1, 2. Ɛbɛ wɩlɩɣ se Yesu kɛ ɖiyiyu weyi ɛwɛnɩ lɔŋsɩnɖɛ yɔ?

MAƔZƖ se ŋwɛ aleɣya nʋmɔʋ woɖaa nabɛyɛ hɛkʋ taa nɛ ɛyʋ nɔɔyʋ wɛɛ nɛ ɛcɔʋnɩ-mɩ tɛtʋ kɩbandʋ natʋyʋ taa se ɩtɩlɩ-tʋ. Ɛyʋ ɛnʋ ɛwɛ lɛɣtʋ nɛ ɛsɩm ɖɔɖɔ tɛtʋ ndʋ camɩyɛ. Wiɖiyi ŋtiwobiti tɛtʋ ndʋ tɩ-taa nɛ ŋna. Ŋwɛɛ nɛ ŋwelisiɣ weyi ɛcɔʋnɩ-mɩ tɛtʋ taa yɔ, ɛ-tɔm tɩŋa payɩ. Mɩ-taa wɛ leleŋ nɛ pʋyɔɔ lɛ ɩpɔzʋʋ tɔm ndɩ ndɩ lone naayɛ yɔɔ. Itiwobiti a-taa. Ɩpɔzʋʋ tɔm lɛ, ɛyʋ weyi ɛcɔʋnɩ-mɩ yɔ, eecosuu-mɩ kpaagbaa. Ɛɖaŋɩɣ nɛ pɩtalɩ alɩwaatʋ kɩbandʋ yɔɔ lɛ, ecosi-mɩ. Halɩ nabʋyʋ taa ɩpaɣzɩɣ naʋ nabʋyʋ lɛ, ecosuu tɔm ndʋ ɩɩpɔzaa yɔ tɩ-yɔɔ. Ɩwɛɛ nɛ ɩcɔʋ tɛtʋ taa mbʋ lɛ, ɛyʋ ɛnʋ ɛ-lɛɣtʋ lakɩ-ŋ piti nɛ pɩkɩlɩɣ: Eheyiɣ-mɩ tɔm ndʋ tɩmʋnaa yɔ, alɩwaatʋ ndʋ tɩmʋnaa yɔ tɩ-yɔɔ.

² Wɛtʋ ndʋ tɩ-taa Krɩstʋ mba wɛ sɔnɔ yɔ, tɩnɩɣzɩnɩ aleɣya nʋmɔʋ woɖaa panɛ pɛ-wɛtʋ. Ðɩwɛɛ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩɣ tɔm tɛtʋ ndʋ tɩkɩlɩ tɛtʋ tɩŋa ɖeu yaa “tɛtʋ ndʋ tɩwɛnɩ tigiɖe siŋŋ yɔ” tɩ-yɔɔ nɛ taa leleŋ. Tɛtʋ ndʋ lɛ Ɛsɔ Kewiyaɣ. (Ebree 11:10) Yesu kaawɛ tɛtʋ yɔɔ lɛ, ɛ-maɣmaɣ ɛwɩlaɣnɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nʋmɔʋ, ɛwɩlaɣ-wɛ Kewiyaɣ ŋga kɔ-yɔɔ tɔm cukaŋ ndʋ. Ɛzɩ ecosi tɔm ndʋ pɔpɔzaɣ Kewiyaɣ ŋga kɔ-yɔɔ yɔ tɩ-tɩŋa payɩ tɩ-yɔɔ, nɛ eheyi-wɛ ndʋ payɩ pɩɩwɛɛ se patɩlɩ kɔ-yɔɔ yɔ? Aayɩ. Ɛyɔɔdaa se: “Tɔm sakɩyɛ wɛɛ se meheyiɣ-mɩ, ɛlɛ ɩɩpɩzɩɣ ɩɖɔkɩ-tʋ lɛɛlɛɛyɔ.” (Yohanɛɛsɩ 16:12) Yesu kpaɖɩ nʋmɔʋ wɩlɩyaa tɩŋa lɔŋ, pʋyɔɔ lɛ ɛtaasʋkɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa tɔm ndʋ pataañɔɔzɩtɩ pa-tɩ se pasɩɣlɩ yaa panɩɩ tɩ-taa yɔ.

