Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

ÑƲƲ 14

Wɛɛ toovenim pɩtɩŋa pɩ-taa

Wɛɛ toovenim pɩtɩŋa pɩ-taa

“Ðɩtɛm ɖa-taa se ɖɩɖɔ ɖɔnɛ kɩbanɖɛ pɩtɩŋa pɩ-taa.”​—EBREE 13:18.

1, 2. Ɛzɩma pɩlakɩ Yehowa alɩwaatʋ ndʋ ɛnaɣ se ɖɩñakɩ pana se ɖɩwɛɛ toovenim yɔ?

ABALƖBƖƔA nakɛyɛ lɩnɩ sukuli nɛ kekpeŋ lɛ, kehiɣ patɩka, ka-taa nɛ liidiye sakɩyɛ. Ɛzɩma kalakɩ? Kapɩzaɣ se kasɩɩ liidiye nɖɩ ka-tɩ, ɛlɛ katɩla mbʋ. Kapɩsɩnɩ patɩka nɛ kɛcɛlɩ ka-tʋ. Abalɩbɩɣa ŋga ko-ɖoo nɩ mbʋ kalaba yɔ lɛ, pɩlabɩ-ɩ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ.

2 Pɩlakɩ lʋlɩyaa sakɩyɛ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ pe-piya wɛɣ toovenim yɔ. Ða-Caa Yehowa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛnʋ kɛnɩ “tʋtʋyɛ Ɛsɔ.” Nɛ pɩlakɩ-ɩ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ɛnaɣ se ɖɩwɛ toovenim yɔ. (Keɣa 30:6) Ðɩsɔɔlaa se ɖɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ-ɩ nɛ “ɖɩɖɔ ɖɔnɛ kɩbanɖɛ pɩtɩŋa pɩ-taa.” (Ebree 13:18) Yele nɛ ɖɩyɔɔdɩ wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ naanza weyi ɩ-taa toovenim yɔɔdʋʋ pɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ kaɖɛ yɔ. Nɛ ɖɩyɔɔdɩ ɖɔɖɔ wazasɩ nzɩ ɖihikiɣ, ye ɖɩñakɩ pana nɛ ɖɩyɔɔdʋʋ toovenim yɔ.

ÐIHEYIƔ ÐA-TƖ TOOVENIM

3-5. (a) Ɛzɩma tɩyɛ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩcɛtɩ ɖa-tɩ? (b) Ɛbɛ pɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiheyiɣ ɖa-tɩ toovenim?

3 Pɩsa nɛ ɖiheyi lalaa toovenim lɛ, pɩcɛyaa se ɖa-maɣmaɣ ɖiheyiɣ ɖa-tɩ toovenim. Ɛlɛ pɩfɛyɩ kɛlɛʋ paa ɛzɩmtaa. Kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Lawodisee ɛgbɛyɛ taa koobiya cɛtaɣ pa-tɩ nɛ pamaɣzɩɣ se pɔ-tɔm kɛdɩɣnɩ Yehowa, ŋgʋ toovenim taa lɛ pɩtɩkɛ mbʋ. (Natʋ 3:17) Ða ɖɔɖɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩcɛtɩ ɖa-tɩ pɩlɩɩnɩ ɛyʋ weyi ɖɩkɛnaa ɖeyi ɖeyi yɔ, pɩ-yɔɔ.

4 Yesu tɔmkpɛlɩkɩyʋ Yakubu lɩzɩ pɩ-taa se: “Ye nɔɔyʋ ɛmaɣzɩɣ ɛ-taa se ɛkɛ Ɛsɔ ɛyʋ kɩbanʋ nɛ ɛɛɖɔkʋʋ ɛ-nzʋlʋmɩyɛ nɛ ɛcɛzɩɣ ɛ-laŋɩyɛ yɔ, ɛ-Ɛsɔ ɛyʋ kɩbanʋ kɛʋ mbʋ, falaa.” (Yakubu 1:26) Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩcɛtɩ ɖa-tɩ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ se paa ɖɩñasɩɣ ɛyaa tɔm, ɖɩyɔɔdʋʋ pɔ-yɔɔ hoŋa tɔm yaa ɖɩcɛtɩɣ pɔ-yɔɔ tɔm pazɩ yɔ, pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ Ɛsɔ ɛsɩndaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖɩlakɩ kɩbandʋ wiɖii wiɖii. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiheyiɣ ɖa-tɩ toovenim?

