1, 2. Ðɩɩɖɛɣnɩ ɛsɩndaa fezuu taa lɛ, ɛbɛ ɖɩtɩlɩɣ labʋ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

ÐƖKPAƔ se nɔɔyʋ labɩ kʋjɔʋ pɩɣa cikpelaɣ nakɛyɛ nɛ ka-lʋlɩyaa heyi-kɛ se “kɔyɔɔdɩ se ŋlabaɣ lɛ.” Pɩɣa ŋga ketisiɣ nɛ kala mbʋ paa pɩtɩlɩɩnɩ ka-laŋɩyɛ taa yɔ. Kɛwɛɣ nɛ kapaɣlɩɣ lɛ, kakaɣ ɖiɣzinuu mbʋ pʋyɔɔ ka-lʋlɩyaa wɩlɩ-kɛ se pɩcɛyaa se kalɩzɩ kɛ-ɛsɩmɩyɛ nɛ kawɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ nɔɔyʋ lakɩ-kɛ kʋjɔʋ yɔ. Kpaɣnɩ mbʋ lɛ, ka-maɣmaɣ kakaɣ lɩzʋʋ kɛ-ɛsɩmɩyɛ nɛ kawɩlɩ nɛ paaheyiɣ-kɛ kiheyu. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ lɛɛlɛɛyɔ ka-maɣmaɣ kasɩma se pɩcɛyaa se kalɩzɩ kɛ-ɛsɩmɩyɛ nɛ kawɩlɩ.

² Mbʋ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcalɩɣ tɩlʋʋ toovenim yɔ, ɖiɖiɣziɣna se pɩcɛyaa se ɖɩɖɔ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ. Ɛlɛ ɖɩwɛɣ nɛ ɖɩɖɛɣnɩ ɛsɩndaa fezuu taa lɛ, ɖɩɖaɣnɩɣ tɩlʋʋ Yehowa maɣzɩm nɛ pɩkpaɖɩ. Ðɩtɩlɩɣ mbʋ ɛsɔɔlaa, mbʋ ɛtɩsɔɔlɩ yɔ nɛ ɛ-maɣzɩm wɛtʋ ndɩ ndɩ taa. Ðɩɩkpɛlɩkɩɣ nɛ ɖɩtɩlɩɣ Yehowa maɣzɩm nɛ ɖiyeki se pɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɖa-lakasɩ nɛ lɩmaɣza wena ɖa-maɣmaɣ ɖɩkpakɩɣ yɔ a-yɔɔ lɛ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñakɩ pana se ɖɩwɛɛnɩ ɛ-maɣzɩm.

3. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ se ɖɩwɛɛnɩ Yehowa maɣzɩm?

³ Paa ɖɩsɔɔlaa se ɖɩwɛɛnɩ Yehowa maɣzɩm yɔ, nabʋyʋ taa, ɛzɩma ɖɩtɩtalɩ pilim yɔ pʋyɔɔ lɛ, pɩ-labʋ pɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ.  Lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ wezuu kɩbaŋʋ caɣʋ, tomnaɣ yɔɔ ñɩm, tɔm susuu tʋmɩyɛ, tʋmɩyɛ labɩnʋʋ nɛ calɩm yaa wɛtʋ lɛɛtʋ yɔɔ yɔ, nabʋyʋ taa a-taa nɩʋ pɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla? Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ Ɛsɔ maɣzɩm nɛ pɩkpaɖɩ? Nɛ ye ɖɩlakɩ mbʋ, ɖoŋ weyi pɩwɛɣnɩ mbʋ ɖɩlakɩ lɛɛlɛɛyɔ nɛ mbʋ ɖɩkaɣ labʋ nɛ ɛsɩndaa yɔ pɩ-yɔɔ?

4. Pɩsa nɛ ɖɩɖɔ tɔm ndʋ Pɔɔlɩ yɔɔdaa se ‘ɖɩpɩsɩ ɖa-maɣzɩm kɩfam’ yɔ tɩ-yɔɔ lɛ, ɛbɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla?

