1. Kɛdɩ ɛzɩma pɩɖɔŋaɣ Pantekooti kazandʋ wiye yɔ.

 ƐYAA sakɩyɛ taa kaawɛ leleŋ siŋŋ Yeruzalɛm habɛɛ yɔɔ. a Ñɔsɩ lɩɣaɣnɩ templo altaaru yɔɔ nɛ sɩkpaɣ alɩwaatʋ ndʋ Leevi mba teɣaɣ hendu ndʋ payaɣ se Halɛɛlɩ yɔ (Keɣsi 113 piwolo 118). Pɩtɩla, ɛyaa tindima 2 naayɛ teɣaɣni hendu ndʋ nɛ acɔʋ ɖama. Ɛyaa sakɩyɛ mba paakɔm Yeruzalɛm yɔ, posu habɛɛ yɔɔ. Palɩnɩ poliŋ lona taa nɛ pɔkɔɔ, a-taa naayɛ yɔ: Elam, Mezoopotamii, Kapaadoosi, Pɔntɩ, Ejipiti nɛ Roma. b Ɛbɛ yɔɔ pɔkɔma? Pɔkɔm se pɔtɔɔ Pantekooti kazandʋ; ndʋ payaɣ ɖɔɖɔ se «kajalaɣ pee wena apɩwa yɔ a-kazandʋ.» (Kɩg. 28:26) Pɔtɔkɩ pɩnaɣ taa kazandʋ ndʋ alɩwaatʋ ndʋ pɛtɛŋ orjɩ kʋm nɛ papaɣzɩ blee kʋm yɔ. Pɩkɛ taa leleŋ evemiye.

2. Piti lakasɩ nzɩ labɩ pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye?

² Pɩɩkɛ pɩnaɣ 33 taa, kajalaɣ tɛŋ alɩwaatʋ taa. Tanaŋ ŋgʋ kɩ-tɛɛ, pɩmakaɣ ñɩɣtʋ 9 mbʋ yɔ lɛ, nabʋyʋ la nɛ pɩwɛɛ piti kpem; nɛ pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ wayɩ, ɛyaa ɩɩkaɣ pɩ-yɔɔ sɔʋ. Tuda lɛ, «kɔkɔɖɛ naɖɩyɛ lɩɩnɩ ɛsɔdaa kiŋ, ɛzɩ helim sɔsɔm nabʋyʋ makʋʋ yɔ.» (Tʋma 2:2) Kɔkɔɖɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ, ɖisu ɖɩɣa ŋga ka-taa Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa kaakpeɣlaa yɔ; paakpɛndɩ 120 mbʋ yɔ. Pʋwayɩ lɛ, piti lakasɩ nasɩyɩ la. Pana nabʋyʋ ɛzɩ miŋ nzʋlʋma yɔ, nɛ pɩtayɩ nɛ pɩcaɣ paa tɔmkpɛlɩkɩyʋ weyi lɛ ɛ-ñʋʋ taa. c Ðɩnɛ ɛlɛ, «fezuu kiɖeɖeu su» tɔmkpɛlɩkɩyaa taa nɛ papaɣzɩ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ yɔɔdʋʋ! Tɔmkpɛlɩkɩyaa lɩ ɖɩɣa ŋga ka-taa nɛ pɛɖɛɣ lɛ, pakatɩ agɔma mba pɔkɔm Yeruzalɛm yɔ habɛɛ yɔɔ nɛ pɩɖɩɣzɩ paba, mbʋ pʋyɔɔ yɔ tɔmkpɛlɩkɩyaa pɩzaɣ nɛ pɔyɔɔdʋʋnɩ-wɛ! Toovenim taa lɛ, paa anɩ ɛnɩɣaɣ «pɔyɔɔdʋʋ ɛ-maɣmaɣ ɛ-kʋnʋŋ taa.»—Tʋma 2:1-6.

3. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti kɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-tɔm cɛyɩ Ɛsɔ sɛtʋ toovenim ñɩndʋ taa siŋŋ yɔ? (b) Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaɣ tɔm pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye lɛ, ɛzɩma ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ «Kewiyaɣ ñɩma» taa ñɩmɩyɛ naɖɩyɛ?

