1, 2. (a) A-nesi ɖɔkʋʋ kaɣ kɔnʋʋ taa leleŋ sɔsɔŋ ɛsɔdaa? (b) Tɔm pɔzʋʋ mbʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ?

 PAA nesi ɖɔkʋʋ mbʋ lɛ, pɩ-ñɔɔzʋʋ kpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ. Ɛlɛ, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ ŋgee nesi ɖɔkʋʋ nabʋyʋ tɔm na. Pɩkɛ wiyaʋ nɔɔyʋ tɛ nesi ɖɔkʋʋ. Maɣzɩ kpem nɛ ŋna, pɛwɛʋ nɛ pɔñɔɔzʋʋ nesi ɖɔkʋʋ mbʋ yɔ, pɩlakɩ ɛzɩ pɩnzɩ 2000 yɔ. Lɛɛlɛɛyɔ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ asɛyʋ nɛ ɛ-walʋ pakaɣ nesi ɖɔkʋʋ yɔ, tɩwɛɛ nɛ tɩñɔtʋʋ lɛɛ lɛɛ. Pɩkazɩ pazɩ lɛ, pakaɣ nɩʋ minziiki kɩbaŋʋ taŋ Wiyaʋ ɖɩɣa taa nɛ ɛsɔdaa samaɣ kaɣ teu hendu se: “Aleluuya! Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, Yehowa mʋ e-kewiyaɣ, Ɛsɔ kedeŋa kpeekpe tʋ. Ðɩmɛyɩ nɛ ɖa-taa la leleŋ, ɖɩsa Ɛsɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkɛ Heɣa nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ, nɛ kɛ-asɛyʋ sandɩ ɛ-tɩ ɖeu.”—Natʋ 19:6, 7.

² “Heɣa” ŋga kɔ-tɔm pɔyɔɔdʋʋ cɩnɛ yɔ, ŋga lɛ Yesu Krɩstʋ. (Yoh. 1:29) E-nesi ɖɔkʋʋ kaɣ kɔnʋʋ taa leleŋ ɛsɔdaa. Nesi ɖɔkʋʋ wondu ndʋ esuwa? Akɛ ɛ-tɛ asɛyʋ? Ɛzɩma asɛyʋ ɛnʋ ɛñɔɔzɩ ɛ-tɩ? Ɛzɩmtaa pakaɣ nesi nzɩ ɖɔkʋʋ? Nesi ɖɔkʋʋ mbʋ, pɩkaɣ kɔnʋʋ taa leleŋ ɛsɔdaa. Ɛlɛ ɛzɩ mba pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ hiɣu wezuu maatɛŋ tataa yɔ, pakaɣ ɖɔɖɔ  mɛyʋʋ amɛya na? Piselitiɣ-ɖʋ se ɖɩna ɛzɩma pocosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ. Ye mbʋ, ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩtazɩ Keɣa 44 taa.

3, 4. (a) Suwe pɔyɔɔdɩ nesi ɖɔkʋʋ wondu ndʋ Asɛyʋ Walʋ suwa yɔ, tɩ-yɔɔ? (b) Nɛ ɛbɛ yeba nɛ ɛ-taa tasɩ labʋ leleŋ? (c) Mba kɛ “awiya pɛlaa”?

³ Kalɩ Keɣa 44:9, 10. Asɛyʋ walʋ Yesu Krɩstʋ su e-nesi ɖɔkʋʋ wondu. Pɩkɛ awiya samtʋ wondu. Nɛ wondu ndʋ esuwa yɔ, tɩlɩɣ “sɔzɩŋ fɛmm” ɛzɩ tɩlaaɖɩ kɩbaŋʋ ŋgʋ palabɩnɩ miirii num nɛ saya cɩyɩm yɔ. Miirii num nɛ saya cɩyɩm kaawɛ wondu ndʋ pakpakaɣ nɛ palakɩnɩ num kiɖeɖem mbʋ pataɣaɣ awiya nɛ cɔjɔnaa Izrayɛɛlɩ taa yɔ, tɩ-taa.—Egl. 30:23-25.