⁴ Kalɩ Roma 12:2. Apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdɩ mayaɣ kanɛ ka-taa mbʋ mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩla nɛ ɖɩwɛɛnɩ Yehowa maɣzɩm yɔ pɩ-tɔm. Tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ, kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna se pɩsa nɛ ɖɩtaawɛɛnɩ “ɛjaɖɛ yɔɔ cɩnɛ lakasɩ” lɛ, pɩwɛɛ se ɖikizi ɖɩ-maɣzɩm nɛ ɖɩ-lakasɩ. Ɛlɛ Pɔɔlɩ yɔɔdaa ɖɔɖɔ se pɩcɛyaa se ‘ɖɩpɩsɩ ɖa-maɣzɩm kɩfam.’ Pɩsa nɛ ɖɩla mbʋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩɩkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔtɔm lɛ, ɖɩwɛɛnɩ kaɖʋwa se ɖɩtɩlɩ ɛ-maɣzɩm nɛ ɖɩmaɣzɩɣ ɖɔɖɔ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ. Ðiyele ɖɔɖɔ nɛ ɖa-maɣzɩm la nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ maɣzɩm.

5. Tʋkaɣ ŋga wɛ tɔm kalʋʋ yem nɛ kpɛlɩkʋʋ pɛ-hɛkʋ taa?

⁵ Kpɛlɩkʋʋ ɛɛsɩɣnɩ tɔm kalʋʋ yem nɛ tɔm cosuu tɛɛ hɛʋ. Ðɩɩkpɛlɩkɩɣ lɛ, ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ, tɩwɩlɩɣ-ɖʋ Yehowa, ɛ-nʋmɔŋ nɛ ɛ-maɣzɩm pɔ-yɔɔ yɔ. Ðɩñakɩ pana se ɖɩtɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ Yehowa sɔɔlɩ nabʋyʋ nɛ ɛpaɖɩɣ lɛɛbʋ yɔ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, ɖɩmaɣzɩɣ se ɖɩtɩlɩ lɛɣzɩtʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖɩla ɖe-wezuu caɣʋ taa nɛ ɖa-maɣzɩm taa yɔ. Pɩkɛ toovenim se pɩtɩkɛ paa kpɛlɩkʋʋ mbʋ pɩ-taa ɖɩkpɛzɩɣ nɩŋgbanzɩ nzɩ sɩ-tɩŋa, ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩkpakɩɣ alɩwaatʋ halɩ pɩtɩla alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpakɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣna yɔ tɩ-hɔɔlʋʋ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkalɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ camɩyɛ.​—Keɣa 118:97; 1 Tim. 4:15.

6. Ye ɖɩmaɣzɩɣ maɣzɩm mbʋ Yehowa wɛna yɔ pɩ-yɔɔ, ɛbɛ lɩɣ pɩ-taa?

⁶ Ye ɖɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl taa yɔ tɩ-yɔɔ ɖoŋ ɖoŋ yɔ, piyeki nɛ ‘ɖa-maɣmaɣ ɖɩna,’ yaa ɖa-taa tɛ se lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa yɔ, atalɩ pilim. Piyeki ɖɔɖɔ nɛ ɖɩpaɣzɩ wɛnʋʋ ɛ-maɣzɩm nɛ ɖitisi pɩ-yɔɔ. Ðɩlɛɣzɩɣ ɖa-maɣzɩm nɛ pɩpɩsɩ kɩfam. Nɛ pazɩ pazɩ lɛ, ɖɩpaɣzɩɣ wɛnʋʋ Yehowa maɣzɩm.

7, 8. (a) Lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔɔ? (Cɔnɩ kiɖe tɛɛ kɩlɛmɩŋ.) (b) Ye ɖɩwɛnɩ Yehowa lɩmaɣza yɔ, ɛbɛ ɖɩkaɣ sɩʋ kajalaɣ lone taa paa ɛzɩmtaa?

