Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

TƆM ÑƲƲ ŊGƲ ÐƖKPƐLƖKƖƔ YƆ 22

Lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ pɩpɔzʋʋ se ɖiɖiyi ɖe-wezuu caɣʋ yɔ

Lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ pɩpɔzʋʋ se ɖiɖiyi ɖe-wezuu caɣʋ yɔ

“Ɛsɔ haɣ lɔŋsɩmtʋ.”—ADU. 2:6.

HENDU 89 Welisi, ña nɛ pɩwazɩ-ŋ

LƖMAƔZA SƆSƆNA *

1. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ ɖa-tɩŋa payɩ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ? (Aduwa 4:7, nwt)

 YE WIÐIYI pɩtɛm pɔzʋʋ se ŋkpaɣ lɩmaɣzɩyɛ kɩcɛyɩyɛ naɖɩyɛ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋtɩmaa nɛ ŋpɔzɩ lɔŋsɩnɖɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ŋnawa se pɩpɔzʋʋ-ŋ ɖɩ. (Yak. 1:5) Wiyaʋ Salomɔɔ mawa se: “Lɔŋsɩnɖɛ kɛnɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ; pʋyɔɔ lɛ, ñaɣ pana nɛ ŋwɛɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ, nɛ pɩtasɩnɩ mbʋ payɩ ŋñakɩ pana se ŋwɛɛna yɔ lɛ, ñaɣ pana nɛ ŋwɛɛnɩ tɔm taa nɩʋ lɛɣtʋ.” (Adu. 4:7, nwt) Toovenim taa lɛ, Salomɔɔ taayɔɔdʋʋ paa lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ lɛ ɖɩ-tɔm na. Lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩlɩnɩ Yehowa Ɛsɔ cɔlɔ yɔ, ɖɩ-tɔm ɛyɔɔdaɣ. (Adu. 2:6) Ɛlɛ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ, ɛzɩ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩlʋbɩnɩ kala ndɩ ndɩ wena ɖɩkatɩɣ sɔnɔ yɔ? Ɛɛɛ, ɛzɩ ɖɩkɔŋʋʋ naʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ-ɖʋ.

2. Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ siŋŋ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ ŋgʋ?

2 Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ siŋŋ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se pɩwɛɛ se ɖɩkpɛlɩkɩ tɔm ndʋ abalaa nabɛyɛ naalɛ wɩlaa yɔ nɛ ɖɩɖɔ tɩ-yɔɔ; abalaa mba paawɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ siŋŋ. Kajalaɣ lɛ, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ Salomɔɔ tɔm. Bibl yɔɔdʋʋ se: “Ɛsɔ ha ɖɔɖɔ Salomɔɔ lɔŋ nɛ hɛɛɛ lakasɩ [yaa tɔm taa nɩʋ lɛɣtʋ] pɩŋŋ.” (1 Aw. 5:9) Nabʋlɛ ɖeɖe lɛ, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ Yesu tɔm; ɛɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩ-wayɩ fɛyɩ yɔ. (Mat. 12:42) Paayɔɔdɩ Yesu yɔɔ natʋ tɔm tʋnɛ: ‘Yehowa fezuu kaɣ ɛ-yɔɔ caɣʋ: lɔŋ nɛ lɛɣtʋ fezuu.’—Iza. 11:2.

3. Ɛbɛ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

3 Salomɔɔ nɛ Yesu palabɩnɩ tʋmɩyɛ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ Ɛsɔ ha-wɛ yɔ nɛ patasɩ lɔŋ kɩbaŋ pɩlɩɩnɩ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ yɔɔ, nɛ hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-tɔm cɛyɩ ɖa-tɩŋa ɖɛ-ɛsɩndaa. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ tazʋʋ hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-taa naadozo taa: Ɛzɩma pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ liidiye, tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ nɛ ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ yɔ.

