Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

Lʋlɩyaa tʋmɩyɛ

Lʋlɩyaa tʋmɩyɛ

Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩfɛyɩ kɛlɛʋ ɖa-alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa se lʋlɩyaa ɩfalɩsɩ pe-piya nɛ sɩpɩsɩ ɛyaa sɔsaa mba pɛwɛnɩ lɩmaɣza kɩbana yɔ.

PƆPƆZƖ tɔm lʋlɩyaa mba pɔcɔnɩ pe-piya yɔɔ nɛ sɩpaɣlɩ nɛ sɩcɛzɩ pɩnzɩ 21 yɔɔ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ pamaɣzɩɣ se papɩzaa nɛ pɔcɔnɩ sɩ-yɔɔ camɩyɛ. Ðɔkɔtɔ ŋgʋ kɩwɛ Etaazuunii nɛ payaɣ-kʋ se Institut américain de la santé mentale yɔ, kiyele nɛ lalaa tɩlɩ tɔm ndʋ pocosaa yɔ. “Piya nzɩ, sɩpɩsɩ ɛyaa sɔsaa mba pɩwɛ-wɛ kɛlɛʋ se pala lɛɣzɩtʋ nɛ pɩmʋnɩ ɖa-alɩwaatʋ taa wezuu caɣʋ yɔ.” Pɔpɔzɩ lʋlɩyaa mba se: ‘Mbʋ ŋkatɩ ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ pʋyɔɔ lɛ, lɔŋ kɩbaŋ weyi ŋwɛna se ŋtasɩɣ lʋlɩyaa lalaa?’ Tɔm tʋnɛ sakɩyɛ cosaa: ‘Sɔɔlɩ ñe-piya siŋŋ,’ ‘sɩɣzɩ ñe-piya lɔŋ,’ ‘kpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ña nɛ sɩ ɩcakɩ,’ ‘sɩnɩ-sɩ nɛ sɩtɩlɩ tʋkaɣ ŋga kɛwɛ kɩbam nɛ kɩdɛkɛdɩm pɛ-hɛkʋ taa yɔ,’ ‘kpɛlɩkɩ-sɩ ɛzɩma sɩwɛɛnɩ ñamtʋ yɔ,’ ‘welisiɣni-sɩ camɩyɛ,’ ‘wɩlɩ-sɩ mbʋ ɖeyi ɖeyi sɩla ɛlɛ taayɔɔdɩ yem,’ nɛ ‘tɩlɩ ño-ɖoŋ kamaɣ.’

Mbʋ wɩlɩyaa lakɩ yɔ pɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ nɛ pɩsɩɣna se piya ɩpɩsɩ ɛyaa sɔsaa mba pɛwɛnɩ lɩmaɣza kɩbana yɔ

Ɛlɛ pɩtɩkɛ lʋlɩyaa ɖeke cɔlɔ pɩlɩɣna nɛ pe-piya pɩsɩ ɛyaa mba pafalɩsɩ-wɛ camɩyɛ yɔ. Tʋmɩyɛ nɖɩ wɩlɩyaa lakɩ yɔ ɖɩsɩɣna ɖɔɖɔ kpem. Lɔŋ tasɩyʋ nɔɔyʋ wɛ niye nɛ ɛyɔɔdaa se: “Sukuli kaɖʋwa kajalaɣ ñɩŋga lɛ se kɩsɩnɩ lʋlɩyaa nɛ pafalɩsɩ piya nɛ sɩpɩsɩ ɛyaa sɔsaa kɩbama mba papɩ maɣzɩm taa, tomnaɣ yɔɔ nɛ lɩmaɣza taa yɔ.”

Ye mbʋ lʋlɩyaa nɛ wɩlɩyaa kaɖʋwa kʋɖʋmaɣ pɛwɛna nɛ ŋga lɛ se pafalɩsɩ piya nɛ sɩpɩsɩ ɛyaa sɔsaa mba papɩwa nɛ pɛwɛɛnɩ lɩmaɣza kɩbana hɔɔlɩŋ tɩŋa taa, panɩɣ wezuu leleŋ nɛ pana se pɛwɛ wazaɣ ɖenɖe pɛwɛɛ yɔ.

Pɛkɛ mba pɛkpɛndɩɣ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ yɔ ɛlɛ patɩkɛ mba palʋkɩ se pana se awakɩ yɔ

Ɛlɛ, kala kɔŋ ye lʋlɩyaa nɛ wɩlɩyaa paakpɛndɩɣ se pala tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa yɔ. Lʋlɩyaa nabɛyɛ lɛ, pabaa fɛyɩnɩ pe-piya sukuli, lalaa lɛ palʋkɩ se pana se pa nɛ wɩlɩyaa mba wakɩ. Fransɩ tɔm susuu takayaɣ nakɛyɛ yɔɔdɩ pɩ-tɔm se: “Pɩtɩtasɩ kɛʋ wɩlɩyʋ ɖeke wɩlɩɣnɩ piya tɔm. Lʋlɩyaa kɩlɩɣ kam pa-lɩmaɣza ɛzɩma piya ɩɖɛnɩ ɛsɩndaa sukuli taa yɔ pɩ-yɔɔ, patazɩɣ sukuli takayɩsɩ taa tete, pɔyɔɔdʋʋ tɔm kɩdɛkɛdɩtʋ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ wɩlɩyaa tɩŋɩɣna nɛ pawɩlɩɣ yɔ ɩ-yɔɔ, nɛ pamʋʋ pana lɛɛ lɛɛ alɩwaatʋ ndʋ pe-piya lakɩ santaɖaʋ nɛ siihikiɣ note waa kɩbama yɔ.” Lakasɩ nzɩ sɩɩwɛɣnɩ ɖoŋ kɩbaŋ waɖɛ nɖɩ wɩlɩyaa wɛna yɔ ɖɩ-yɔɔ.

Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa maɣzɩɣ se alɩwaatʋ ndʋ lʋlɩyaa nɛ wɩlɩyaa pɛkpɛndɩɣ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa, pasɩɣnɩ ɖama nɛ pawɩlɩɣ se pɔsɔɔlaa se pɩɖɔmnɩ pe-piya sukuli taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-sɩ nɛ pɩkpaɖɩ

Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa maɣzɩɣ se alɩwaatʋ ndʋ lʋlɩyaa nɛ wɩlɩyaa pɛkpɛndɩɣ nɛ palakɩ tʋmɩyɛ nɔɔ kʋɖʋmaɣ taa, pasɩɣnɩ ɖama nɛ pawɩlɩɣ se pɔsɔɔlaa se pɩɖɔmnɩ pe-piya sukuli taa yɔ, pɩsɩɣnɩ-sɩ nɛ pɩkpaɖɩ. Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, pamaɣzɩɣ se pɩcɛyɩ siŋŋ se nɔɔ kʋɖʋmaɣ ɛwɛɛ wɩlɩyaa nɛ lʋlɩyaa pɛ-hɛkʋ taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ wɩlɩyʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ŋlakɩ yɔ ɖɩwɛ kaɖɛ nɛ pɩkɩlɩ.

Kala wena awɛ sukuli taa sɔnɔ yɔ

Ðoŋ ɖoŋ lɛ, lone nɖɩ ɖɩ-taa sukuli nakʋyʋ wɛɛ yɔ, kala wena ɛyaa katɩɣ lone nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, sukulibiya katɩɣ-yɛ ɖɔɖɔ sukuli taa. Pɩnzɩ wɛɛ nɛ sɩɖɛɣ lɛ, kala wena ɛyaa katɩɣ yɔ awɛɛ aɖɔʋ nɛ pɩkpaɖɩɣ. Takayaɣ ŋga payaɣ se The New York Times yɔ kɔyɔɔdɩ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa Etaazuunii sukuli nakʋyʋ wɛɛ yɔ tɩ-tɔm se: “Sukulibiya ɖou sukuli ɖaŋ taa, pacaɣ ɖama tɔm sukuli ɖamɩŋ hɛkɩŋ taa (couloirs), nɛ peniŋ sukulibiya kɩbanzɩ. . . . Sukulibiya tɩŋa lʋkɩnɩ kala ndɩ ndɩ ɛzɩ piya yɔɔ cɔnʋʋ, lʋlɩyaa mba paɖɩɣ-wɛ salaka yɔ nɛ ɛyaa mba palɩ ɛtɛlɛmwaa nesi tɛɛ yɔ. Paa evemiye nɖɩ lɛ sukulibiya kagbanzɩ yɔɔ lɛ, kʋɖʋmaɣ mbʋ yɔ ɛɛkɔŋ sukuli.”

Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, pɩlabɩ pʋtɔdɩyɛ kpem se ñam ñam lakasɩ wɛɛ sɩtɔyʋʋ sukulinaa taa ajɛɛ lɛɛna taa. Ðooo lɛ, ɛyaa yowaɣni ɖama nabʋyʋ taa, ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, malɩfanaa tɔʋ nɛ bɔmbɩwaa lɛɣzɩna pi-lone taa, nɛ palakɩ mbʋ ɖoŋ ɖoŋ. You wondu tɔyɩ paa le, ɛyaa youni ɖama nɛ pɩkpaɖɩɣ, piyeki nɛ piya paɣzɩɣ labʋ ñam ñam lakasɩ ɖooo sɩ-pɩjatʋ taa nɛ halɩ sɩkɔɔ sɩpaɣlɩ.

Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩtɩkɛ paa ɛjaɖɛ nɖɩ taa wɛtʋ tʋnɛ tɩwɛɛ. Paa mbʋ yɔ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ wɩlɩyaa sakɩyɛ katɩɣ wɛtʋ ndʋ tɩ-tɔm pɔyɔɔdɩ Fransɩ takayaɣ ŋga palɩzɩɣ paa kpɩtaʋ ŋgʋ nɛ payaɣ-kɛ se Le Point yɔ ka-taa. Takayaɣ ŋga kɔtɔm se: “Paatasɩɣ wɩlɩyʋ ñam; ɛtɩtasɩ ɖoŋ nɩɩyɩ wɛnʋʋ.”

Lʋlɩyaa mba papɩzaa pɔcɔnɩ pe-piya yɔɔ camɩyɛ nɛ sɩpaɣlɩ yɔ pakpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ pa nɛ sɩ pacakɩ

Ɛzɩma pawɩlɩɣ kaañamtʋ ñʋndɩnaa mbʋ yɔ pɩkɔnɩ kaɖɛ piya tɩŋa. Pʋyɔɔ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ñakɩ pana nɛ pawɩlɩɣ pe-piya ɛzɩma siluzi sɩ-tɩ ñʋndɩnaa tɛɛ nɛ sɩñam-wɛ yɔ; tɩ luzuu nɛ ñamtʋ tɩtasɩ tɔyʋʋ sukulinaa taa lɛɛlɛɛyɔ.