⁷ Pɩtasɩna se ɖa-maɣzɩm wɛnɩ ɖoŋ ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, pɩwɛnɩ ɖoŋ ɖɔɖɔ mbʋ ɖɩlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ. (Mark. 7:21-23; Yak. 2:17) Iyele nɛ ɖɩkpaɣ kɩɖaŋ nɩɩyɩ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ pɩ-taa camɩyɛ. Evaŋgilimwaa sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔɔ yɔ. Abalʋ nɛ halʋ, mba pataawɛnɩ tomnaɣ yɔɔ ñɩm sakɩyɛ yɔ Yehowa lɩzaa se pɔcɔnɩ ɛ-Pɩyalʋ yɔɔ. (Lev. 12:8; Luka 2:24) Maarɩɩ lʋlɩ Yesu lɛ, “ɛhɛzɩ-ɩ pulone taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ petihiɣ ɖɩjaɣyɛ maalika taa.” (Luka 2:7) Yehowa kaasɔɔlaa yɔ, ɛpɩzaɣ se ɛtɩŋnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ eyele nɛ palʋlɩ ɛ-Pɩyalʋ lone kɩbanɖɛ naɖɩyɛ taa. Ɛlɛ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ ɛ-ɛsɩndaa yɔ lɛ, fezuu taa lone nɖɩ ɖɩ-taa papɩzaɣ se pɔcɔnɩ Yesu yɔɔ nɛ pafalɩsɩ-ɩ camɩyɛ yɔ.

⁸ Tɔm ndʋ Bibl kɛdaa Yesu lʋlʋʋ yɔɔ yɔ, tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔɔ yɔ. Lʋlɩyaa nabɛyɛ ñɩnɩɣ se pe-piya ɩwɛɛnɩ tomnaɣ yɔɔ ñɩm sakɩyɛ nɛ halɩ pa-paa fɛyɩnɩ si-fezuu taa kɩcɛyɩm. Paa mbʋ yɔ, ɖɩnɩ pɩ-taa  kpayɩ kpayɩ se fezuu taa wondu tɔm kɩlɩnɩ cɛyʋʋ Yehowa ɛsɩndaa. Ña yɔ, ŋwɛnɩ Yehowa lɩmaɣza na? Ña-lakasɩ wɩlɩɣ se ɛbɛ ŋsɩɣ kajalaɣ lone taa?​—Kalɩ Ebree 13:5.

9, 10. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖitisiɣ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ ɛyaa lalaa lesuu yɔɔ yɔ a-yɔɔ?

⁹ Kɩɖaʋ lɛɛkʋ lɛ lɩmaɣza wena Ɛsɔ wɛnɩ ɛyʋ weyi eyeki nɛ pituluu lalaa yɔ, ɛ-yɔɔ yɔ. Yesu yɔɔdaa se: “Weyi elesi [yaa eyeba nɛ pituuli] mɔ-yɔɔ tisiyaa panɛ yɔ pa-taa kʋɖʋm kɔyɔ, pɩkɩlɩ-ɩ ɖeu se pahʋyɩ namɩyɛ pɔʋ nɛ pɛlɛɛ e-liu tɛɛ nɛ potuzi-i pɛpɛɖɩ lɩm sɔsɔm taa.” (Mark. 9:42) Tɔm tʋnɛ tɩwɩlɩɣ se Yesu paɖɩɣ ɛyʋ weyi ɛlakɩ mbʋ yɔ siŋŋ! Yesu nɩɣzɩnɩ ɛ-Caa ɖeyi ɖeyi, pʋyɔɔ lɛ ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩtɛ se ye nɔɔyʋ ɛɖʋ ɛ-taa faɖaɖa nɛ ɛla nabʋyʋ se pituuli Yesu wayɩ tɩŋɩyʋ nɔɔyʋ yɔ, Yehowa taa wɩɣnɩ-ɩ ɖɔɖɔ siŋŋ.​—Yoh. 14:9.