WƐƐNƖ LƖMAƔZA WENA AMƲNAA YƆ LIIDIYE YƆƆ

4. Tomnaɣ yɔɔ wondu wɛnʋʋ hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɛzɩma tɩyɛ Salomɔɔ kaawɛ ndɩ nɛ Yesu?

4 Salomɔɔ kaawɛnɩ ñɩm siŋŋ, nɛ ɛwɛɛ ɖɩɣa sɔsɔɔ ŋga kɛwɛ kajʋka yɔ ka-taa. (1 Aw. 10:7, 14, 15) Ɛlɛ, Yesu ñaawɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu pazɩ na nɛ ɛ-maɣmaɣ ɛtaama ɖɩɣa. (Mat. 8:20) Paa mbʋ yɔ, abalaa mba pa-naalɛ paawɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ paawɛna yɔ ɖɩlɩnɩ ɖoŋkʋɖʋm, pʋ-tɔbʋʋ se Yehowa Ɛsɔ cɔlɔ.

5. Lɩmaɣza kɩbana wena Salomɔɔ kaawɛnɩ liidiye yɔɔ?

5 Salomɔɔ yɔɔdaa se liidiye “huuzuu” ɛyʋ yɔɔ. (Ekl. 7:12) Ye ɖɩwɛnɩ liidiye yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩya mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ nɛ wondu ndʋ ɖɩsɔɔlaa yɔ tɩ-taa natʋyʋ. Ɛlɛ paa Salomɔɔ kaawɛnɩ ñɩm siŋŋ yɔ, eɖiɣzinaa se nabʋyʋ wɛɛ nɛ pɩ-tɔm cɛyaa nɛ pɩkɩlɩ liidiye. Ɛmawa se: “Hɩɖɛ sɛʋ camɩyɛ kɩlɩ ñɩm sakɩyɛ.” (Adu. 22:1) Salomɔɔ yɔɔdaa ɖɔɖɔ se mba pɔsɔɔlɩ liidiye yɔ, pe-liu ɛɛsɩkɩnɩ mbʋ pɛwɛna yɔ. (Ekl. 5:9, 11) Nɛ ɛpaɣ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩtaaɖʋ ɖe-lidaʋ tɩŋa liidiye yɔɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, paa liidiye ɛzɩma ɖɩtɩɩwɛna yɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmʋʋ kɛlɛʋ yem.—Adu. 23:4, 5.

Lɩmaɣza wena ɖɩwɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔɔ yɔ, aɖɩkɩ-ɖʋ nʋmɔʋ se ɖɩtaasɩɩ Kewiyaɣ tʋma kajalaɣ ɖeɖe ɖe-wezuu caɣʋ taa? (Cɔnɩ tayʋʋ 6-7) *

6. Lɩmaɣza kɩbana wena Yesu kaawɛnɩ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔɔ? (Maatiyee 6:31-33)

6 Yesu kaawɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ tomnaɣ yɔɔ wondu yɔɔ. Ɛnɩɣaɣ leleŋ tɔɔnaɣ nɛ sʋlʋm pɔ-yɔɔ. (Luka 19:2, 6, 7) Kɩyakʋ nakʋyʋ, ɛlaba nɛ lɩm pɩsɩ vɛɛ kɩbaŋʋ nɛ kajalaɣ ɖeɖe lɛ ɛlabʋ maamaaci lakasɩ yɔ. (Yoh. 2:10, 11) Nɛ kɩyakʋ ŋgʋ pakʋ-ɩ yɔ, eesu toko ŋgʋ kɩwɛ liidiye yɔ. (Yoh. 19:23, 24) Ɛlɛ, Yesu taayele nɛ tomnaɣ yɔɔ wondu kɛ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ e-wezuu caɣʋ taa yɔ. Eheyi ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se: “Nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛkɛ caanaa naalɛ yom . . . Ɩɩpɩzɩɣ nɛ ɩkɛ Ɛsɔ yomaa nɛ ɩtɛ ɩkɛ Ñɩm yomaa.” (Mat. 6:24) Yesu wɩlɩ-ɖʋ se ye ɖɩsɩɣ Kewiyaɣ kajalaɣ ɖeɖe yɔ, Yehowa kaɣ yebu nɛ ɖɩwɛɛnɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ-ɖʋ yɔ.—Kalɩ Maatiyee 6:31-33.

7. Koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ wɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ liidiye yɔɔ lɛ, ɛzɩma pɩwazɩ-ɩ?