5 Ðɩcɔŋnɩ ñɩnʋʋ taa lɛ, ɖɩnaɣ ɛzɩma ɖo-tomnaɣ yɔɔ wɛɛ yɔ. Ɛlɛ ɖɩkalɩɣ Bibl lɛ, ɖɩnaɣ ɛyʋ weyi ɖeyi ɖeyi ɖɩkɛnaa yɔ. Bibl pɩzɩɣ nɛ kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa ɖɩwɛ ɖoŋ nɛ weyi ɩ-taa ɖɩwɛnɩ ɛjandʋ yɔ. Kɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ lɛɣzɩtʋ ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩla pɩlɩɩnɩ ɖa-maɣzɩm, ɖa-lakasɩ nɛ ɖɔ-yɔɔdaɣ pɔ-yɔɔ yɔ. (Kalɩ Yakubu 1:23-25.) Ɛlɛ ye ɖiheyiɣ ɖa-tɩ se ɖɩfɛyɩnɩ ɛjandʋ natʋyʋ yɔ, ɖɩɩkaɣ ñaɣʋ pana se ɖɩlɛɣzɩ-tʋ. Ye mbʋ pɩwɛɛ se ɖiyele nɛ Bibl sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ ɛyʋ weyi ɖɩkɛnɩ toovenim taa yɔ. (Witu 3:40; Agee 1:5) Adɩma ɖɔɖɔ sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɩlɩ ɖa-tɩ camɩyɛ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɩtɩmnɩ Yehowa nɛ ɖɩpɔzɩ-ɩ se ewili-ɖʋ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ ɖɛ-ɛjandʋ; pʋbʋ lɛ pɩsɩɣnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩwabɩ-tʋ. (Keɣa 138:23, 24) Ðɩsɩm mbʋ se “[Yehowa] ɛɛnaɣ paa ɛyʋ tɩgbayʋ weyi lɛ nɛ ɛsɩyɛ, piyele nɛ ɛ-ɛgbaɣdɩnaa kɛlɛ mba pa-taa fɛyɩ nabʋlɛ yɔ.”​—Aduwa 3:32.

WƐƐ TOOVENIM HƆƲ TAA

6. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se halʋ nɛ ɛ-walʋ peheyiɣ ɖama toovenim hɔʋ taa?

6 Pɩcɛyaa se hɔʋ taa ñɩma iheyiɣ ɖama toovenim. Ye abalʋ nɛ halʋ peheyiɣ ɖama toovenim yɔ, piyeki nɛ pɔñɔɔnɩ ɖama nɛ pataa ɖama liu. Nesi ɖɔkɩyaa pɩzɩɣ patɩŋnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ nɛ pɛcɛtɩ ɖama. Nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔ: Nesi ɖɔkɩyʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ ɛpaɣzɩ cɛbɛlʋʋ nɛ nɔɔyʋ, ɛcɔŋnɩ kʋzʋʋ kɩlɛmɩŋ yaa ɛ nɛ nɔɔyʋ paɖanɩɣ ɖama mɛsaɣ tɛɛ. Yʋsɩ tɔm ndʋ keɣa maɖʋ yɔɔdaa yɔ: “Ma nɛ cɛtɩm tɩnaa ɖɩɩcakɩ, maawoki tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ tʋ tɛ.” (Keɣa 25:4) Ye ŋcɛtɩɣ ñɛ-tɛŋga nɛ ŋŋheyiɣ-kɛ toovenim yɔ, pɩcamɩɣ mi-nesi ɖɔkʋʋ.

