Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

ÑƲƲ 35

Pʋʋ yɔɔ Tɔm Yɔɔdʋʋ

Pʋʋ yɔɔ Tɔm Yɔɔdʋʋ

MAATIYEE 5:1–7:29 LUKA 6:17-49

  • PƲƲ YƆƆ TƆM YƆƆDƲƲ

Yesu tɩmɩ ɖoo kpeekpe nɛ pʋwayɩ ɛlɩzɩ apostoloowaa 12. Teu fema lɛ, ɛ nɛ e-ɖoŋ mbʋ nɛ ɛsɔɔlɩ siŋŋ se ɛsɩnɩ ɛyaa. Ewolo Galilee pʋʋ nakʋyʋ yɔɔ, pɩtɩla pɩɩñɔtɩnɩ Kapɛrnayum tɛtʋ; nɛ ɛpaɣzɩ ɛyaa sɩnʋʋ.

Ɛyaa lɩɩnɩ poliŋ nɛ pɔkɔɔ ɛ-cɔlɔ. Nabɛyɛ lɩnɩ hadɛ kiŋ ɛzɩ Yerusalɛm nɛ Yudee egeetiye taa mbʋ yɔ. Lalaa ñalɩnɩ lɩm nɔɔ tɛtʋ ndʋ tɩwɛnɩ hayo nɛ wɩsɩ ɖɩɖʋyɛ kiŋ nɛ payaɣ-tʋ se Tiiri nɛ Sidɔɔ yɔ, tɩ-taa. Ɛbɛ yɔɔ pɔkɔm Yesu cɔlɔ? Pɔkɔm “se panɩɩ Ɛsɔtɔm nɛ ɛwaa pa-kʋdɔmɩŋ.” Nɛ mbʋ ɖɔɖɔ pɩlaba. Yesu ‘laba nɛ pa-tɩŋa pɔ-yɔɔ cɛ.’ Maɣzɩ nɛ ŋna! Mba payɩ pɩwɩɣaɣ-wɛ yɔ, lɛɛlɛɛyɔ, pɔ-yɔɔ cɛba. Halɩ Yesu wa ɖɔɖɔ “mba feziŋ kɩdɛkɛdɩŋ wɩlaɣ-wɛ kʋñɔŋ yɔ,” pɩ-tɔbʋʋ se mba aleewaa cɛyaɣ-wɛ yɔ.—Luka 6:17-19.

Pʋwayɩ lɛ, Yesu wolo lone nɖɩ ɖɩwɛ layɩɩ, pʋʋ yɔɔ peeɖe yɔ, ɖɩ-taa nɛ samaɣ wolo kekpeɣlini-i. Pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nɛ kɔzɩ kɔzɩ ɛ-apostoloowaa hiu nɛ naalɛ kaacaɣaa nɛ pɔñɔtɩnɩ-ɩ kpam. Pa-tɩŋa paɖaŋ kpam se pewelisi tɔm ndʋ wɩlɩyʋ nɛ piti laɖʋ ɛnɛ ɛcaɣ-wɛ wɩlʋʋ yɔ. Peeɖe Yesu yɔɔdɩ samaɣ taa tɔm ndʋ tɩwazɩ ɛ-tɔm welisiyaa pɩdɩɩfɛyɩ yɔ. Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ, ɛyaa mba tɔm ndʋ tɩwazaa yɔ, pɛfɛyɩ kalʋʋ. Nɛ ɖa ɖɔɖɔ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩwazɩ-ɖʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, fezuu taa tɔm cukaŋ ñɩndʋ ndʋ ɛyɔɔdɩ puwiye yɔ, tɩ-taa nɩʋ wɛ kɛlɛʋ. Yesu tɩŋnɩ mbʋ ɛ-tɔm welisiyaa kaasɩm camɩyɛ yɔ pɩ-yɔɔ, nɛ ɛwɩlɩnɩ-wɛ tɔm camɩyɛ. Piyebina nɛ ɛyaa mba payɩ pɔsɔɔlaa se pe-wezuu caɣʋ eɖeni-wɛ Ɛsɔ sɛtʋ nʋmɔʋ taa yɔ, panɩɩ ɛ-tɔm taa kpayɩ kpayɩ. Ɛbɛ yeba nɛ Yesu tɔm yɔɔdʋʋ pʋnɛ pɩkɛdɩnɩ ɛyaa siŋŋ?

