1. Wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ ndʋ kajalaɣ Krɩstʋ mba kaakataa?

KPAƔNƖ pɩnaɣ 62 nɛ piwolo pɩnaɣ 64 waa taa apostoloo Pɩyɛɛrɩ ma takayaɣ “agɔma mba pamʋ Ɛsɔtɔm nɛ pamɩzɩ ajɛɛ ndɩ ndɩ taa yɔ: Pɔntɩ, Galaatii, Kapaadoosi, Aazii, nɛ Bitinii.” (1 Pɩy. 1:1) Pɩɩpɔzaa se pakpazɩ ɖoŋ agbaa wena a-sɔnzɩ kaawɛ ndɩ ndɩ nɛ awɛɛ Aazii cikpeluu taa yɔ nɛ peɖiyi-yɛ. Panazaɣ koobiya mba siŋŋ nɛ pɔyɔɔdʋʋ pɔ-yɔɔ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ. Pakataɣ kala wena yɔ, aawɛ ɛzɩ “miŋ.” Nɛ pɩtasɩ lɛ, pɩɩkazɩ pazɩ se paɖɩzɩ Yeruzalɛm. Pʋyɔɔ Pɩyɛɛrɩ mawa se: “Pɩtɩŋa pɩwɩzɩ tɛm.” Toovenim taa lɛ, pɩnzɩ nzɩ sɩɩkazaa yɔ sɩtaatalɩ 10. Ye mbʋ ɛbɛ pɩzaɣ se pɩsɩnɩ Krɩstʋ mba nɛ pɔɖɔkɩ pa-tɩ kaɖɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa?—1 Pɩy. 4:4, 7, 12.

2, 3. Ɛbɛ yɔɔ Pɩyɛɛrɩ seɣti e-koobiya se pamʋ ɖama ɛgɔndʋ? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmʋʋ.)

² Mbʋ Pɩyɛɛrɩ seɣti Krɩstʋ ñɩma mba se pala yɔ, pɩ-taa lɛɛbʋ yɔ se ‘pamʋ ɖama ɛgɔndʋ.’ (1 Pɩy. 4:9) Grɛɛkɩ tɔm piye nɖɩ pɛɖɛzaa se ‘ɛgɔndʋ mʋʋ’ yɔ, ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se “pɔsɔɔlɩ agɔma yaa pala camɩyɛ agɔma.” Yʋsɩ se Pɩyɛɛrɩ seɣti Krɩstʋ mba se pamʋ “ɖama” ɛgɔndʋ; pɩwɩlɩɣ se pɩwɛɛ se pamʋ ɛyaa mba paatɛm-wɛ sɩm nɛ pa nɛ pɛwɛɛ yɔ. Ye pamʋʋ ɖama ɛgɔndʋ, ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-wɛ?

³ Pɩsɩɣnɩ-wɛ nɛ pɔñɔɔnɩ ɖama kpam. Maɣzɩ alɩwaatʋ ndʋ koobu nɔɔyʋ mʋ-ŋ ɛgɔndʋ yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ŋna! Pɩtaalabɩ-ŋ leleŋ yaa we? Pɩtɩla ŋŋsɔʋ kɩyakʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ña nɛ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa koobiya nabɛyɛ ɩkpɛndaa nɛ ɩmʋ helim yaa ɩla aleɣya naayɛ yɔ, taabalɩyɛ  nɖɩ ɖɩwɛ mɩ-hɛkʋ taa yɔ, ɖɩtɩcɛyɩsɩ nɛ pɩkpaɖɩ yaa we? Ye ɖɩmʋʋ ɖo-koobiya ɛgɔndʋ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ-wɛ camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ. Pɩɩcɛyaa se Pɩyɛɛrɩ alɩwaatʋ taa Krɩstʋ mba ɩñɔɔnɩ ɖama nɛ pɩkɩlɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ paawɛɛ nɛ pasʋʋ kaɖɛ alɩwaatʋ taa siŋŋ. Mbʋ ɖɔɖɔ pɩcɛyaa se Krɩstʋ ñɩma mba pɛwɛ “wayɩ wayɩ wɛɛ [yaa kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ]” ɛnɛ ɩ-taa yɔ pala.—2 Tim. 3:1.

4. Tɔm ndʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

⁴ Wala wena ɖɩwɛna se ɖɩmʋ “ɖama” ɛgɔndʋ? Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwa mbʋ pɩkpaɣ-ɖʋ sɔɔndʋ nɛ ɛgɔndʋ mʋʋ yɔ? Ye koobu nɔɔyʋ ɛya-ɖʋ ɛ-tɛ, wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛna?

5. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩmʋʋ agɔma camɩyɛ ɖe-kediɣzisi taa?

