Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

ÑƲƲ 12

Yɔɔdɩ tɔm ndʋ “tɩɩwazɩ mba panɩɣ-tʋ yɔ”

Yɔɔdɩ tɔm ndʋ “tɩɩwazɩ mba panɩɣ-tʋ yɔ”

“Tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ ɛtaalɩɩ mɩ-nɔɔ taa, ɛlɛ pɩkɛnɩ tɔm kɩbandʋ yeke, ndʋ tɩɩwazɩ mba panɩɣ-tʋ yɔ.”​—EFƐƐZƖ 4:29.

1-3. (a) Kʋjɔŋ weyi Yehowa labɩ-ɖʋ yɔ, ɩ-taa lɛɛkʋ lɛ ŋgʋ? (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩkpaɣ-kʋ nɛ ɖɩlabɩnɩ mbʋ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ? (c) Ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩlabɩnɩ yɔɔdaɣ kʋjɔʋ tʋmɩyɛ?

CAJA nɔɔyʋ ha ɛ-pɩyalʋ cɛɛcɛ. Ɛ-taa labɩ leleŋ se ɛlabɩ ɛ-pɩyalʋ kʋjɔʋ kɩbaŋʋ. Ɛlɛ ye ɛ-pɩyalʋ ɛnʋ ɛtɩsaa cɛɛcɛ camɩyɛ nɛ ewolo ɛɖʋ nɔɔyʋ heŋ yɔ, ɛzɩma pɩkaɣ caja ɛnʋ labʋ?

2 Yehowa cɔlɔ “paa pʋyʋ kɩbanʋ weyi, paa kʋjɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ lɛ” kɩlɩɣna. (Yakubu 1:17) Kʋjɔŋ kɩbaŋ weyi ɛlabɩ-ɖʋ yɔ, ɩ-taa lɛɛkʋ lɛ yɔɔdaɣ. Kʋjɔʋ ŋgʋ kɩhaɣ-ɖʋ waɖɛ se ɖiheyi lalaa ɖa-lɩmaɣza nɛ ɛzɩma pɩlakɩ-ɖʋ nabʋyʋ taa yɔ. Ðɩpɩzɩɣ ɖɩhɛzɩ nɔɔyʋ laŋɩyɛ nɛ ɖɩha-ɩ taa leleŋ ɖɔɖɔ. Ɛlɛ tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ, tɩpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ tɩcɛyɩ ɛyaa nɛ tɩɖʋ-wɛ wɩzasɩ.

3 Yɔɔdaɣ wɛnɩ ɖoŋ siŋŋ. Yehowa wɩlɩ-ɖʋ ɛzɩma ɖɩlabɩnɩ-kɛ tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ. Eheyi-ɖʋ se: “Tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ ɛtaalɩɩ mɩ-nɔɔ taa, ɛlɛ pɩkɛnɩ tɔm kɩbandʋ yeke, ndʋ tɩɩwazɩ mba panɩɣ-tʋ yɔ.” (Efɛɛzɩ 4:29) Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ kʋjɔʋ kɩbaŋʋ ŋgʋ kɩlɩnɩ Yehowa cɔlɔ yɔ, tʋmɩyɛ camɩyɛ nɛ pɩɖʋ-ɩ hɩɖɛ nɛ pɩkpazɩ lalaa ɖoŋ ɖɔɖɔ yɔ.

LABƖNƖ YƆƆDAƔ KƲJƆƲ TƲMƖYƐ CAMƖYƐ

4, 5. Tɔm ndʋ Bibl taa aduwa takayaɣ yɔɔdʋʋ pɩlɩɩnɩ tɔm pee ɖoŋ yɔɔ yɔ, ɛbɛ tɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

4 Tɔm pee wɛnɩ ɖoŋ, pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ tɔm ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩyɔɔdɩ nɛ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩyɔɔdɩ-tʋ yɔ. Aduwa 15:4 yɔɔdaa se: “Leleŋ tɔm kɛ wezuu tɩʋ, ɛlɛ kañatʋ tɔm tɔyɩtʋʋ fezuu.” Ɛzɩ tɩʋ paɣlʋʋ camɩyɛ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ tɔm pee kɩbana kpazɩɣ weyi peheyi-i tʋ yɔ ɖoŋ. Ɛlɛ tɔm pee kɩdɛkɛda ɖʋʋ lalaa heŋ.​—Aduwa 18:21.

