Pɩkazɩ pazɩ se Yesu tɔm susuu tʋmɩyɛ ɩsɩɩ tɩnaɣ, nɛ ɛzɩ ɛɛtɛm paɣzʋʋ labʋ yɔ, ɛwɛɛ nɛ ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ aduwa ndɩ ndɩ se ekuli takayɩsɩ mayaa nɛ cɔjɔnaa sɔsaa kañatʋ lakasɩ yɔɔ. Pʋyɔɔ pañɩnɩɣ se pakʋ-ɩ. (Luka 20:19) Ɛlɛ Yesu tɩtɛmtɩ kuluu pa-kañatʋ lakasɩ yɔɔ. Etuu-wɛ eduuye lɛɛɖɛ.

Ɛkɛdaa se: “Ɛsɔdaa Kewiyaɣ tɔm wɛ ɛzɩ wiyaʋ weyi ɛlakaɣ kazandʋ ɛ-pɩyalʋ nesi ɖɔkʋʋ wiye yɔ. Etiyi ɛ-tɔmmʋyaa se payaa mba ɛɛya-wɛ yɔ, nɛ paba kizi se paawoki.” (Maatiyee 22:2, 3) Yesu paɣzɩ e-eduuye nɖɩ nɛ “ɛsɔdaa Kewiyaɣ” tɔm. Ye mbʋ, pɩtʋʋ fɛyɩ se “wiyaʋ” weyi Yesu yɔɔdɩ ɛ-tɔm eduuye nɖɩ ɖɩ-taa yɔ, ɛsɩŋnɩ Yehowa. Akɛnɩ wiyaʋ ɛnʋ ɛ-pɩyalʋ? Nɛ mba ɛyawa se pɔkɔɔ nesi ɖɔkʋʋ kazandʋ taa? Pɩfɛyɩ kaɖɛ se patɩlɩ se Yehowa Pɩyalʋ weyi eɖiɣni tuuu eduuye ɖɩnɛ yɔ, ɛnʋ kɛnɩ wiyaʋ pɩyalʋ; pɩfɛyɩ kaɖɛ se patɩlɩ se mba paya-wɛ se pɔkɔɔ kazandʋ taa yɔ, mba lɛ ɛyaa mba pa nɛ Pɩyalʋ pakaɣ wɛʋ ɛsɔdaa Kewiyaɣ taa yɔ.

Mba pacalɩ yaʋ? Mba Yesu nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa paawɛɛ posusuu Kewiyaɣ tɔm? Yuda ñɩma. (Maatiyee 10:6, 7; 15:24) Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ kaatisaa nɛ ɖɩɖʋ ɛgbɛyɛ nɛ Ɛsɔ, pɩnaɣ 1513 taa pʋcɔ palʋlʋʋ Yesu. Pʋyɔɔ lɛ, Yuda ñɩma kaawɛnɩ waɖɛ se pɛkɛnɩ kajalaɣ ñɩma mba pakaɣ kɛʋ “cɔjɔtʋ kewiyaɣ” yɔ. (Egipiti Lɩʋ 19:5-8) Ɛlɛ ɛzɩmtaa paya-wɛ se pɔkɔɔ nesi “ɖɔkʋʋ kazandʋ” taa? Pɩtʋʋ fɛyɩ se pɩnaɣ 29 taa. Pɩnaɣ ŋga, ka-taa Yesu paɣzɩ Kewiyaɣ tɔm susuu.

Nɛ paya Izrayɛɛlɩ piya lɛ, ɛzɩma sɩ-taa sakɩyɛ laba? Ɛzɩ Yesu yɔɔdʋʋ yɔ, ‘pekizaa se paawoki.’ Yuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa nɛ samaɣ taa ɛyaa sakɩyɛ titisi se Yesu kɛnɩnɩ Mesiya nɛ weyi Ɛsɔ lɩzaa se ɛkɛ Wiyaʋ yɔ.

Ɛlɛ Yesu tɔm se pakaɣ tasʋʋ Yuda mba haʋ waɖɛ lɛɛɖɛ. Ɛyɔɔdaa se: “Ðɩnɛ ɛlɛ, [wiyaʋ] tasɩ ɛ-tɔmmʋyaa lalaa tiyuu se patasɩ-wɛ yaʋ, mbʋ yɔ se peheyi mba paya-wɛ yɔ se: ‘Ɩna, mɔñɔɔzɩ mɔn-tɔɔnaɣ, pakʋ naŋ, wondu nɛ kalimee, pɔñɔɔzɩ pɩtɩŋa nɛ pasɩɩ, ɩkɔɔ nesi ɖɔkʋʋ ɖeɖe.’  Ɛlɛ mba paya-wɛ yɔ patike nɛ pacaŋ nɛ pɛɖɛɛ, lɛlʋ ɛlɛ hayɩm taa, lɛlʋ ɛlɛ tadɩyɛ ɖeɖe, lalaa kpa lɩmɖʋyaa mba nɛ pamabɩ-wɛ, pakʋ-wɛ nɛ pasɩ.” (Maatiyee 22:4-6) Tɔm tʋnɛ tɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ mbʋ pɩlabɩ alɩwaatʋ ndʋ Krɩstʋ ɛgbɛyɛ ñɔwa yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, Yuda mba kaatasɩ wɛnʋʋ waɖɛ se pasʋʋ Kewiyaɣ taa, ɛlɛ pa-taa sakɩyɛ tɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ waɖɛ nɖɩ nɛ halɩ panazɩ ‘wiyaʋ lɩmɖʋyaa.’—Tʋma Labʋ 4:13-18; 7:54, 58.