⁴ Soo wena acʋʋ wiyaʋ ɖɩɣa taa ɛsɔdaa yɔ, ayeba nɛ Asɛyʋ walʋ taa tasɩ labʋ leleŋ se e-nesi ɖɔkʋʋ ɖiɣni ñɔtʋʋ. “Awiya pɛlaa” mba pɛkɛ Ɛsɔ tiyiyaa kiɖeɖema nɛ pɛwɛɛ Yehowa ɛgbɛyɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩwɛ ɛsɔdaa yɔ kɩ-taa yɔ, pa-taa kaawɛ leleŋ ɖɔɖɔ. Peteɣaɣ hendu ɛsɔdaa nɛ pɔtɔŋ se: “Ðɩmɛyɩ nɛ ɖa-taa la leleŋ . . . mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkɛ Heɣa nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ.”

5. Akɛ “Heɣa Asɛyʋ”?

⁵ Kalɩ Keɣa 44:11, 12. Ðɩsɩm weyi ɛkɛ Asɛyʋ walʋ yɔ. Akɛ asɛyʋ yɔ? Pɩtɩkɛ ɛyʋ kʋyʋm kɛnɩ asɛyʋ ɛlɛ Krɩstʋ mba pata-m numwaa kpeekpe. Nɛ Yesu kɛnɩ pa-ñʋʋdʋ. (Kalɩ Efɛɛzɩ 5:23, 24.) Pakaɣ tɔɔʋ ɖɔɖɔ kewiyitu Mesiya Kewiyaɣ taa. (Luka 12:32) Pɛkpɛndɩ ɛyaa 144000, nɛ “mba patɩŋɩɣnɩ Heɣa wayɩ paa le.” (Natʋ 14:1-4) Pɔkɔŋ nɛ papɩsɩ “Heɣa Asɛyʋ” nɛ pa nɛ kɛ pɛwɛɛ ɛsɔdaa.—Natʋ 21:9; Yoh. 14:2, 3.

6. (a) Ɛbɛ yɔɔ paya pata-m numwaa se “wiyaʋ asɛyʋ”? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ peheyi-wɛ se pɔsɔɔ ‘pa-samaɣ yɔɔ’?

⁶ Patɩyaa asɛyʋ ɛnʋ yem se “pɛlɛ,” ɛlɛ paya-ɩ ɖɔɖɔ se “wiyaʋ asɛyʋ.” (Keɣa 44:15) Akɛ “wiyaʋ” ɛnʋ? Ɛnʋ lɛ Yehowa. Paya Krɩstʋ mba pata-m numwaa se Yehowa “piya.” (Rom. 8:15-17) Pata-m numwaa kaɣ pɩsʋʋ asɛyʋ ɛsɔdaa, pʋyɔɔ peheyi-wɛ se pɔsɔɔ ‘pa-samaɣ nɛ pa-caa ɖɩɣa pɔ-yɔɔ.’ Pɩwɛɛ se paka pa-lɩmaɣza ‘ɛsɔdaa wondu yɔɔ, pɩtaakɛ tataa ñɩndʋ yɔɔ.’—Kol. 3:1-4.

7. (a) Ɛzɩma tɩyɛ Krɩstʋ wɛɛ nɛ ɛñɔɔzʋʋ ‘ɛ-asɛyʋ’? (b) Nɛ lɩmaɣza wena asɛyʋ ñɛwɛnɩ weyi ɛkaɣ kɛʋ ɛ-walʋ yɔ, ɛ-yɔɔ?

