Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

Ŋŋsɩm-tʋ?

Ŋŋsɩm-tʋ?

Caanaʋ taa Izrayɛɛlɩ samaɣ taa tɔm ndʋ tɩkɔŋaɣ ɛyaa hɛkʋ taa yɔ, toovenim lɛ pakpakaɣ Moyizi paɣtʋ nɛ pahʋʋnɩ-tʋ yaa we?

ƐƐƐ, mbʋ palakaɣ. Yele nɛ ɖɩyɔɔdɩ kɩɖaʋ nakʋyʋ tɔm. Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 24:14, 15 yɔɔdʋʋ se: “[Taamuli] ño-koobiya taa ɛjam nɛ kʋñɔndʋ, yaa agɔma mba pacaɣ, ña nɛ wɛ, ñɔ-nɔnɔɔ taa yɔ . . . nɛ ɛtaama kubusi ñɔ-yɔɔ, nɛ [Yehowa] cɔlɔ kiŋ, nɛ pɩpɩsɩ-ŋ kɩwɛɛkɩm.”

Cʋʋ ɖeɣa salaɣ ŋga kɔ-yɔɔ pama tʋmɩyɛ laɖʋ tɔm yɔ

Palɩ tɔm natʋyʋ yɔɔ tɛtʋ ndʋ payaɣ se Ashdod yɔ tɩ-cɔlɔ nɛ tɩwɩlɩɣ se mulum tɔm ndʋ tɩɩkɔm nabɛyɛ hɛkʋ taa. Tɩɩlaba nɛ pɩcɔ nɛ pɩtalɩ pɩnaɣ 600 P.P.Y. Paa pɩɩla ɛzɩma yɔ, tʋmɩyɛ laɖʋ weyi pɩtɩla ɛtɩpɩzɩ nɛ ɛhɛyɩ mbʋ ɛ nɛ hayɩm tʋ paanɩnɩ ɖama yɔ ɛnʋ kaamanɩ tɔm ndʋ ɖeɣa salaɣ nakɛyɛ yɔɔ. Pama kɔ-yɔɔ se: “Pɩlakɩ kɩyakɩŋ cabɩ yɔ, ña-lɩmɖʋyʋ [weyi ɛkɔnɩ tɔm yɔ] tɛm tɔɔnaɣ kpaɣʋ hayɩm taa lɛ, Shobay pɩyalʋ Hoshayahu kɔm nɛ ɛkpaɣ ña-lɩmɖʋyʋ toko . . . Ma nɛ man-taabalaa mba ɖɩkpakaɣ tɔɔnaɣ wɩsɩ kaalaŋa taa yɔ pa-tɩŋa payɩ papɩzɩɣ nɛ palɩzɩ aseɣɖe tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ . . . se ndʋ mɔyɔɔdaa yɔ, tɩkɛ toovenim. Mantɩla kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ. . . . Paa ŋmaɣzɩɣ se pɩtɩcɛyɩ se ŋyele nɛ papɩsɩnɩ ña-lɩmɖʋyʋ toko yɔ, tɔm hʋyʋ, na man-pʋtɔdɩyɛ nɛ ŋyele nɛ papɩsɩnɩ-m kʋ! Taasu tɔm ndʋ tamɩyɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ña-lɩmɖʋyʋ tɩtasɩ wɛnʋʋ toko.”

Caanaʋ tɔm yɔɔ lɔŋsɩnɖʋ Simon Schama yɔɔdaa pɩlɩɩnɩ tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ se “pɩtɩkɛ tʋmlaɖʋ weyi ɛñɩnɩɣ se papɩsɩnɩ-ɩ e-toko yɔ ɛ-yɔɔ tɔm ɖeke tɩkɛdɩɣ-ɖʋ. Ɛlɛ tɩwɩlɩɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ se tʋmlaɖʋ ɛnʋ ɛɛsɩm Bibl taa paɣtʋ, kɔzɩ kɔzɩ ndʋ tɩwɛ Levitiki nɛ Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ taa nɛ tɩkandɩyɩɣ kʋñɔndʋ yɔɔ se pataalabɩ-ɩ kañatʋ yɔ.”