³ Mbʋ pɩlabɩ mbʋ yɔ, pɩ-tɔm cɛyɩ Yehowa sɛyaa wezuu caɣʋ taa siŋŋ; mbʋ pʋyɔɔ yɔ, mbʋ kɛnɩ fezuu taa Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ ɖɩbazɩyɛ; pʋ-tɔbʋʋ se Krɩstʋ mba patam numwaa ɛgbɛyɛ ɖɩbazɩyɛ. (Gal. 6:16) Ɛlɛ nabʋyʋ ɖɔɖɔ kaɣ labʋ  nɛ pɩ-tɔm cɛyɩ siŋŋ. Alɩwaatʋ ndʋ Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaɣnɩ samaɣ kɩyakʋ ŋgʋ ki-wiye yɔ, ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ «Kewiyaɣ ñɩma» 3 taa kajalaɣ ñɩnɖɛ; paa Kewiyaɣ ñɩmɩyɛ nɖɩ lɛ, ɖɩhaɣ ŋgee waɖɛ naɖɩyɛ ɛyaa samaɣ tindimiye naɖɩyɛ. (Mat. 16:18, 19) Kajalaɣ ñɩmɩyɛ ha Yuuda mba nɛ mba papɩsɩ Yuuda mba nɛ palakɩ pɔ-sɔnzɩ yɔ waɖɛ se petisi tɔm kɩbandʋ yɔɔ nɛ Ɛsɔ taa-wɛ num nɛ fezuu kiɖeɖeu. d Mbʋ kaɣnɩ yebu nɛ papɩsɩ fezuu taa Izrayɛɛlɩ taa mba; nɛ pʋyɔɔ lɛ, pakaɣ wɛnʋʋ lidaʋ se pɛkɛ awiya nɛ cɔjɔnaa Mesiya Kewiyaɣ taa. (Natʋ 5:9, 10) Alɩwaatʋ kaaɖɛɣ lɛ, pakaɣ haʋ waɖɛ nɖɩ Samaarii mba nɛ pʋwayɩ lɛ Sɩɩnaa layaa. Mbʋ mbʋ pɩlabɩ pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye yɔ, ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ Krɩstʋ mba sɔnɔ?

4. Krɩstʋ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwɛ sɔnɔ yɔ ɖiwoki pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩñɔ pɩnaɣ 33 taa yɔ ɖɩlakaɣ yɔ. Ɛzɩma tɩyɛ?

⁴ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ ñɔwa lɛ, tɔmkpɛlɩkɩyaa ɛzɩ 120 kaawɛnɩ ɖɩ-taa. «Pa-tɩŋa paakpeɣli ɖoli kʋɖʋm,» ɛsɔdaa kuduyuu nakʋyʋ tɛɛ, nɛ paata pa-tɩŋa num nɛ fezuu kiɖeɖeu. (Tʋma 2:1) Evemiye nɖɩ ɖɩtɛŋaɣ lɛ, mba pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm nɛ papɩsɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-taa mba yɔ, patalɩ kudokiŋ sakɩyɛ. Ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwɛ paɣlʋʋ yɔɔ halɩ nɛ sɔnɔ! Ɛɛɛ, Krɩstʋ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwɛ sɔnɔ yɔ, Ɛsɔ sɛyaa halaa nɛ abalaa mba pañaŋ Ɛsɔ yɔ mba wɛnɩ ɖɩ-taa; nɛ ɖɩ-yɔɔ pɩtɩŋɩɣna nɛ ‘posusuu Kewiyaɣ tɔm kɩbandʋ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ se pɩkɛnɩ ajɛɛ kpeekpe aseɣɖe’ pʋcɔ nɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩtɛ.—Mat. 24:14.

5. Kpaɣnɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa nɛ sɔnɔ, ye ɛyʋ ɛwɛ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa yɔ, wazasɩ nzɩ ɛpɩzɩɣ nɛ ehiɣ?

