TISUU wɛnɩ ɖoŋ sɔsɔŋ siŋŋ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Paa Sataŋ ɛñɩnɩɣ se ɛcɛ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ yɔ, tisuu sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩɖɩzɩ “kɩdɛkɛdɩm tʋ tɔʋ ñɩma miŋ ñɩna tɩŋa.” (Efɛz. 6:16) Ye ɖɩwɛnɩ tisuu yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kala wena awɛ ɛzɩ pʋŋ yɔ. Yesu heyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: “Ye mi-tisuu ɛpaɣlaa nɛ pɩtalɩ piye cikpeɖe yɔ, ɩkaɣ heyuu pʋʋ kʋnɛ se: ‘Kpɛzɩ cɩnɛ nɛ ŋkɛɛ peeɖe yɔ,’ nɛ kɩkaɣ kpɛzʋʋ.” (Mat. 17:20) Ɛzɩma tisuu yeki se ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ ɛcɛyɩsɩ camɩyɛ yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩtazɩ tɔm pɔzʋʋ pʋnɛ pɩ-taa: Ɛbɛ tisuu kɛnaa? Ðoŋ weyi ɖa-laŋɩyɛ wɛnɩ ɖe-tisuu yɔɔ? Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpazɩ ɖe-tisuu ɖoŋ? Nɛ a-yɔɔ pɩwɛɛ se ɖitisi?—Roma 4:3.

Tisuu tɩkɛ tɔm ndʋ Bibl yɔɔdʋʋ yɔ, tɩ-yɔɔ tisuu yaa tɩ-tɩlʋʋ yem. Halɩ “aleewaa ɖɔɖɔ tisiɣ [se Ɛsɔ wɛɛ] nɛ peseliɣ.” (Yak. 2:19) Ye mbʋ, ɛbɛ payaɣ tisuu?

Bibl lɩzɩɣ mbʋ tisuu kɛnaa yɔ pʋ-tɔbʋʋ. Kajalaɣ lɛ, “tisuu kɛnɩ mbʋ ɖɩtaɣ liu yɔ pɩ-ɖaŋʋʋ kpam.” (Ebr. 11:1a) Ye ŋwɛnɩ tisuu yɔ, ŋtaɣ liu se tɔm ndʋ payɩ Yehowa yɔɔdʋʋ yɔ, tɩkɛ toovenim nɛ tɩkaɣ labʋ ɖeyi ɖeyi. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Yehowa heyi Izrayɛɛlɩ piya se: “Ye pɩsaŋ cɛbʋ mɛ-ɛgbɛyɛ ma nɛ wɩsɩ taa nɛ ɖoo taa kɔyɔ, se wɩsɩ taa nɛ ɖoo taa pataawɛɛnɩ pa-wɩyɛ yɔ, ɖɩnɛ ɛlɛ mɛ-ɛgbɛyɛ pɩzɩɣ ɖɩcɛ ma nɛ ma-lɩmɖʋyʋ Daviid ɖɛ-hɛkʋ taa.” (Yer. 33:20, 21) Wiɖiyi sɔɔndʋ kpa-ŋ se wɩsɩ yeki lɩʋ nɛ siyele ɖɔɖɔ ɖʋʋ ɛsɔdaa nɛ piyele se evemiye nɛ ɖoo pataatasɩ wɛʋ na? Ye ŋŋpɩtɩɣ se wiɖiyi tɛtʋ eeyeki tɩ-tɩ yɔɔ cɔʋ nɛ piyeki nɛ wɩsɩ lɩɣ nɛ sɩɖʋʋ yɔ, pɩwɛɛ se ŋpɩtɩ Lɩzɩyʋ weyi eyeba nɛ pɩlakɩ mbʋ yɔ, ɛ-tamasɩ yɔɔ yaa we? Aayɩ!—Iza. 55:10, 11; Mat. 5:18.