Kizi mbʋ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩcamɩ ñe-nesi ɖɔkʋʋ yɔ kpaagbaa

7, 8. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ ŋwɩlɩ piya mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɛyʋ ɛwɛɛ toovenim yɔ?

7 Pɩcɛyaa se pɛkpɛlɩkɩ piya nɛ sɩtɩlɩ se toovenim tɔm cɛyɩ siŋŋ. Lʋlɩyaa pɩzɩɣ patɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ pawɩlɩ pe-piya se pɩcɛyaa se sɩyɔɔdʋʋ toovenim. Kɩ-taa kɩɖaŋ sakɩyɛ yɔɔdʋʋ ɛyaa mba patɩyɔɔdɩ toovenim yɔ, pɔ-tɔm. Pa-taa nabɛyɛ lɛ Akaŋ weyi ɛpɩsɩ mɩlʋ yɔ; Gehaazi weyi ɛcɛtaa se pɩsa nɛ ehiɣ liidiye yɔ; nɛ Yuuda weyi ɛmɩlɩ liidiye nɛ pʋwayɩ lɛ, ɛlɩɩ Yesu wayɩ nɛ pɛhɛyɩ-ɩ liidiye pɔɔyɩsɩ 30 yɔ.​—Yozuwee 6:17-19; 7:11-25; 2 Awiya 5:14-16, 20-27; Maatiyee 26:14, 15; Yohanɛɛsɩ 12:6.

8 Ðɩpɩzɩɣ ɖɩna Bibl taa ɛyaa kɩbama kɩɖaŋ ɖɔɖɔ. Ɛyaa mba paawɛ toovenim yɔ, pa-taa nabɛyɛ lɛ Yakɔɔb weyi eseɣti ɛ-pɩyalaa se papɩsɩnɩ liidiye nɖɩ pehiɣaa yɔ; Yeftee nɛ ɛ-pɛlɛ paañɔnɩ ɖuutu ndʋ palabɩ Ɛsɔ yɔ; nɛ Yesu weyi ɛñɔnɩ toovenim halɩ pɩkpɛndɩnɩ kaɖɛ alɩwaatʋ taa yɔ. (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 43:12; Tɔm Hʋyaa 11:30-40; Yohanɛɛsɩ 18:3-11) Kɩɖaŋ ɛnɛ ɩpɩzɩɣ ɩsɩnɩ piya nɛ sɩna mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɛyʋ ɛwɛɛ toovenim yɔ.

9. Ye lʋlɩyaa ɩwɛ toovenim yɔ, ɛzɩma pɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ piya?

9 Lʋlɩyaa pɩzɩɣ pɛkpɛlɩkɩ lɔŋ nɩɩyɩ Bibl paɣtʋ kiɖe ɖɩnɛ ɖɩ-taa: “Ye mbʋ weyi ña ŋkpɛlɩkɩɣ lalaa yɔ, pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ŋŋkpɛlɩkɩɣ ña-maɣmaɣ ña-tɩ? Weyi ña ŋsusuu se pataamɩlɩ yɔ, pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ŋmɩlɩɣ?” (Roma 2:21; ABT) Lʋlɩyaa cɛtɩɣ lɛ, piya naɣ. Ye ɖiheyiɣ ɖe-piya se sɩyɔɔdʋʋ toovenim, ɛlɛ ɖa-maɣmaɣ ɖɩcɛtɩɣ yɔ, piyiɣdiɣ-sɩ. Piya ɩnawa se sɩ-lʋlɩyaa cɛtɩɣ, nɛ paa cɛtɩm mbʋ pɩwɛ ññɩɩ yɔ, sɩkaɣ mbʋ labʋ ɖɔɖɔ. (Kalɩ Luka 16:10.) Ɛlɛ, ye piya ɩnawa se sɩ-lʋlɩyaa yɔɔdʋʋ toovenim yɔ, pɩsɩɣnɩ-sɩ nɛ sɩkɛ lʋlɩyaa mba pɔyɔɔdʋʋ toovenim yɔ, cee wayɩ.​—Aduwa 22:6; Efɛɛzɩ 6:4.