⁵ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ nɖɩ, ɖɩkaɣ ɖɔɖɔ sɩnʋʋ ɖɩ-taa mba nɛ ɖɩkpazɩ-wɛ ɖoŋ;  pʋ-tɔbʋʋ se patam numwaa nɛ pʋwayɩ lɛ «heŋ lɛɛŋ» weyi ɩkaɣ sɔzʋʋ pɔ-yɔɔ yɔ. (Yoh. 10:16) Alɩwaatʋ ndʋ Pɔɔlɩ maɣaɣ takayaɣ Krɩstʋ ñɩma mba pɛwɛ Roma yɔ, ɛwɩlaa se ɛzɩma Krɩstʋ mba sɩɣnɩ ɖama yɔ pɩmʋ ñɩm siŋŋ ɛ-ɛsɩndaa. Ɛyɔɔdaa se: «Me-liu wɛɛ pɩŋŋ se mana-mɩ, nɛ manpɩzɩ nɛ maha-mɩ fezuu taa kʋjɔʋ nakʋyʋ se pɩsa nɛ ɩka camɩyɛ; yaa se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖɩkpazɩ ɖama ɖoŋ, nɛ mi-tisuu kpazɩ-m ɖoŋ nɛ men-tisuu kpazɩ-mɩ ɖoŋ ɖɔɖɔ.»—Roma 1:11, 12.

6, 7. Ɛzɩma tɩyɛ sɔnɔ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ wɛɛ nɛ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ Yesu ɖʋwa se posusi tɔm ajɛɛ tɩŋa taa yɔ?

⁶ Kaɖʋsɩ nzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ ɛgbɛyɛ kaawɛna yɔ, nzɩ ɖɔɖɔ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ wɛnɩ sɔnɔ. Yesu ɖʋ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa tʋmɩyɛ naɖɩyɛ, ɖɩkɛ tʋmɩyɛ kaɖɛ ñɩnɖɛ, ɛlɛ ɖɩhaɣ-wɛ taa leleŋ ɖɔɖɔ. Eheyi-wɛ se: «Ɩla ajɛɛ tɩŋa taa ɛyaa nɛ papɩsɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa, ɩmɩyɩsɩ-wɛ lɩm Caa nɛ Pɩyalʋ nɛ fezuu kiɖeɖeu pa-hɩɖɛ taa, ɩwɩlɩ-wɛ nɛ pɔɖɔ tɔm ndʋ payɩ mawɩlɩ-mɩ yɔ tɩ-yɔɔ.»—Mat. 28:19, 20.

⁷ Yehowa wɛɛ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɛgbɛyɛ yɔɔ nɛ ɛlakɩ tʋmɩyɛ nɖɩ sɔnɔ. Toovenim taa lɛ, pɩwɛ kaɖɛ se posusi tɔm ɛyaa mba pɔyɔɔdʋʋ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ yɔ. Paa mbʋ yɔ, Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa tɩŋnɩ Bibl yɔɔ nɛ palɩzɩ takayɩsɩ kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa yɔ, ɩcɛzɩ 1000. Ye ŋwoki kediɣzisi ɖoŋ ɖoŋ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa nɛ ŋsusuu Kewiyaɣ tɔm nɛ ŋlakɩ kpɛlɩkɩyaa yɔ, ña-taa pɩzɩɣ nɛ pɩla leleŋ. Ŋwɛ tɛtʋ yɔɔ ɛyaa pazɩ mba pɛwɛnɩ waɖɛ sɔnɔ se palɩzɩ aseɣɖe tete Yehowa hɩɖɛ yɔɔ yɔ pa-taa!

8. Wazasɩ nzɩ paa Krɩstʋ ɛgbɛyɛ taa tʋ weyi lɛ ehikiɣ?

⁸ Yehowa ha-ŋ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ koobiya se pasɩnɩ-ŋ nɛ ŋɖɔkɩ ña-laŋɩyɛ kaɖɛ alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa nɛ ŋwɛɛ taa leleŋ taa. Pɔɔlɩ heyi Ebree koobiya se: «Iyele nɛ ɖɩmaɣzɩ ɖama yɔɔ nɛ ɖiseɣti ɖama nɛ ɖɩwɛɛnɩ sɔɔlɩm nɛ ɖɩla tʋma kɩbana, ɖitaayeki ɖama kpeɣluu ɛzɩ nabɛyɛ lakʋʋ yɔ; ɛlɛ ɖɩkpazɩɣ ɖama ɖoŋ, nɛ ɖɩla mbʋ nɛ pɩkɩlɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɩnaɣ se kɩyakʋ ɖiɣni ñɔtʋʋ.» (Ebr. 10:24, 25) Krɩstʋ ɛgbɛyɛ kɛ kʋjɔʋ ŋgʋ Yehowa labɩ-ŋ se pɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋkpazɩ lalaa ɖoŋ nɛ ña ɖɔɖɔ ŋhiɣ ɖoŋ  kpazʋʋ yɔ. Taaposini ño-koobiya. Taayele Krɩstʋ mba kediɣzisi wobu kpa!