⁵ Kediɣzisi taa: Yehowa nɛ ɛgbɛyɛ payaɣnɩ-ɖʋ kediɣzisi taa. Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩmʋ mba payɩ pɔkɔŋ kediɣzisi yɔ camɩyɛ, kɔzɩ kɔzɩ ɛyaa kɩfama. (Roma 15:7) Yehowa yanɩ ɛyaa kɩfama mba ɖɔɖɔ nɛ pɩcɛyaa se ɖɩmʋ-wɛ camɩyɛ paa ɛzɩma posu wondu yaa ɛzɩma pɔñɔɔzɩ pa-tɩ yɔ. (Yak. 2:1-4) Ye ŋyʋsaa se ɛgɔm nɔɔyʋ wɛ e-ɖeke yaa ɛcaɣ e-ɖeke, pɩɩwɛɣ ɖeu se ŋwolo nɛ ña nɛ ɩ ɩcaɣ? Pɩtʋʋ fɛyɩ se ye ŋsɩnɩ-ɩ nɛ ɛnɩɩ kediɣzaɣ ɖʋtʋ taa camɩyɛ nɛ ŋsɩnɩ-ɩ ɖɔɖɔ nɛ ɛna Masɩ nzɩ payɩ pakalɩɣ Bibl taa yɔ, pɩhɛzɩɣ ɛ-laŋɩyɛ. Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ ŋwɩlɩɣ se “[ŋmʋʋ] ɛgɔm lɛɛ lɛɛ nɛ sɔɔlɩm.”—Roma 12:13.

6. Ɛyaa mba pɩwɛɛ se ɖɩkɩlɩɣ mʋʋ ɖɛ-tɛ?

⁶ Yaa-wɛ ñɛ-tɛ nɛ ña nɛ wɛ ɩtɔɔ tɔɔnaɣ. Ðooo caanaʋ taa lɛ, ɛgɔndʋ mʋʋ pɔzaɣ ɖɔɖɔ se ɛyʋ ɛla tɔɔnaɣ nɛ ɛmʋnɩ ɛyaa ɛ-tɛ. (Kiɖe 18:1-8; Th. 13:15; Luka 24:28-30) Ye ŋya ɛyʋ nɔɔyʋ ñɛ-tɛ nɛ ña nɛ ɩ ɩtɔɔ tɔɔnaɣ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ŋsɔɔlaa se taabalɩyɛ nɛ laŋhɛzɩyɛ pɩwɛɛ mɩ-hɛkʋ taa. Ɛyaa mba pɩwɛɛ se ɖɩkɩlɩɣ mʋʋ? Ðo-koobiya halaa nɛ abalaa mba pɛwɛ ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ. Alɩwaatʋ kaɖɛ ñɩndʋ talɩɣ lɛ, ɖo-koobiya taɣ-ɖʋ liu nɛ ɖa ɖɔɖɔ ɖɩtaɣ-wɛ liu se pakaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩcɛyaa se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ nɛ laŋhɛzɩyɛ ɩwɛɛ ɖa nɛ wɛ ɖɛ-hɛkʋ taa. Pɩlabɩ ɖeu se pɩnaɣ 2011 taa Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ lɛɣzɩ alɩwaatʋ ndʋ Etaazuunii Betɛɛlɩ hɔʋ taa mba kpɛlɩkaɣ Feŋuu Tilimiye yɔ. Ðooo lɛ, papaɣzaɣ kpɛlɩkʋʋ ɖanaɣ ñɩɣtʋ 6 nɛ cɛcɛsɩ 45 yɔɔ, ɛlɛ palabɩ ɖʋtʋ nɛ papaɣzɩ kpɛlɩkʋʋ ɖanaɣ ñɩɣtʋ 6 nɛ cɛcɛsɩ 15 yɔɔ. Ɛbɛ yɔɔ palabɩ lɛɣzɩtʋ ndʋ? Palɩzɩ pɩ-taa se ye pɛtɛm kediɣzaɣ lɔŋ yɔ, pɩhaɣ Betɛɛlɩ tʋmlaɖaa waɖɛ se payaɣ ɖama pɛ-tɛ nɛ pɔtɔkɩ tɔɔnaɣ. Piyeki ɖɔɖɔ nɛ ye Betɛɛlɩ taa koobu nɔɔyʋ ɛya lɛlʋ yɔ ɛlɛ eekiziɣ se ɖoo kɩlɩ yuu. Pʋwayɩ, ɛgbɛyɛ pilinzi lɛɛsɩ labɩ lɛɣzɩtʋ ndʋ ɖɔɖɔ. Lɛɣzɩtʋ ndʋ tiyeba nɛ Betɛɛlɩ hɔʋ taa mba malɩnɩ ɖama nɛ pɩkpaɖɩ.

7, 8. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmʋ Yehowa ɛgbɛyɛ lone taa caɣyaa mba pɔkɔŋ ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ?