¹⁰ Ða ɖɔɖɔ, ɖitisiɣ lɩmaɣza wena Yehowa nɛ Yesu pɛwɛna yɔ a-yɔɔ? Ðɩwɛnɩ pa-maɣzɩm na? Ɛbɛ ɖa-lakasɩ wɩlɩɣ ɖɔ-yɔɔ? Ðɩkpaɣ se ɛzɩma ɖɩsɔɔlɩ wondu suu yaa ɖa-tɩ ñɔɔzʋʋ yɔ, pɩcɛyɩɣ ɛgbɛyɛ taa ñɩma lalaa yaa piyeki nɛ pɛwɛɣnɩ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ɖɔ-yɔɔ. Ɛzɩma ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya Krɩstʋ ñɩma siŋŋ yɔ, pɩkaɣ wɛnʋʋ ɖoŋ mbʋ ɖɩsɔɔlɩ suu yaa ɛzɩma ɖɩsɔɔlɩ ɖa-tɩ ñɔɔzʋʋ yɔ pɩ-yɔɔ?​—1 Tim. 2:9, 10.

11, 12. Ɛzɩma tɩyɛ lɩmaɣza wena Ɛsɔ wɛnɩ kɩdɛkɛdɩm yɔɔ yɔ a-wɛnʋʋ nɛ tɩ ɖɔkʋʋ, kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ se ɖɩtaala lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ?

¹¹ Kɩɖaʋ naadozo ñɩŋgʋ yɔ: Yehowa paɖɩɣ kʋzɔɔtʋ lakasɩ. (Iza. 61:8) Paa Yehowa ɛnawa se ɖɩtɩtalɩ pilim nɛ pʋyɔɔ lɛ, nabʋyʋ taa ɖa-lakasɩ nasɩyɩ ɩɩtʋʋzʋʋ yɔ, eseɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩpaɖɩ ɖɔɖɔ kʋzɔɔtʋ lakasɩ. (Kalɩ Keɣa 96:10) Ye ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ pʋyɔɔ Yehowa paɖɩɣ kɩdɛkɛdɩm yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛ-maɣzɩm nɛ mbʋ kpazɩɣnɩ-ɖʋ ɖoŋ se ɖɩlʋbɩnɩ kɩdɛkɛdɩm.

¹² Ye ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ kɩdɛkɛdɩm yɔɔ yɔ, pɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩtɩlɩ se lakasɩ nasɩyɩ fɛyɩ ɖeu, paa Masɩ ɩtɩyɔɔdɩ sɩ-tɔm kpayɩ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Payɛ naɖɩyɛ wɛɛ nɛ ɖɩtɔyʋʋ ɛjaɖɛ yɔɔ sɔnɔ nɛ ɖɩ-taa lɛ, ɛyaa suu wondu nɛ pɩnaɣ po-tomnaɣ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ se piseɣti lalaa kʋzʋʋ nʋmɔʋ taa. Nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩ se lakasɩ nzɩ sɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ nɛ pɔyɔɔdʋʋ se sɩwɛ ndɩ nɛ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ wezuu caɣʋ. * Ɛlɛ lakasɩ nzɩ sɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ weyi ɛpaɖɩɣ kɩdɛkɛdɩm lakasɩ tɩŋa yɔ ɛ-lɩmaɣza na? Pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ tɩ ɖɔkʋʋ nɛ ɖɩpaɖɩɣ mbʋ Yehowa paɖɩɣ yɔ nɛ pɩsa nɛ ɖiposi ɖa-tɩ nɛ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ.​—Roma 12:9.

13. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩtɩlɩ Yehowa maɣzɩm pɩlɩɩnɩ lɩmaɣza wena pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩkpaɣ nɛ ɛsɩndaa yɔ a-yɔɔ?

¹³ Ðɩɩkpɛlɩkɩɣ ɖa-tɩ yɔɔ lɛ, pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩtɩlɩ Yehowa maɣzɩm pɩlɩɩnɩ wɛtʋ ndʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩnɩ ɛsɩndaa yɔ tɩ-yɔɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpaɣ lɩmaɣza kpɛdɛyɛ yɔ lɛ, ɖɩtɩlɩɣ mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩla yɔ kɛlɛʋ. (Adu. 22:3) Iyele nɛ ɖɩna Bibl taa kɩɖaŋ nɩɩyɩ.