9, 10. Ɛzɩma nabɛyɛ ha pa-tɩ faaa se posusi tɔm kʋnʋmɩŋ lɛɛŋ taa?

⁹ Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma Yuuda mba nɛ mba papɩsɩ Yuuda mba nɛ palakɩ pɔ-sɔnzɩ yɔ pa-taa kaalabɩ leleŋ kpem pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye yɔ. Mba paawɛ puwiye yɔ, pɩtɩla pa-taa sakɩyɛ yɔɔdaɣ kʋnʋŋ ŋgʋ ɛyaa sakɩyɛ yɔɔdaɣ yɔ, pʋtɔma Grɛɛkɩ yaa Ebree. Ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, «paa anɩ ɛnɩɣaɣ [tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔɔdʋʋ] ɛ-maɣmaɣ ɛ-kʋnʋŋ taa.» (Tʋma 2:6) Pɩtʋʋ fɛyɩ se piitukuni-wɛ alɩwaatʋ ndʋ panɩ tɔm kɩbandʋ pa-maɣmaɣ pa-kʋnʋŋ taa yɔ. Pɩkɛ toovenim se sɔnɔ, pɩɩtɩŋɩɣnɩ maamaaci lakasɩ nasɩyɩ yɔɔ nɛ Krɩstʋ mba yɔɔdʋʋ kʋnʋmɩŋ lɛɛŋ. Paa mbʋ yɔ, pa-taa sakɩyɛ ha pa-tɩ faaa se patanɩ Kewiyaɣ tɔm ndʋ ɛyaa tindima ndɩ ndɩ. Ɛzɩma tɩyɛ? Nabɛyɛ kpɛlɩkɩ kʋnʋŋ kɩfalʋʋ nakʋyʋ se pɩsa nɛ paɖʋ nesi ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩwɛ pɩ-cɔlɔ nɛ ɖɩyɔɔdʋʋ kʋnʋŋ ŋgʋ yɔ, yaa halɩ pakʋyʋʋ nɛ powoki ajɛɛ lɛɛna taa. Ðoŋ ɖoŋ lɛ peɖiɣziɣna se pana wena pañaɣaa yɔ, ayeki nɛ pɩɖɩɣzɩɣ mba posusuu-wɛ tɔm yɔ.

¹⁰ Iyele nɛ ɖɩna Christine kɩɖaʋ, ɛ nɛ Aseɣɖe Tɩnaa 7 lalaa pɛkpɛlɩkɩ Gujarati kʋnʋŋ. Ɛ nɛ halʋ nɔɔyʋ palakɩnɩ tʋmɩyɛ, ɛlɛ kɛ Gujarati tʋ. Kɩyakʋ nakʋyʋ ɛkatɩ halʋ ɛnʋ lɛ ɛsɛɛ-ɩ Gujarati kʋnʋŋ taa. Pɩɖɩɣzɩ halʋ ɛnʋ nɛ ɛpɔzɩ Christine se ɛbɛ yɔɔ ɛñakɩ pana se ɛkpɛlɩkɩ Gujarati kʋnʋŋ. Pɩha Christine waɖɛ nɛ ɛlɩzɩ-ɩ aseɣɖe camɩyɛ. Pɩlabɩ mbʋ lɛ halʋ ɛnʋ eheyi Christine se: «Ɛsɔ sɛtʋ agbaa lɛɛna iiseɣtiɣ a-taa mba se pɛkpɛlɩkɩ kʋnʋŋ kaɖɛ ñɩŋgʋ nakʋyʋ mbʋ. Paa pɩɩlabɩ ɛzɩma yɔ, ɩwɛnɩ tɔm kɩcɛyɩtʋ natʋyʋ se iheyiɣ ɛyaa.»

11. Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖisusi Kewiyaɣ tɔm ɛyaa mba pɔyɔɔdʋʋ kʋnʋmɩŋ lɛɛŋ yɔ?