⁷ Alɩwaatʋ ndʋ agbaa lɛɛna taa koobiya, egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa nɛ nabʋyʋ taa ɛgbɛyɛ piliŋa taa tʋmlaɖaa kɔŋ nɛ pɔyɔɔdʋʋ samaɣ taa tɔm ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ, pɩhaɣ-ɖʋ waɖɛ se ɖɩwalɩsɩ ɖɛ-ɛgɔndʋ mʋʋ. (Kalɩ 3 Yohanɛɛsɩ 5-8.) Nʋmɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ ɛyʋ pɩzɩɣ ɛtɩŋna nɛ ɛla mbʋ yɔ lɛ se ɛmʋ-wɛ nɛ ɛ nɛ wɛ pɔtɔɔ tɔɔnaɣ. Ña yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmʋ-wɛ?

⁸ Etaazuunii ɛjaɖɛ taa koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Ma nɛ ma-walʋ ɖiihiɣ waɖɛ pɩnzɩ sakɩyɛ nɛ ɖɩmʋ samaɣ taa tɔm yɔɔdɩyaa sakɩyɛ nɛ pa-halaa ɖɛ-tɛ nɛ ɖa nɛ wɛ ɖɩtɔɔ tɔɔnaɣ. Alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɖɩmʋwaɣ-wɛ yɔ, tɩɩkɛnɩ taa leleŋ alɩwaatʋ nɛ kɔzɩ kɔzɩ lɛ, pɩɩkpazɩ-ɖʋ ɖoŋ fezuu taa. Wiɖiyi ɖitikpiɖi kaaʋ se pʋyɔɔ ɖɩlabɩ mbʋ.”

9, 10. (a) Mba pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩmʋ ɛgɔndʋ alɩwaatʋ sakɩyɛ? (b) Ye ɛyʋ ɛwɛɛ ɖɩɣa cikpelaɣ nakɛyɛ taa yaa ɛkɛ kʋñɔndʋ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛɖʋ nesi na? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

⁹ Agɔma mba peleɖiɣ yɔ: Caanaʋ taa lɛ, ɛgɔndʋ mʋʋ pɔzaɣ ɖoŋ ɖoŋ se paha ɖɩzʋyɛ agɔma mba pataɣ-wɛ liu yɔ. (Yɔɔb 31:32; Filem. 22) Sɔnɔ ɖɔɖɔ, nabʋyʋ taa pɩpɔzʋʋ se ɖɩha ɖɩzʋyɛ agɔma nabɛyɛ. Ðoŋ ɖoŋ lɛ, pɩpɔzʋʋ ɖɩzʋyɛ egeetiye yɔɔ cɔnɩyaa alɩwaatʋ ndʋ pekilimiɣ agbaa yɔɔ yɔ. Nabʋyʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ koobiya mba powoki teokrasɩ  sukuli nakʋyʋ yaa koobiya mba paha pa-tɩ faaa nɛ pamaɣ Kewiyaɣ Kpaamɩŋ yɔ ɖɩzʋyɛ. Kɛgbɛdɩsaɣ nakɛyɛ pɩzɩɣ kala nɛ pɩyɔkɩ koobiya nabɛyɛ ɖɩsɩ. Ye pɩlabɩ mbʋ yɔ, ɖɩzʋyɛ tɛɖɩɣ-wɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ alɩwaatʋ ndʋ pasɩnɩ-wɛ nɛ pɔñɔɔzɩ pa-ɖɩsɩ yɔ. Pɩtɩpɔzɩ se ɖɩmaɣzɩ se koobiya mba pɛwɛnɩ ɖɩsɩ sɔsɔsɩ yɔ, pe-ɖeke papɩzɩɣna nɛ paha ɖɩzʋyɛ mba pɛwɛ kɛdɛɖaɣ taa yɔ. Pɩtɩla pɛtɛm sɩnʋʋ koobiya sakɩyɛ. Paa ŋwɛ ɖɩɣa cikpelaɣ nakɛyɛ taa yaa ŋkɛ kʋñɔndʋ yɔ, pɩtɩla ŋpɩzɩɣ nɛ ŋha-wɛ ɖɩzʋyɛ.

¹⁰ Hadɛ Kiŋ tɛ Kooree ɛjaɖɛ taa, koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ tɔzʋʋ se ɛɛmʋ koobiya mba powokaɣ teokrasɩ sukulinaa ndɩ ndɩ yɔ ɛ-ɖɩɣa taa nɛ sɔɔlɩm nɛ ɛha-wɛ ɖɩzʋyɛ. Ɛyɔɔdaa se: “Kiɖe tɛɛ lɛ, sɔɔndʋ kpaɣaɣ-m mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ma nɛ ma-halʋ ɖɩɖɔkɩ nesi pitileɖi nɛ ɖɩɣa cikpelaɣ nakɛyɛ taa ɖɩɩwɛɛ. Ɛlɛ ɖɩmʋ sukulibiya lɛ, pɩha-ɖʋ taa leleŋ siŋŋ. Ɛzɩma ɖɩɖɔkɩ nesi pitileɖi yɔ, koobiya panɛ pa-mʋʋ sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna se ye abalʋ nɛ ɛ-halʋ pɛsɛɣ Yehowa nɛ pɛwɛɛnɩ fezuu taa kaɖʋsɩ kʋɖʋmsɩ yɔ, pehikiɣ taa leleŋ siŋŋ.”

11. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ŋmʋʋ ɛgɔndʋ koobiya mba pɛkɛ agɔma ñɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ?

¹¹ Koobiya mba pɛkɛ agɔma ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ: Nabʋyʋ taa koobu nɔɔyʋ yaa hɔʋ nakʋyʋ lɩɣnɩ ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ taa yaa egeetiye lɛɛɖɛ taa nɛ pɔkɔɔ ɖe-egeetiye taa. Pɩtɩla pa-taa nabɛyɛ kɔŋ se paɖʋ nesi ɖenɖe tɔm susuyaa tɩɖɔɔ yɔ. Yaa pɩtɩla petiyini paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyaa se pɔkɔɔ paɖʋ nesi ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa ŋwɛɛ yɔ. Ɛyaa panɛ pɩkɛnɩ pa-tɩŋa lɛɣzɩtʋ sɔsɔtʋ. Pɩpɔzʋʋ se pañaɣ pana nɛ egeetiye kɩfaɖɛ nɛ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa pɔkɔma yɔ, ɖɩ-wɛtʋ malɩnɩ-wɛ. Nɛ halɩ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se pɛkpɛlɩkɩ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ yaa sɔnzɩ kɩfasɩ. Ye ɖɩyaɣ-wɛ nɛ ɖa nɛ wɛ ɖɩtɔkɩ tɔɔnaɣ, ɖɩlakɩ aleɣya yaa ɖɩmʋʋ helim yɔ, pɩsɩɣnɩ-wɛ nɛ pɛwɛɛnɩ taabalaa nɛ egeetiye taa wɛtʋ malɩnɩ-wɛ.

12. Ha kɩɖaʋ ŋgʋ kɩwɩlɩɣ se pɩtɩcɛyɩ se ɖɩñɔɔzɩ wondu sakɩyɛ pʋcɔ nɛ ɖɩmʋ ɛyaa ɛgɔndʋ yɔ.

¹² Pɩtɩcɛyɩ se ɖɩñɔɔzɩ wondu sakɩyɛ pʋcɔ nɛ ɖɩmʋ ɛyaa ɛgɔndʋ. (Kalɩ Luka 10:41, 42.) Koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ kɛdaɣ mbʋ pɩlabɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛpaɣzɩ Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ yɔ lɛ ɛyɔɔdaa se: “Maakɛ evebu yem nɛ ma-halʋ ɖɔɖɔ ñaakɛ pɛlɛ yem, ɖɩtaawɛɛnɩ lɛɣtʋ nɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, ɖɩtɔzaɣ ɖɔ-hɔʋ taa mba yɔɔ nɛ palakɩ-ɖʋ liu se ɖɩna-wɛ. Ðanaɣ nakɛyɛ yɔɔ lɛ, ma-halʋ lɩmaɣza tɩŋa kaapɩsɩ ɖɛ-tɛ, nɛ mañaɣ pana se mɛhɛzɩɣ ɛ-laŋɩyɛ ɛlɛ kpɛɖɛ. Pɩmakaɣ ɖoo taa ñɩɣtʋ 7 nɛ hɔɔlʋʋ lɛ, ɖɩnɩɣ nɔɔyʋ kɔtɩ nɔnɔɔ. Ðɩtʋlɩ nɔnɔɔ lɛ, Bibl kpɛlɩkɩyʋ nɔɔyʋ kɔmna se ɛlabɩ-ɖʋ talɩ ɖeu. Ɛɛkɔnɩ-ɖʋ leemiŋ naadozo. Peeɖe ɖiheyi-i se ɛsʋʋ nɛ ɖɩha-ɩ lɩm. Pʋwayɩ lɛ, ɖɩla tii nɛ chocolat. Ðɩtaanɩɣ swahili kʋnʋŋ nɛ ɛlɛ ɖɔɖɔ ñataanɩɣ aŋglɛɛ kʋnʋŋ. Paa mbʋ yɔ, Bibl kpɛlɩkɩyʋ ɛnɛ ɛ-kɔmtʋ yeba nɛ ɖɩpaɣzɩ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ ɖʋʋ nɛ egeetiye taa koobiya.”