7 Ðo-koobiya sakɩyɛ ɖɔm lɔŋ kɩbaŋ weyi Yehowa tasaa pɩlɩɩnɩ liidiye yɔɔ yɔ ɩ-yɔɔ lɛ, pɩwazɩ-wɛ. Iyele nɛ ɖɩna Koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ kɩɖaʋ, payaɣ-ɩ se Daniel nɛ ɛkɛ ɛɖanɛ. Ɛyɔɔdaa se: “Maakɛ pɩɣa evelaɣ lɛ, mankpaɣ lɩmaɣzɩyɛ se meyeki nɛ fezuu taa tʋma kɛ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ me-wezuu caɣʋ taa yɔ.” Daniel caɣ wezuu kɛlɛʋ; pʋyɔɔ lɛ, ɛpɩzaa nɛ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ ɛ-alɩwaatʋ nɛ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa ɛwɛ niye yɔ nɛ ɛɖʋ nesi teokrasɩ tʋma sakɩyɛ. Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: “Manpɩzɩɣ nɛ mɔyɔɔdɩnɩ ma-laŋɩyɛ kpayɩ se wiɖiyi mantikpiɖi lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ mankpaɣaa yɔ ɖɩ-yɔɔ kpa. Pɩkɛ toovenim se ye maayeba nɛ liidiye kɛ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ me-wezuu caɣʋ taa yɔ, manpɩzaɣ se mehiɣ liidiye sakɩyɛ. Ɛlɛ, ye maalabɩ mbʋ yɔ, mantaapɩzɩɣ se mɛwɛɛnɩ taabalaa kɩbama mba mɛwɛnɩ lɛɛlɛɛyɔ yɔ. Ye maakam ma-lɩmaɣza liidiye yɔɔ yɔ, taa leleŋ weyi mehikiɣ lɛɛlɛɛyɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ mankam ñʋʋ nɛ Yehowa tʋmɩyɛ labʋ yɔ, mantaapɩzɩɣ se mehiɣ-i. Paa liidiye kaaɖɔ ɛzɩma yɔ, paapɩzɩɣ pakpaɣ-ɖɩ nɛ pamaɣzɩnɩ wazasɩ nzɩ mehiɣ Yehowa cɔlɔ yɔ.” Pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se ye ɖɩkaŋ ɖa-lɩmaɣza fezuu taa wondu yɔɔ nɛ ɖɩɩkaŋ-yɛ liidiye yɔɔ yɔ, pɩwazɩɣ-ɖʋ.

WƐƐNƖ LƖMAƔZA WENA AMƲNAA YƆ TOMNAƔ YƆƆ TƲMƖYƐ YƆƆ

8. Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩna se Salomɔɔ kaawɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ tʋmɩyɛ labʋ yɔɔ? (Eklesɩyastɩ 5:17, 18)

8 Salomɔɔ ya taa leleŋ weyi ɖihikiɣ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka yɔ se “Ɛsɔ kʋjɔʋ.” (Kalɩ Eklesɩyastɩ 5:17, 18.) Ɛmawa se: “Paa tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa pakaɣ hiɣu ñɩm sakɩyɛ.” (Adu. 14:23) Salomɔɔ kaaɖiɣzinaa se tɔm ndʋ tɩkɛ toovenim. Ɛɛkɛ tʋmlaɖʋ weyi ɛwɛ kpekpeka yɔ. Ɛma ɖɩsɩ, ɛsɔ viiñi tɩŋ, ɛhayɩ kaɖɩsɩ, nɛ ehuyi lɔkɔnaa. Ɛma ɖɔɖɔ tɛtʋ ndɩ ndɩ. (1 Aw. 9:19; Ekl. 2:4-6) Tʋma ana aakɛ tʋma ɖoŋ ñɩna, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ayeba nɛ ehiɣ taa leleŋ. Ɛlɛ, Salomɔɔ kaaɖiɣzinaa se pɩsa nɛ ehiɣ taa leleŋ siŋŋ lɛ, pɩcɛyaa se ɛla nabʋyʋ ɖɔɖɔ. Ɛlabɩ ɖɔɖɔ fezuu taa tʋma sakɩyɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ɛcɔnɩ Yehowa tɛ templo maʋ tʋmɩyɛ yɔɔ; kɩɩwɛ kajʋka nɛ pɩnzɩ lʋbɛ pakpaɣaa nɛ pamanɩ-kʋ. (1 Aw. 6:38; 9:1) Salomɔɔ labɩ tʋma ndɩ ndɩ, pʋ-tɔbʋʋ se tomnaɣ yɔɔ nɛ fezuu taa tʋma nɛ pɩtɛ lɛ, eɖiɣzinaa se fezuu taa tʋma tɔm cɛyaa nɛ pɩkɩlɩ se ɛyʋ ɛka ñʋʋ nɛ tomnaɣ yɔɔ tʋma. Ɛmawa se: “Tɔm tɩnaɣ yɔɔ kɔyɔ, panɩ tɩ-tɩŋa: Ña Ɛsɔ nɛ ŋɖɔkɩ ɛ-paɣtʋ.”—Ekl. 12:13.