Yuda mba lakasɩ nzɩ sɩ-yɔɔ lɛ, ɛbɛ talɩ pɛ-ɛjaɖɛ? Yesu kɛdaa se: “Wiyaʋ nɩ mbʋ lɛ, ɛ-hɔyɛ mʋ miŋ nɛ etiyi ɛ-tɛ sɔɔjanaa nɛ powolo pakʋ-wɛ nɛ pɔsɔ pɛ-tɛtʋ miŋ.” (Maatiyee 22:7) Tɔm ndʋ tɩkɔm pɩ-taa Yuda mba yɔɔ pɩnaɣ 70 taa, alɩwaatʋ ndʋ Roma mba kɔm nɛ pɔyɔkɩ “pɛ-tɛtʋ” yɔ.

Ɛzɩma wiyaʋ ya Yuda ñɩma nɛ pekizi yɔ, pɩwɩlɩɣ se paatasɩɣ nɔɔyʋ yaʋ yaa we? Tɔm ndʋ Yesu tasɩ yɔɔdʋʋ e-eduuye taa yɔ, tɩwɩlɩɣ se pɩtɩkɛ mbʋ pɩlaba. Yesu wobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Piyele nɛ [wiyaʋ] heyi ɛ-ɖɩɣa taa mba se: ‘Nesi ɖɔkʋʋ tɔɔnaɣ wɛ tam, pɩtɛ lɛ mba paya-wɛ yɔ, patɩmʋnɩ-kɛ. Mbʋ lɛ, ɩlɩɩ nʋmayasa taa nɛ ɩna mba lɛ, ɩyaa-wɛ nesi ɖɔkʋʋ ɖeɖe, pe-kpeekpe.’ Nɛ lɩmɖʋyaa lɩɩ habɛɛ yɔɔ, nɛ peketi mba panaɣaɣ yɔ pe-kpeekpe, kɩbama nɛ kɩdɛkɛdaa nɛ pɔkɔnɩ-wɛ nɛ ɛyaa su tɔɔnaɣ ɖɩdɔɔyɛ ɖo.”—Maatiyee 22:8-10.

Mbʋ pɩlabɩ toovenim, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, apostoloo Pɩyɛɛrɩ kɔm nɛ ɛsɩnɩ Sɩɩnaa Layaa, pʋ-tɔbʋʋ se mba patɩkɛ Yuda ñɩma nɛ mba pataalakɩ Yuda ñɩma Ɛsɔ sɛtʋ sɔnzɩ yɔ, nɛ papɩsɩ Krɩstʋ ñɩma toovenim ñɩma. Pɩnaɣ 36 taa fezuu kiɖeɖeu tibi Roma sɔɔja sɔsɔ Kɔɔrnɛɛyɩ nɛ ɛ-hɔʋ taa ñɩma yɔɔ nɛ pɩha-wɛ waɖɛ se papɩzɩ nɛ pasʋʋ ɛsɔdaa Kewiyaɣ ŋga kɔ-tɔm Yesu yɔɔdaa yɔ, ka-taa.—Tʋma Labʋ 10:1, 34-48.

Yesu wɩlaa se mba pɔkɔm kazandʋ taa yɔ, pɩtɩkɛ pa-tɩŋa pɔ-tɔm kaɣnɩ kɛdɩnʋʋ “wiyaʋ.” Ɛyɔɔdaa se: “Pɩkɛdaa lɛ wiyaʋ sʋʋ se ɛsɛɛ-wɛ nɛ ɛna pa-taa nɔɔyʋ, etisuu nesi ɖɔkʋʋ toko. Nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se: ‘Mɛ-ɛgbaɣdʋ, ŋlabɩ ɛzɩma nɛ ŋsʋʋ cɩnɛ nɛ ŋfɛyɩnɩ nesi ɖɔkʋʋ toko?’ Ɛyʋ ɛnʋ esum tamɩyɛ. Ðɩnɛ ɛlɛ wiyaʋ heyi ɛ-sɔɔjanaa se: ‘Ɩhɔkɩ e-nesi nɛ ɛ-nɩŋgbanzɩ nɛ ɩlɔ-ɩ awayɩ cɩkpɛndʋʋ taa. Peeɖe pewiɣ nɛ pasalɩɣ kela.’ Mbʋ pʋyɔɔ yɔ paya ɛyaa sakɩyɛ nɛ papalɩ mba yɔ, pɛwɛ ññɩɩ yem.”—Maatiyee 22:11-14.

Pɩtɩla, Yuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa mba pewelisaɣni Yesu yɔ, patɩpɩzɩ panɩɩ eduuye nɖɩ ɖɩ-taa kpayɩ kpayɩ. Paa mbʋ yɔ, tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ, tɩwɩzɩ-wɛ siŋŋ nɛ paɖʋ pa-taa se pakʋʋ-ɩ, ɛzɩma ekuluu pɔ-yɔɔ yɔ, pɩ-yɔɔ.