3, 4. (a) Ɛzɩma Yesu wobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩɣ ɛyaa mba pɛwɛ siɣsiɣ yɔ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ toovenim tɔm? (b) Tɔm ndʋ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

³ Kɛdɛzaɣ ɖoo wena Yesu caɣ wezuu tɛtʋ yɔɔ yɔ, a-taa ɛyɔɔdɩ tɔm ndʋ tɩwɛ Yohanɛɛsɩ 16:12 taa yɔ. Ɛ-sɩm wayɩ lɛ, ɛzɩma ɛkaɣ labʋ nɛ ɛwɩlɩ ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ tɔm? Ɛhɛzɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa laŋɩyɛ nɛ eheyi-wɛ se: “Tʋtʋyɛ fezuu kɔŋ lɛ, kɩwɩlɩɣ-mɩ tʋtʋyɛ tɔm kpeekpe.” * (Yohanɛɛsɩ 16:13) Fezuu kiɖeɖeu wɛ ɛzɩ nʋmɔʋ wɩlɩyʋ weyi ɛwɛ suuɖu yɔ. Fezuu kiɖeɖeu yɔɔ Yesu tɩŋɩɣna se ɛwɩlɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa mbʋ payɩ pɩpɔzaa se patɩlɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ. Kɩwɩlɩɣ-wɛ tɔm ndʋ tɩmʋnaa yɔ, alɩwaatʋ ndʋ tɩmʋnaa yɔ tɩ-yɔɔ.

 ⁴ Yele nɛ ɖɩna ɛzɩma Yehowa fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ toovenim Krɩstʋ mba nɛ patɩlɩ Kewiyaɣ ŋga nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Kajalaɣ lɛ, ɖɩkaɣ yɔɔdʋʋ ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩtɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa Ɛsɔ Kewiyaɣ paɣzɩ ka-tʋmɩyɛ yɔ. Nɛ pʋwayɩ lɛ, ɖɩyɔɔdɩ ɛzɩma palaba nɛ patɩlɩ mba pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu nɛ mba pɔ-yɔɔ pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu ndʋ yɔ. Nɛ kɛdɛzaɣ ɖeɖe lɛ, ɖɩkaɣ naʋ mbʋ piyeba nɛ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa nɩɩ pɩ-taa se pɩwɛɛ se pɛwɛɛ siɣsiɣ Kewiyaɣ ɛzɩdaa nɛ pɩkɩlɩ yɔ.

5, 6. (a) Suwe Bibl Kpɛlɩkɩyaa maɣzaɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ nɛ kʋmtʋ pɔ-yɔɔ? (b) Pɩwɩlɩɣ se Yesu taaɖiyiɣ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa yaa we?

⁵ Ɛzɩ ɖɩnaʋ takayaɣ kanɛ ka-ñʋʋ 2 taa yɔ, pɩnzɩ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ pɩnaɣ 1914 talɩɣ lɛ, Bibl Kpɛlɩkɩyaa kaayɔɔdaa se pɩnaɣ ŋga kɔ-tɔm cɛyɩ Bibl natʋ tɔm taa pɩdɩɩfɛyɩ. Ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pamaɣzaɣ se Krɩstʋ tɛm kɔm pɩnaɣ 1874 taa, ɛpaɣzɩ kewiyitu tɔɔʋ pɩnaɣ 1878 nɛ paakaɣ sɩʋ Kewiyaɣ ŋga camɩyɛ pʋcɔ nɛ octobre 1914 talɩ. Pamaɣzaɣ ɖɔɖɔ se kʋm alɩwaatʋ kaɣ paɣzʋʋ pɩnaɣ 1874 nɛ piwolo 1914 nɛ alɩwaatʋ ndʋ patam numwaa kpaɣ ɛsɔdaa yɔ, pʋbʋ taa kʋm ɛzɩyɛ sɛɣ pɩdɩɩfɛyɩ. Lɩmaɣza ana ataatʋʋzɩ; ɛlɛ pʋmʋnaa se ɖɩpɩtɩ se Yesu taatɩŋɩɣnɩ fezuu kiɖeɖeu yɔɔ nɛ eɖiyiɣ-wɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yaa we?

⁶ Aayɩ! Ðaɣnɩ maɣzʋʋ kɩɖaʋ ŋgʋ ɖɩyɔɔdɩ kɩ-tɔm kiɖe tɛɛ yɔ, kɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Pɩpɩzɩɣ nɛ piseliti aleɣya nʋmɔʋ woɖaa nɛ pɔpɔzʋʋ tɔm yaa pɛwɛɣnɩ lɩmaɣza kɩtɩtalʋʋ. Paa mbʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se weyi ɛwɩlɩɣ-wɛ nʋmɔʋ yɔ, paapɩzɩɣ nɛ pataa-ɩ liu yaa we? Kpa. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩla se nabʋyʋ taa Ɛsɔ samaɣ ñɩnɩɣ se kanɩɩ Yehowa tamaɣ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa tete; ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ fezuu kiɖeɖeu ñañɩnɩɣ se panɩɩ ɩ-taa yɔ tɩtalɩta. Paa mbʋ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se Yesu ɖiɣni-wɛ nʋmɔʋ wɩlʋʋ. Ye mbʋ, pɩwɛɛ se ɛyaa mba pɛwɛ siɣsiɣ yɔ, pɛwɛɛnɩ tɩ luzuu nɛ pɔsɔɔlɩ se pɔñɔɔzɩ pa-lɩmaɣza.—Yakubu 4:6.