9. Ɛzɩma Yesu sɩ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛlakaɣ yɔ ɖi-lone taa?

9 Yesu kaakɛ tʋmlaɖʋ weyi ɛwɛ kpekpeka yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛɛkɛ pɩɣa evelaɣ tɛtʋ yɔɔ yɔ, kafɩnda tʋmɩyɛ ɛlakaɣ. (Mark. 6:3) Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛ-lʋlɩyaa ñakaɣ pana se pɔcɔnɩ pɔ-hɔʋ taa ñɩma mba pɔɖɔwa yɔ pa-kɩcɛyɩm ɖeɖe; nɛ paawɛnɩ ɛsɩmɩyɛ ɛzɩma ɛɖʋwaɣ-wɛ nesi yɔ pɩ-yɔɔ. Yesu kaatalɩ pilim, nɛ wondu ndʋ ɛsakaɣ yɔ tɩɩtalɩ pilim ɖɔɖɔ, pʋyɔɔ lɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛyaa kaasɔɔlɩ wondu ndʋ ɛsakaɣ yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu taa lakaɣ leleŋ nɛ ɛ-tʋmɩyɛ. Ɛlɛ, paa Yesu kaalakaɣ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka yɔ, ɛñɩnaɣ alɩwaatʋ nɛ ɛlakɩ fezuu taa tʋma ɖɔɖɔ. (Yoh. 7:15) Pʋwayɩ, alɩwaatʋ ndʋ ɛlakaɣ alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ ɛtasɩ lɔŋ ɛ-tɔm welisiyaa se: “Ɩtaala tʋmɩyɛ tɔɔnaɣ ŋga kɛwɛɛkɩɣ yɔ kɔ-yɔɔ, ɛlɛ ɩla tʋmɩyɛ tɔɔnaɣ ŋga kaawɛɛkɩɣ nɛ kahaɣ wezuu maatɛŋ yɔ kɔ-yɔɔ.” (Yoh. 6:27) Nɛ Yesu yɔɔdɩ Pʋʋ Yɔɔ Tɔm Yɔɔdʋʋ taa se: “Ɩcazɩ mɩ-tɩ ñɩm nɛ ɩkpazɩ huwa ɛsɔdaa.”—Mat. 6:20.

Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ nɛ teokrasɩ tʋma yɔɔ? (Cɔnɩ tayʋʋ 10-11) *

10. Kaɖɛ nɖɩ ɖa-taa nabɛyɛ pɩzɩɣ nɛ pakatɩ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ nɖɩ palakɩ yɔ ɖɩ-hɔɔlʋʋ taa?

