” yɔ, pɛ-hɛkʋ taa.​—Yak. 4:4.

¹³ Pɩtasɩ lɛ, Aseɣɖe Tɩnaa nabɛyɛ tiyele ɛjaɖɛ yɔɔ lakasɩ tɩŋa cɩɖɩ cɩɖɩ. Alɩwaatʋ ndʋ paalakɩ kazandʋ natʋyʋ yɔ, pa-payɛ nɛ pa-lakasɩ nasɩyɩ ɖɛlɛsɩɣ niye nɛ sɩtɩmʋnɩ Krɩstʋ ñɩma lakasɩ. Po-fotonaa mba pasɩɣ nɛ tɔm ndʋ pamaɣ réseaux sociaux waa yɔɔ yɔ, pɩɩwɩlɩɣ se pɛwɛɛ nɛ papɩɣ fezuu taa. Pɩtɩla yɔ, patɩla kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ se pɔhɔ pa-nɩŋgbaaŋ ɛgbɛyɛ taa, nɛ pa-lakasɩ nzɩ sɩpɩzɩɣ nɛ sɩwɛɛnɩ ɖoŋ kɩdɛkɛdɩŋ pa-ɖaɣʋnaa mba pɛtɛm pa-taa se pacakɩ wezuu kɩbaŋʋ Yehowa samaɣ taa yɔ pɔ-yɔɔ.​—Kalɩ 1 Pɩyɛɛrɩ 2:11, 12.

14. Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ ɖɩtaacɛ?

¹⁴ Ɛjaɖɛ seɣtiɣ ɛyaa se pala “tomnaɣ nandʋ sɔɔlɩm,” pɛwɛɛnɩ ‘ɛsa naɣnaɣ nɛ ñɩm kuuni.’ (1 Yoh. 2:16) Ðɩkɛ Yehowa pʋyʋ nɛ pʋyɔɔ lɛ, pʋmʋnaa se ɖɩkpɛlɩkɩ “kɩwɛɛkɩm seu nɛ hadɛ cɩnɛ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ seu, se ɖɩwɛɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-yɔɔ ɛzɩ ɛyaa mba pamaɣzɩɣ camɩyɛ, pɛwɛ siɣsiɣ nɛ pañaŋ Ɛsɔ yɔ.” (Tiiti 2:12) Pɩwɛɛ se mbʋ payɩ ɖɩlakɩ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se ɛzɩma ɖɩyɔɔdʋʋ, ɖɩtɔkɩ, ɖɩñɔʋ, ɖisuu wondu, ɖɩñɔɔzʋʋ ɖa-tɩ, nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ yɔ, pɩwɩlɩ mba panaɣ-ɖʋ yɔ se ɖɩha ɖa-tɩ Yehowa nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim.​—Kalɩ 1 Kɔrɛntɩ 10:31, 32.

15. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya sɔɔlɩm nɛ ɖɩlabɩ-wɛ camɩyɛ lakasɩ?

¹⁵ Ɛzɩma ɖɩnɩɣnɩ ɖo-koobiya yɔ, mbʋ wɩlɩɣna se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖa nɛ Yehowa ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ, ɖɩcɛyɩ ɖɛ-ɛsɩndaa yaa ɖɩtɩcɛyɩ. Ðo-koobiya mba ɖɔɖɔ pɛkɛ Yehowa pʋyʋ. Ye ɖɩtɔzʋʋ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ paa ɛzɩmtaa yɔ, piyeki nɛ ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya sɔɔlɩm nɛ ɖɩlabɩ-wɛ camɩyɛ lakasɩ. (1 Tes. 5:15) Yesu heyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se: “Mbʋ pɩwɩlɩɣ ɛyaa kpeekpe se ɩkɛ mɔn-tɔm mʋyaa yɔ, mbʋ lɛ mɩ-ɖama sɔɔlʋʋ.”​—Yoh. 13:35.

16. Moyizi paɣtʋ ndʋ sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ maɣzɩm mbʋ Yehowa wɛnɩ ɛ-samaɣ yɔɔ yɔ?

¹⁶ Pɩsa nɛ ɖɩtɩlɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩnɩɩnɩ ɖo-koobiya camɩyɛ lɛ, iyele nɛ ɖɩkpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ. Wondu ndʋ payɩ tɩɩwɛ templo taa yɔ, paalɩzɩ-tʋ se palabɩnɩ-tʋ tʋmɩyɛ Yehowa sɛtʋ kele kele ñɩndʋ taa yeke na. Moyizi paɣtʋ wɩlaɣ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se pɔcɔnɩ wondu ndʋ tɩ-yɔɔ camɩyɛ yɔ, nɛ mba paaɖɔŋ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ, pamʋnɩ sɩm. (Kɩg. 1:50, 51) Ye Yehowa kaaɖʋ paɣtʋ se pɔcɔnɩ wondu ndʋ tɩfɛyɩnɩ wezuu yɔ tɩ-yɔɔ mbʋ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛsɔɔlaa ɖɔɖɔ se ɛcɔnɩ ɛ-sɛyaa siɣsiɣ ñɩma mba ɛlɩzɩ-wɛ nɛ pɛkɛ ɛ-samaɣ yɔ, pɔ-yɔɔ nɛ pɩkpaɖɩ! Yehowa kaaheyi ɛ-samaɣ se: “Weyi etukuni-mɩ yɔ, etukuni mɛ-ɛsɩyɛ taa piye.”​—Zek. 2:8.