14. Ɛzɩma Yosɛɛfʋ kizaa se ɛ nɛ Potifaarɩ halʋ pataasʋʋ yɔ, ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

¹⁴ Yosɛɛfʋ wɩlaa se ɛwɛnɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛna pɩlɩɩnɩ ɛzɩma pɩpɔzʋʋ se nesi ɖɔkɩyaa iheyi ɖama toovenim yɔ pɩ-yɔɔ. Pʋyɔɔ alɩwaatʋ ndʋ Potifaarɩ halʋ  ñɩnaɣ se ɛ nɛ Yosɛɛfʋ pasʋʋ yɔ, ekizi kpaagbaa. (Kal Kiɖe Tɛɛ Tɔm 39:8, 9.) Pɩtasɩ lɛ, tɔm ndʋ ecosi Potifaarɩ halʋ yɔ, tɩwɩlɩɣ se ɛwɛnɩ Ɛsɔ maɣzɩm. Ɛyɔɔdaa se: “Malakɩ ɛzɩma nɛ mala kɩdɛkɛdɩm sɔsɔm mbʋ yɔ nɛ manɖʋ Ɛsɔ ɖɩwɩzɩyɛ?” Ña yɔ? Kpaɣ se ña-tʋmɩyɛ taa tʋ nɔɔyʋ paɣzɩ-ŋ ɛsa cɩbɩyʋʋ. Yaa nɔɔyʋ tiyini kʋzʋʋ tɔm natʋyʋ yaa kʋzʋʋ foto nakʋyʋ ñɔ-pɔrtaabɩlɩ yɔɔ. * Ye ŋtɛm ñɩnʋʋ nɛ ŋtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza wɛtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ nɛ ŋtɩlɩ mbʋ pɩwɛɛ se ŋla yɔ pʋcɔ nɛ pɩtalɩ yɔ, pɩwɛɣ-ŋ kɛlɛʋ se ŋla mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ.

15. Ɛzɩ Ebree piya evelisi naadozo sɩnɛ yɔ, ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ pɩtakɩɣ ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ yɔ?

¹⁵ Lɛɛlɛɛyɔ ɖɩyɔɔdɩ Ebree piya evelisi naadozo nzɩ payaɣ se Sadraakɩ, Mesaakɩ nɛ Abɛdɩnego yɔ sɩ-tɔm. Ɛzɩma sikizaa se sɩɩsɛɣ wiyaʋ Nebukadɩnezaarɩ sɩʋ kpelaɣ nɛ tɔm ndʋ sicosi wiyaʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se sɩɩsɩm Yehowa lɩmaɣza mbʋ pɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛla nɛ pɩwɩlɩ se ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ Yehowa ɛsɩndaa yɔ pɩ-yɔɔ. (Ejl. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18) Kpaɣ se ña-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ pɔzɩ-ŋ se ŋha liidiye nɛ ŋɖʋnɩ nesi cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ kazandʋ natʋyʋ. Ɛbɛ ŋkaɣ labʋ? Pʋcɔ nɛ ŋkatɩ wɛtʋ ndʋ lɛ, pɩɩwɛɣ ɖeu se ŋñɩnɩ lɛɛlɛɛyɔ nɛ ŋtɩlɩ Yehowa maɣzɩm tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ yaa we? Ye ŋlabɩ mbʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ ŋkatɩɣ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa natʋyʋ lɛ, ŋtɩlɩɣ nɩŋgbaŋaɣ kɩbaŋa ŋga pɩwɛɛ ŋkpɛzɩ nɛ tɔm kɩbandʋ ndʋ pɩwɛɛ ŋyɔɔdɩ yɔ ɛzɩ Ebree piya evelisi naadozo nzɩ sɩɩlabʋ yɔ.

16. Ye ɖɩsɩm Yehowa maɣzɩm camɩyɛ yɔ, ɛzɩma pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩɖaŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩhɩnɩɣ kʋdɔŋ yɔ?