TOOVENIM WƐƲ ƐGBƐYƐ TAA

10. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩwɛɛ toovenim alɩwaatʋ ndʋ ɖa nɛ ɖo-koobiya ɖɩlakɩ faawɩyɛ yɔ?

10 Pɩwɛɛ se ɖiheyiɣ toovenim ɖɛ-ɛgbɛyɛ taa koobiya. Pɩwɛ kɛlɛʋ se ɛyʋ ɛyɔɔdɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ lɛlʋ yɔɔ. Ye ɖɩnɩ tɔm natʋyʋ nɛ ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩkɛdɩɣ-tʋ ŋgʋ ɖɩɩsɩŋ se tɩkɛ toovenim yaa cɛtɩm yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩla se cɛtɩm tɔm ɖɩwɛɛ nɛ ɖisusuu mbʋ yɔ. Pɩcɛyaa se ɛyʋ ɛtɩlɩ “ɛ-nɔɔ ɖɔkʋʋ.” (Aduwa 10:19) Ɛlɛ ye pɔtɔm se ɖɩwɛɛ toovenim yɔ, pɩtɩwɩlɩ se ɖɩyɔɔdʋʋ mbʋ pɩtɩŋa payɩ ɖɩmaɣzɩɣ, ɖɩnaɣ yaa ɖɩnɩɣ yɔ pɩ-tɔm. Nɛ paa tɔm ndʋ ɖɩcaɣ yɔɔdʋʋ yɔ tɩkɛ toovenim yɔ, pɩtɩla pɩtɩkɛ ɖa-ñɩndʋ yaa pɩtɩla pɩtɩcɛyɩ se ɖɩyɔɔdɩ-tʋ, yaa pɩtɩmʋna se ɖɩyɔɔdɩ-tʋ. (1 Tesalooniiki 4:11) Nabɛyɛ ñasɩɣ ɛyaa tɔm nɛ pɔyɔɔdʋʋ se: “Toovenim mɔyɔɔdaa.” Ɛlɛ ɖa mba ɖɩwɛ Yehowa samaɣ taa yɔ, ɖɩsɔɔlaa se sɔɔlɩm ɛwɛɛ ɖɔ-yɔɔdaɣ taa nɛ kamʋna paa ɛzɩmtaa.​—Kalɩ Koloosi 4:6.

11, 12. (a) Ɛzɩma ɛyʋ weyi ɛlabɩ kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛtɛzɩ tɔm wɛɛkʋʋ? (b) Ye ɖɩnawa se ɖa-taabalʋ nɔɔyʋ labɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ, lɩmaɣza wena pɩtɩpɔzɩ se ɖɩwɛɛna? (c) Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩtɩpɔzɩ se ɖɩwɛɛnɩ-yɛ? (d)  Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖiheyi Yehowa ɛgbɛyɛ toovenim?

11 Yehowa ɖʋnɩ ɛzʋtʋyaa tʋmɩyɛ se pasɩnɩ ɛgbɛyɛ fezuu taa. Ye ɖɩyɔɔdʋʋ toovenim yɔ, tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩ-labʋ wɛɣ-wɛ kɛlɛʋ. Ɛbɛ yɔɔ? Ye pɩwɩɣ-ŋ nɛ ŋwolo ɖɔkɔtɔ tɛ, ŋmɛsɩɣ-ɩ mbʋ pɩcɛyɩɣ-ŋ yɔ pɩ-taa nabʋyʋ na? Ye ŋlabɩ mbʋ, ɛzɩma ɛpɩzɩɣ nɛ ɛsɩnɩ-ŋ? Mbʋ ɖɔɖɔ ye ɖɩlabɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ yɔ, pɩtɩpɔzɩ se ɖɩmɛɛsɩ-pʋ. Ɛlɛ pɩwɛɛ se ɖiwolo nɛ ɖiheyi ɛzʋtʋyaa toovenim kɩwɛɛkɩm mbʋ ɖɩlaba yɔ pɩ-yɔɔ. (Keɣa 11:3; Tʋma Labʋ 5:1-11) Lɛɛlɛɛyɔ maɣzɩ wɛtʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ: Ye ŋnawa se ña-taabalʋ labɩ kɩwɛɛkɩm sɔsɔm nabʋyʋ, ɛzɩma ŋlakɩ? (Levitiki 5:1) Ŋkaɣ yɔɔdʋʋ se: “Ye mɛnkɛ ɛ-taabalʋ siŋŋ yɔ, pɩpɔzʋʋ se mɛmɛsɩ tɔm ndʋ”? Yaa ŋkaɣ tɔzʋʋ se ɛzʋtʋyaa wɛɛ se pasɩnɩ-ɩ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ, pɩsa nɛ ɛkpa ɖoŋ nɛ ɛ nɛ Yehowa pa-taabalɩyɛ tasɩ cɛyɩsʋʋ?​—Ebree 13:17; Yakubu 5:14, 15.