⁷ Pɩlakɩ pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ yɔ, Krɩstʋ wɛʋ nɛ ɛñɔɔzʋʋ ɛ-tɛ asɛyʋ se ɛ nɛ ɩ pɔɖɔkɩ nesi ɛsɔdaa yɔ. Apostoloo Pɔɔlɩ lɩzɩ pɩ-taa se Krɩstʋ sɔɔlɩ ɛgbɛyɛ nɛ “ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛcɛlɩ ɖɩ-yɔɔ se: ɛpɩsɩ-ɖɩ kiɖeɖee, ɛñalɩ-ɖɩ nɛ lɩm wezuu tɔm, mbʋ yɔ ɛcaɣaɣ se ɛna ɖɩ-ɛzɩdaa ɖɩñɩlɩsɩɣ ñɩlɩ ñɩlɩ, ɖɩfɛyɩnɩ azuluma, ɖɩtɩcɔyɩ mɩndʋ, yaa nabʋyʋ mbʋ yɔ, ɛlɛ ɖɩkɛ kiɖeɖeu nɛ ɖɩfɛyɩnɩ kɩdɛkɛdɩm.” (Efɛ. 5:25-27) Pɔɔlɩ kaaheyi Kɔrɛntɩ koobiya pata-m numwaa se: “Mɛwɛnɩ mɩ-yɔɔ Ɛsɔ sʋsɩ; ɛzɩ paɖanʋʋ pɛlɛ yɔ, manɖanɩ-mɩ ɖaŋ kʋyʋm koŋ, ɛnʋ lɛ Krɩstʋ, nɛ pɩwɛnɩ-mɩ se ɩwɛɛ kele kele ɛzɩ pɛlɛ yɔ, nɛ mantalɩ-mɩ nɛ mowoni ɛ-cɔlɔ.” (2 Kɔr. 11:2) Wiyaʋ Yesu Krɩstʋ sɔɔlɩ ɛ-asɛyʋ “keɖeɣa” mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛwɛ kele kele fezuu taa. Nɛ asɛyʋ ñetisi se Yesu ɛkɛ ‘ɛ-Kɩbaɣlʋ’ nɛ ‘eluzuu ɛ-tɩ’ ɛ-tɛɛ.

8. Ɛbɛ yɔɔ pɩmʋnaa se pɔtɔ se asɛyʋ sandɩ ɛ-tɩ nɛ “ñɩɣlɩm tokonaa”?

⁸ Kalɩ Keɣa 44:15. Asɛyʋ sandɩ ɛ-tɩ kpem se ɛ nɛ wiyaʋ pɔɖɔkɩ nesi. Natʋ 21:2 taa lɛ, pakpaɣ asɛyʋ ɛnʋ nɛ pamaɣzɩnɩ  tɛtʋ natʋyʋ, Yerusalɛm kɩfalʋʋ, nɛ “kɩsandɩ kɩ-tɩ ɛzɩ halʋ kɩfalʋ sandʋʋ ɛ-tɩ ɛ-walʋ yɔɔ yɔ.” Ɛsɔdaa tɛtʋ ndʋ, “Ɛsɔ ɖoŋ” wɛ tɩ-yɔɔ nɛ tɩñɩlɩsɩɣ “pɩŋŋ ɛzɩ ñɩɣlɩm pɩyɛ yɔ.” (Natʋ 21:10, 11) Pɛkɛdɩ ɛzɩma Yerusalɛm kɩfalʋʋ ñɩlɩsɩɣ yɔ pɩ-tɔm Natʋ takayaɣ taa. (Natʋ 21:18-21) Ye mbʋ, pʋyɔɔ Keɣa maɖʋ yɔɔdaa se asɛyʋ sandɩ ɛ-tɩ nɛ “ñɩɣlɩm tokonaa.” Pɩtɩŋa mbʋ yɔ pɩwɩlɩɣ se wiyaʋ lakɩnɩ nesi ɖɔkʋʋ ɛsɔdaa.

9. (a) Akɛ “wiyaʋ” weyi ɛ-cɔlɔ pasʋnɩ asɛyʋ yɔ? (b) Ɛzɩma asɛyʋ tokonaa wɛɛ?