Tɔm kɩbandʋ hɛzɩɣ ɛyʋ laŋɩyɛ

5 Aduwa 12:18 yɔɔdaa se: “Nɔɔyʋ kɛ tɔm lʋlɩyʋ yem nɛ eloŋ ɛzɩ laɣɖɛ yɔ.” Tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ yɔɔdʋʋ yeki nɛ lalaa nɩɣ siziŋ nɛ pɩwɛɛkɩɣ ɖɔɖɔ taabalɩyɛ. Pɩtɩla ŋtɔzʋʋ se alɩwaatʋ natʋyʋ taa nɔɔyʋ kaaheyi-ŋ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ nɛ ŋnɩɩ siziŋ pɩdɩɩfɛyɩ. Ɛlɛ eduuye ɖɩnɛ ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩ se: “Lɔŋsɩnɖaa nzʋlʋmɩyɛ waɣ kɩwaʋ.” Tɔm kɩbandʋ yɔɔdʋʋ hɛzɩɣ lalaa laŋa nɛ pɩñɔɔzʋʋ ɖɔɖɔ taabalɩyɛ nɖɩ ɖama kɩɩnɩnʋʋ kaayeba nɛ ɖɩsʋʋ kaɖɛ taa yɔ. (Kalɩ Aduwa 16:24.) Ye ɖɩtɔzʋʋ se tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ, tɩwɛnɩ ɖoŋ lalaa yɔɔ yɔ, piyeki nɛ ɖɩtɩlɩ yɔɔdʋʋ.

6. Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩtɩlɩ ɛzɩma ɖɩyɔɔdɩnɩ lalaa camɩyɛ yɔ?

6 Lɩmaɣzɩyɛ lɛɛɖɛ nɖɩ ɖɩ-yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ yɔɔdʋʋ yɔ lɛ se ɖa-tɩŋa ɖɩtɩtalɩ pilim. “Ɛyʋ laŋɩyɛ taa lɩmaɣza tɩkɛdɩ.” (Kiɖe Tɛɛ Tɔm 8:21; Luka 6:45) Pɩpɩzɩɣ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ siŋŋ se ɖɩyɔɔdʋʋ tɔm ndʋ tɩmʋnaa yɔɔ paa ɛzɩmtaa. (Kalɩ Yakubu 3:2-4.) Ɛlɛ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nabʋyʋ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩtɩlɩ ɛzɩma ɖɩyɔɔdɩnɩ lalaa camɩyɛ yɔ.

7, 8. Tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ, ɖoŋ weyi tɩwɛnɩ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ yɔɔ?

7 Pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖɩtɩlɩ yɔɔdʋʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩkaɣ labʋ akɔnta Yehowa tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ ɛzɩma ɖɩyɔɔdʋʋ-tʋ yɔ pɩ-yɔɔ. Yakubu 1:26 yɔɔdaa se: “Ye nɔɔyʋ ɛmaɣzɩɣ ɛ-taa se ɛkɛ Ɛsɔ ɛyʋ kɩbanʋ nɛ ɛɛɖɔkʋʋ ɛ-nzʋlʋmɩyɛ nɛ ɛcɛzɩɣ ɛ-laŋɩyɛ yɔ, ɛ-Ɛsɔ ɛyʋ kɩbanʋ kɛʋ mbʋ, falaa.” Grɛɛkɩ tɔm piye nɖɩ pɛɖɛzaa se “falaa” yɔ, pɛɖɛzɩ-ɖɩ Bibl hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ taa se “falaa pʋyʋ” pʋ-tɔbʋʋ lɛ se mbʋ pɩɩwazɩɣ pʋyʋ yɔ. (1 Kɔrɛntɩ 15:17) Ye ɖɩɩmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ yɔ tɩ-yɔɔ camɩyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩcamɩ ɖa nɛ Yehowa ɖa-taabalɩyɛ nɛ halɩ pɩwɛɛkɩ-ɖɩ.​—Yakubu 3:8-10.