12 Pɩpɔzʋʋ se ɖiheyi toovenim Yehowa ɛgbɛyɛ alɩwaatʋ ndʋ ɖicosuu tɔm natʋyʋ yɔɔ se ɖitiyini-ɖɩ yɔ, ɛzɩ tɔm susuu akɔnta mbʋ yɔ. Nɛ ɖɩyɔɔdʋʋ toovenim ɖɔɖɔ alɩwaatʋ ndʋ ɖicosuu tɔm ndʋ ɛgbɛyɛ pɔzʋʋ-ɖʋ se pɩsa nɛ paha-ɖʋ waɖɛ se ɖɩla paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ, yaa alɩwaatʋ tɩŋa Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ naɖɩyɛ yɔ.​—Kalɩ Aduwa 6:16-19.

13. Ða nɛ Krɩstʋ ñɩma lalaa ɖɩɩlakɩ tʋmɩyɛ lɛ, ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩwɛ toovenim?

13 Pɩtɩmʋna se koobiya Krɩstʋ ñɩma isidi pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ nɛ pa-tʋmɩyɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Ye ɖɩwɛ tɔm susuu taa yaa Kpaaŋ taa yɔ, pɩtɩmʋna se ɖɩlakɩ tadɩyɛ yaa ɖa-maɣmaɣ ɖa-tʋma lɛɛna. Nɛ pɩtɩmʋna ɖɔɖɔ se ɖimuli ɖo-koobiya mba ɖa nɛ wɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ yɔ. Ye ŋmʋ tʋmɩyɛ koobiya lalaa yɔ, hɛyɩ-wɛ mbʋ pɩpɔzaa yɔ alɩwaatʋ yɔɔ, ɛzɩ ña nɛ wɛ ɩnɩɣnɩ ɖama yɔ. Nɛ ye paɣtʋ ɛhaɣ-wɛ wala naayɛ yɔ, pɩwɛɛ se ŋcɛlɩ-wɛ yɛ. Pɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ pɩkɛnɩ se ŋma ña-tʋmlaɖaa hɩla ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ yaa koozaɣ nakɛyɛ taa nɛ ŋcɔʋ-wɛ liidiye naɖɩyɛ ɛzɩ paɣtʋ ɖʋʋ yɔ. (1 Timootee 5:18; Yakubu 5:1-4) Nɛ ye koobu nɔɔyʋ ɛmʋ-ŋ tʋmɩyɛ yɔ, taaɖaŋ se paha-ŋ wala naayɛ pɩkɩlɩ lalaa. (Efɛɛzɩ 6:5-8) La tʋmɩyɛ alɩwaatʋ yɔɔ ɛzɩ pɩpɔzʋʋ yɔ.​—2 Tesalooniiki 3:10.