7. Ɛsɔ wazɩ ɛ-samaɣ nɛ ɛha-kɛ fezuu taa ñalɩmɩyɛ nɖɩ?

⁷ Pɩnzɩ nzɩ sɩkɔm pɩnaɣ 1919 wayɩ yɔ sɩ-taa, Ɛsɔ wazɩ ɛ-samaɣ sakɩyɛ nɛ ɛkɔnɩ ñalɩmɩyɛ nɛ kanɩɩ fezuu taa tɔm taa nɛ pɩkɩlɩ. (Kalɩ Keɣa 96:11.) Palɩzɩ tɔm ñʋʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ Feŋuu Tilimiye taa pɩnaɣ 1925 taa nɛ kɩtɔŋ se “Palʋlɩ ɛjaɖɛ.” Kɩyɔɔdaɣ mbʋ pɩwɩlɩɣ Masɩ taa se pasɩ Mesiya Kewiyaɣ pɩnaɣ 1914 taa yɔ. Pɩwɩlɩɣ se natʋ tɔm ndʋ tɩwɛ Natʋ ñʋʋ 12 taa yɔ, tɩlaba. * Tɩyɔɔdʋʋ Ɛsɔ halʋ weyi ɛwɛ ɛsɔdaa nɛ ɛlʋlɩ pɩɣa yɔ, ɛ-tɔm. Feŋuu Tilimiye ñʋʋ ŋgʋ kɩwɩlaa ɖɔɖɔ se nazɩm nɛ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ sɩkɔm Yehowa sɛyaa yɔɔ you alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, sɩwɩlɩɣ se pɔɖɔɔnɩ Sataŋ nɛ ɛsɔdaa nɛ pɛpɛɖɩ-ɩ tataa, nɛ ɛ-taa nɛ “pana, nɛ ɛsɩm mbʋ se pakalɩ ɛ-kɩyakɩŋ.”—Natʋ 12:12.

8, 9. (a) Ɛzɩma paapaɣzɩ ñɩɣʋ niye Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ? (b) Tɔm ndʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu?

⁸ Kewiyaɣ tɔm cɛyɩ ñɛ-ɛzɩdaa? Pɩnaɣ 1928 taa, Feŋuu Tilimiye paɣzɩ ñɩɣʋ niye tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ: Kewiyaɣ cɛyaa nɛ pɩkɩlɩ  ñʋʋ yabʋ mbʋ Yesu kɩlaʋ yeki se ɖihiɣ yɔ. Toovenim taa lɛ, Mesiya Kewiyaɣ yɔɔ Yehowa kaɣ tɩŋnʋʋ se ɛñalɩ ɛ-hɩɖɛ yɔɔ, eyele nɛ patɩlɩ se ɛnʋ pʋmʋnaa se ɛtɔɔ kewiyitu kɩkɩlɩtʋ nɛ eyele ɖɔɖɔ nɛ tamaɣ ŋga ɛlabɩ ɛyaa yɔɔ yɔ, kala.

⁹ Yesu yeke kaɣnɩ kewiyitu tɔɔʋ Kewiyaɣ ŋga ka-taa? Mba yɔɔ Kewiyaɣ ŋga kakaɣ cɔnʋʋ? Tʋmɩyɛ nɖɩ pɩmʋnaa se Krɩstʋ mba ɩla?

10. Toovenim tɔm ndʋ taa Ɛsɔ samaɣ kaanɩ ɖooo kiɖe tɛɛ patam numwaa 144000 yɔɔ?

¹⁰ Pɩnzɩ cabɩ pʋcɔ nɛ 1914 talɩɣ lɛ, Krɩstʋ ñɩma toovenim mba nɩ pɩ-taa se Yesu nɛ ɛyaa siɣsiɣ mba 144000 pakaɣnɩ tɔɔʋ kewiyitu ɛsɔdaa. * Bibl Kpɛlɩkɩyaa mba, panawa se pɩtɩkɛ eduuye tɔm; ɛlɛ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa papaɣzɩ ɛyaa mba kpeɣluu.

11. Ɛzɩma patam numwaa kɔm nɛ patɩlɩ pazɩ pazɩ tʋmɩyɛ nɖɩ paɖʋ-wɛ se pala tɛtʋ yɔɔ yɔ?