8 Ye mbʋ, lɩmaɣza kɩbana naayɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩtɩlɩ tɔm ndʋ pɩwɛɛ se ɖɩyɔɔdɩ nɛ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩyɔɔdɩ-tʋ yɔ. Pɩsa nɛ ɖɩlabɩnɩ yɔɔdaɣ kʋjɔʋ tʋmɩyɛ ɛzɩ Yehowa sɔɔlʋʋ yɔ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ tɔm ndʋ pɩpɔzʋʋ se ɖise yɔ.

TƆM PEE WENA ATIKI ƐYƲ TOMA TAA YƆ

9, 10. (a) Tɔm ndʋ ɛyaa sakɩyɛ sɔɔlɩ yɔɔdʋʋ sɔnɔ? (b) Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖise kʋzɔɔtʋ tɔm yɔɔdʋʋ?

9 Sɔnɔ ɛyaa sakɩyɛ sɔɔlɩ yɔɔdʋʋ kʋzɔɔtʋ tɔm yaa tɔm ndʋ tɩfɛyɩ kele kele yɔ. Pamaɣzɩɣ se pɩpɔzʋʋ se pɔsɔlɩ kɔzɔlɩsɩ yaa pɔyɔɔdɩ kʋzɔɔtʋ tɔm nɛ pañɩɣnɩ niye pa-lɩmaɣza yɔɔ. Tanaʋ laɖaa yɔɔdʋʋ azuluma tɔm ɖoŋ ɖoŋ se pɩsa nɛ ɛyaa hoŋ. Ɛlɛ apostoloo Pɔɔlɩ ñɔyɔɔdaa se: “Ɩlɔ pɩtɩŋa payɩ: Pana kɔʋ, helu helu labʋ, mulum, lalaa ñaŋ wɩlʋʋ, maɣzɩm kɩdɛkɛdɩm, pataalɩɩ mɩ-nɔsɩ taa.” (Koloosi 3:8) Ɛyɔɔdaa ɖɔɖɔ se pɩtɩpɔzɩ se pɔyɔɔdɩ kʋzɔɔtʋ tɔm ‘ɖɛ-hɛkʋ taa.’​—Efɛɛzɩ 5:3, 4.

10 Tɔm ndʋ tɩfɛyɩ kele kele yɔ, tɩɩkɛdɩɣnɩ Yehowa nɛ mba pɔsɔɔlɩ-ɩ yɔ. Pɩkɛ azuluma tɔm. Nɛ Bibl taa lɛ, “azuluma” kɛ “tomnaɣ lakasɩ” taa nasɩyɩ. (Galaatii 5:19-21) “Azuluma” lakasɩ ɖɔ sakɩyɛ nɛ azuluma lakasɩ nasɩyɩ pɩzɩɣ nɛ situyi ɛyʋ nɛ ɛtɔlɩ lɛɛsɩ taa. Ye nɔɔyʋ ɛlakɩ azuluma lakasɩ, ɛyɔɔdʋʋ kʋzɔɔtʋ tɔm, nɛ ekizi lɛɣzʋʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɛtɩtasɩ mʋnʋʋ se ɛwɛɛ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa.​—2 Kɔrɛntɩ 12:21; Efɛɛzɩ 4:19; kalɩ Tɩnaɣ yɔɔ tɔm 23.

