Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

Cee wayɩ tɔm yɔɔdʋʋ

Cee wayɩ tɔm yɔɔdʋʋ

Wiɖiyi ŋtɛm ña-tɩ pɔzʋʋ se ɛbɛ cee wayɩ kaɣ kɔnʋʋ ña nɛ ñɔ-hɔʋ taa ñɩma na? Ŋkaɣ hiɣu liidiye yaa ŋkaɣ kɛʋ kʋñɔndʋ? Ŋkaɣ wɛnʋʋ taabalaa mba paasɔɔlɩ-ŋ yɔ, yaa ŋkaɣ wɛʋ ñe-ɖeke? Ñe-wezuu kaɣ ɖaɣlʋʋ na yaa ŋkaɣ sɩbʋ lɔŋ? Ɛyaa wɛɣ nɛ pɔpɔzʋʋ pa-tɩ tɔm ndʋ yɔ, pɩlakɩ pɩnzɩ kudokiŋ sakɩyɛ yɔ.

Sɔnɔ ñɩnɩyaa sakɩyɛ lakɩ akɔntanaa nabɛyɛ se pɩsa nɛ patɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ. Tɔm ndʋ pɔyɔɔdʋʋ pɩlɩɩnɩ cee wayɩ yɔɔ yɔ, paa tɩ-taa sakɩyɛ ɩlaba yɔ, tɩ-taa natʋyʋ tɩla nɛ halɩ nabʋyʋ taa, mbʋ pɔyɔɔdʋʋ pɩ-tɔm se pɩkaɣ ñɔɔzʋʋ yɔ, pɩtɛzɩɣ wɛɛkʋʋ kɩwɛɛkʋ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Pɩnaɣ 1912 taa, Guglielmo Marconi weyi ɛɛlɩzɩ raadiyoo nakʋyʋ yɔ, ɛyɔɔdaa se: “Raadiyoowaa mba paataŋ-wɛ nɛ laatriki nimasɩ yɔ, pɔtɔyʋʋ lɛ, you sɩɣ tɩnaɣ.” Pɩtasɩ lɛ, pɩnaɣ 1962 taa, ɛgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se Decca Record Company yɔ, ɖɩ-ñʋʋdʋ nɔɔyʋ kizaa se ɛɛɖʋʋ nesi guitare maɖaa ɛgbɛyɛ nɖɩ payaɣ se Beatles yɔ, nɛ ɛyɔɔdɩ se guitare maɖaa agbaa ɩkaɣ tasʋʋ wɛʋ.

Sakɩyɛ tɩŋɩɣnɩ feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ yaʋ lakasɩ yɔɔ se patɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ. Nabɛyɛ kalɩɣ tɩɩnzɩ cɔŋɩyaa lɔŋ tasʋʋ nɛ horoscope yɔɔ tɔm ɖoŋ ɖoŋ, tɔm susuu takayɩsɩ nɛ takayɩsɩ lɛɛsɩ taa. Lalaa ñowoki nɛ panaɣ tɩyaa nɛ pazɩyaa mba pɔyɔɔdʋʋ se papɩzɩɣ nɛ patɩŋnɩ masɩ nasɩyɩ, ɛyʋ nandaka, caɖasɩ nɛ pɔɔyɩsɩ yɔɔ nɛ patɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ.

Caanaʋ taa ɛyaa nabɛyɛ kaañakaɣ pana siŋŋ se patɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ, pʋyɔɔ powokaɣ nɛ panaɣ ɛyaa mba lalaa yaɣ se agɔlɩma nɔsɩ yɔ, yaa mba pɔtɔŋ se pɛkɛ ɛsɔnaa tɔm ɖɔkɩyaa yɔ. Liidii wiyaʋ Kreesuusɩ kaatiyini kʋjɔŋ weyi ɩmʋ ñɩm siŋŋ yɔ, weyi ɛkɛ Dɛlfɩ tɛtʋ taa ɛgɔlɩmɩyɛ nɔɔ yɔ, se ɛlɛ eheyi-i mbʋ pɩkaɣ labʋ, ye ewoba nɛ eyooni Pɛrsɩ wiyaʋ Siiruusi yɔ. Weyi ɛkɛ ɛgɔlɩmɩyɛ nɔɔ yɔ, ecosi Kreesuusɩ se ye eyoni Siiruusi yɔ, ɛkaɣ ɖɩzʋʋ “kewiyaɣ sɔsɔɔ nakɛyɛ .” Tɔm ndʋ tiyeba nɛ Kreesuusɩ maɣzɩ se ɛnʋ kaɣnɩ wabʋ nɛ ɛkʋyɩ ɛɖɛɛ you labʋ. Ɛlɛ ɛ-maɣmaɣ e-kewiyaɣ paɖɩzaa.

Weyi ɛkɛ ɛgɔlɩmɩyɛ nɔɔ yɔ, ɛyɔɔdɩ yem se pakaɣ ɖɩzɩɣ kewiyaɣ sɔsɔɔ nakɛyɛ, nɛ ɛzɩma ɛtɩwɩlɩ kewiyaɣ ŋga ɖeyi ɖeyi pɩkaɣ kɛnʋʋ yɔ, pʋyɔɔ lɛ papɩzɩɣ pɔyɔɔdɩ se ɛ-tɔm ndʋ tɩlaba. Kreesuusɩ lesi pɩtɩŋa payɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, weyi ɛkɛ ɛgɔlɩmɩyɛ nɔɔ yɔ ɛtɩpɩzɩ eheyi-i toovenim. Sɔnɔ mba patɩŋɩɣnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ se patɩlɩ mbʋ pɩkaɣ labʋ cee wayɩ yɔ, paba pɩzɩɣ nɛ patɩlɩ toovenim na?