13. Weyi ɛmʋʋ ɛgɔndʋ yɔ, wazasɩ nzɩ ehikiɣ?

¹³ Sɔɔndʋ kpaɣ-ŋ nɛ ɛgɔndʋ mʋʋ na? Ye mbʋ yɔ, pɩtɩla ŋlesi wala wena apɩzaɣ se ayele nɛ ŋnɩɩ leleŋ nɛ ŋhiɣ taabalaa kɩbama ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ a-taa naayɛ. Ɛgɔndʋ mʋʋ kɛ mbʋ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ ɛyʋ nɛ pɩtaalabɩ-ɩ ɛzɩ ɛfɛyɩ nɔɔyʋ yɔ pɩ-taa lɛɛbʋ. ‘Ɛlɛ ɛbɛ pɩzɩɣ piyele nɛ ɛyʋ nɔɔyʋ ɛɛñɩnɩɣ se ɛmʋ agɔma?’ Lɩmaɣza ndɩ ndɩ yɔɔ pɩwɛ nabɛyɛ kaɖɛ nɛ paamʋʋ agɔma.

14. Ye ɖɩfɛyɩnɩ alɩwaatʋ nɛ ɖoŋ se ɖɩmʋnɩ ɛyaa ɛgɔndʋ yaa se ɖiwolo weyi ɛya-ɖʋ yɔ ɛ-tɛ, ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla?

¹⁴ Pɩpɔzʋʋ-ɖʋ alɩwaatʋ nɛ ɖoŋ: Yehowa sɛyaa wɛnɩ tʋma nɛ sʋʋtʋ sakɩyɛ. Pʋyɔɔ lɛ, nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩ se pɛfɛyɩnɩ alɩwaatʋ yaa ɖoŋ se pamʋ agɔma. Ye ŋwɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, pɩtɩla pɩwɛɣ ɖeu se ŋtasɩ ɖʋtʋ labʋ camɩyɛ. Pɩtɩla yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla lɛɣzɩtʋ natʋyʋ nɛ pɩsa nɛ ŋwɛɛnɩ alɩwaatʋ nɛ ɖoŋ nɛ ŋmʋnɩ agɔma yaa ye nɔɔyʋ ɛya-ŋ yɔ, ŋpɩzɩ nɛ ŋwolo. Masɩ seɣtiɣ Krɩstʋ mba se pɔsɔɔlɩ ɛgɔndʋ mʋʋ. (Ebr. 13:2) Ye mbʋ, pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ se ɛyʋ ɛñɩnɩ alɩwaatʋ nɛ ɛmʋnɩ ɛyaa, halɩ mbʋ wɛnɩ ɖeu kpem. Ɛlɛ pʋcɔ nɛ ɖɩla mbʋ lɛ,  pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖitisi nɛ ɖiyele tʋma wena a-tɔm tɩkɩlɩ cɛyʋʋ yɔ a-labʋ.

15. Ɛbɛ yɔɔ sɔɔndʋ kpaɣ nabɛyɛ nɛ ɛgɔndʋ mʋʋ?

¹⁵ Lɩmaɣza wɛna ŋwɛnɩ ña-maɣmaɣ ñɔ-yɔɔ yɔ: Wiɖiyi ŋŋsɔɔlaa se ŋmʋ nɔɔyʋ ɛgɔndʋ, ɛlɛ pɩlabɩ-ŋ ɛzɩ ŋŋkaɣ pɩzʋʋ yɔ? Nabɛyɛ wɛ fɛyɛ nɛ pʋyɔɔ lɛ, sɔɔndʋ kpaɣ-wɛ se ye pamʋ agɔma yɔ, paakaɣ pɩzʋʋ nɛ pa nɛ wɛ pala kɛdaɣ camɩyɛ. Lalaa ñɛkɛ kʋñɔndɩnaa nɛ pamaɣzɩɣ se paapɩzɩɣ kpa nɛ paya wondu ndɩ ndɩ nɛ pamʋnɩ ɛyaa camɩyɛ ɛzɩ ɛgbɛyɛ taa koobiya lalaa lakʋʋ yɔ. Tɔzɩ se pɩtɩkɛ mbʋ pɩñɩlɩsɩɣ ñɩlɩ ñɩlɩ yɔ, pɩ-tɔm cɛyɩna. Ɛlɛ ye koobiya nabɛyɛ ɩkɔm ñɛ-tɛ nɛ pana se ŋñɔɔzɩ wondu camɩyɛ, ña-ɖɩɣa wɛɛ cɩɖɩ cɩɖɩ nɛ ŋmʋ-wɛ camɩyɛ yɔ, pɩkaɣ-wɛ kɛdɩnʋʋ.

16, 17. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ sɔɔndʋ ɛtaakɩlɩ-ŋ kpaʋ nɛ ɛyaa mʋʋ?

