Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

Ɛzɩma kpem Yesu kaawɛɛ?

Ɛzɩma kpem Yesu kaawɛɛ?

Nɔɔyʋ fɛyɩnɩ Yesu tɛ foto. Ɛtɩcɛ foto wiɖiyi nɛ ɛna, nɛ ɛtɩsɩŋ ɖɔɖɔ nɔɔyʋ ɛsɩndaa se ɛlɛ ɛlɩzɩ ɛ-kɩlɛmʋʋ nabʋyʋ yɔɔ. Paa mbʋ yɔ, anjaʋwaa nɛ kɩlɛmɩŋ lɩzɩyaa sakɩyɛ lɩzɩ Yesu wondu ndɩ ndɩ yɔɔ.

Toovenim taa lɛ, anjaʋwaa lɩzɩyaa mba paasɩŋ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi Yesu kaawɛ yɔ. Ɛzɩma anjaʋwaa lɩzɩyaa lɩzɩɣ Yesu po-wondu yɔɔ yɔ, pɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ mbʋ Ɛsɔ sɛtʋ agbaa ñʋndɩnaa nɛ wondu yaɖaa sɔsaa sɔɔlaa yɔ. Ɛlɛ kɩlɛmɩŋ weyi palɩzɩɣ yɔ, ɩpɩzɩɣ iyele nɛ ɛyaa wɛɛnɩ lɩmaɣza wena atɩmʋna yɔ Yesu nɛ ɛ-wɩlɩtʋ pɔ-yɔɔ.

Anjaʋwaa lɩzɩyaa nabɛyɛ lɩzɩ Yesu ɛzɩ ɛjam weyi ɛ-ñɔsɩ ɖaɣlaa nɛ ɛwɛɛnɩ tandaʋ pazɩ yɔ, halɩ nabʋyʋ taa ɛ-ɛsɩndaa wɩlɩɣ se ɛwɛ kʋñɔŋ nakʋyʋ taa. Lalaa ɖɔɖɔ ñalɩzɩɣ Yesu ɛzɩ ɛyʋ ɖoŋ tʋ siŋŋ weyi ɛ-ñʋʋ yɔɔ nɛ wɩsɩ kijiɣa kʋhʋlʋmaɣ nɛ eposini ɛ-alɩwaatʋ taa ɛyaa siŋŋ yɔ. Anjaʋwaa mba palabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛyʋ weyi Yesu kaakɛnaa ɖeyi ɖeyi yɔ? Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩlɩ? Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna yɔ, ɩ-taa lɛɛkʋ lɛ se ɖɩtazɩ Bibl taa tɔm ndʋ tɩpɩzɩɣ tɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩna ɛzɩma Yesu kaawɛ yɔɔ tɩ-taa. Pɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana Yesu yɔɔ.

“ŊHA-M TOMNAƔ”

Tɔm tʋnɛ Yesu kaayɔɔdɩ adɩma naayɛ taa, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛlabɩ adɩma ana alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsaɣ-ɩ lɩm yɔ. (Ebree 10:5; Maatiyee 3:13-17) Ɛzɩma tomnaɣ ŋga kaawɛɛ? Pɩnzɩ niidozo pʋcɔ nɛ pamɩyɩsɩɣ Yesu lɩm lɛ, tiyiyu Gabrɩyɛɛlɩ kaaheyi Maarɩɩ se: “Ŋkaɣ hoɣa haɣʋ se ŋlʋlɩ pɩɣa evelaɣ, . . . Ɛsɔ Pɩyalʋ.” (Luka 1:31, 35) Ye mbʋ, Yesu kaatalɩ pilim ɛzɩ Aɖam alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ lɩzɩ-ɩ yɔ. (Luka 3:38; 1 Kɔrɛntɩ 15:45) Pʋyɔɔ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɔ se Yesu kaakɛ ɛyʋ weyi ɛtʋʋzɩ camɩyɛ yɔ, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛkpaɣ e-ɖoo Maarɩɩ weyi ɛkɛ Yuuda tʋ yɔ.

Yuuda ñɩma taahʋŋ pa-tandaŋ ɛzɩ Roma ñɩma yɔ, nɛ Yesu kaawɛnɩ tandaʋ ɛzɩ Yuuda abalaa lalaa yɔ. Tandaʋ kaasɩŋnɩ ñamtʋ nɛ kɩtaakɩlɩɣ ɖaɣlʋʋ, pɔñɔɔzaɣ-kʋ camɩyɛ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu cɔŋnaɣ ɛ-tandaʋ ɖeɖe camɩyɛ nɛ ɛhʋŋ ɖɔɖɔ ɛ-ñɔsɩ camɩyɛ. Mba paakɛ Naziireya mba ɛzɩ Samsɔɔ yɔ, pe-ɖeke pataahʋʋŋnɩ pɔ-ñɔsɩ.​—Kɩgalʋʋ 6:5; Tɔm Hʋyaa 13:5.