11, 12. (a) Ɛzɩma faawɩyɛ labʋ pɩzɩɣ pɩpɩsɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ yɔɔdʋʋ nɔɔyʋ yɔɔ? (b) Ɛbɛ yɔɔ pɩtɩpɔzɩ se ɖɩla kɔlɔmɔtʋ nɔɔyʋ yɔɔ?

11 Pɩpɔzʋʋ ɖɔɖɔ se ɖikizi yɔɔdʋʋ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ lalaa yɔɔ. Pɩwɛ ɖeu se ɖɩmaɣzɩɣ lalaa yɔɔ nɛ ɖɩkɛdɩɣ pɔ-tɔm ɖa-taabalaa nɛ ɖɔ-hɔʋ taa ñɩma. Halɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ñɩma kaasɔɔlaa se patɩlɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa po-koobiya wɛɛ nɛ ɛzɩma papɩzɩɣ nɛ pasɩnɩ-wɛ yɔ. (Efɛɛzɩ 6:21, 22; Koloosi 4:8, 9) Ɛlɛ pɩwɛ kɛlɛʋ se ɖɩpaɣzɩ labʋ faawɩyɛ camɩyɛ nɛ pʋwayɩ lɛ, ɖɩpaɣzɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ yɔɔdʋʋ lalaa yɔɔ. Ye ɖɩnɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ nɔɔyʋ yɔɔ nɛ ɖɩpaɣzɩ-tʋ yɔɔdʋʋ lalaa cɔlɔ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɩsɩ cɛtɩm tɔm susuyaa yaa ɖikuli lalaa mɛsaɣ tɛɛ tɔm yɔɔ. Ye ɖɩtɩtɩlɩ labʋ yɔ, tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩpɩsɩ kɔlɔmɔtʋ. Farɩsɩ ñɩma labɩ kɔlɔmɔtʋ Yesu yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ pɛcɛtɩnɩ ɛ-taa tɔm yɔ. (Maatiyee 9:32-34; 12:22-24) Kɔlɔmɔtʋ tʋ wɛɛkɩɣ lalaa hɩla, ɛɖʋʋ-wɛ wɩzasɩ nɛ eyozuu taabalaa.​—Aduwa 26:20.

12 Yehowa sɔɔlaa se ɖɩtɩŋnɩ ɖɔ-yɔɔdaɣ yɔɔ nɛ ɖɩsɩnɩ lalaa nɛ ɖɩkpazɩ-wɛ ɖoŋ. Ɛtɩsɔɔlɩ se ɖɔ-yɔɔdaɣ eyele nɛ taabalaa pɩsɩ koyindinaa. Yehowa paɖɩɣ ɛyʋ weyi “ɛmakɩ koobiya ñʋŋ nɛ ɖama yɔ.” (Aduwa 6:16-19) Sataŋ kɛnɩ kɔlɔmɔtʋ tʋ kajalaɣ ñɩnʋ weyi ɛlabɩ kɔlɔmɔtʋ Ɛsɔ yɔɔ yɔ. (Natʋ 12:9, 10) Sɔnɔ ɛyaa yɔɔdʋʋ cɛtɩm tɔm ɖama yɔɔ ɖoŋ ɖoŋ. Ɛlɛ pɩtɩmʋna se pɩwɛɛ mbʋ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa. ( Galaatii 5:19-21) Ye mbʋ pɩpɔzaa se paa ɛzɩmtaa lɛ, ɖɩmaɣzɩ camɩyɛ pʋcɔ nɛ ɖɩyɔɔdɩ tɔm. Ye ŋnɩ tɔm natʋyʋ nɔɔyʋ yɔɔ yɔ, pʋcɔ nɛ ŋyɔɔdɩ-tʋ ɖoli lɛ, pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Tɔm ndʋ mancaɣ yɔɔdʋʋ yɔ, tɩkɛ toovenim na? Tɩkɛ tɔm kɩbandʋ na? Tɩkpazɩɣ ɖoŋ na? Weyi ɛ-tɔm mancaɣ yɔɔdʋʋ yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-m se ɛnɩɩ-tʋ? Ye nɔɔyʋ ɛyɔɔdɩ tɔm ndʋ mɔ-yɔɔ ɛzɩma pɩlakɩ-m?’​—Kalɩ 1 Tesalooniiki 4:11.