Nabʋlɛ lɛ, tisuu kɛnɩ “mbʋ pɩwɛ keekee ɛlɛ paanaɣ-pʋ yɔ pɩ-wɩlʋʋ kaɣlaa.” (Ebr. 11:1b) Kɩɖaʋ ŋgʋ wɩlɩɣ se papɩzɩɣ nɛ petisi nabʋyʋ yɔɔ ɛlɛ paanaɣ-pʋ? Kpaɣ se pɩɣa nakɛyɛ pɔzɩ-ŋ se: ‘Ɛzɩma ŋlaba nɛ ŋna se helim wɛɛ?’ Paa wiɖiyi ŋtɩnatɩ helim nɛ ŋna yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋsɩnɩ pɩɣa ŋga nɛ kana se ɛzɩma ɖifeziɣ yaa ɛzɩma helim makɩ yɔ mbʋ wɩlɩɣna se helim wɛɛ. Alɩwaatʋ ndʋ pɩɣa ŋga ketisiɣ tɔm ndʋ ŋheyi-kɛ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, kanɩɣ pɩ-taa se ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ etisi mbʋ ɛɛnaɣ-pʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Mbʋ ɖɔɖɔ mbʋ pɩwɩlɩɣ se nabʋyʋ wɛ keekee yɔ, pɩsɩɣnɩ ɛyʋ se ɛwɛɛnɩ tisuu pɩ-yɔɔ.—Roma 1:20.

Nabʋyʋ yekina nɛ ɛyʋ wɛɛnɩ tisuu nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩsa nɛ nɔɔyʋ wɛɛnɩ tisuu lɛ pɩwɛɛ se kajalaɣ lɛ, ɛwɛɛnɩ “toovenim tɛ sɩmtʋ siŋŋ.” (1 Tim. 2:4) Ɛlɛ pi-ɖeke pɩtɩmaɣ. Apostoloo Pɔɔlɩ mawa se: “Laŋɩyɛ ɛyʋ tisiɣna.” (Roma 10:10) Pɩtasɩna se pɩpɔzaa se ɛyʋ etisi toovenim tɔm yɔɔ lɛ, pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se tɩmʋ ñɩm ɛ-ɛsɩndaa. Mbʋ seɣtiɣni-i se ɛwɛɛnɩ tisuu, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ɛcaɣ wezuu ŋgʋ kɩkɛdɩɣnɩ Ɛsɔ yɔ. (Yak. 2:20) Ɛyʋ weyi ɛfɛyɩnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ toovenim yɔɔ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ekizi mbʋ pɩwɩlɩɣ kaɣlaa se Ɛsɔ wɛɛ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛtɩsɔɔlɩ se ɛlɛɣzɩ mbʋ  pɩ-yɔɔ etisiɣ yɔ yaa ɛñɩnɩɣ se ɛcaɣ wezuu ŋgʋ ɛ-maɣmaɣ ɛsɔɔlaa yɔ. (2 Pɩy. 3:3, 4; Yud. 18) Mbʋ yebina nɛ caanaʋ taa, ɛyaa mba pana maamaaci lakasɩ nɛ pɛ-ɛsa yɔ, pa-tɩŋa pataawɛɛnɩ tisuu. (Kɩg. 14:11; Yoh. 12:37) Ɛyaa mba paasɔɔlɩ toovenim tɔm siŋŋ yɔ, pe-ɖeke Ɛsɔ fezuu kiɖeɖeu yeba nɛ pɛwɛɛnɩ tisuu.—Gal. 5:22; 2 Tes. 2:10, 11.