14. Ye koobiya ɩcaɣ se pɛkpɛndɩ nɛ pala tadɩyɛ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se pala?

14 Nɛ ye ɖa nɛ koobu nɔɔyʋ ɖɩɖʋwa se ɖɩlakɩ tadɩyɛ? Pɩtɩla pɩpɔzʋʋ se ɖɩcɔɔ yaa ɖɩkɩndɩ liidiye. Bibl paɣtʋ kiɖe naɖɩyɛ pɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ-ɖʋ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa: Ɩma pɩtɩŋa takayaɣ taa. Alɩwaatʋ ndʋ nayʋ Yereemii yabɩ tɛtʋ yɔ, ɛma takayɩsɩ naalɛ nɛ pañɩɣ sɩ-taa niye aseɣɖe tɩnaa ɛsɩndaa cee wayɩ tɔm yɔɔ. (Yereemii 32:9-12; kalɩ ɖɔɖɔ Kiɖe Tɛɛ Tɔm 23:16-20) Nabɛyɛ maɣzɩɣ se ye pama takayaɣ yɔ, pɩwɛ ɛzɩ paataɣ koobiya liu yɔ. Ɛlɛ toovenim taa lɛ, takayaɣ maʋ yeki se pɩtaakɔnɩ nɔɔhɔnɖɛ, ɖama kɩɩnɩnʋʋ yaa you. Pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se mba pɛkpɛndaa se pala tadɩyɛ yɔ, pataasɔɔ se ɛgbɛyɛ taa laŋhɛzɩyɛ mʋ ñɩm pɩkɩlɩ paa kɛzɛɣa ŋga.​—1 Kɔrɛntɩ 6:1-8; kalɩ Tɩnaɣ yɔɔ tɔm 30.

TOOVENIM ƐWƐƐ ÐA NƐ ƐYAA KPEEKPE ÐƐ-HƐKƲ TAA

15. Suwe Yehowa maɣzɩɣ mulum lakasɩ nzɩ sɩwɛ tadɩyɛ nʋmɔʋ taa yɔ sɩ-yɔɔ?

15 Pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛ toovenim ɛyaa kpeekpe ɛsɩndaa halɩ pɩkpɛndɩnɩ mba patɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔ. Yehowa ɛsɩndaa lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩwɛɛ toovenim. “[Yehowa] taa wɩɣna kɩmaɣzʋʋ ŋgʋ piyiɣdaa yɔ, ɛlɛ kɩmaɣzʋʋ ŋgʋ kɩwɛ siɣsiɣ yɔ, kiɖeni ɛ-sɔɔlɩm.” (Aduwa 11:1; 20:10, 23) Bibl alɩwaatʋ taa palakaɣnɩ tʋmɩyɛ kɩmaɣzʋʋ tadɩyɛ nʋmɔʋ taa. Ɛlɛ pɛdɩyaa nabɛyɛ muluu yaɖaa pɩtɩŋnɩ ɛzɩma paɖʋʋ-wɛ mbʋ pɩɩtalɩɣ liidiye nɖɩ pɛhɛyaa yɔ pɩ-yɔɔ. Sɔnɔ ɖɔɖɔ mulum lakasɩ tɔyɩ tadɩyɛ nʋmɔʋ taa. Nɛ ɛzɩma Yehowa paɖaɣ lakasɩ nzɩ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ ɛpaɖɩɣ-sɩ sɔnɔ.

16, 17. Hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɩwɛɛ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ ɖɩtaatɔlɩ cɛtɩm kpaca taa?

16 Ða-tɩŋa ɖɩkatɩɣ wɛtʋ ndɩ ndɩ, nɛ tɩ-taa lɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩtakɩ-ɖʋ se ɖɩcɛtɩ. Pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɛ tʋmɩyɛ ñɩnʋʋ nʋmɔʋ taa, takayɩsɩ nzɩ komina pɔzaa yɔ sɩ-labʋ nʋmɔʋ taa, yaa sukuli taa santaɖaʋ nakʋyʋ labʋ taa. Sakɩyɛ maɣzɩɣ se pɩtɩwɛɛkɩ pʋyʋ se ɛyʋ ɛcɛtɩ, ɛɖɛlɛsɩ niye ɛ-tɔm cosuu taa. Pɩɩɖɩɣzɩɣ-ɖʋ se ɛyaa wɛnɩ lɩmaɣza ana. Bibl heyi-ɖʋ se kɛdɛzaɣ kɩyakɩŋ taa, ɛyaa kaɣ “nɩnʋʋ pa-tɩ yeke, pakaɣ wɛʋ liidiye laɣzaɣ sɔsɔɔ, . . . pakaɣ kɛʋ kɩbandʋ koyindinaa.”​—2 Timootee 3:1-5.