13, 14. (a) Ðoŋ weyi kañatʋ tɔm wɛnɩ ɛyaa yɔɔ? (b) Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se Krɩstʋ ñɩma ise tʋtʋ?

13 Nabʋyʋ taa, ɖa-tɩŋa ɖɩyɔɔdʋʋ tɔm natʋyʋ nɛ pʋwayɩ lɛ, ɖikpiɖiɣ tɩ-yɔɔ. Ɛlɛ pɩfɛyɩ se ɖiyele nɛ lalaa yɔɔ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ yɔɔdʋʋ malɩnɩ-ɖʋ. Ðɩtaayɔɔdʋʋ kañatʋ tɔm lalaa yɔɔ. Pɔɔlɩ yɔɔdaa se: “Ðɩwɩzɩyɛ, kakalaɣ, pana, hola, mabʋtʋ, pɩtɩŋa mbʋ yɔ, pɩwɛɛ se ikuu-pʋ mɩ-tɛ nɛ ɩlɔ, pɩ nɛ pɩ-tɛ lɔŋ kɩdɛkɛdɩŋ kpeekpe.” (Efɛɛzɩ 4:31) Biblwaa nabɛyɛ taa lɛ, pɛɖɛzɩ tɔm piye kakalaɣ se “kañatʋ tɔm,” “tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ,” “tɔm ñasʋʋ” nɛ “tʋtʋ.” Weyi pɔyɔɔdʋʋ ɛ-yɔɔ kañatʋ tɔm yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩlabɩ-ɩ ɛzɩ ɛtɩmʋnɩ ñamtʋ nɛ halɩ ɛɛwazɩɣ pʋyʋ yɔ. Kañatʋ tɔm ɖʋʋ wɩzasɩ siŋŋ, kɔzɩ kɔzɩ piya, pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɩlɩ yɔɔdʋʋ nɛ ɖɔ-tɔm pee ɩtaaɖʋ-sɩ wɩzasɩ.​—Koloosi 3:21.

14 Bibl heyiɣ-ɖʋ se pɩpɔzʋʋ se ɖɩkpa ɖa-tɩ nɛ kañatʋ tɔm lɛɛtʋ ɖɔɖɔ, ndʋ lɛ tʋtʋ. Ye nɔɔyʋ ɛtʋʋ ɛ-tɛŋga yaa e-piya yɔ, pɩkɛɣnɩ kañatʋ lakasɩ kpem! Toovenim taa lɛ, ye nɔɔyʋ ɛtʋʋ ɛyaa nɛ ekizi lɛɣzʋʋ yɔ, ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa. (1 Kɔrɛntɩ 5:11-13; 6:9, 10) Ɛzɩ ɖɩtɛm naʋ yɔ, ye ɖɩyɔɔdʋʋ kʋzɔɔtʋ tɔm, cɛtɩm tɔm yaa kañatʋ tɔm yɔ, ɖɩwɛɛkɩɣ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩwɛ ɖa nɛ Yehowa nɛ ɛyaa lalaa ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ.