Mba paawɛnɩ tisuu siŋŋ yɔ pa-taa nɔɔyʋ lɛ Wiyaʋ Daviid. (Ebr. 11:32, 33) Ɛlɛ pɩtɩkɛ Daviid hɔʋ taa ñɩma tɩŋa kaawɛnɩnɩ tisuu sɔsɔm ɛzɩ ɛnʋ yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ. Daviid ɖalʋ sɔsɔ Eliyaabɩ wɩlaa se ɛtaawɛɛnɩ tisuu, alɩwaatʋ ndʋ ɛkalɩ Daviid se pɩtɩkɛ lɩmaɣza kɩbana yɔɔ ɛñɩnɩɣ se eyooni Gooliyaatɩ yɔ. (1 Sam. 17:26-28) Paalʋlʋʋ nɔɔyʋ nɛ tisuu yaa nɔɔyʋ ɛɛwɛɣnɩ tisuu mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛ-lʋlɩyaa wɛnɩ tisuu. Ye mbʋ, taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩɩwɛ Daviid nɛ Ɛsɔ pɛ-hɛkʋ taa yɔ, nɖɩ yebina nɛ ɛwɛɛnɩ tisuu.

Daviid yɔɔdɩ mbʋ pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm mbʋ yɔ pɩ-tɔm Keɣa 26 taa. (Keɣa 26:1) Daviid maɣzɩ wezuu ŋgʋ ɛcaɣaa nɛ pɩɖɛɛ yɔ kɩ-yɔɔ nɛ ɛzɩma Yehowa sɩnɩ-ɩ nɛ ɛwa e-koyindinaa yɔ pɩ-yɔɔ. (Keɣa 26:2, 3) Ɛɛsɔɔlɩ ɖʋtʋ ndʋ Yehowa labɩ Ɛsɔ sɛtʋ taa yɔ siŋŋ. (Keɣa 26:4) Daviid nɛ e-koobiya pɛsɛɣaɣ Ɛsɔ Kediɣzaɣ kizinziku tɛɛ. (Keɣa 26:6) Ɛpɔzaɣ Yehowa sɩnʋʋ paa ɛzɩmtaa adɩma taa. (Keɣa 26:7, 8) Daviid kaasɔɔlaa ɖɔɖɔ se Ɛsɔ ɛwɩlɩ-ɩ mbʋ ɛla yɔ. (Keɣa 26:11) Tisuu tɔm kaacɛyɩ Daviid ɛsɩndaa siŋŋ pʋyɔɔ ɛpɔzɩ tɔm tʋnɛ: “Ye mantaawɛnɩ tisuu ɛbɛ pɩɩtɛmnɩ-m?”—Keɣa 26:13, nwt.

Ye ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛnɩ lɩmaɣza nɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-tɔm pɔyɔɔdɩ Keɣa 26 taa yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɛɛnɩ tisuu ɛzɩ Daviid yɔ. Toovenim tɔm tɩlʋʋ yekina se ɛyʋ ɛwɛɛnɩ tisuu nɛ pʋyɔɔ lɛ, ye ŋkpɛlɩkɩɣ Bibl nɛ ɛgbɛyɛ takayɩsɩ camɩyɛ yɔ, pɩkaɣ-ŋ wɛʋ kɛlɛʋ se ŋwɛɛnɩ tisuu mbʋ Ɛsɔ fezuu sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩwɛɛna yɔ. (Keɣa 1:2, 3) Ŋŋkpɛlɩkɩɣ lɛ, kpaɣ alɩwaatʋ nɛ ŋmaɣzɩ camɩyɛ. Ye ɖɩmaɣzɩɣ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, ɛsɩmɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ Yehowa yɔɔ yɔ ɖɩkaɣ paɣlʋʋ. Ye ŋwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ Yehowa yɔɔ yɔ, ŋkaɣ sɔɔlʋʋ ɖɔɖɔ se ŋwɩlɩ se ŋwɛnɩ tisuu pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ŋsɛɣ-ɩ ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi taa nɛ ŋsusuu ñe-lidaʋ tɔm ɛyaa lalaa yɔ pɩ-yɔɔ. (Ebr. 10:23-25) Pɩtasɩ lɛ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩwɛnɩ tisuu alɩwaatʋ ndʋ ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ‘ɖɩtɩmɩɣ paa ɛzɩmtaa nɛ pɩɩnɩɣ-ɖʋ yɔ.’ (Luka 18:1-8) Ye mbʋ, ‘tɩmɩɣnɩ’ Yehowa kaahɛzaɣ nɛ ŋtaa liu se ‘ɛcɔŋnɩ ñɔ-yɔɔ.’ (1 Tes. 5:17; 1 Pɩy. 5:7) Tisuu seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩla mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ, nɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ, ɖe-tisuu paɣlɩɣ.—Yak. 2:22.