Yesu kaalabɩ kafɩnda tʋmɩyɛ e-wezuu caɣʋ kajalaɣ pɩnzɩ 30 taa, ɛlɛ ɛtaawɛnɩ tʋmɩyɛ wondu ndʋ kafɩndanaa wɛnɩ sɔnɔ yɔ. (Maarkɩ 6:3) Ye mbʋ, ɛɛkɛ ɛyʋ weyi ekpeetaa nɛ ɛwɛɛ ɖoŋ yɔ. Ɛpaɣzɩ tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ pitileɖi lɛ, e-ɖeke ɛɖɔɔnɩ wondu pɛdɩyaa “Ɛsɔ kuduyuu tɛɛ, pa nɛ pe-heŋ nɛ pa-naŋ, nɛ ɛmɩzɩ tataa yɔɖaa liidiye pɔɔyɩsɩ nɛ etuzi pa-kpatanaa.” (Yohanɛɛsɩ 2:14-17) Ye ɛtaatalɩ ɛyʋ camɩyɛ nɛ ɛwɛɛ ɖoŋ kɔyɔ, ɛtaapɩzɩ ɛla mbʋ. Tomnaɣ ŋga Ɛsɔ ñɔɔzɩ Yesu yɔ, ɛkpaɣ-kɛ nɛ ɛlabɩnɩ Ɛsɔ tʋmɩyɛ camɩyɛ, pʋyɔɔ ɛpɩzaa nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Pɩwɛɛ se mowolo tɛtʋ lɛɛtʋ taa nɛ monsusi Ɛsɔtɔm kɩbandʋ: Mbʋ pʋyɔɔ petiyi-m.” (Luka 4:43) Ɛzɩma ɛpɩzaa ɛɖɔ nɩŋgbanzɩ nɛ ewolo Palɛstiini hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa nɛ esusi tɔm yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɛɛwɛ ɖoŋ pɩdɩɩfɛyɩ.

“ƖKƆƆ MƆN-CƆLƆ, . . . NƐ MANKAƔ-MƖ LABƲ NƐ ƖHƐZƖ.”

Ɛzɩma Yesu kaawɛ kpekpeka nɛ ɛwɛɛnɩ wɛtʋ ndʋ tɩkɛdɩnɩ ɛyaa yɔ, pʋyɔɔ lɛ, pɩɩwɛ kɛlɛʋ mba ‘palakɩ kʋñɔŋ nɛ pɩnɩɣ-wɛ yɔ’ se petisi nɛ pɔñɔtɩnɩ-ɩ. (Maatiyee 11:28-30) Ɛyaa kaatisaa se pɔñɔtɩnɩ-ɩ nɛ ɛhɛzɩ pa-laŋa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɛsɔɔlɩ ɛyaa tɔm nɛ ɛwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ. Halɩ piya evelisi kaasɔɔlɩ ñɔtɩnʋʋ Yesu, pʋyɔɔ Bibl yɔɔdaa se: “Etukuni piya nɛ ɛlaɣyɩ sɩ-yɔɔ nesi.”​—Maarkɩ 10:13-16.

Paa Yesu kaanɩ siziŋ siŋŋ pʋcɔ nɛ ɛsɩ yɔ, ɛtaacakɩ wezuu ɛzɩ ɛyʋ weyi ɛwɛ pʋtɔdɩyɛ wɛtʋ natʋyʋ taa yɔ. Eewobi nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ natʋyʋ taa Kana nɛ ɛɖʋ nesi, nesi ɖɔkɩyaa pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ɛlaba nɛ lɩm pɩsɩ vɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ. (Yohanɛɛsɩ 2:1-11) Ewobi kazandʋ lɛɛtʋ taa lɛ, ɛwɩlɩ ɛyaa tɔm ndʋ paakaɣ tɩ-yɔɔ sɔʋ kaaʋ yɔ.​—Maatiyee 9:9-13; Yohanɛɛsɩ 12:1-8.

Mbʋ payɩ ɛlaba yɔ pɩ-taa, mbʋ pɩwɛ ɖeu nɛ pɩkɩlɩ yɔ lɛ se esusi ɛyaa tɔm nɛ ɛha-wɛ wezuu maatɛŋ lidaʋ. (Yohanɛɛsɩ 11:25, 26; 17:3) Ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa 70 lɩnɩ tɔm susuu nɛ pɔkɔɔ pɛkɛdɩɣ-ɩ ɛzɩma pɩɖɔma yɔ lɛ, “ɛ-taa la leleŋ” nɛ ɛtɔ se: “Ɩmɛyɩ se pama mɩ-hɩla ɛsɔdaa.”​—Luka 10:20, 21.