¹⁶ Ye ɖɩmaɣzɩɣ ɛzɩma pɩcɛyaa se ɖɩɖɔkɩ ɖe-siɣsiɣ wɛtʋ yɔ pɩ-yɔɔ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩhɩnɩɣ kʋdɔŋ yɔ. Paa ɖɩtɛm ɖa-taa se ɖikiziɣ calɩm yaa calɩm hɔɔlɩŋ sɔsɔŋ naanza taa nakʋyʋ yɔ, nʋmɔŋ lɛɛŋ weyi patɩŋɩɣna ɩ-yɔɔ nɛ palakɩnɩ tʋmɩyɛ calɩm yɔ ɩ-taa lɛ, ɖa-taa paa anɩ pɩpɔzʋʋ se ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ Bibl paɣtʋ kila nɛ ɛtɩlɩ Yehowa maɣzɩm nɛ pɩsa nɛ ɛsɛtɩ ɛ-tɩ tɔm. (Tʋma 15:28, 29) Toovenim taa lɛ, pɩtɩkɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ ɖɔkɔtɔ tɛ nɛ pɩtɩla ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩnɩɣ siziŋ nɛ pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpaɣ lɩmaɣza lɛɛ lɛɛ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩmaɣzɩ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Lɛɛlɛɛyɔ pɩwɛɛ se ɖɩtazɩ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa, ɖɩma  mbʋ ɖɩsɔɔlaa se palabɩ-ɖʋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩhɩnɩɣ kʋdɔŋ yɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩnɩ ɖɔɖɔ fɛɖʋ weyi ɛlakɩ-ɖʋ kɔyɛ. *

17-19. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩkpɛlɩkɩ nɛ ɖɩtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa lɛɛlɛɛyɔ? (b) Yɔɔdɩ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɩpɔzʋʋ se ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩɖaŋ yɔ ɩ-taa nakʋyʋ tɔm.

¹⁷ Kɛdɛzaɣ ɖeɖe lɛ, yʋsɩ tɔm ndʋ Yesu cosi Pɩyɛɛrɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛlɛ tasaɣ-ɩ lɔŋ weyi ɩtɩmʋna yɔ. Pɩyɛɛrɩ heyi-i se: “Kɩbaɣlʋ, Ɛsɔ ɛɖaŋ ñɔ-yɔɔ.” Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu kaakpaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛmaɣzɩ mbʋ Ɛsɔ sɔɔlaa se ɛla, nɛ Masɩ taa natʋ tɔm ndʋ titukaɣni e-wezuu caɣʋ tɛtʋ yɔɔ nɛ ɛ-sɩm yɔ pɩ-yɔɔ. Tɔm ndʋ tɩ-tɩlʋʋ sɩnɩ-ɩ nɛ ɛɖɔkɩ e-siɣsiɣ wɛtʋ, nɛ ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛlaa ɖɔ-yɔɔ.​—Kalɩ Maatiyee 16:21-23.

¹⁸ Sɔnɔ Ɛsɔ sɔɔlaa se taabalɩyɛ kɩbanɖɛ ɛwɛɛ ɛ nɛ ɛ-samaɣ pɛ-hɛkʋ taa nɛ kowolo pɩ-yɔɔ nɛ kala ko-ɖoŋ ɖeɖe tɔm susuu tʋmɩyɛ taa. (Mat. 6:33; 28:19, 20; Yak. 4:8) Ɛzɩ pɩɩtalʋʋ Yesu yɔ, ɛyaa mba pɛwɛnɩ lɩmaɣza kɩbana yɔ, papɩzɩɣ nɛ pañaɣ pana se papadɩ-ɖʋ wezuu nʋmɔʋ ŋgʋ kɩ-taa ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩɖɔŋ yɔ. Ðɩkpaɣ se ña-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ heyi-ŋ se ɛlɛɣzɩɣ-ŋ tʋmɩyɛ kɩfaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɛhɛyɩɣ-ŋ nɛ pɩkpaɖɩ yɔ. Ye tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-labʋ ɛmʋʋ ña-alɩwaatʋ ndʋ ŋlakɩnɩ fezuu taa tʋma yɔ, ɛzɩma ŋlakɩ? Yaa ɖɩkpaɣ se ŋkɛ sukulibɩɣa nɛ paha-ŋ waɖɛ se ŋyele ña-lʋlɩyaa nɛ ŋwolo ɖoli nɛ ŋtasɩ mʋʋ falɩsʋʋ nɛ pɩkpaɖɩ, ɛlɛ ŋhɛyɩɣ nabʋyʋ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa pɩkaɣ pɔzʋʋ se ŋtɩmɩ, ŋñɩnɩ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ taa, ŋyɔɔdɩnɩ ñɔ-hɔʋ taa ñɩma nɛ pɩtɩla ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ pʋwayɩ ŋkpaɣ lɩmaɣza na? Pɩɩwɛɣ ɖeu se ŋkpɛlɩkɩ nɛ ŋtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ lɛɛlɛɛyɔ nɛ ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛnɩ ɛ-maɣzɩm yaa we? Ye ŋlabɩ mbʋ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ŋ nɛ ye wiɖiyi paha-ŋ waɖɛ nɖɩ lɛ, ŋtɩlɩ se pɩkɛnɩ takɩm. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ŋtɛm sɩm kaɖʋsɩ nzɩ ŋwɛnɩ fezuu taa yɔ, ŋtɛm ña-tɩ tɔm sɛtʋʋ nɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ŋñɔɔnɩ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ ŋtɛm kpaɣʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ.