¹¹ Ɛyaa mba pakaɣ kɛʋ Krɩstʋ asɛyʋ yɔ, tʋmɩyɛ nɖɩ paɖʋ-wɛ se pala alɩwaatʋ ndʋ pɛwɛɣ tɛtʋ yɔɔ yɔ? Paanawa se tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔɔ Yesu kaañɩɣ niye nɛ ɛkpaɣ-ɖɩ nɛ ɛmaɣzɩnɩ kʋm alɩwaatʋ. (Maatiyee 9:37; Yohanɛɛsɩ 4:35) Ɛzɩ ɖɩɩnaʋ ñʋʋ 2 taa yɔ, paamaɣzaɣ alɩwaatʋ natʋyʋ taa se kʋm alɩwaatʋ ndʋ, tɩkaɣ labʋ pɩnzɩ 40 nɛ tɩtɛŋ lɛ, patam numwaa kaɣ kpaʋ ɛsɔdaa. Ɛlɛ, pɩnzɩ 40 kɔm nɛ sɩtɛ nɛ kʋmtʋ tʋmɩyɛ tɩsɩɩ tɩnaɣ lɛ, pana se pɩɩpɔzaa se panɩɩ tɔm ndʋ tɩ-taa nɛ pɩkɩlɩ. Lɛɛlɛɛyɔ ɖɩnɩ pɩ-taa se kʋm alɩwaatʋ paɣzɩ 1914 taa na. Kajalaɣ lɛ, patayɩ mɩla nɛ kalɩɣa pɛ-hɛkʋ taa, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se paɖʋ tʋkaɣ Krɩstʋ ñɩma toovenim mba nɛ cɛtɩyaa pɛ-hɛkʋ taa. Nɛ pʋwayɩ lɛ, paka pa-lɩmaɣza Krɩstʋ mba lalaa mba pakaɣ kpaʋ ɛsɔdaa yɔ, pe-kpeɣluu yɔɔ.

12, 13. Pɛlaa hiu nɛ talaŋwaa aduwa wena Yesu kaatuwaa yɔ, ɛzɩma a-tɔm labɩ kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ ɛnɛ ɩ-taa?

¹² Kpaɣnɩ 1919 nɛ pɩɖɛɛ lɛ, Krɩstʋ wɛɛ nɛ eɖiyiɣ yom siɣsiɣ tʋ nɛ lɔŋsɩnɖʋ se ɛñɩɣ niye tɔm susuu tʋmɩyɛ yɔɔ. Ɛɛyɔɔdɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa se tʋmɩyɛ nɖɩ pɩwɛɛ se pala. (Maatiyee 28:19, 20) Ɛɛwɩlɩ ɖɔɖɔ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ pɩɩpɔzaa se ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa patam numwaa ɩwɛna pʋcɔ nɛ pala tɔm susuu tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ. Ɛzɩma tɩyɛ? Ɛyɔɔdɩ pɛlaa hiu kɩɖaʋ taa se alɩwaatʋ kaɣ talʋʋ nɛ Krɩstʋ nɛ ‘ɛ-halʋ kɩfalʋ’ (ɛyaa 144000) pɔɖɔkɩ nesi.  (Natʋ 21:2) Ye patam numwaa ɩsɔɔlaa se patalɩ pa-kaɖʋwa nɛ pɛwɛɛ nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ sɔsɔtʋ ndʋ tɩ-taa ɛsɔdaa yɔ, pɩpɔzaa se pacaɣnɩ pɛ-ɛza fezuu taa. Pʋwayɩ lɛ, ɛwɩlɩ talaŋwaa kɩɖaʋ taa se patam numwaa kaɣ labʋ tɔm susuu tʋmɩyɛ nɖɩ paɖʋ-wɛ yɔ nɛ kpekpeka.—Maatiyee 25:1-30.

¹³ Pɩnzɩ mɩnʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa, patam numwaa wɩlaa se pacaɣnɩ pɛ-ɛza nɛ pɛwɛɛ kpekpeka ɖɔɖɔ. Pacaɣʋnɩ pɛ-ɛza mbʋ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pakaɣ-wɛ hɛyʋʋ pɩ-yɔɔ. Ɛlɛ kʋm tʋmɩyɛ nɖɩ, ɛzɩ patam numwaa 144000 waa taa mba pakazaa yɔ, pe-kpeɣluu ɖeke ɖɩsɩɣna?

14, 15. Ɛyaa tindima naanza mba tɔm pɔyɔɔdɩ Le mystère accompli takayaɣ taa?

¹⁴ Pɩnzɩ sakɩyɛ taa, ɛyaa siɣsiɣ tɩnaa kaañɩnaa kpem se patɩlɩ mbʋ “samaɣ sɔsɔɔ” ŋga pɔyɔɔdɩ kɔ-tɔm Natʋ 7:9-14 taa yɔ, kɛkɛnaa yɔ. Ɛlɛ, pɩtaatalɩtɩ alɩwaatʋ ndʋ Krɩstʋ ñɩnaɣ se eyele nɛ patɩlɩ samaɣ sɔsɔɔ ŋga yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, tɔm ndʋ pɔyɔɔdaɣ kɔ-yɔɔ yɔ, tɩwɛ ndɩ kpem nɛ toovenim tɔm ndʋ ɖɩsɩm sɔnɔ kpayɩ kpayɩ nɛ ɖɩsɔɔlɩ yɔ.