“MƖ YƆ, ƖTAALA MBƲ”

Yesu alɩwaatʋ taa Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa tɩŋaɣnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ pawɩlɩɣ ɛyaa se pʋpɔzʋʋ se pañam-wɛ. (Kɩgalʋʋ 15:38-40; Maatiyee 23:5-7) Yesu ñataawɛɛ mbʋ, pʋyɔɔ eheyi ɛ-apostoloowaa se: ‘Pataañazɩ ɛyaa’ lalaa. (Luka 22:25, 26) Toovenim taa lɛ, ɛpaɣ-wɛ se: “Ɩɖaŋ mɩ-tɩ yɔɔ nɛ takayɩsɩ mayaa, pɔsɔɔlaa se palɩɩ nɛ akuse pundaa pundaa nɛ pɛsɛɛ-wɛ nʋmayasa taa.”​—Maarkɩ 12:38.

Yesu taawɛ mbʋ, pʋyɔɔ pɩɩwɛ kaɖɛ se patɩlɩ-ɩ ɛyaa hɛkʋ taa. (Yohanɛɛsɩ 7:10, 11) Halɩ ɛwɛɣ ɛ-apostoloowaa siɣsiɣ ñɩma 11 hɛkʋ taa lɛ, nabʋyʋ fɛyɩ nɛ pɩwɩlɩɣ se ɛnʋ lɛ Krɩstʋ. Pʋyɔɔ agutaaku tʋ Yudaasɩ kaaheyi samaɣ se “weyi mancalɩɣnɩ-ɩ sɛʋ yɔ,” ɛnʋ lɛ Yesu.​—Maarkɩ 14:44, 45.

Ɛzɩma ɖɩɩsɩŋ tomnaɣ yɔɔ wɛtʋ ndʋ ɖeyi ɖeyi Yesu kaawɛna yɔ pʋyɔɔ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛfɛyɩ ɛzɩ ɛzɩma anjaʋwaa lɩzɩyaa lɩzɩɣ-ɩ sɔnɔ yɔ. Pɩtɩkɛ ɛzɩma ɖeyi ɖeyi ɛɛwɛɛ yɔ pɩ-tɔm cɛyɩna, ɛlɛ lɩmaɣza wena pɩwɛɛ se ɖɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, a-tɔm cɛyɩna.

“PƖKAZƖ PAZƖ ƐJAÐƐ ƐƐTASƖƔ-M NAƲ”

Kɩyakʋ ŋgʋ Yesu yɔɔdɩ tɔm tʋnɛ yɔ, ki-wiye ɛsɩba nɛ pepimi-i. (Yohanɛɛsɩ 14:19) Ɛkpaɣ e-wezuu ɛlaa kɩlaʋ se “ɛya ɛyaa sakɩyɛ ñʋʋ.” (Maatiyee 20:28) Pepimi-i nɛ pɩla kɩyakɩŋ naadozo lɛ, Ɛsɔ fezi-i. Pefezi-i lɛ, ɛkɛ “fezuu” nɛ Ɛsɔ ha-ɩ waɖɛ se “ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ” ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nabɛyɛ. (1 Pɩyɛɛrɩ 3:18; Tʋma Labʋ 10:40) Alɩwaatʋ ndʋ ɛlɩzɩ ɛ-tɩ nɛ ɛwɩlɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ, ɛzɩma ɛɛwɛɛ? Ɛɛwɛ ndɩ pazɩ nɛ ɛzɩma ɛɛwɛɛ pʋcɔ nɛ ɛsɩkɩ yɔ, pʋyɔɔ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa mba pana-ɩ yɔ, patɩpɩzɩ nɛ patɩlɩ-ɩ kpaagbaa. Maarɩɩ Magdalaa tʋ na-ɩ lɛ, ɛmaɣzɩ se kaɖaɣ yɔɔ cɔnɩyʋ nɔɔyʋ na. Ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa naalɛ mba powokaɣ Emayuusi tɛtʋ taa yɔ, paba ñakatɩ-ɩ lɛ, pamaɣzɩ se ɛgɔm nɔɔyʋ pakataa.​—Luka 24:13-18; Yohanɛɛsɩ 20:1,14, 15.

Ɛzɩma Yesu wɛ sɔnɔ? Yesu sɩba nɛ pɩcɛzɩ pɩnzɩ 60 lɛ, apostoloo kʋsɔɔlʋ Yohanɛɛsɩ na-ɩ natʋ natʋyʋ taa. Natʋ ndʋ tɩ-taa, Yesu fɛyɩ kaamaŋkaɣ nakɛyɛ yɔɔ nɛ ɛnɩɣ siziŋ. Ɛlɛ ɛkɛ “awiya taa Wiyaʋ nɛ kɩbaɣlaa taa Kɩbaɣlʋ,” pʋ-tɔbʋʋ se Ɛsɔ Kewiyaɣ Wiyaʋ weyi ɛkaɣ wabʋ Ɛsɔ koyindinaa mba pɛkɛ aleewaa nɛ ɛyaa kaañamtʋ tɩnaa yɔ, nɛ ɛkɔnɩ tamtam wazasɩ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ yɔ.​—Natʋ 19:16; 21:3, 4.