⁹ Weyi powoni-i asɛyʋ yɔ, ɛnʋ lɛ Krɩstʋ, Wiyaʋ Mesiya. Krɩstʋ ñɔɔzɩ-ɩ nɛ ‘ɛñalɩ-ɩ nɛ wezuu tɔm’ tɛ lɩm, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ɛñalɩ-ɩ nɛ Ɛsɔtɔm. Asɛyʋ kɛ ‘kiɖeɖeu nɛ ɛfɛyɩnɩ kɩdɛkɛdɩm.’ (Efɛ. 5:26, 27) Pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se asɛyʋ esuu tokonaa mba pamʋnɩ nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ ndʋ yɔ. Nɛ mbʋ ɖɔɖɔ ɛlaba ɖeyi ɖeyi. Toovenim lɛ pasandɩ ‘e-tokonaa nɛ ñɩɣlɩm,’ se pʋcɔ nɛ ‘pasʋnɩ-ɩ wiyaʋ cɔlɔ.’ “Paha-ɩ nɔɔ se esuu kpɛm tokonaa kʋhʋlʋmaa layɩ layɩ” nɛ ɛ nɛ Heɣa pɔɖɔkɩ nesi. Nɛ “kpɛm mbʋ . . . pɩkɛ tɔm mʋyaa tʋma kɩbana.”—Natʋ 19:8.

10. Alɩwaatʋ ndʋ Heɣa kaɣ nesi ɖɔkʋʋ?

¹⁰ Kalɩ Natʋ 19:7. Alɩwaatʋ ndʋ pɩwɛɛ se Heɣa ɛɖɔkɩ nesi? Paa Natʋ 19:7 taa pɔtɔm se “kɛ-asɛyʋ sandɩ ɛ-tɩ ɖeu” se pala nesi ɖɔkʋʋ yɔ, kalɩtʋ ndʋ tɩkɔm pʋwayɩ yɔ tɩ-taa, patɩyɔɔdɩ nesi ɖɔkʋʋ maɣmaɣ tɔm na. Ɛlɛ pɛkɛdɩ Armaagedɔɔ you tɔm na. (Natʋ 19:11-21) Ye mbʋ, pɩwɩlɩɣ se palakɩ nesi ɖɔkʋʋ nɛ pʋcɔ Wiyaʋ tɛzɩ e-koyindinaa wabʋ na? Aayɩ. Natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Natʋ takayaɣ taa yɔ, patɩcɔlɩ-tʋ ɛzɩma pɩwɛɛ se tɩtɩŋ ɖama wayɩ ɖeyi ɖeyi yɔ. Keɣa 44 wɩlɩɣ se kajalaɣ lɛ, wiyaʋ taŋ ɛ-laɣɖɛ ɛ-tɩnaɣ taa nɛ ‘ewolo ɛwa’ e-koyindinaa, nɛ pʋwayɩ lɛ ɛɖɔkɩ nesi.—Keɣa 44:4, 5.

11. Kɛdɩ nɩŋgbanzɩ nzɩ Krɩstʋ kaɣ kpɛzʋʋ se ɛtɛzɩ e-koyindinaa wabʋ yɔ?

¹¹ Ye mbʋ, Bibl wɩlɩɣ-ɖʋ se ɛzʋnɔ pɩkaɣ ɖɔm: Kajalaɣ lɛ, peɖeziɣ “halʋ acɛyɛ tʋ,” Babilooni Sɔsɔʋ ŋgʋ kɩkɛ ɛjaɖɛ kpeekpe cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ agbaa yɔ. (Natʋ 17:1, 5, 16, 17; 19:1, 2) Pʋwayɩ lɛ, Krɩstʋ ɖezi Sataŋ ɛjaɖɛ kɩdɛkɛdɩyɛ Armaagedɔɔ you taa, ŋgʋ kɩkɛ ‘Ɛsɔ, kedeŋa kpeekpe tʋ kɩyakʋ sɔsɔʋ’ you yɔ. (Natʋ 16:14-16; 19:19-21) Kɛdɛzaɣ lɛ, Wiyaʋ yoyu tɛzɩ wabʋ e-koyindinaa alɩwaatʋ ndʋ ɛpɛɖɩɣ Sataŋ nɛ ɛ-aleewaa pɔʋ sɔsɔʋ taa, ɖenɖe paatasɩɣ pɩzʋʋ nɛ pala nabʋyʋ yɔ.—Natʋ 20:1-3.