¹¹ Pɩkɛ toovenim se pɩtɩkɛ ɖa-tɩŋa  ɖɩpɩzɩɣna nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ kʋnʋŋ lɛɛkʋ. Paa mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩñɔɔzɩ ɖa-tɩ nɛ ɖisusi Kewiyaɣ tɔm ɛyaa mba pɔyɔɔdʋʋ kʋnʋmɩŋ lɛɛŋ yɔ. Ɛzɩma tɩyɛ? Nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔ: ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋnɩ application JW Language^® yɔɔ nɛ ŋkpɛlɩkɩ ɛzɩma pɛsɛɣ ɛyaa kɛlɛʋ, kʋnʋŋ ŋgʋ ɛyaa sakɩyɛ yɔɔdʋʋ mi-egeetiye taa yɔ kɩ-taa. Ŋpɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ ŋkpɛlɩkɩ kʋnʋŋ ŋgʋ kɩ-taa tɔm loyisi nasɩyɩ pazɩ, nzɩ sɩpɩzɩɣ siyele nɛ ɛyaa sɔɔlɩ se patɩlɩ Bibl taa tɔm yɔ. Wɩlɩ-wɛ intɛrnɛɛtɩ lone jw.org, nɛ ye pɩsaŋ yɔ ŋwɩlɩ-wɛ ɖɔɖɔ videowaa nɛ takayɩsɩ ndɩ ndɩ nzɩ sɩwɛ pa-kʋnʋŋ taa yɔ. Ye ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ wondu ndʋ ɖɔ-tɔm susuu taa yɔ, ɖa-taa pɩzɩɣ nɛ pɩla leleŋ ɛzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa koobiya taa kaalabʋ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ ajɛɛ lɛɛna taa ɛyaa kaanɩ tɔm kɩbandʋ, paa anɩ «ɛ-maɣmaɣ ɛ-kʋnʋŋ taa» nɛ pɩɖɩɣzɩ-wɛ yɔ.

12. (a) Tɔm ndʋ nayʋ Yowɛɛlɩ kaayɔɔdaa nɛ tɩla nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ mbʋ pɩlabɩ pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye yɔ? (b) Ɛbɛ yɔɔ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa kaaɖaŋaa se Yowɛɛlɩ natʋ tɔm ndʋ tɩla?

¹² ‘Pɩyɛɛrɩ kʋyaa nɛ ɛsɩŋ’ se ɛyɔɔdɩnɩ samaɣ ŋga. Ka-taa mba lɩnɩ lona ndɩ ndɩ taa. (Tʋma 2:14) Ɛlɩzɩ pɩ-taa se Ɛsɔ tɩŋnɩ maamaaci lakasɩ yɔɔ nɛ eyele nɛ tɔmkpɛlɩkɩyaa pɩzɩ nɛ pɔyɔɔdɩ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ, nɛ piyeba nɛ Yowɛɛlɩ natʋ tɔm tʋnɛ tɩla: «Mankaɣ pɩyʋʋ men-fezuu tomnasɩ ndɩ ndɩ yɔɔ.» (Yow. 2:28) Pʋcɔ nɛ Yesu kpaɣ ɛsɔdaa lɛ, eeheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: «Mankaɣ pɔzʋʋ Caa nɛ ɛkaɣ-mɩ haʋ sɩnɩyʋ lɛlʋ.» Yesu yɔɔdaa se sɩnɩyʋ ɛnʋ lɛ «fezuu.»—Yoh. 14:16, 17.

13, 14. (a) Ɛzɩma Pɩyɛɛrɩ ñaɣ pana se etukuni ɛ-tɔm welisiyaa laŋa? (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ-ɩ?