17. Ɛbɛ Yehowa ‘kemsiɣ nɛ ɛnɩɣ’ nɛ ɛnaɣ ɖɔɖɔ?

¹⁷ Malakiya yɔɔdaa se Yehowa ‘kemsiɣ nɛ ɛnɩɣ’ mbʋ payɩ ɛ-samaɣ taa ñɩma lakɩ ɖama yɔ. (Mal. 3:16) Pɩwɩlɩɣ se “[Yehowa] sɩm ɛ-ñɩma.” (2 Tim. 2:19) Ɛsɩm tɔm ndʋ payɩ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ mbʋ payɩ ɖɩlakɩ yɔ. (Ebr. 4:13) Ye ɖɩɩlakɩ ɖo-koobiya camɩyɛ lakasɩ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ, Yehowa ‘kemsiɣ nɛ ɛnɩɣ.’ Mbʋ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmʋʋ agɔma, ɖɩlakɩ kʋjɔŋ, ɖikpeɣu, nɛ ɖɩlakɩ ɖo-koobiya camɩyɛ lakasɩ yɔ, Yehowa naɣ pɩtɩŋa.​—Ebr. 13:16; 1 Pɩy. 4:8, 9.

18. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɩlɩ Yehowa ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ ɛzɩma ɛɖʋ-ɖʋ hɩɖɛ nɛ ɛyaɣ-ɖʋ se ɛ-samaɣ yɔ pɩ-yɔɔ?

¹⁸ Yehowa ɖʋ-ɖʋ hɩɖɛ nɛ ɛyaa-ɖʋ se ɖɩkɛ ɛ-samaɣ, pʋyɔɔ lɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩsɔɔlɩ siŋŋ se ɖɩwɩlɩ-ɩ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ pɩ-yɔɔ. Ye ɖɩtɩlaa se ɛnʋ tɩnɩ-ɖʋ yɔ, piyeki nɛ ɖɩha-ɩ ɖa-tɩ faaa, nɛ pɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛ lɛɣtʋ siŋŋ. Paa ɖɩwɛ “azuluma kpanɖaʋ kilebuu nɛ kɩdɛkɛdʋʋ kʋnɛ yɔ kɩ-taa yɔ”, ɖɩsɔɔlaa se ɛyaa ɩna se ‘ɖɩwɛ kele kele nɛ ɖɩñɩlɩsɩɣ ɛzɩ mintʋsʋʋ momola yɔ, ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa.’ (Fil. 2:15) Ðɩpaɖɩɣ kɩdɛkɛdɩm siŋŋ. (Yak. 4:7) Nɛ ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya nɛ ɖɩñaŋ-wɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩnawa se mba ɖɔɖɔ pɛkɛ Yehowa pʋyʋ.​—Roma 12:10.

19. Ɛzɩma Yehowa wazɩɣ mba pɛkɛ ɛ-pʋyʋ yɔ?

¹⁹ Bibl yɔɔdaa se: “Yehowa ɛɛlɔʋ ɛ-samaɣ.” (Keɣa 93:14) Pɩwɩlɩɣ se paa wɛtʋ ndʋ taa ɖɩwɛɛ yɔ, Yehowa kaɣ ɖɔ-cɔlɔ wɛʋ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ. Halɩ sɩm maɣmaɣ ɛɛpɩzɩɣ nɛ pɩɖɩɣ Yehowa nʋmɔʋ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. (Roma 8:38, 39) “Ye ɖɩwɛɛ kɔyɔ, [Yehowa] yɔɔ ɖɩwɛɛ, nɛ ye ɖɩsɩkɩ yɔ, [Yehowa] yɔɔ ɖɩsɩkɩ. Mbʋ lɛ wezuu taa nɛ sɩm taa lɛ, ɖɩkɛ [Yehowa] pʋyʋ.” (Roma 14:8) Ðɩɖaŋ kpam se ɖɩna alɩwaatʋ ndʋ Yehowa kaɣ fezuu ɛ-taabalaa siɣsiɣ ñɩma mba pasɩba yɔ. (Mat. 22:32) Pʋcɔ nɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩtalɩ lɛ, Yehowa wɛɛ nɛ ɛwazɩɣ-ɖʋ siŋŋ. Ɛzɩ Bibl yɔɔdʋʋ yɔ, “kanɩ leleŋ, samaɣ ŋga [kɛ-Ɛsɔ kɛ Yehowa] yɔ, nɛ ɛjaɖɛ nɖɩ Ɛsɔ yaɣ-ɖɩ se ɛ-pʋyʋ yɔ.”​—Keɣa 32:12.