Ðoo kɛdɛzaɣ ñɩna wena a-taa pakpa Yesu se pakʋʋ-ɩ yɔ, eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: “Ɩwɛɛnɩ tisuu Ɛsɔ yɔɔ; ɩwɛɛnɩ tisuu ɖɔɖɔ mɔ-yɔɔ.”  (Yoh. 14:1) Ye mbʋ, pɩtɩkɛ Yehowa yɔɔ ɖeke pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ tisuu, ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ tisuu Yesu yɔɔ ɖɔɖɔ. Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋwɛɛnɩ tisuu Yesu yɔɔ? Yele nɛ ɖɩyɔɔdɩ nʋmɔŋ naadozo weyi ɩpɩzɩɣ nɛ ɩsɩnɩ-ŋ yɔ ɩ-tɔm.

Kajalaɣ lɛ, kpaɣ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ se kɩkɛ kʋjɔʋ ŋgʋ Ɛsɔ labɩ ña-maɣmaɣ yɔ. Apostoloo Pɔɔlɩ yɔɔdaa se: “Mancakɩ [wezuu] tisuu mbʋ mɛwɛnɩ Ɛsɔ Pɩyalʋ yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ na, ɛnʋ weyi ɛsɔɔlɩ-m nɛ ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛcɛlɩ mɔ-yɔɔ yɔ.” (Gal. 2:20) Ye ŋwɛnɩ tisuu Yesu yɔɔ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ŋtisiɣ siŋŋ se kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ pɩzɩɣ nɛ kɩsɩnɩ-ŋ. Pɩtɩŋnɩ kɩ-yɔɔ lɛ, papɩzɩɣ nɛ pekpeɣ-ŋ ña-kɩwɛɛkɩm, kɩhaɣ-ŋ wezuu maatɛŋ lidaʋ nɛ ŋgʋ wɩlɩɣna siŋŋ se Ɛsɔ sɔɔlɩ-ŋ. (Roma 8:32, 38, 39; Efɛz. 1:7) Ye ŋtisaa siŋŋ se kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ pɩzɩɣ nɛ kɩsɩnɩ-ŋ yɔ, piyeki nɛ ŋtaakɩlɩ wɛnʋʋ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ña-maɣmaɣ ñɔ-yɔɔ.—2 Tes. 2:16, 17.

Nabʋlɛ lɛ, tɩŋnɩ Yesu kɩlaʋ yɔɔ nɛ ŋñɔtɩnɩ Yehowa adɩma taa. Kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yeki se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩtɩmnɩ Yehowa pɩtɩŋnɩ “kaalɛyɩtʋ yɔɔdaɣ yɔɔ . . . nɛ papɩzɩ pana ɖa-pʋtɔdɩyɛ nɛ ɖihiɣ lootiye, nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ.” (Ebr. 4:15, 16; 10:19-22) Adɩma yeki nɛ ɖɩtɛ ɖa-taa siŋŋ se ɖɩɖɔkʋʋ ɖa-tɩ takɩm taa.—Luka 22:40.