¹⁵ Palɩzɩ takayaɣ nakɛyɛ pɩnaɣ 1917 taa nɛ payaɣ-kɛ se Le mystère accompli. Kɔyɔɔdaa se: “Ɛyaa mba pakaɣ pa-ñʋʋ yabʋ nɛ pakpa ɛsɔdaa yɔ, pɛwɛ tindima naalɛ. Nɛ mba pakaɣ hiɣu ñʋʋ yabʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ, pɛwɛ tindima naalɛ ɖɔɖɔ.” Mba kaawɛ tindima naanza ana a-taa? Kajalaɣ lɛ, ɛyaa 144 000 nɛ Yesu pakaɣ tɔɔʋ kewiyitu. Pʋwayɩ lɛ, samaɣ sɔsɔɔ. Ðooo lɛ, pamaɣzaɣ se samaɣ sɔsɔɔ taa ɛyaa kɛnɩ mba payaɣ pa-tɩ se Krɩstʋ mba nɛ pɛwɛɛ coocinaa taa yɔ. Paawɛnɩ tisuu, ɛlɛ pe-tisuu mbʋ pɩtɩpaɣlɩ se pituzi-wɛ nɛ pawɩlɩ kpayɩ mba pɛkɛnaa yɔ. Ye mbʋ, ɛyaa mba pakaɣ kpaʋ ɛsɔdaa; ɛlɛ pɛwɛɣnɩ lone nɖɩ ɖɩtɩtalɩ patam numwaa ñɩnɖɛ yɔ. Nɛ tɛtʋ yɔɔ lɛ, tindimiye naadozo ñɩnɖɛ naɖɩyɛ kaɣ wɛʋ, ɖɩ-taa mba payaɣ se “caanaʋ taa kɩbandʋ laɖaa” ɛzɩ Abraham, Moyizi nɛ lalaa mbʋ yɔ. Pakaɣ ɛyaa mba haʋ ɖoŋ nɛ pɔcɔnɩ ɛyaa mba pakaɣ wɛʋ tindimiye naanza ñɩnɖɛ taa yɔ, pɔ-yɔɔ.

16. Fezuu taa ñalɩmɩyɛ nɖɩ kɔm pɩnaɣ1923 nɛ pɩnaɣ 1932 taa?

¹⁶ Ɛzɩma fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa nɛ panɩɩ tɔm ndʋ ɖɩsɩm sɔnɔ, tɩ-taa? Fezuu taa ñalɩmɩyɛ kɔm pazɩ pazɩ. Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1923 lɛ, Feŋuu Tilimiye yɔɔdaɣ ɛyaa nabɛyɛ tɔm, paakaɣ kpaʋ ɛsɔdaa; ɛlɛ pakaɣ caɣʋ tɛtʋ yɔɔ nɛ Krɩstʋ tɔɔ pɔ-yɔɔ kewiyitu. Pɩnaɣ 1932 taa, Feŋuu Tilimiye yɔɔdɩ Yonadaabɩ tɔm. Yonadaabɩ kaapɩsɩ wiyaʋ Yehu taabalʋ nɛ ɛsɩnɩ-ɩ nɛ pala you nɛ peɖezi cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ. (2 Awiya 10:15-17) Pɔyɔɔdɩ ñʋʋ ŋgʋ kɩ-taa se ɖa-alɩwaatʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, ɛyaa nabɛyɛ wɛ ɛzɩ Yonadaabɩ yɔ. Patasɩ yɔɔdʋʋ se Yehowa kaɣ yebu nɛ ɛyaa nabɛyɛ “tɛzɩ Armaagedɔɔ ñaɖʋʋ” nɛ pacaɣ tɛtʋ yɔɔ cɩnɛ.

17. (a) Ñalɩmɩyɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ kɔm pɩnaɣ 1935 taa? (b) Pɔkɔm nɛ patɩlɩ mba pɛkɛ samaɣ sɔsɔɔ yɔ lɛ, ɛzɩma pitukuni koobiya? (Kalɩ aɖakaɣ “Petisi fezuu fʋʋʋ.”)

¹⁷ Pɩtalɩ pɩnaɣ 1935 lɛ, fezuu taa ñalɩmɩyɛ naɖɩyɛ kɔɔ. Kigbeɣluu ŋgʋ paalabɩ Washington yɔ kɩ-taa, palɩzaa nɛ  pawɩlɩ kpayɩ se samaɣ sɔsɔɔ taa ɛyaa kaɣ caɣʋ tɛtʋ yɔɔ; nɛ Yesu tukaɣ heŋ nɛ pʋŋ eduuye lɛ, ɛyaa mba ɛyawa se heŋ. (Maatiyee 25:33-40) Samaɣ sɔsɔɔ kaɣ kɛʋ “heŋ lɛɛŋ” yaa wondu lɛɛtʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ; nɛ pɔ-tɔm Yesu yɔɔdaa se: “Pɩwɛɛ se mɔnkɔnɩ-wɛ ɖɔɖɔ.” (Yohanɛɛsɩ 10:16) Alɩwaatʋ ndʋ Koobu Joseph Rutherford yɔɔdaa se: “Ðitendi mba payɩ pɛwɛnɩ lidaʋ se pakaɣ caɣʋ tɛtʋ yɔɔ yɔ se pakʋyɩ nɛ pasɩŋ” lɛ, ɛyaa mba pakʋyaa nɛ pasɩŋ yɔ, paacɛzɩ ɛyaa mba paawɛ peeɖe yɔ, pɔ-hɔɔlʋʋ. Peeɖe ɛtɔm se: “Ɩnaɣ samaɣ sɔsɔɔ ŋga yɔ!” Pɩɩlabɩ ɛyaa sakɩyɛ leleŋ se patɩlɩ lɛɛlɛɛyɔ lidaʋ ŋgʋ pɛwɛna yɔ.