12, 13. (a) Ɛzɩmtaa Heɣa kaɣ ɖɔkʋʋ nesi? (b) Ɛsɔdaa lɛ, mba taa kaɣ labʋ leleŋ nɛ Heɣa nesi ɖɔkʋʋ?

¹² Krɩstʋ ñɩma pata-m numwaa mba pɛwɛ tɛtʋ yɔɔ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa yɔ pasɩkɩ lɛ, pefeziɣ-wɛ kpaagbaa nɛ pakpa ɛsɔdaa. Peɖeziɣ Babilooni Sɔsɔʋ nɛ pɩla pazɩ lɛ, Yesu tɛzɩɣ kpeɣluu pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛ-cɔlɔ. (1 Tes. 4:16, 17) Ye mbʋ, pʋcɔ nɛ Armaagedɔɔ you paɣzɩ lɛ, mba pɛkpɛndaa nɛ pɛkɛ “asɛyʋ” yɔ, pa-tɩŋa pakaɣ wɛʋ ɛsɔdaa. Armaagedɔɔ you tɛŋ lɛ, Heɣa pɩzɩɣ nɛ kɔɖɔkɩ nesi. Pɩkaɣ kɛʋ taa leleŋ alɩwaatʋ kpem. Natʋ 19:9 yɔɔdʋʋ se: “Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ ɛyaa mba paya-wɛ Heɣa nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ ɖeɖe yɔ.” Toovenim, koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ pata-m numwaa 144000 mba pɛkɛ asɛyʋ yɔ. Nɛ Asɛyʋ Walʋ weyi ɛkɛ Wiyaʋ yɔ, ɛ-taa kaɣ labʋ leleŋ siŋŋ se ɛ-tɛ awumbiya kpeekpe kpeɣlaa se pa nɛ ɩ ‘pɔtɔɔ nɛ pɔñɔɔ e-Kewiyaɣ taa.’ (Luka 22:18, 28-30) Ɛlɛ, pɩtɩkɛ asɛyʋ nɛ ɛ-Walʋ pe-ɖeke  pakaɣnɩ leleŋ nɩʋ Heɣa nesi ɖɔkʋʋ yɔɔ.

¹³ Ɛzɩ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ pɩɖɛɛ yɔ, samaɣ ŋga kɛwɛ ɛsɔdaa yɔ kɛkpɛndaa nɛ keteɣ hendu se: “Ðɩmɛyɩ nɛ ɖa-taa la leleŋ, ɖɩsa Ɛsɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkɛ Heɣa nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ, nɛ kɛ-asɛyʋ sandɩ ɛ-tɩ ɖeu.” (Natʋ 19:6, 7) Ɛlɛ Yehowa sɛyaa mba pɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɛbɛ pakaɣ labʋ? Pakaɣ labʋ ɖɔɖɔ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛsɔdaa samaɣ nɛ pɛmɛyɩ yaa we?

14. Ɛzɩ pɔyɔɔdʋʋ Keɣa 44 taa yɔ, mba kɛ asɛyʋ tɛ “kagbayɩsɩ”?

¹⁴ Kalɩ Keɣa 44:13-16. Nayʋ Zekariya kaayɔɔdaa se kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa lɛ, ɛyaa kaɣ lɩnaʋ ajɛɛ kpeekpe taa nɛ pala nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ. Ɛmawa se: “Wɛɛ ana a-taa lɛ, ajɛɛ yɔɔdasɩ kpeekpe taa ɛyaa hiu kaɣ kpibu Yuda tʋ toko nɔɔ mbʋ yɔ se: ‘Ða nɛ mɩ ɖɩkaɣ wobu; toovenim ɖɩnɩwa se Ɛsɔ wɛ mɩ-cɔlɔ.’” (Zek. 8:23) Keɣa 44:13, 14 taa, pɔyɔɔdaɣ “ɛyaa hiu” mba pɔ-tɔm lɛ, paya-wɛ se “Tiiri ɛyaa” nɛ “ñɩm sɔsɔm tɩnaa.” Pɔkɔŋnɩ haɖɛ pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, nɛ pañɩnɩɣ se pɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ-wɛ nɛ paba sɩnɩ-wɛ fezuu taa. Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1935 lɛ, ɛyaa miiliyɔɔwaa sakɩyɛ yeba se pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ‘pawɩlɩ-wɛ siɣsiɣ nʋmɔʋ.’ (Dan. 12:3) Pata-m numwaa taabalaa siɣsiɣ tɩnaa mba, pɔñɔɔzɩ pe-wezuu caɣʋ nɛ papɩsɩ fezuu taa kagbayɩsɩ. Asɛyʋ tɛ “kagbayɩsɩ” nzɩ, sɩkpaɣ sɩ-tɩ nɛ sɩcɛlɩ Yehowa nɛ sɩwɩlɩ se sɩkɛ Wiyaʋ Yesu Krɩstʋ lɩmɖʋyaa siɣsiɣ tɩnaa.