MBA KƐ KOBOYAƔ TƖNAA SIŊŊ?

Paa anɩ ɛsɔɔlaa se ɛwɛɛ koboyaɣ taa. Pʋyɔɔ Yesu paɣzɩnɩ ɛ-tɔm nɛ mbʋ piyeki se ɛyʋ ɛkɛ koboyaɣ tʋ siŋŋ yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se piyeba nɛ ɛyaa lɩmaɣza kpeekpe wɛɛ ɛ-yɔɔ nɛ pewelisini-i camɩyɛ. Ɛlɛ ɛyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ nɛ pɩlabɩ-wɛ piti.

Ɛtɔm se: “Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ mba pɛkɛ kʋñɔndɩnaa pa-maɣzɩm taa yɔ, mba patɩnɩ ɛsɔdaa Kewiyaɣ . . . Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ mba palakɩ kʋñɔŋ yɔ, pakaɣ pa-laŋa hɛzʋʋ. Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ mba pasɩkɩ siɣsiɣ tɔm ñɔɔsɩ nɛ lɔkɔtʋ yɔ, pakaɣ haɣʋ . . . Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ mba pawɩlɩɣ-wɛ ñaŋ, siɣsiɣ tɔm yɔɔ yɔ, mba patɩnɩ ɛsɔdaa Kewiyaɣ. Koboyaɣ tɩnaa kɛlɛ mɩ, ye ɛyaa ɩlɔʋ mɩ-yɔɔ nɔɔ nɛ pawɩlɩɣ-mɩ ñaŋ . . . mɔ-yɔɔ kɔyɔ. Ɩmɛyɩ nɛ ɩpaa.”—Maatiyee 5:3-12.

“Koboyaɣ” ŋga tɔm Yesu yɔɔdaɣ? Pɩtɩkɛ amɛya yaa amʋʋya wena ɛyʋ wɛɣ a-taa alɩwaatʋ ndʋ ɛwɛ laŋhʋlʋmɩyɛ taa yɔ, a-tɔm ɛyɔɔdaɣ. Koboyaɣ siŋŋ limaa nɛ pɩkpaɖɩ mbʋ. Pɩkɛnɩ taa leleŋ sɔsɔŋ weyi ɛyʋ nɩɣ alɩwaatʋ ndʋ ɛnawa se e-wezuu caɣʋ ɖeni-i camɩyɛ yɔ.

Yesu yɔɔdaa se mba panawa se pɛwɛnɩ fezuu taa kɩcɛyɩm yɔ nɛ mba paanɩɣ leleŋ kɩwɛɛkɩm wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɛwɛɛ yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, nɛ mba pɔkɔm patɩlɩ Ɛsɔ nɛ palakɩ ɛ-sɔɔlɩm yɔ, mba kɛnɩnɩ koboyaɣ tɩnaa siŋŋ. Paa pawɩlɩɣ-wɛ ñaŋ yaa panazɩɣ-wɛ yɔ, pɛwɛɣ koboyaɣ taa mbʋ pʋyɔɔ yɔ, panawa se pɔ-tɔm kɛdɩnɩ Ɛsɔ nɛ pʋyɔɔ lɛ, ɛkaɣ-wɛ haʋ wezuu maatɛŋ.

Ɛyaa sakɩyɛ ñamaɣzɩɣ se ñɩm nɛ tomnaɣ sɔɔlɩm labʋ yekina nɛ ɛyʋ kɛ koboyaɣ tʋ. Ɛlɛ pɩtɩkɛ ndʋ Yesu ñawɩlaa. Pɩsa nɛ ɛ-tɔm welisiyaa nɩɩ pɩ-taa se pa-lɩmaɣza ana atɩtʋʋzɩ lɛ, Yesu wobi pʋyɔɔ nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Pʋtɔɔ-mɩ, ñɩm tɩnaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɩtɛm mɩ-kɩhɛyʋʋ mʋʋ. Pʋtɔɔ-mɩ, mba mɩ iwoŋuu lɛɛlɛɛyɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɩkaɣ wiu nɛ ikpiɖi. Pʋtɔɔ-mɩ mɛlɛm, ye ɛyaa ɩsaŋ-mɩ yɔ! Mbʋ yɔ pa-caanaa lakaɣ nayaa cɛtɩyaa.”—Luka 6:24-26.