18. (a) Ɛbɛ Krɩstʋ mba laba nɛ pɩwɩlɩ se pakam pa-ñʋʋ nɛ tɔm susuu tʋmɩyɛ? (b) Nɛ pee wena pɩlʋlaa?

¹⁸ Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ lɛ, Krɩstʋ wɛɛ nɛ eɖiyiɣ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa se paka pa-lɩmaɣza samaɣ sɔsɔɔ kpeɣluu yɔɔ; samaɣ sɔsɔɔ ŋga, kakaɣ tɛzʋʋ nazɩm sɔsɔm nɛ kalɩɩ cɩŋgɩlɩm. Kajalaɣ taa lɛ, pɩlakaɣ ɛyaa ɛzɩ kaakaɣ ɖɔʋ yɔ. Halɩ Koobu Rutherford kaayɔɔdɩ kɩyakʋ nakʋyʋ se: “Pɩwɛ ɛzɩ samaɣ sɔsɔɔ ŋga kaakaɣ ɖɔʋ ɛzɩ ɖɩɩmaɣzʋʋ yɔ.” Ɛlɛ ɖa lɛ, ɖiɖiɣni naʋ ɛzɩma Yehowa wazɩ kʋm tʋmɩyɛ yɔɔ kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ yɔ. Yesu nɛ fezuu kiɖeɖeu pasɩnɩ patam numwaa nɛ pa-taabalaa (heŋ lɛɛŋ) nɛ papɩsɩ “laŋaɣ kʋyʋmaɣ” tɛɛ wondu nɛ “ninɖiɣyu kʋyʋm” ɖiyiɣ-wɛ ɛzɩ Yesu kaayɔɔdʋʋ yɔ.

19. Ɛbɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ samaɣ sɔsɔɔ taa ɛyaa ɖɔɔ nɛ pɩkɩlɩ?

¹⁹ Ɛyaa hɔɔlʋʋ sɔsɔʋ kaɣ caɣʋ Paradisuu taa tɛtʋ yɔɔ na; nɛ Yesu Krɩstʋ nɛ ɛ-awumbiya 144000 cɔnɩ pɔ-yɔɔ. Krɩstʋ sɩnɩ Ɛsɔ samaɣ nɛ kanɩɩ Bibl tɔm tʋnɛ tɩ-taa camɩyɛ. Ðɩcɔŋnɩ ɛzɩma Krɩstʋ sɩnɩ Ɛsɔ samaɣ mbʋ lɛ, pɩlakɩ-ɖʋ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ! Pɩkɛnɩ-ɖʋ waɖɛ sɔsɔyɛ se ɖiwolo nɛ ɖiheyi lalaa lidaʋ ŋgʋ kɩ-tɔm. Ye mbʋ, ɖɩñaɣ pana kpem nɛ ɖɩwɛɛ kpekpeka ɛzɩ ɖo-ɖoŋ haɣʋ-ɖʋ nʋmɔʋ yɔ, nɛ ɖisusi tɔm. Piyeki nɛ samaɣ sɔsɔɔ wɛɛ paɣlʋʋ yɔɔ nɛ Yehowa hɩɖɛ samtʋ kpa ɛsɔdaa kpaʋ yɔɔ.—Kalɩ Luka 10:2.

20. (a) Mba wɛ Sataŋ ɛgbɛyɛ taa? (b) Ɛbɛ pɩtɩmʋna se ɛyʋ weyi ɛwɛ siɣsiɣ yɔ, ɛla?

²⁰ Ɛsɔ samaɣ kaawɛɛ nɛ kɛkpɛlɩkɩɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ tɔm nɛ pɩɖɔʋ lɛ, pɩɩwɛɛ ɖɔɖɔ se katɩlɩ mbʋ payaɣ se ɛyʋ ɛwɛɛ siɣsiɣ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ nɛ pɩkɩlɩ. Hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa lɛ, Feŋuu Tilimiye kaayɔɔdɩ pɩnaɣ 1922 taa se agbaa naalɛ wɛna nɛ alakɩ tʋmɩyɛ: Yehowa ɛgbɛyɛ nɛ Sataŋ ɛgbɛyɛ. Tadɩyɛ agbaa, Ɛsɔ sɛtʋ agbaa nɛ politiki agbaa wɛ Sataŋ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa. Ɛyʋ weyi ɛsɔɔlaa se ɛwɛɛ siɣsiɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ, pɩtɩmʋna se ɛtɩnɩ Sataŋ ɛgbɛyɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ yɔɔ. (2 Kɔrɛntɩ 6:17) Pʋ-tɔbʋʋ lɛ suwe?