10 Lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ ɖɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ, ɖɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩlakɩ yɔ ɖɩ-yɔɔ. Ðɩkɛ Krɩstʋ ñɩma, pʋyɔɔ lɛ pawɩlɩ-ɖʋ se pɩwɛɛ se ɖɩla “tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka . . . , tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ.” (Efɛz. 4:28) Ðoŋ ɖoŋ lɛ, tʋmɩyɛ ñʋndɩnaa naɣ se ɖɩyɔɔdʋʋ toovenim nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka, nɛ pɩtɩla peheyiɣ-ɖʋ se ɛzɩma ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ yɔ pɩmʋ ñɩm siŋŋ pɛ-ɛsɩndaa. Pɩpɩzɩɣ piyele nɛ ɖɩpaɣzɩ labʋ tʋmɩyɛ ñɩɣtʋ sakɩyɛ nɛ pɩkɩlɩɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩsɔɔlaa se ɖa-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ ɛwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔɔ nɛ pɩkɩlɩ. Ɛlɛ pɩkɛdɩɣ lɛ, pɩtɩla ɖiɖiɣziɣna se ɖɩɩtasɩɣ wɛnʋʋ alɩwaatʋ sakɩyɛ se ɖa nɛ ɖɔ-hɔʋ taa mba ɖɩcakɩ yaa se ɖɩla Yehowa tʋmɩyɛ. Pɩpɔzʋʋ se ɖɩla lɛɣzɩtʋ nɛ pɩsa nɛ ɖihiɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ nɛ ɖɩlabɩnɩ mbʋ pɩ-tɔm kɩlɩ cɛyʋʋ yɔ.

11. Lɩmaɣza kɩbana wɛnʋʋ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ yɔɔ hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɛbɛ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ kpɛlɩkaa?

11 Payaɣ koobu pɩɣa evelaɣ nakɛyɛ se William; ɛnanɩ ɛ-ɛsa ɛzɩma pɩcɛyaa se ɛyʋ ɛsɩɩ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ ɖi-lone taa yɔ. Ɛɛlabɩ tʋmɩyɛ ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ cɔlɔ alɩwaatʋ natʋyʋ. Ɛyɔɔdɩ ɛzʋtʋyʋ ɛnʋ ɛ-tɔm se: “[Koobu ɛnʋ] ɛwɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ yɔɔ nɛ ɛkɛnɩ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ siŋŋ. Ɛlakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka, nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛ ɛ nɛ mba payakɩ wondu ɛ-cɔlɔ yɔ pɛ-hɛkʋ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛlakɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ. Ɛlɛ ɛlakɩ tʋmɩyɛ nɛ evemiye tɛ lɛ, ɛsɩnzɩɣ tʋmɩyɛ nɛ ɛkpakɩɣ ɛ-alɩwaatʋ nɛ e-ɖoŋ nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-hɔʋ ɖeɖe nɛ ɛlakɩ ɖɔɖɔ Yehowa tʋmɩyɛ. Nɛ ɛyaa mba payɩ mansɩma se pɛwɛ taa leleŋ taa nɛ pɩkɩlɩ yɔ, ɛkɛ pa-taa lɛlʋ!” *

WƐƐNƖ LƖMAƔZA WENA AMƲNAA YƆ ÑA-MAƔMAƔ ÑA-TƖ YƆƆ

12. (a) Ɛzɩma Salomɔɔ wɩlaa se ɛwɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ? (b) Ɛlɛ pʋwayɩ ɛzɩma pɩlaba nɛ ɛtɩtasɩ wɛnʋʋ lɩmaɣza ana?

