Ðoo kɛdɛzaɣ ñɩna wena a-taa pakpa Yesu se pakʋʋ-ɩ yɔ, ɛtasɩ e-apostoloowaa lɔŋ se pataañɩnɩ kajalaɣ lona po-koobiya hɛkʋ taa. Eheyi-wɛ se: “Ɛjaɖɛ yɔɔ awiya ñazɩɣ pɛ-ɛyaa. Nɛ pɛwɛnɩ mba pɔ-yɔɔ ɖoŋ yɔ, paba yaɣ-wɛ se [Kɩbandʋ Laɖaa, nwt]. Mɩ yɔ, ɩtaala mbʋ.”​—Luka 22:25, 26.

Mba kaakɛ Kɩbandʋ Laɖaa mba Yesu yɔɔdɩ pɔ-tɔm yɔ? Caanaʋ taa tɔm, liidiye yɔɔ matʋ nɛ matʋ ndʋ palɩ tɩ-yɔɔ lona ndɩ ndɩ taa yɔ, pɩwɩlɩɣ se pɩkɛnɩ Grɛɛkɩ ñɩma nɛ Roma ñɩma sɔnzɩ se payaa mba pɛwɛ lona sɔsɔna taa yɔ nɛ awiya se Évergète waa yaa Kɩbandʋ Laɖaa nɛ paɖʋnɩ-wɛ hɩɖɛ. Paɖʋwaɣ-wɛ hɩɖɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, palakaɣ tama sakɩyɛ wena awazɩɣ samaɣ yɔ.

Payaɣaɣ awiya sakɩyɛ se Kɩbandʋ Laɖaa. Pa-taa nabɛyɛ lɛ Ejipiti awiya Ptolémée III Évergète (kpaɣnɩ pɩnaɣ 247-222 P.P.Y.) nɛ Ptolémée VIII Évergète II (kpaɣnɩ pɩnaɣ 147-117 P.P.Y.). Payaɣaɣ ɖɔɖɔ Roma awiya Jules César (kpaɣnɩ pɩnaɣ 48-44 P.P.Y.), Auguste (kpaɣnɩ pɩnaɣ 31 P.P.Y.–pɩnaɣ 14) nɛ Yuudee Wiyaʋ Hérode le Grand nɛ hɩla ana. Yuudee wiyaʋ hɔɔlʋʋ taa lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se papaɣzɩ-ɩ hɩɖɛ ɖʋʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛkɔnɩ mɩla ɛ-samaɣ ŋga kaawɛ ñɔɔsɩ taa yɔ nɛ ɛkɔnɩ ɖɔɖɔ wondu kususutu mba paawɛ kɩcɛyɩm taa yɔ.

Bibl taa tazɩyʋ weyi payaɣ se Adolf Deissmann yɔ, ɛyɔɔdaa se hɩɖɛ kɩsɛsɛyɛ Kɩbandʋ Laɖʋ kɔm nɛ pɩtɔyɩ paa le. Ɛyʋsaa se: “Pɩwɛ kɛlɛʋ se ɛyʋ ɛkpaɣ alɩwaatʋ pazɩ yem nɛ ɛna caanaʋ taa tɔm taa [hɩɖɛ kɩsɛsɛyɛ nɖɩ] nɛ pɩcɛzɩ tam mɩnʋʋ.”

Ye mbʋ, suwe Yesu ñɩnaɣ yɔɔdʋʋ alɩwaatʋ ndʋ eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se, “Mɩ yɔ, ɩtaala mbʋ” yɔ? Yesu ñɩnaɣ se eheyi-wɛ se pataayele nɛ ɛyaa sakɩyɛ tɩlɩ-wɛ, yaa pataakemni ɛyaa mba pɔcɔ-wɛ nɛ pata yɔ? Aayɩ. Pɩtɩla mbʋ piseɣtiɣ ɛyaa nɛ palakɩ lalaa kʋjɔŋ yɔ, pɩ-yɔɔ Yesu maɣzaɣ.

Yesu alɩwaatʋ taa, ñɩm tɩnaa kaasɔɔlaa se pa-hɩla ɩsɛɛ pʋyɔɔ paɖʋwaɣ nesi maamaaci lakasɩ nɛ aleɣya wena palakaɣ ɛyaa samaɣ taa yɔ. Pamaɣaɣ ɖɔɖɔ lona sɔsɔna nɛ templonaa nɛ paɖʋʋ nesi tʋma wena anɩɣzɩnɩ-yɛ yɔ. Ɛlɛ palakaɣ mbʋ se pɩsa nɛ ɛyaa sakɩyɛ tɩlɩ-wɛ, paɖʋ-wɛ hɩɖɛ nɛ pɔtɔ caca nɛ palɩzɩ-wɛ. Takayaɣ nakɛyɛ yɔɔdaa se: “Paa ɛyaa mba paha kɩɖaŋ kʋjɔʋ labʋ nʋmɔʋ taa yɔ, ɛzɩma pañɩnaɣ se piɖeni-wɛ politiki nʋmɔʋ taa yɔ, mbʋ seɣtaɣni-wɛ se pala kʋjɔŋ ɛnɩ.” Wɛtʋ ndʋ nɛ piɖeni men-ɖeke lɩmaɣza ana Yesu heyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pataawɛɛna.

Pɩlabɩ pɩnzɩ sakɩyɛ pʋwayɩ lɛ, Pɔɔlɩ ɖaɣnɩ ñɩɣʋ niye toovenim tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩ se pɩwɛɛ se lɩmaɣza kɩbana eseɣtini nɔɔyʋ nɛ ɛla lalaa kʋjɔŋ. Ɛma e-koobiya mba pɛwɛ Kɔrɛntɩ yɔ takayaɣ nɛ eheyi-wɛ se: “Paa weyi lɛ ɛha ɛzɩ ɛmaɣzʋʋ ɛ-taa yɔ, pɩtaakɛnɩ laŋɩyɛ lɩʋ yaa kɩjɛyʋʋ; mbʋ yɔ: Ɛsɔ sɔɔlɩ weyi ɛhaɣ nɛ laŋɩyɛ leleŋ yɔ.”​—2 Kɔr. 9:7.