15. Ɛzɩma tɩyɛ “kagbayɩsɩ” nɛ pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɛkpɛndaa nɛ palakɩ tʋmɩyɛ?

 ¹⁵ Pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pa-taa wɛ leleŋ siŋŋ se “kagbayɩsɩ” sɩɣnɩ-wɛ nɛ kpekpeka se posusi “kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ” tɛtʋ kpeekpe yɔɔ. (Mat. 24:14) Pɩtɩkɛ “fezuu nɛ asɛyʋ” pe-ɖeke pɔtɔŋna se “Kɔɔ,” ɛlɛ mba pewelisiɣ yɔ, pɔtɔŋ ɖɔɖɔ se “Kɔɔ.” (Natʋ 22:17) Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se “heŋ lɛɛŋ” nɩ pata-m numwaa peɖiɣni yɔɔdʋʋ se “Kɔɔ!” nɛ mba ɖɔɖɔ lɛ, pɛkpɛndɩ pɔ-yɔɔ nɛ peheyiɣ tɛtʋ yɔɔ ɛyaa kpeekpe se “Kɔɔ!”—Yoh. 10:16, NW.

16. Waɖɛ nɖɩ Yehowa ha heŋ lɛɛŋ?

¹⁶ Pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɔsɔɔlɩ heŋ lɛɛŋ nɛ pa-taa wɛ leleŋ se Yehowa ha-wɛ waɖɛ tataa se pɛmɛyɩ amɛya Heɣa nesi ɖɔkʋʋ yɔɔ. Paayɔɔdɩ Keɣa 44 taa se “kagbayɩsɩ” nzɩ, sɩkaɣ ‘sʋʋ nɛ amɛya nɛ taa leleŋ.’ Pɩwɩlɩɣ se heŋ lɛɛŋ weyi ɩwɛnɩ lidaʋ se ɩkaɣ hiɣu wezuu maatɛŋ tɛtʋ yɔɔ yɔ, ɩ-taa kaɣ labʋ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ Heɣa ɖɔkʋʋ nesi ɛsɔdaa yɔ. Pʋyɔɔ Natʋ takayaɣ kɛdaa se “samaɣ sɔsɔɔ” taa ñɩma ‘sɩŋ kewiyaɣ kpelaɣ ɛzɩdaa nɛ Heɣa ɛzɩdaa.’ Pɛwɛ fezuu taa templo kadaɣ taa tɛtʋ yɔɔ, nɛ palakɩ Yehowa tʋmɩyɛ kele kele ñɩnɖɛ.—Natʋ 7:9, 15.

17, 18. (a) Ɛzɩma tɩyɛ Heɣa nesi ɖɔkʋʋ kaɣ lʋlʋʋ pee kɩbana? (b) Yesu kaatɔkɩ kewiyitu pɩnzɩ kudoku lɛ, ɛkaɣ pɩsʋʋ mba caa?