12 Alɩwaatʋ ndʋ Salomɔɔ kaakɛ Yehowa sɛyʋ siɣsiɣ tʋ yɔ, ɛɛwɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛɛkɛ evebu yɔ, eluzi ɛ-tɩ nɛ eɖiɣzinaa se e-ɖoŋ wɛnɩ kamaɣ nɛ ɛpɔzɩ Yehowa lɔŋ tasʋʋ. (1 Aw. 3:7-9) Salomɔɔ paɣzɩ kewiyitu tɔɔʋ lɛ, eɖiɣzinaa ɖɔɖɔ se tɩ kpazʋʋ kɔŋnɩ ɛyʋ kaɖɛ. Ɛmawa se: “Tɩ kpazʋʋ ɖʋzʋʋ, kʋndʋʋ lakɩ ɛyʋ nɛ ɛtɔlʋʋ.” (Adu. 16:18) Pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ se pʋwayɩ, Salomɔɔ tɩɖɔ lɔŋ weyi ɛ-maɣmaɣ ɛtasaa yɔ ɩ-yɔɔ. E-kewiyitu tɔɔʋ alɩwaatʋ natʋyʋ taa, ɛkɔm nɛ ɛkpazɩ ɛ-tɩ nɛ ɛpaɣzɩ manʋʋ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Paɣtʋ natʋyʋ yɔɔdaa se pɩtɩpɔzɩ se Ebree wiyaʋ nɔɔyʋ “[ekuu] halaa nɛ ɛkaa, paawɛɛkɩ ɛ-laŋɩyɛ.” (Wp. 17:17) Salomɔɔ manɩ paɣtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ nɛ ɛkpaɣ halaa 700 nɛ ɛwɛɛnɩ ɖaŋnaa 300; pa-taa sakɩyɛ kaakɛ sɩɩnaa layaa. (1 Aw. 11:1-3) Pɩtɩla Salomɔɔ maɣzaɣ se pɩɩkɔŋnɩ-ɩ kaɖɛ naɖɩyɛ. Paa pɩtɩkɛ suwe yɔ, pʋwayɩ Salomɔɔ ha Yehowa siɣye nɛ mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ piyeba nɛ ɛnɩɩ siziŋ.—1 Aw. 11:9-13.

13. Ye ɖɩmaɣzɩɣ ɛzɩma Yesu lɩzɩ tɩ luzuu nɛ ɛwɩlɩ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, lɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ?

13 Yesu kaawobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛwɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ nɛ eluzaɣ ɛ-tɩ ɖɔɖɔ. Pʋcɔ nɛ Yesu kɔŋ tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛɛlabɩ tʋma sɔsɔna Yehowa tʋmɩyɛ taa. Yesu yɔɔ pɩtɩŋnaa nɛ “palɩzɩ wondu lɛɛtʋ tɩŋa ɛsɔdaa nɛ tɛtʋ yɔɔ.” (Kol. 1:16) Alɩwaatʋ ndʋ pamɩyɩsaɣ Yesu lɩm yɔ, pɩtɩla ɛtɔzɩ tʋma wena ɛɛlaba alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ ɛ-Caa cɔlɔ yɔ a-yɔɔ. (Mat. 3:16; Yoh. 17:5) Paa mbʋ yɔ, alɩwaatʋ ndʋ Yesu tɔzɩ tʋma wena ɛlaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ a-yɔɔ yɔ, pitiyele nɛ ɛkpazɩ ɛ-tɩ. Wiɖiyi ɛtɩla nabʋyʋ se ɛwɩlɩ se ɛkpaɖɩ lalaa. Eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se ɛnʋ tɩkɔɔ tɛtʋ yɔɔ se “paɖʋ-ɩ lɩm, ɛlɛ se ɛɖʋ lalaa lɩm nɛ ɛcɛlɩ e-wezuu se pɩkɛ kɩhɛyʋʋ pʋ-ñʋʋ taa ɛyaa sakɩyɛ yɔɔ.” (Mat. 20:28) Pɩtasɩ lɛ, ɛyɔɔdɩnɩ tɩ luzuu se ɛnʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛla pʋyʋ kʋɖʋm maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ. (Yoh. 5:19) Yesu wɩlaa se ɛwɛnɩ tɩ luzuu siŋŋ! Yesu ha-ɖʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ siŋŋ nɛ pɩwɛɛ se ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ.

14. Lɩmaɣza kɩbana wɛnʋʋ ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ hɔɔlʋʋ taa lɛ, lɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ Yesu cɔlɔ?