TƆM NDƲ TƖKPAZƖƔ LALAA ÐOŊ YƆ

15. Tɔm ndʋ cɛyɩsɩɣ ɖa nɛ lalaa ɖa-taabalɩyɛ?

15 Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩlabɩnɩ yɔɔdaɣ kʋjɔʋ tʋmɩyɛ ɛzɩ Yehowa sɔɔlʋʋ yɔ? Bibl eeheyiɣ-ɖʋ tɔm ndʋ ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se ɖɩyɔɔdɩ nɛ ndʋ ɖeyi ɖeyi pɩwɛɛ se ɖise yɔ, ɛlɛ kiheyiɣ-ɖʋ se ɖɩyɔɔdɩ “tɔm kɩbandʋ yeke.” (Efɛɛzɩ 4:29) Tɔm kɩbandʋ kɛnɩ tɔm ndʋ tɩwɛ kele kele, tɩkpazɩɣ lalaa ɖoŋ nɛ tɩkɛ toovenim yɔ. Yehowa sɔɔlaa se ɖɩtɩŋnɩ ɖɔ-yɔɔdaɣ yɔɔ nɛ ɖɩkpazɩ lalaa ɖoŋ nɛ ɖɩsɩnɩ-wɛ. Ɛlɛ pɩ-labʋ fɛyɩ kɛlɛʋ. Tɔm kɩbandʋ yɔɔdʋʋ wɛ kaɖɛ nɛ pɩkɩlɩ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ nɛ kañatʋ tɔm yɔɔdʋʋ. (Tiiti 2:8) Iyele nɛ ɖɩyɔɔdɩ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩyɔɔdɩ tɔm ndʋ tɩkpazɩɣ lalaa ɖoŋ yɔ ɩ-taa nɩɩyɩ tɔm.

16, 17. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩsaŋ lalaa? (b) Mba pɩwɛɛ se ɖɩsa?

16 Yehowa nɛ Yesu pɔsɔɔlɩ lalaa sam. Pɩpɔzʋʋ se ɖɩmaɣzɩnɩ-wɛ (Maatiyee 3:17; 25:19-23; Yohanɛɛsɩ 1:47) Pɩsa nɛ ɖɩpɩzɩ ɖɩsa lalaa nɛ ɖɩkpazɩ-wɛ ɖoŋ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ nɛ ɖɩmaɣzɩɣ pɔ-yɔɔ. Aduwa 15:23 yɔɔdaa se: “Tɔm ndʋ tɩkɔm ti-ɖeɖe yɔ, ndʋ tɩkpaɖɩnɩ ɖeu.” Ye ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩla tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ naɖɩyɛ nɛ nɔɔyʋ saŋ-ɖʋ ɖɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɖɩkɛdɩnɩ-ɩ yɔ, pɩkpazɩɣ-ɖʋ ɖoŋ pɩdɩɩfɛyɩ.​—Kalɩ Maatiyee 7:12; kalɩ Tɩnaɣ yɔɔ tɔm 27.

17 Ye ɖɩkaŋ ɖa-lɩmaɣza kɩbam mbʋ lalaa lakɩ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩwɛɣ-ɖʋ kɛlɛʋ se ɖɩsam-wɛ nɛ ɖa-laŋɩyɛ pilim. Pɩtɩla ŋyʋsaa se koobu nɔɔyʋ ñɔɔzʋʋ tʋma wena pahaɣ-ɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ camɩyɛ yaa ɛñakɩ pana nɛ ecosuu tɔm kediɣzisi taa. Pɩtɩla ɖɔɖɔ yɔ, ŋyʋsaa se pɩɣa evelaɣ nakɛyɛ lʋkɩ toovenim yɔɔ camɩyɛ ko-sukuli taa yaa koobu akpadɩyʋ nɔɔyʋ ñakɩ pana nɛ esusuu tɔm ɖoŋ ɖoŋ. Ye ŋsaŋ-wɛ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩkpazɩɣ-wɛ ɖoŋ siŋŋ. Pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se abalʋ eheyiɣ ɛ-halʋ se ɛsɔɔlɩ-ɩ nɛ eheyi-i ɖɔɖɔ mbʋ ɛlakɩ nɛ pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ yɔ. (Aduwa 31:10, 28) Samtʋ kpazɩɣ ɛyaa ɖoŋ ɛzɩ lɩm nɛ wɩsɩ peyekuu se tɩʋ ɛnɛɣdɩ camɩyɛ yɔ. Tɔm tʋnɛ tɩkɛ toovenim kɔzɩ kɔzɩ piya hɔɔlʋʋ taa. Pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩsaŋ-sɩ ɖoŋ ɖoŋ sɩ-wɛtʋ kɩbandʋ nɛ sɩ-pana ñaɣʋ yɔɔ. Samtʋ yeki nɛ sɩwɛɛ abalɩtʋ, sɩtaa sɩ-tɩ liu nɛ sɩñaɣ pana se sɩla mbʋ pɩtʋʋzaa yɔ paa pɩfɛyɩ kɛlɛʋ yɔ.