21. (a) Tɔm ndʋ yom lɔŋsɩnɖʋ yɔɔdaa se ɛpaɣ Ɛsɔ samaɣ nɛ kakpa ka-tɩ nɛ tadɩyɛ labʋ agbaa? (b) Suwe Feŋuu Tilimiye yɔɔdɩ “Babilooni Sɔsɔʋ” yɔɔ pɩnaɣ 1963 taa?

²¹ Yom siɣsiɣ tʋ tɩŋnɩ fezuu taa tɔɔnaɣ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ kpayɩ kpayɩ se tadɩyɛ labʋ agbaa lakɩ mulum lakasɩ nɛ pɩtɩmʋna se Ɛsɔ sɛyaa ɩwɛɛ ñɩm lazaɣ ɛzɩ agbaa ana yɔ. (Maatiyee 6:24) Mbʋ ɖɔɖɔ, ɛgbɛyɛ takayɩsɩ tiyele yɔɔdʋʋ Sataŋ ɛgbɛyɛ hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ tɔm: Ŋgʋ lɛ Ɛsɔ sɛtʋ agbaa. Feŋuu Tilimiye kaawɩlɩ pɩnaɣ 1963  taa se pɩtɩkɛ mba payaɣ pa-tɩ se Krɩstʋ mba yɔ pe-yeke pɛkɛnɩ “Babilooni Sɔsɔʋ,” ɛlɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ agbaa tɩŋa payaɣ mbʋ. Ɛzɩ ɖɩkɔŋʋʋ naʋ takayaɣ kanɛ ka-ñʋʋ 10 taa yɔ, peseɣtiɣ ajɛɛ kpeekpe taa Ɛsɔ sɛyaa se ‘peyele-kʋ,’ pʋ-tɔbʋʋ lɛ se peyele lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ cɛtɩm Ɛsɔ sɛtʋ agbaa lakɩ yɔ.—Natʋ 18:2, 4.

22. Palakaɣ Caama you kajalaɣ ñɩŋgʋ lɛ, ɛzɩma Ɛsɔ samaɣ kaanɩ tɔm ndʋ tɩwɛ Roma 13:1 taa yɔ, tɩ-taa?

²² Nɛ Sataŋ ɛgbɛyɛ hɔɔlʋʋ ŋgʋ payaɣ se politiki yɔ? Ɛsɔ sɛyaa toovenim mba pɩzɩɣ nɛ paɖʋ pɔ-nɔɔ yoŋ nɛ ajɛɛ nɔɔhɔnɖɛ taa yaa we? Palakaɣ Caama you kajalaɣ ñɩŋgʋ lɛ, Bibl Kpɛlɩkɩyaa kaanɩ pɩ-taa se pɩtɩpɔzɩ se Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa ɩkʋ ɛyaa. (Maatiyee 26:52) Ɛlɛ, pa-taa sakɩyɛ kaamaɣzaa se pɔyɔɔdʋʋ Roma 13:1 taa se ‘paña ñʋndɩnaa’ yɔ, pɩwɩlɩɣ se papɩzɩɣ nɛ powolo sɔɔjatʋ, posuu sɔɔjanaa wondu nɛ halɩ pɔɖɔkɩ malɩfanaa; ɛlɛ ye pɔkɔm nɛ peheyi-wɛ se pakʋ po-koyindinaa yɔ, pʋbʋ lɛ pɔtɔ malɩfa helim taa yem.

23, 24. (a) Caama you naalɛ ñɩŋgʋ alɩwaatʋ taa lɛ, ɛzɩma ɖɩnɩɣaɣ Roma 13:1 taa? (b) Nɛ ɛzɩma Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa nɩ tɔm ndʋ tɩ-taa nɛ pɩkɩlɩ?