14 Yesu wɩlɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se pɛwɛɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ pa-maɣmaɣ pa-tɩ yɔɔ. Kɩyakʋ nakʋyʋ, Yesu heyi-wɛ tɔm tʋnɛ nɛ ɛhɛzɩ pa-laŋa: “Pakalɩ mɩ-ñʋʋ taa ñɔsɩ tɩŋa.” (Mat. 10:30) Tɔm ndʋ, tɩhɛzɩɣ ɖa-laŋa siŋŋ, kɔzɩ kɔzɩ ye nabʋyʋ taa ɖɩpaɣzɩ wɛnʋʋ lɩmaɣza kɩdɛkɛda ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ yɔ. Tɔm ndʋ tɩwɩlɩɣ se ɖa-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛmaɣzɩɣ ɖɔ-yɔɔ siŋŋ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se ɖɩmʋ ñɩm siŋŋ ɛ-ɛsɩndaa. Pɩtɩpɔzɩ kpa se ɖɩpɩtɩ lɩmaɣza wena Yehowa wɛnɩ ɖɔ-yɔɔ yɔ a-yɔɔ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ se ɖɩtɩmʋna se ɖɩkɛ ɛ-sɛyaa nɛ ɖɩtɩmʋna se ɖɩcaɣ wezuu maatɛŋ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ taa.

Ye ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza wena atɩmʋna yɔ ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ yɔ, wala wena ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖilesi nɛ wazasɩ nzɩ pɩzɩɣ nɛ sɩɖɛɛ ɖɔ-yɔɔ? (Cɔnɩ tayʋʋ 15) *

15. (a) Lɩmaɣza kɩbana wena Feŋuu Tilimiye tasɩ-ɖʋ lɔŋ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ? (b) Ɛzɩ ɖɩnaʋ kɩlɛmɩŋ weyi ɩwɛ hɔɔlʋʋ 24 yɔɔ yɔ ɩ-taa yɔ, ye ɖɩkɩlɩɣ kam ɖa-lɩmaɣza ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ yɔ, wazasɩ nzɩ ɖɛɣ ɖɔ-yɔɔ?

15 Pɩlakɩ ɛzɩ pɩnzɩ 15 mbʋ yɔ, Feŋuu Tilimiye tasɩ-ɖʋ lɔŋ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ. Ðɩyɔɔdaa se: “Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɖɩtɩsɔɔlɩ se ɖɩmaɣzɩ ɖa-tɩ yɔɔ nɛ pɩcɛzɩ ɛzɩma pɩpɔzʋʋ yɔ nɛ piyele nɛ ɖɩpaɣzɩ ɖa-tɩ kpazʋʋ; nɛ ɖɩtɩsɔɔlɩ ɖɔɖɔ se ɖɩmaɣzɩ se ɖɩtɩlɩɩ pʋyʋ nɛ piyele nɛ pitibi-ɖʋ yɔɔɔ. Ɛlɛ, pɩwɛɛ se ɖa-kaɖʋwa ɛkɛna se ɖɩñakɩ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ se ɖɩwɛ ɖoŋ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa, ɛlɛ ɖɩwɛnɩ ɛjandʋ ɖɔɖɔ. Halʋ Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ yɔɔdɩ tɔm ndʋ ɛzʋnɔ: ‘Mantɩkɛ ɛyʋ kɩdɛkɛdʋ kpem; ɛlɛ mantɩkɛ ɖɔɖɔ ɛyʋ weyi ɛwɛ weewee nɛ pɩkpaɖɩ yɔ. Mɛwɛ ɖoŋ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa nɛ mɛwɛnɩ ɛjandʋ ɖɔɖɔ, nɛ mbʋ pɩwɛ paa weyi lɛ ɛ-hɔɔlʋʋ taa.’” * Ðɩnaɣ kpayɩ kpayɩ mbʋ pʋyɔɔ pɩwɛ ɖeu se ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ yɔ.

16. Ɛbɛ yɔɔ Yehowa tasɩɣ-ɖʋ lɔŋ kɩbaŋ?

16 Yehowa tɩŋɩɣnɩ ɛ-Tɔm yɔɔ nɛ ɛtasɩɣ-ɖʋ lɔŋ kɩbaŋ. Ɛsɔɔlɩ-ɖʋ nɛ ɛñɩnɩɣ se ɖihiɣ taa leleŋ. (Iza. 48:17, 18) Lɩmaɣzɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpaɣ nɛ ɖiyele nɛ ɖihiɣ taa leleŋ siŋŋ yɔ nɖɩ lɛ se pɩwɛɛ se ɖiwolo pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ mbʋ pɩhaɣ Yehowa taa leleŋ siŋŋ yɔ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖɩkaɣ fɛʋ kala wena ɛyaa mba pakɩlɩɣ kam pa-lɩmaɣza liidiye, tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ, yaa pa-maɣmaɣ pa-tɩ yɔɔ yɔ pakatɩɣ yɔ a-taa sakɩyɛ. Tɛtɛ nɛ ɖa-taa paa anɩ tɛ ɛ-taa se ɛwɛɣ lɔŋ nɛ eyele nɛ Yehowa taa la leleŋ!—Adu. 23:15.