¹⁹ Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmaɣzɩ wɛtʋ ndʋ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkatɩnɩ ɛsɩndaa nɛ ŋtaaɖʋnɩ-tʋ yɔ tɩ-yɔɔ. Paa mbʋ yɔ, ɖɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩɖaŋ paa wɛtʋ ndʋ. Ɛlɛ ye ɖɩmaɣzɩɣ lɩmaɣza wena Yehowa wɛna yɔ a-yɔɔ ɖa-tɩ yɔɔ kpɛlɩkʋʋ alɩwaatʋ taa yɔ, pɩwɛɣ-ɖʋ kɛlɛʋ se ɖɩtɔzɩ ndʋ ɖɩkpɛlɩkaa yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɖɩkpaɣ-tʋ nɛ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ paa wɛtʋ ndʋ lɛ tɩ-taa. Ye mbʋ iyele nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtɩlɩ Yehowa lɩmaɣza hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa, ɖɩwɛɛnɩ ɛ-maɣzɩm nɛ ɖɩmaɣzɩ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩna se ye ɖɩwɛnɩ-pʋ yɔ, ɖoŋ weyi pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena ɖɩkpakɩɣ sɔnɔ nɛ wena ɖɩkaɣ kpaɣʋ nɛ ɛsɩndaa yɔ a-yɔɔ.

20, 21. (a) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩkaɣ wɛʋ ɖa-tɩ yɔɔ siŋŋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa? (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖihiɣ taa leleŋ sɔnɔ?

²⁰ Ðɩɖaŋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ kpam. Ða-taa sakɩyɛ ɖaŋ kpam se pakaɣ caɣʋ wezuu tam tam paradisuu taa tɛtʋ yɔɔ. Ɛsɔ Kewiyaɣ tɛɛ lɛ, kʋñɔmɩŋ weyi ɖɩtɔkɩ sɔnɔ yɔ, ɩɩkaɣ tasʋʋ wɛʋ. Nɛ pʋbʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, ɛyaa wɛɣ pa-tɩ yɔɔ siŋŋ. Paa anɩ ɛkaɣ wɛnʋʋ waɖɛ se ɛlɩzɩ mbʋ ɛsɔɔlɩ labʋ yɔ nɛ ɛkpaɣ ɛ-maɣmaɣ ɛ-lɩmaɣza.

²¹ Ɛlɛ paa mbʋ yɔ, tɩ-yɔɔ wɛʋ mbʋ pɩwɛɣnɩ kamaɣ. Kɩbam nɛ kɩdɛkɛdɩm tɩlʋʋ hɔɔlʋʋ taa lɛ, Yehowa paɣtʋ nɛ ɛ-maɣzɩm kaɣnɩ ɖiyuu ɖɛfɛɛ tɩnaa. Pɩkaɣ yebu nɛ pehiɣ taa leleŋ nɛ laŋhɛzɩyɛ siŋŋ. (Keɣa 36:11) Pʋcɔ nɛ pɩtalɩ mbʋ lɛ, ye ɖɩwɛnɩ Yehowa maɣzɩm yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖihiɣ taa leleŋ sɔnɔ.