Ðɩpɩzɩɣ ɖɩkpazɩ lalaa ɖoŋ nɛ ɖɩhɛzɩ ɖɔɖɔ pa-laŋa pɩtɩŋnɩ tɔm ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ ɛzɩma ɖɩyɔɔdʋʋ-tʋ yɔ pɩ-yɔɔ

18, 19. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ payɩ ɖɩpɩzɩɣ yɔ, nɛ ɖɩkpazɩ lalaa ɖoŋ nɛ ɖɩhɛzɩ ɖɔɖɔ pa-laŋa? (b) Nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla mbʋ?

18 Ðɩmaɣzɩɣnɩ Yehowa alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkpazɩɣ lalaa ɖoŋ nɛ ɖɩhɛzɩɣ pa-laŋa yɔ. Ɛcɔŋnɩ “ajamaa” nɛ “mba papɩsɩ pa-laŋa” yɔ, pɔ-yɔɔ camɩyɛ. (Izaayii 57:15) Yehowa sɔɔlaa se ɖɩsɔzɩ “ɖama ɖoŋ” nɛ ɖɩɖɔkɩ “ajamaa.” (1 Tesalooniiki 5:11, 14) Pana wena ɖɩñakɩ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa yɔ, ɛnaɣ-yɛ nɛ pɩkɛdɩɣnɩ-ɩ.

19 Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋyʋsɩ se pitibi ɛgbɛyɛ taa tʋ nɔɔyʋ yɔɔɔ yaa ɛwɛ laŋwɛɛkɩyɛ taa. Tɔm ndʋ ŋpɩzɩɣ ŋyɔɔdɩ nɛ ŋsɩnɩ-ɩ? Pɩtɩla ŋŋpɩzɩɣ ŋtɩlɩ kaɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa ɖeyi ɖeyi ɛwɛɛ yɔ, ɛlɛ ŋpɩzɩɣ ŋwɩlɩ-ɩ se ŋmaɣzɩɣ ɛ-yɔɔ. Ŋpɩzɩɣ ŋkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ña nɛ ɩ ɩla faawɩyɛ. Ŋpɩzɩɣ ŋkalɩ-ɩ Bibl masɩ nzɩ sɩkpazɩɣ-ɩ ɖoŋ yɔ, nɛ halɩ ŋtɩmɩ ɛ-yɔɔ. (Keɣa 33:19; Maatiyee 10:29-31) Wɩlɩ-ɩ se ɛgbɛyɛ taa koobiya sɔɔlɩ ɛ-tɔm. (1 Kɔrɛntɩ 12:12-26; Yakubu 5:14, 15) Yele nɛ ñɔ-yɔɔdaɣ wɩlɩ se tɔm ndʋ ŋyɔɔdʋʋ yɔ, tɩlɩnɩ ña-laŋɩyɛ taa toovenim.​—Kalɩ Aduwa 12:25.

20, 21. Ɛbɛ pɩzɩɣ piyele nɛ pɩwɛɛ ɛyaa kɛlɛʋ se petisi lɔŋ tasʋʋ?