HENDU 94 Ðɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ Ɛsɔtɔm yɔɔ

^ Salomɔɔ nɛ Yesu paawɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ siŋŋ. Yehowa Ɛsɔ kaahanɩ-wɛ lɔŋsɩnɖɛ nɖɩ. Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ naʋ lɔŋ weyi fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ Salomɔɔ nɛ Yesu nɛ patasɩ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma ɖɩwɛɛnɩ lɩmaɣza wena amʋnaa yɔ liidiye, tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ, nɛ ɖa-maɣmaɣ ɖa-tɩ yɔɔ yɔ, nɛ ɖɩna mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ yɔ. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ ɛzɩma ɖo-koobiya Krɩstʋ ñɩma nabɛyɛ ɖɔm lɔŋ weyi Bibl tasɩɣ hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-taa yɔ ɩ-yɔɔ nɛ pɩwazɩ-wɛ yɔ.

^ Kalɩ tɔm ñʋʋ “Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋhiɣ taa leleŋ ña-tʋmɩyɛ labʋ taa?” kɩwɛ 1er février 2015 tɛ Feŋuu Tilimiye taa.

^ Kalɩ tɔm ñʋʋ La Bible peut vous aider à trouver la joie,” kɩwɛ 1er août 2005 tɛ Feŋuu Tilimiye Fransɩɩ ñɩnɖɛ taa.

^ KƖLƐMƖŊ YƆƆ TƆM: John nɛ Tom pɛkɛ evebiya nɛ pɛwɛ ɛgbɛyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ taa. John kpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-lɔɔɖɩyɛ yɔɔ. Tom ñɛwɛɛ nɛ ɛlakɩnɩ ɛ-lɔɔɖɩyɛ tʋmɩyɛ nɛ ɛsɩɣnɩ koobiya lalaa se paɖʋ nesi tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ powolo ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi.

^ KƖLƐMƖŊ YƆƆ TƆM: John wɛɛ nɛ ɛlakɩ tʋmɩyɛ nɛ pɩcɛzɩɣ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ yɔɔ. Ɛtɩsɔɔlɩ se ɛɖʋ ɛ-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ ɖɩwɩzɩyɛ. Pʋyɔɔ lɛ, alɩwaatʋ ndʋ payɩ ɛ-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ pɔzʋʋ-ɩ se ɛla tʋmɩyɛ nɛ pɩcɛzɩ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ yɔɔ yɔ, etisiɣ nɛ ɛlakɩ mbʋ. Tom kɛ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ, nɛ ɖanaɣ ŋga kɔ-yɔɔ, ɛsɩ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ nɛ powolo nɛ pekilimi koobu nɔɔyʋ yɔɔ. Tom kaatɛm lɩzʋʋ ɛ-tʋmɩyɛ ñʋʋdʋ pɩ-taa se kpɩtaʋ taa ɖanasɩ nasɩyɩ yɔɔ, ɛkpakɩɣ ɛ-alɩwaatʋ nɛ ɛlakɩ Yehowa tʋmɩyɛ nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɛɛkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɛla tʋmɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ.

^ KƖLƐMƖŊ YƆƆ TƆM: John kam ɛ-lɩmaɣza ɛ-maɣmaɣ ɛ-tɩ yɔɔ. Tom ñasɩ Yehowa kajalaɣ ɖeɖe e-wezuu caɣʋ taa. Piyeba nɛ ehiɣ taabalaa kɩfama sakɩyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɛwɛɛ nɛ ɛɖʋʋ nesi se pɔñɔɔzɩ mbʋ pɩwɛɛkɩ Kigbeɣluu Kpaaŋ nakʋyʋ yɔɔ yɔ.