¹³ Pɩyɛɛrɩ tɛzaɣ ɛ-tɔm yɔɔdʋʋ lɛ, ɛyɔɔdɩnɩ samaɣ kpayɩ se: «Izrayɛɛlɩ ɖɩɣa tɩŋa ɛtɩlɩ toovenim taa se Ɛsɔ pɩsɩ-ɩ Kɩbaɣlʋ nɛ Krɩstʋ, Yesu weyi ɩkam sizika yɔɔ yɔ.» (Tʋma 2:36) Pɩkɛ toovenim se mba pewelisaɣni Pɩyɛɛrɩ yɔ, pa-taa sakɩyɛ taawɛɛ alɩwaatʋ ndʋ pakam Yesu nazɩm sizika yɔɔ nɛ ɛsɩ yɔ. Paa mbʋ yɔ, pɛkɛ samaɣ ŋga kakʋ Yesu yɔ ka-taa mba; ye mbʋ pɩwɛ ɖɔɖɔ ɛzɩ mba kʋnɩ-ɩ yɔ. Ɛlɛ Pɩyɛɛrɩ yɔɔdɩnɩ e-koobiya Yuuda ñɩma mba nɛ ñamtʋ nɛ etukuni pa-laŋa. Pɩyɛɛrɩ kaɖʋwa kaakɛnaa se eseɣti mba  pewelisaɣni-i yɔ nɛ pekpiɖi pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ, ɛtaasɔɔlɩ se ɛkʋ pɔ-tɔm kɩkʋʋ. Tɔm ndʋ Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaa yɔ, tɩɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ samaɣ ŋga ka-taa ɛyaa yaa we? Aayɩ. Ɛlɛ, «pitukuni pa-laŋa siŋŋ.» Pɔpɔzaa se: «Ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla?» Pɩyɛɛrɩ yɔɔdɩnɩ-wɛ nɛ ñamtʋ nɛ mbʋ sɩnɩnɩ-ɩ nɛ etukuni pa-taa sakɩyɛ laŋa, piyeba nɛ pekpiɖi pa-kɩwɛɛkɩm yɔɔ.—Tʋma 2:37.

¹⁴ Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ ɛzɩma Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaɣnɩ ɛyaa nɛ etukuuni pa-laŋa yɔ. Ye ɖisusuu nɔɔyʋ tɔm nɛ ɛyɔɔdʋʋ tɔm ndʋ tɩɩlakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Bibl yɔ, pɩtɩcɛyɩ se ɖɩñɔɔzʋʋ tɩ-tɩŋa payɩ. Ɛlɛ pɩwɛɣ ɖeu se ɖa nɛ ɩ ɖɩla kɛdaɣ tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa nɛ ɖitisiɣ tɩ-yɔɔ yɔ tɩ-yɔɔ. Ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛnɩɩ Bibl tɔm taa. Ye ɖɩmaɣzɩnɩ Pɩyɛɛrɩ nɛ ɖɩyɔɔdʋʋnɩ ɛyaa ɛzɩ ɛɛlabʋ yɔ, ɖoŋ ɖoŋ lɛ, mba pɛwɛnɩ laŋa kɩbana yɔ, pɔsɔɔlʋʋ se pewelisini-ɖʋ.

15. (a) Tɔm ndʋ Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaa, nɛ ɛbɛ lɩ pɩ-taa? (b) Ɛbɛ yɔɔ ɛyaa kudokiŋ sakɩyɛ mba paawelisi tɔm kɩbandʋ Pantekooti wiye yɔ, paamʋnaa se pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm puwiye maɣmaɣ?

¹⁵ Pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti kaakɛ taa leleŋ evemiye; Pɩyɛɛrɩ yɔɔdaɣnɩ Yuuda ñɩma mba nɛ mba papɩsɩ Yuuda mba nɛ palakɩ pɔ-sɔnzɩ yɔ lɛ, ɛtɔm se: «Ikpiɖi mɩ-kɩwɛɛkɩm yɔɔ, nɛ mɩ-taa paa weyi eyele nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm.» (Tʋma 2:38) Mbʋ pɩlɩ pɩ-taa yɔ lɛ se pamɩyɩsɩ lɩm ɛyaa 3000 mbʋ yɔ; nɛ pɩtɩla lɩŋgamɩŋ weyi ɩwɛ Yeruzalɛm taa yaa Yeruzalɛm cɔlɔ yɔ, ɩ-taa pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm. e Pekpedisaa nɛ pakpaɣ lɩmaɣzɩyɛ nɖɩ yaa we? Ɛzɩ tɔm tʋnɛ tɩwɩlɩɣ se pɩwɛɛ se Bibl kpɛlɩkɩyaa nɛ piya nzɩ sɩ-lʋlɩyaa kɛ koobiya yɔ sikpedesi nɛ pamɩyɩsɩ-sɩ lɩm ŋgʋ sɩtɩñɔɔzɩtɩ sɩ-tɩ? Pɩtɩkɛ mbʋ. Tɔzɩ se Yuuda ñɩma mba nɛ mba papɩsɩ Yuuda mba nɛ palakɩ pɔ-sɔnzɩ nɛ pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm pɩnaɣ 33 tɛ Pantekooti wiye yɔ, paakɛ mba pɔsɔɔlɩ Ɛsɔtɔm kpɛlɩkʋʋ yɔ nɛ paakɛ ɖɔɖɔ Yehowa samaɣ taa mba. Pɩtasɩ lɛ, pɛtɛm paɣzʋʋ wɩlʋʋ se pɛwɛnɩ kpekpeka. Halɩ pa-taa nabɛyɛ ɖɔm nʋmɔʋ kɩɖaɣlʋʋ nɛ pɔkɔɔ pɩnaɣ  taa kazandʋ ndʋ tɩ-taa. Pɛtɛm tisuu toovenim tɔm ndʋ tɩwɩlɩɣ se Yesu Krɩstʋ wɛnɩ lone sɔsɔɖɛ naɖɩyɛ Ɛsɔ tamaɣ taa yɔ tɩ-yɔɔ, pɔñɔɔzɩ pa-tɩ lɛɛlɛɛyɔ se powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɛsɛɣ Ɛsɔ; ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ pɛkɛ Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa mba pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm yɔ.