20 Ðɩkpazɩɣ ɖɔɖɔ lalaa ɖoŋ alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtasɩɣ-wɛ lɔŋ kɩbaŋ yɔ. Ðɩtɩtalɩ pilim nɛ pʋyɔɔ lɛ, pɩpɔzʋʋ ɖa-tɩŋa lɔŋ tasʋʋ wiɖii wiɖii. Aduwa 19:20 yɔɔdaa se: “Welisi lɔŋ weyi papasɩɣ-ŋ yɔ, nɛ ŋtɩlɩ lɔŋ, nɛ ŋkɛ lɔŋsɩnɖʋ ñe-wezuu caɣʋ taa nɛ pɩkpaɣ pɩɖɛɛ.” Pɩtɩkɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa yeke pɩwɛɛ se patasɩ lalaa lɔŋ. Pɩpɔzʋʋ se lʋlɩyaa iɖiyi pe-piya. (Efɛɛzɩ 6:4) Koobiya halɩñɩma pɩzɩɣ nɛ patasɩ ɖama lɔŋ kɩbaŋ. (Tiiti 2:3-5) Ðɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya halaa nɛ abalaa, pʋyɔɔ ɖɩñakɩ pana se ɛzɩma ɖɩtasɩɣ-wɛ lɔŋ yɔ, pitaayele nɛ pitibi-wɛ yɔɔɔ. Ɛbɛ pɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ɖʋ?

21 Pɩtɩla ŋtɔzʋʋ se nɔɔyʋ kaatasɩ-ŋ lɔŋ kɩbaŋ nɩɩyɩ nɛ ŋtisi nɛ ŋmʋ-ɩ kɛlɛʋ. Ɛbɛ yɔɔ pɩtaalabɩ-ŋ kaɖɛ se ŋmʋ lɔŋ tasʋʋ mbʋ? Pɩtʋʋ fɛyɩ se ŋŋnawa se ɛyʋ ɛnʋ ɛmaɣzɩɣ ñɔ-yɔɔ siŋŋ. Yaa ɛyɔɔdɩnɩ-ŋ nɛ nɔɔ kɩbaŋa nɛ sɔɔlɩm. (Koloosi 4:6) Pɩtasɩ lɛ, Bibl yɔɔ ɛtɩŋnaa nɛ ɛtasɩ-ŋ lɔŋ ɛnɩ. (2 Timootee 3:16) Ðɩpɩzɩɣ ɖɩkalɩ Bibl alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtasɩɣ nɔɔyʋ lɔŋ yɔ, ɛlɛ paa ɖɩtɩkalɩ Bibl yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɔ-lɔŋ tasʋʋ ɩlɩɩnɩ Bibl taa. Pɩfɛyɩ se nɔɔyʋ ɛñɩɣ lalaa yɔɔ se petisi ɛ-lɩmaɣza yɔɔ, yaa ɛcɔlɩ masɩ nɛ sɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ ɛ-lɩmaɣza. Ye ŋtɔzʋʋ ɛzɩma paatasɩ-ŋ lɔŋ yɔ pɩ-yɔɔ yɔ, pɩsɩɣnɩ-ŋ nɛ ŋtasɩ lalaa lɔŋ camɩyɛ.

22. Ɛzɩma tɩyɛ ŋsɔɔlaa se ŋlabɩnɩ tʋmɩyɛ yɔɔdaɣ kʋjɔʋ?

22 Yɔɔdaɣ kɛ kʋjɔʋ ŋgʋ kɩlɩnɩ Ɛsɔ cɔlɔ yɔ. Sɔɔlɩm mbʋ ɖɩwɛnɩ ɛ-yɔɔ yɔ, mbʋ tuyuuni-ɖʋ se ɖɩlabɩnɩ kʋjɔʋ ŋgʋ tʋmɩyɛ camɩyɛ. Taasɔɔ se tɔm pee pɩzɩɣ ayele nɛ pitii nɔɔyʋ yɔɔɔ nɛ apɩzɩɣ ɖɔɖɔ akpazɩ ɛyʋ ɖoŋ. Ye mbʋ, ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩtɩŋnɩ ɖɔ-yɔɔdaɣ yɔɔ nɛ ɖɩkpazɩ lalaa ɖoŋ nɛ ɖɩhɛzɩ ɖɔɖɔ pa-laŋa.