¹⁶ Ye sɔɔndʋ ɛkpaɣ-ŋ nɛ agɔma mʋʋ kɔyɔ, tɩlɩ se pɩtɩkɛ ñe-ɖeke pɩlakɩ mbʋ. Grandɩ Bretaañɩ ɛjaɖɛ taa ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Ɛyʋ kaañɔɔzʋʋ ɛ-tɩ se ɛmʋ agɔma lɛ, nabʋyʋ taa pɩfɛyɩ kɛlɛʋ. Ɛlɛ ɛzɩ pɩwɛʋ Yehowa sɔɔlɩm labʋ hɔɔlɩŋ lɛɛŋ taa ɖɔɖɔ yɔ, wazasɩ nzɩ ɛyʋ hikiɣ yɔ, sɩkɩlɩɣ kɩlaŋ weyi payɩ ɛlakɩ yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ mayaɣ nabɛyɛ nɛ pɔkɔɔ nɛ ɖɩcaɣ nɛ ɖɩñɔɔ kɔfɩ nɛ ɖɩla kɛdaɣ yɔ, mehikiɣ taa leleŋ siŋŋ.” Taasɔɔ se ye ŋwɩlɩɣ agɔma se ŋmaɣzɩɣ pɔ-yɔɔ yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-wɛ. (Fil. 2:4) Ɛyaa sakɩyɛ sɔɔlaa se pɛkɛdɩ mbʋ mbʋ pakatɩ pe-wezuu caɣʋ taa yɔ. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ koobiya ɖɩkatɩɣ ɖama yɔ, pɩhaɣ-ɖʋ waɖɛ se ɖɩkɛdɩ ɖama ɖe-wezuu caɣʋ yɔɔ tɔm. Ɛzʋtʋyʋ lɛlʋ ñamawa se: “Ɛzɩma mayaɣ ɛgbɛyɛ taa koobiya mɛn-tɛ yɔ, pɩsɩɣnɩ-m nɛ manɩɣ pɔ-tɔm taa camɩyɛ nɛ mantɩlɩɣ-wɛ nɛ pɩkɩlɩɣ. Kɔzɩ kɔzɩ alɩwaatʋ ndʋ pɛkɛdɩɣ-m ɛzɩma pɩlaba nɛ pamʋ toovenim yɔ.” Ye ɖɩwɩlɩɣ sɔɔlɩm ɛyaa lalaa yɔ, pɩhaɣ ɖa-tɩŋa taa leleŋ.

¹⁷ Koobu halɩñɩnʋ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ nɔɔyʋ mʋwaɣ koobiya mba powokaɣ teokrasɩ sukulinaa ndɩ ndɩ yɔ ɛ-tɛ. Ɛkɛdaa se: “Kiɖe tɛɛ lɛ, pɩkpaɣaɣ-m sɔɔndʋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, mamaɣzaɣ se kuduyuŋ weyi mɛwɛna yɔ ɩtɩmʋna, nɛ mbʋ mbʋ pɩɩwɛ kuduyuŋ ɛnɩ ɩ-tɛɛ yɔ, paaha-m pʋ ɖɔɖɔ kɩhaʋ. Ɛlɛ sukulinaa mba pa-taa wɩlɩyʋ nɔɔyʋ halʋ hɛzɩ ma-laŋɩyɛ. Eheyi-m se ɛ-walʋ kaakɛ egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ lɛ, koobiya nabɛyɛ mʋwaɣ-wɛ pɛ-tɛ; koobiya mba papɩ fezuu taa ɛlɛ pɩtɩla pɛfɛyɩnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu sakɩyɛ. Paa mbʋ yɔ, kpɩtaŋ weyi koobiya mba pamʋʋ-wɛ yɔ, ɩ-taa ɛ nɛ ɛ-walʋ pehikaɣ taa leleŋ nɛ pɩkɩlɩɣ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ koobiya mba pakaŋ pa-lɩmaɣza Yehowa tʋmɩyɛ yɔɔ nɛ pacakɩ wezuu kɛlɛʋ ɛzɩ ɛ nɛ ɛ-walʋ palakʋʋ ɖɔɖɔ yɔ. Tɔm ndʋ, tiiyeba nɛ mɔntɔzɩ ndʋ ɖo-ɖoo heyaɣ-ɖʋ ɖoŋ ɖoŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɩkɛ piya yɔ tɩ-yɔɔ. Eheyaɣ-ɖʋ se: ‘Ðozi hatʋ nɛ sɔɔlɩm pɩkɩlɩ ɖeu.’” (Adu. 15:17) Ye sɔɔlɩm eseɣtiɣni-ŋ nɛ ŋmʋʋ ɛgɔndʋ yɔ, sɔɔndʋ ɛtaatasɩ-ŋ kpaʋ.

18, 19. Ɛzɩma ɛgɔndʋ mʋʋ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtaawɛɛnɩ ɛyaa lalaa yɔɔ lɩmaɣza kɩdɛkɛda?