²³ Pɔkɔm nɛ papaɣzɩ Caama you naalɛ ñɩŋgʋ pɩnaɣ 1939 taa lɛ, pama Feŋuu Tilimiye taa ñʋʋ nakʋyʋ nɛ kɩyɔɔdʋʋ hɛkʋ nɛ hɛkʋ wɛʋ tɔm. Ñʋʋ ŋgʋ, kɩwɩlaa kpayɩ kpayɩ se pɩtɩpɔzɩ se Krɩstʋ tʋ ɛɖʋ ɛ-nɔɔ yoŋ weyi Sataŋ ɛjaɖɛ lakɩ yɔ, ɩ-taa. Tɔm ndʋ tɩɩkɔm tɩ-alɩwaatʋ yɔɔ ɖeyi ɖeyi. Tɩkandɩyɩ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa yɔɔ nɛ patɩɖʋ nesi calɩm mbʋ ajɛɛ kpɛdɩ you ŋgʋ kɩ-taa yɔ. Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1929 lɛ, ɖa-takayɩsɩ sakɩyɛ yɔɔdaɣ se  pɩtɩkɛ ɛjaɖɛ yɔɔ awiya payaɣ Roma 13:1 taa se ñʋndɩnaa, ɛlɛ Yehowa nɛ Yesu payaɣ peeɖe se ñʋndɩnaa. Pɩɩmʋnaa se panɩɩ tɔm ndʋ tɩ-taa nɛ pɩkɩlɩ.

²⁴ Pɩnaɣ 1962 taa, fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa nɛ panɩɩ tɔm ndʋ tɩ-taa. Paama 1^er nɛ 15 mars 1963 tɛ Feŋuu Tilimiye (fransɩɩ) taa tɔm ñʋŋ nɩɩyɩ nɛ ɩlɩzɩɣ tɔm ndʋ tɩwɛ Roma 13:1-7 taa yɔ, tɩ-taa. Peeɖe Ɛsɔ samaɣ nɩ kewiyisi tɛɛ luŋuu tɔm ndʋ Yesu kaayɔɔdaa yɔ, tɩ-taa. Ɛɛtɔm se: “Ɩcɛlɩ Sezaarɩ Sezaarɩ pʋyʋ, nɛ ɩcɛlɩ Ɛsɔ Ɛsɔ pʋyʋ.” (Luka 20:25) Krɩstʋ ñɩma toovenim mba nɩ pɩ-taa lɛɛlɛɛyɔ se ñʋndɩnaa mba lɛ ɛjaɖɛ yɔɔ awiya, nɛ pɩwɛɛ se Krɩstʋ mba iluzi pa-tɩ a-tɛɛ. Ɛlɛ pɩtɩkɛ pɩtɩŋa pɩ-taa pɩwɛɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ: Ye komina nakʋyʋ ɛpɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩmaanɩ Yehowa paɣtʋ yɔɔ yɔ, ɖɩlakɩ ɛzɩ apostoloowaa yɔ. Paayɔɔdaa se: “Pɩwɛɛ se paña Ɛsɔ nɛ pɩkɩlɩ ɛyaa.” (Tʋma Labʋ 5:29) Takayaɣ kanɛ ka-ñʋŋ 13 nɛ 14 taa lɛ, ɖɩkaɣ naʋ ɛzɩma Ɛsɔ samaɣ wɩlɩ ke-wezuu caɣʋ taa se kaatɩnɩɣ ɛjaɖɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ yɔɔ yɔ.

25. Ɛbɛ yɔɔ ɛzɩma fezuu kiɖeɖeu ɖiyi-ɖʋ nɛ ɖɩnɩɩ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ toovenim tɔm taa yɔ, pɩlakɩ-ŋ leleŋ?

²⁵ Maɣzɩ nɛ ŋna tɔm ndʋ payɩ pawɩlɩ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa pɩnzɩ mɩnʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ, kɩ-taa yɔ. Ðɩkpɛlɩkaa nɛ ɖɩtɩlɩ ɛzɩmtaa Ɛsɔ Kewiyaɣ paɣzɩ ka-tʋmɩyɛ ɛsɔdaa nɛ ɖɩtɩlɩ ɖɔɖɔ mbʋ pʋyɔɔ tɔm ndʋ tɩcɛyaa yɔ. Ðɩsɩm kpayɩ kpayɩ lidaʋ ŋgʋ ɛyaa siɣsiɣ ñɩma wɛna yɔ, nabɛyɛ kpaɣ ɛsɔdaa nɛ lalaa caɣ tɛtʋ yɔɔ. Nɛ ɖɩna ɖɔɖɔ ɛzɩma ɛyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛwɩlɩ se ɛtɩnɩɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ paa pɩwɛɛ se ɖiluzi ɖa-tɩ ɛjaɖɛ yɔɔ awiya tɛɛ hɔɔlɩŋ nɩɩyɩ taa yɔ. Pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Ye Yesu Krɩstʋ etaaɖiyi e-yom siɣsiɣ tʋ se ɛnɩɩ tɔm ndʋ tɩ-taa nɛ ɛwɩlɩ-tʋ lalaa, maapɩzaa nɛ mantɩlɩ toovenim tɔm ndʋ?’ Pɩkɛnɩ-ɖʋ waɖɛ sɔsɔɖɛ siŋŋ se Krɩstʋ nɛ fezuu kiɖeɖeu pɛwɛɛ nɛ pasɩɣnɩ-ɖʋ nɛ pawɩlɩɣ-ɖʋ nʋmɔʋ!