Nabudozo lɛ, ña Yesu. Apostoloo Yohanɛɛsɩ mawa se: “Weyi ɛwɛɣnɩ tisuu Pɩyalʋ yɔɔ yɔ, ɛwɛnɩ wezuu maatɛŋ; weyi ɛɛñaŋ Pɩyalʋ yɔ, ɛɛkaɣ hiɣu wezuu, ɛlɛ Ɛsɔ pana wɛɣ ɛ-yɔɔ.” (Yoh. 3:36) Yʋsɩ se Yohanɛɛsɩ wɛɛ nɛ ɛɖʋʋ tʋkaɣ tisuu wɛnʋʋ nɛ kaañamtʋ pɛ-hɛkʋ taa. Ye mbʋ, alɩwaatʋ ndʋ ŋñaŋ Yesu yɔ, ŋwɩlɩɣ se ŋwɛnɩ tisuu ɛ-yɔɔ. Ŋñaŋ Yesu pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ŋɖɔŋ “Krɩstʋ paɣtʋ” yɔɔ yɔ, pʋ-tɔbʋʋ se ŋɖɔŋ tɔm ndʋ payɩ ɛwɩlaa yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ŋñaŋ ɛ-paɣtʋ tɩŋa. (Gal. 6:2) Ŋwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se ŋñaŋ Yesu, ye ŋɖɔŋ nʋmɔʋ ŋgʋ ɛtɩŋɩɣnɩ “yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ” yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ-ŋ yɔ kɩ-taa yɔ. (Mat. 24:45) Ye ŋñaŋ Yesu yɔ, ŋkaɣ wɛnʋʋ ɖoŋ nɛ ŋɖɔkɩ ña-tɩ kala wena awɛ ɛzɩ helim sɔsɔm yɔ a-taa.—Luka 6:47, 48.

Kɩyakʋ nakʋyʋ abalʋ nɔɔyʋ heyi Yesu nɛ nɔɔ kɩkʋyaɣ se: “Mɛwɛnɩ tisuu! Sɩnɩ-m ɖenɖe pʋpɔzʋʋ-m tisuu yɔ!” (Mark. 9:24) Ɛɛwɛnɩ tisuu, ɛlɛ tɩ luzuu sɩnɩ-ɩ nɛ ɛna se pɩpɔzʋʋ-ɩ tisuu nɛ pɩkpaɖɩ. Ɛzɩ abalʋ ɛnʋ yɔ, ɖa-tɩŋa payɩ pɩkaɣ pɔzʋʋ alɩwaatʋ natʋyʋ taa se ɖɩwɛɛnɩ tisuu nɛ pɩkpaɖɩ. Nɛ ɖa-tɩŋa ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩcɛyɩsɩ ɖe-tisuu lɛɛlɛɛyɔ. Ɛzɩ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, ye ɖɩkpɛlɩkɩɣ Bibl nɛ ɖɩmaɣzɩɣ ndʋ ɖɩkpɛlɩkɩɣ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, pɩcɛyɩsɩɣ ɖe-tisuu nɛ piyeki nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ Yehowa yɔɔ nɛ pɩkpaɖɩ. Ye ɖa nɛ ɖo-koobiya ɖɩkpɛndɩɣ nɛ ɖɩsɛɣ Yehowa, ɖisusuu ɖe-lidaʋ tɔm ɛyaa lalaa nɛ ɖɩtɩmɩɣ kaahɛzaɣ yɔ, ɖe-tisuu kpaɣ ɖoŋ ɖɔɖɔ. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ ɖɩcɛyɩsɩɣ ɖe-tisuu yɔ, ɖihikiɣ wazaɣ ŋga kakpaɖɩ pɩtɩŋa yɔ. Bibl seɣtiɣ-ɖʋ se: “Man-kʋsɔɔlaa, ɩkpa ɖoŋ mi-tisuu mbʋ pɩkɛ kiɖeɖem siŋŋ yɔ pɩ-taa, . . . se pɩsa nɛ ɩɖɔkɩ mɩ-tɩ kpam Ɛsɔ sɔɔlɩm taa.”—Yud. 20, 21.