¹⁷ Kalɩ Keɣa 44:17. Alɩwaatʋ ndʋ Krɩstʋ tɛ asɛyʋ “kagbayɩsɩ” naɣ ɛzɩma Heɣa nesi ɖɔkʋʋ lʋlɩ pee kɩbana ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa yɔ lɛ, sɩ-taa kaɣ labʋ leleŋ nɛ pɩkɩlɩ. Asɛyʋ walʋ kaɣ kɛzʋʋ ɛ-lɩmaɣza nɛ tɛtʋ yɔɔ nɛ efezi ‘ɛ-ñɩma’ yaa ɛ-cɔzɔnaa mba pasɩba yɔ. Ɛzɩma efezi-wɛ yɔ pʋyɔɔ lɛ, pakaɣ pɩsʋʋ ‘e-piya’ tɛtʋ yɔɔ. (Yoh. 5:25-29; Ebr. 11:35) Pa-taa nabɛyɛ ɛkaɣ lɩzʋʋ nɛ pɛkɛ “awumbiya tɛtʋ kpeekpe yɔɔ.” Pɩtʋʋ fɛyɩ se Krɩstʋ kaɣ lɩzʋʋ ɖɔɖɔ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa siɣsiɣ tɩnaa mba pɛwɛ sɔnɔ yɔ, pa-taa nabɛyɛ se pɔcɔnɩ ɛ-samaɣ yɔɔ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa.—Iz. 32:1.

¹⁸ Pɩnzɩ kudoku ŋgʋ kɩ-taa Krɩstʋ tɔkɩ kewiyitu yɔ, ɛkaɣ pɩsʋʋ ɖɔɖɔ nabɛyɛ caa. Ɛzɩma tɩyɛ? Ɛyaa mba payɩ pɛwɛɣnɩ tisuu Yesu kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa kɩlaʋ yɔɔ yɔ, mba kaɣnɩ hiɣu wezuu maatɛŋ tɛtʋ yɔɔ. (Yoh. 3:16) Ye mbʋ, Yesu kaɣ kɛʋ ɛyaa mba pɛ-tɛ “tamtam wɛʋ Caa.”—Iz. 9:5, 6.

19, 20. Tɔm kɩbandʋ ndʋ pɛkɛdɩ Keɣa 44 taa yɔ, ɛzɩma titukuuni toovenim Krɩstʋ mba tɩŋa sɔnɔ?

¹⁹ Kalɩ Keɣa 44:2, 18. Toovenim lɛ, tɔm ndʋ pɔyɔɔdɩ Keɣa 44 taa yɔ, titukuuni Krɩstʋ mba tɩŋa. Koobiya pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, paɖaŋnɩ lidaʋ kpam se piileɖiɣ lɛ pakaɣ kpaʋ ɛsɔdaa nɛ pa nɛ po-koobiya lalaa nɛ pa-Walʋ pɛwɛɛ. Mba pɛkɛ heŋ lɛɛŋ yɔ, piseɣtiɣ-wɛ se poluzi pa-tɩ pe-Wiyaʋ sɔsɔ tɛɛ nɛ pɩkɩlɩ. Pɩtasɩ lɛ, pa-taa wɛ leleŋ siŋŋ se pɛwɛnɩ waɖɛ se pa nɛ pata-m numwaa mba pɩkazɩ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pala tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa. Krɩstʋ nɛ ɛ-asɛyʋ pɔɖɔkʋʋ nesi nɛ pɩtɛ lɛ, pakaɣ kɔnʋʋ wazasɩ sɔsɔsɩ mba pɛwɛ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɔ-yɔɔ.—Natʋ 7:17; 21:1-4.

²⁰ Ðɩɖaŋ kpam se Wiyaʋ Mesiya yɔɔ ‘tɔm kɩbandʋ’ ndʋ, tɩkɔɔ pɩ-taa lɛɛ lɛɛ. Ye mbʋ, piiseɣtiɣ-ɖʋ se ‘ɖɩla nɛ pɔtɔzɩ ɛ-hɩɖɛ yɔɔ’? Tɛtɛ pɩla mbʋ nɛ ɖɩwɛɛ ‘ɛyaa samaɣ ŋga kakaɣ ɖɛyʋʋ Wiyaʋ tam tam’ yɔ, ka-taa.