¹⁸ Lɩmaɣza wena ŋwɛnɩ lalaa yɔɔ yɔ: Koobu nɔɔyʋ wɛ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa nɛ ɛ-lakasɩ tɩkɛdɩnɩ-ŋ? Ye ɖɩtɩkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ se pɩñɔɔzɩ yɔ, lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena ɖɩɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, aakaɣ lɛɣzʋʋ. Ða nɛ ɛyaa lalaa ɖɩtɩkaa wɛtʋ; ye mbʋ, ye ɖɩtɩtɩlɩ labʋ yɔ pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩɩmʋʋ-wɛ ɖɛ-tɛ. Yaa pɩtɩla yɔ, koobu nɔɔyʋ kaaɖʋ-ŋ ɖɩwɩzɩyɛ nɛ pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋsɔɔ pɩ-yɔɔ.

¹⁹ Pɩsa nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ ɖa nɛ ɛyaa lalaa ɖɛ-hɛkʋ taa lɛ, Bibl heyiɣ-ɖʋ se pɩwɛɛ se ɖɩmʋ-wɛ camɩyɛ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ ɖo-koyindinaa. (Kalɩ Aduwa 25:21, 22.) Ye nɔɔyʋ taa ɛwɛnɩ-ŋ, ɛlɛ ŋmʋ-ɩ ɛgɔndʋ camɩyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɛ-pana pasɩ nɛ ɛlɛɣzɩ lɩmaɣza. Alɩwaatʋ ndʋ ŋyaɣ koobiya nabɛyɛ ñɛ-tɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ŋna pɛ-wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ Yehowa nawa nɛ ɛhɔm-wɛ nɛ ɛkɔnɩ toovenim taa yɔ. (Yoh. 6:44) Ye koobu nɔɔyʋ ɛtaaɖʋna, ɛlɛ ŋmʋ-ɩ ñɛ-tɛ nɛ sɔɔlɩm yɔ, pɩpɩzɩɣ piyele nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ paɣzɩ ña nɛ ɩ mɩ-hɛkʋ taa. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋna mbʋ ɖeyi ɖeyi piseɣtiɣ-ŋ ɛgɔndʋ mʋʋ nʋmɔʋ taa yɔ? Mbʋ pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ yɔ, pɩ-taa lɛɛbʋ lɛ se ŋɖɔ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩwɛ Filiipi 2:3  taa yɔ pɩ-yɔɔ. Pɔyɔɔdɩ peeɖe se: “Paa weyi lɛ, eluzi ɛ-tɩ nɛ ɛcɔnɩ lalaa se pakɩlɩ-ɩ.” Ye ɖɩñakɩ pana nɛ ɖɩmaɣzɩɣ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa ɖo-koobiya kpaɖɩ-ɖʋ yɔ ɩ-yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ. Pɩtɩla ɖɩpɩzɩɣ ɖɩkpɛlɩkɩ wɛtʋ kɩbandʋ natʋyʋ pɔ-cɔlɔ ɛzɩ tisuu, tɩ ɖɔkʋʋ, abalɩtʋ yaa Krɩstʋ mba wɛtʋ kɩbandʋ lɛɛtʋ. Pɛ-wɛtʋ kɩbandʋ yɔɔ maɣzʋʋ yeki nɛ ɖɩsɔɔlɩ-wɛ nɛ pɩkpaɖɩ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kɛlɛʋ se ɖɩmʋ-wɛ ɛgɔndʋ.

20. (a) Ye nɔɔyʋ ɛya-ɖʋ nɛ ɖitisi yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa ɖɩɖɔ ɖɔ-tɔm yɔɔ? (b) Nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩñaŋɩ-ɩ?