16. Ɛzɩma kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa Krɩstʋ mba wɩlaa se pɛwɛnɩ kɩlaʋ lɩmaɣza?

¹⁶ Pɩnaɣ kpayɩ kpayɩ se Yehowa wazaɣ ɛyaa mba. Pɔyɔɔdɩ kɛdaɣ ŋga ka-taa se: «Mba payɩ paapɩsɩ tɔmkpɛlɩkɩyaa yɔ, paawɛ ɖoli kʋɖʋm nɛ pɛkpɛndɩ pɩtɩŋa, nɛ pɛpɛdaɣ pa-ñɩm nɛ mbʋ pɛwɛna yɔ nɛ patayɩɣ ɛyaa tɩŋa pi-liidiye, ɛzɩ pɩpɔzʋʋ paa weyi yɔ.» f (Tʋma 2:44, 45) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Krɩstʋ mba toovenim mba tɩŋa sɔɔlaa se pamaɣzɩnɩ sɔɔlɩm mbʋ nɛ kɩlaʋ lɩmaɣza ana.

17. Nɩŋgbanzɩ nzɩ pɩmʋnaa se ɛyʋ ɛkpɛzɩ pʋcɔ nɛ ɛmʋna nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm?

¹⁷ Pʋcɔ nɛ nɔɔyʋ ha ɛ-tɩ Yehowa nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm lɛ, Bibl wɩlɩɣ se pɩwɛɛ se ɛkpɛzɩ nɩŋgbanzɩ nasɩyɩ. Pɩwɛɛ se ɛkpɛlɩkɩ Ɛsɔtɔm. (Yoh. 17:3) Pɩwɛɛ se ɛwɛɛnɩ tisuu nɛ ekpiɖi kɩwɛɛkɩm mbʋ ɛlaba nɛ pɩɖɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ ɛwɩlɩ se toovenim taa lɛ ekpiɖiɣ pɩ-yɔɔ. (Tʋma 3:19) Pʋwayɩ lɛ, pɩwɛɛ se ɛlɛɣzɩ ɛ-wɛtʋ, nɛ ɛpaɣzɩ labʋ tʋma kɩbana wɛna alakɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ sɔɔlɩm yɔ. (Roma 12:2; Efɛz. 4:23, 24) Ɛkpɛzɩɣ nɩŋgbanzɩ nzɩ nɛ pɩtɛ lɛ, pɩpɔzʋʋ se ɛtɩmɩ nɛ eheyi Ɛsɔ se ɛha-ɩ ɛ-tɩ nɛ pʋwayɩ lɛ eyele nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm.—Mat. 16:24; 1 Pɩy. 3:21.

18. Waɖɛ nɖɩ Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyaa mba pamɩyɩsɩ-wɛ lɩm yɔ pɛwɛna?

¹⁸ Ŋkɛ Yesu Krɩstʋ tɔmkpɛlɩkɩyʋ weyi ɛha ɛ-tɩ nɛ pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm yɔ? Ye ɛɛɛ yɔ, ña-taa ɛla leleŋ nɛ waɖɛ nɖɩ. Ɛzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa tɔmkpɛlɩkɩyaa mba fezuu kiɖeɖeu kaasu pa-taa yɔ, ña ɖɔɖɔ Yehowa pɩzɩɣ nɛ ɛtɩŋnɩ nʋmɔʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋlɩzɩ aseɣɖe tete nɛ ŋla ɛ-sɔɔlɩm!