17 Nabʋyʋ taa, pɩnaɣ ɛzɩ mba paayɔɔdʋʋ toovenim yɔ, piɖeɣni-wɛ. (Keɣa 72:1-8) Krɩstʋ tʋ nɔɔyʋ toovenim wɛʋ yɔɔ lɛ, papɩzɩɣ nɛ palabɩ-ɩ kañatʋ tʋmɩyɛ taa, elesi ɛ-tʋmɩyɛ, yaa ɛsʋʋ liidiye kʋñɔŋ taa. Ɛlɛ toovenim wɛʋ mʋ ñɩm nɛ pɩkɩlɩ paa kɩlaʋ ŋgʋ. Ɛbɛ yɔɔ?

WAZASƖ NZƖ TOOVENIM WƐƲ KƆŊNA YƆ

18. Ɛbɛ yɔɔ toovenim wɛʋ kɛ mbʋ pɩwɛ ñɩm kpem yɔ?

18 Ðɛ-ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa, pɩwɛ kaɖɛ se pana ɛyʋ weyi ɛwɛ toovenim nɛ papɩzɩɣ pataa-ɩ liu paa ɛzɩmtaa yɔ. Ða-taa paa anɩ wɛnɩ waɖɛ se ɛwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ. (Mikee 7:2) Toovenim taa lɛ, nabɛyɛ pɩzɩɣ pohoŋi-ŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ŋwɛ toovenim, nɛ halɩ lalaa pɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ se ŋkɛ kɩmɛlɛŋ nɛ ŋŋsɩŋ nabʋyʋ. Ɛlɛ pɩkɛdɩɣnɩ lalaa se ŋwɛnɩ wɛtʋ ndʋ nɛ halɩ pataɣ-ŋ liu tɩ-yɔɔ. Pasɩm Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ, se pɛwɛ toovenim. Tʋmɩyɛ ñʋŋ tɩnaa nabɛyɛ sɔɔlɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa mʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pasɩm-wɛ se pɛwɛ toovenim. Nɛ alɩwaatʋ ndʋ pɔɖɔɔnʋʋ tʋmlaɖaa nabɛyɛ cɛtɩm yɔɔ lɛ, peyeki Aseɣɖe Tɩnaa se palakɩ-wɛ tʋmɩyɛ.

Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ Yehowa hɩɖɛ pɩtɩŋnɩ ɛzɩma ɖɩlakɩ ɖa-tʋma camɩyɛ nɛ kpekpeka yɔ pɩ-yɔɔ

19. Ðoŋ weyi ño-toovenim wɛʋ wɛɣnɩ ña nɛ Yehowa mɩ-taabalɩyɛ yɔɔ?

19 Ye ŋwɛ toovenim pɩtɩŋa pɩ-taa yɔ, piyeki nɛ ŋwɛɛnɩ ɛhʋyɛ kɩbanɖɛ nɛ laŋɩyɛ hɛzʋʋ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɩwɛɛ ɛzɩ Pɔɔlɩ yɔ; ɛmawa se: “Ðɩmaɣzɩɣ se ɖɩwɛnɩ laŋɩyɛ kɩbanɖɛ.” (Ebree 13:18) Nɛ mbʋ pɩkpaɖaa yɔ lɛ se, ña-Caa kʋsɔɔlʋ Yehowa naɣ se ŋwɛɛ nɛ ŋñakɩ pana se ŋwɛɛ toovenim pɩtɩŋa pɩ-taa lɛ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ siŋŋ.​—Kalɩ Keɣa 14:1, 2; Aduwa 22:1.