²⁰ Keɣa maɖʋ Daviid pɔzaa se: “[Yehowa], anɩ pʋdʋ pɩzɩɣ nɛ ɛsʋʋ ño-cokiye tɛɛ?” (Keɣa 14:1) Pʋwayɩ lɛ, ɛyɔɔdɩ fezuu taa wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ Ɛsɔ sɔɔlaa se mba ɛmʋʋ-wɛ e-cokiye tɛɛ yɔ pɛwɛɛna yɔ tɩ-tɔm. Wɛtʋ ndʋ tɩ-taa lɛɛtʋ lɛ se ɖɩɖɔ ɖɔ-tɔm yɔɔ. Keɣa maɖʋ yɔɔdaa se ye “eɖuwaa kɔyɔ, ɛɛpɩsɩɣnɩ ɛ-wayɩ” paa e-ɖuutu ɛkɔŋnɩ-ɩ kaɖɛ naɖɩyɛ yɔ. (Keɣa 14:4) Ye nɔɔyʋ ɛya-ɖʋ nɛ ɖitisi se ɖiwoki yɔ, pɩtɩpɔzɩ ɖɩwaanɩ nabʋyʋ nɛ ɖikizi wobu. Pɩtɩla weyi ɛya-ɖʋ yɔ, ɛñaɣ pana nɛ ɛñɔɔzɩ ɛ-tɩ. Nɛ ye ɖɩñɩnɩ kawanaɣ nɛ ɖikizi wobu yɔ, ɛ-pana ñaɣʋ ɖʋʋ lɩm. (Mat. 5:37) Nabʋyʋ taa nabɛyɛ kiziɣ se paawoki ɛyʋ kajalaɣ tʋ weyi ɛya-wɛ yɔ ɛ-tɛ nɛ powoki lɛlʋ tɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ pamaɣzɩɣ se peeɖe wobu kpaɖɩnɩ ɖeu. Ye ɖɩlabɩ mbʋ, pɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ weyi ɛ-tɛ ɖikizi wobu yɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ñamtʋ ɛ-yɔɔ? Pɩwɛɣ ɖeu se ye koobu nɔɔyʋ ɛya-ɖʋ yɔ, ɖitisi nɛ ɖɩwɩlɩ-ɩ ɖɛ-ɛsɩmɩyɛ paa ɛbɛ ɛtɩɩwɛna se ɛmʋʋnɩ-ɖʋ yɔ. (Luka 10:7) Ɛlɛ ye wɛtʋ kaɖɛ ñɩndʋ natʋyʋ ɛtalaa nɛ ɖɩɩpɩzɩɣ wobu yɔ, pɩwɛɣ ɖeu se ye pɩsaŋ yɔ, ɖiheyi weyi ɛya-ɖʋ yɔ lɔŋ se ɖɩɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖiwolo. Ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, ɖɩwɩlɩɣ-ɩ se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ nɛ ɖɩñaŋɩ-ɩ.

21. Ye ɖɩñaŋ egeetiye taa sɔnzɩ yɔ, ɛzɩma pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkɛ agɔma kɩbama?

²¹ Pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se ɖɩña egeetiye taa sɔnzɩ. Hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa pamʋʋ ɛgɔndʋ ɛyaa mba pataana pɔ-yɔɔ yɔ yem faaa. Ɛlɛ hɔɔlɩŋ lɛɛŋ taa lɛ, pɩwɛɛ se weyi ɛmʋʋ ɛgɔm yɔ ɛñɔɔzɩ ɛ-tɩ nɛ pʋcɔ. Hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa ɖɔɖɔ lɛ, ɛgɔm ɖeɖe pacalɩɣnɩ cɔnʋʋ nɛ pahaɣ-ɩ tɔɔnaɣ ŋga kakpaɖɩ ɖeu yɔ, nɛ pʋwayɩ lɛ paamaɣzɩ hɔʋ taa mba lalaa yɔɔ; ɛlɛ hɔɔlɩŋ lɛɛŋ taa lɛ, patɩŋa pɔtɔkɩ tɔɔnaɣ kɩmaŋ. Ajɛɛ naayɛ taa lɛ, ye paya nɔɔyʋ ɖoli yɔ, pɩwɛɛ se ɛkpɛndɩnɩ nabʋyʋ nɛ ewona nɛ ɛɖʋnɩ nesi weyi ɛya-ɩ yɔ; ɛlɛ lɛɛna taa lɛ, weyi ɛya ɛyaa yɔ ɛ-taa lakɩ leleŋ, ye pɔkɔm nesi kpɛɖɛ yɔ. Ageeta naayɛ taa lɛ, ye paya ɛyʋ kajalaɣ ɖeɖe yaa nabʋlɛ ɖeɖe yɔ, pɩwɛɛ se ekizini ñamtʋ. Ɛlɛ lɛɛna taa lɛ, pɩkɛnɩ kaañamtʋ se payaa ɛyʋ kajalaɣ ɖeɖe nɛ ekizi. Ye nɔɔyʋ ɛya-ɖʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɛ-taa la leleŋ.

22. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyɩ kpem se ‘ɖɩmʋʋ ɖama ɛgɔndʋ’?

²² Toovenim taa lɛ, lɛɛlɛɛyɔ kpem “pɩtɩŋa pɩwɩzɩ tɛm.” (1 Pɩy. 4:7) Ðɩwɛɛ nɛ ɖɩkatɩɣ kala sɔsɔna wena wiɖiyi atɩkɔɔ ɛjaɖɛ yɔɔ kaaʋ yɔ. Ɛzɩma kʋñɔmɩŋ wɛɛ nɛ ɩkpaɣ ɖoŋ kɩkpaʋ yɔ, pɩcɛyaa se ɖɩñaɣ pana nɛ sɔɔlɩm siŋŋ wɛɛ ɖa nɛ koobiya lalaa ɖɛ-hɛkʋ taa. Lɛɛlɛɛyɔ kpem pɩcɛyaa se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ Pɩyɛɛrɩ lɔŋ tasʋʋ pʋnɛ: ‘Ðɩmʋ ɖama ɛgɔndʋ.’ Nɛ ɛgɔndʋ mʋʋ kɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tɩɩkaɣ sɩʋ tɩnaɣ wiɖiyi yɔ.—1 Pɩy. 4:9.