Ɛzɩma tɩyɛ pʋtɔɔ mba pɛwɛnɩ ñɩm, mba powoŋuu nɛ mba ɛyaa saŋ-wɛ yɔ? Pʋtɔɔ-wɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ye ɛyʋ ɛtɩtɩlɩ labʋ yɔ, wɛtʋ tʋnɛ tiyeki nɛ ɛsɔɔ Ɛsɔ sɛtʋ yɔɔ nɛ elesi mbʋ piyeki nɛ ɛkɛ koboyaɣ tʋ siŋŋ yɔ. Paa mbʋ yɔ, Yesu tɔm tʋnɛ tɩɩwɩlɩɣ se kʋñɔndʋtʋ nɛ ñɔɔsɩ pɩhaɣnɩ koboyaɣ. Ɛlɛ ɖoŋ ɖoŋ lɛ, kʋñɔndɩnaa tisiɣni Yesu wɩlɩtʋ yɔɔ nɛ pehikiɣ koboyaɣ siŋŋ.

Pʋwayɩ lɛ, ɛyɔɔdɩnɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa nɛ ɛtɔ se: “Ɩkɛ ɛjaɖɛ ɖɔm.” (Maatiyee 5:13) Toovenim lɛ, patɩkɛ ɖɔm maɣmaɣ. Ye ɖɔm ɛwɛ nabʋyʋ taa kɔyɔ, pɩɩwɛɛkɩɣ lɔŋ. Paasɩ ɖɔm huuye naɖɩyɛ altaaru cɔlɔ Ɛsɔ kpaaŋ taa nɛ paɖʋʋ-pʋ kɩlaŋ weyi palakaɣ yɔ, ɩ-yɔɔ. Ðɔm sɩŋnɩ mbʋ piyeki se nabʋyʋ ɛtaawɛɛkɩ yaa pɩtaaɖazɩ lɔŋ yɔ. (Levitiki 2:13; Ezekɩyɛɛlɩ 43:23, 24) Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa kɛ ɖɔm, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pe-wezuu kɩbaŋʋ caɣʋ sɩɣnɩ ɛyaa nɛ pɩyakɩ pa-ñʋŋ nɛ piyeki se ɛyaa mba pe-wezuu caɣʋ ɛtaawɛɛkɩ Ɛsɔ sɛtʋ nʋmɔʋ taa nɛ wezuu kɩbaŋʋ caɣʋ nʋmɔʋ taa. Toovenim, mba pamʋʋ tɔm ndʋ posusuu-wɛ yɔ, nɛ pɔɖɔŋ tɩ-yɔɔ yɔ, pehikiɣ ñʋʋ yabʋ.

Yesu heyi ɖɔɖɔ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se: “Ɩkɛ ɛjaɖɛ mintʋsʋʋ.” Paasɔkɩ kanɖʋ nɛ pasɩɩ-kʋ ɖɔkʋ tɛɛ, ɛlɛ popuzuu-kʋ ɖenɖe ki-mintʋsʋʋ naɣ camɩyɛ yɔ. Pʋyɔɔ Yesu tasɩ-wɛ lɔŋ se: “Mbʋ ɖɔɖɔ mi-mintʋsʋʋ ɛñandɩ ɛyaa kpeekpe nɛ pana mɩ-lakasɩ kɩbanzɩ nɛ pasa mɩ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ.”—Maatiyee 5:14-16.

Ɛ-WAYƖ TƖŊƖYAA WEZUU KƖBAŊƲ CAƔƲ

Yuda mba Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa maɣzɩɣ se Yesu ɛɛɖɔŋ Ɛsɔ paɣtʋ yɔɔ nɛ pʋyɔɔ paalabɩ nɔɔ se pakʋʋ-ɩ. Pʋyɔɔ Yesu yɔɔdɩ kpayɩ se: “Ɩtaamaɣzɩ se mɔnkɔm paɣtʋ ɖezuu, yaa nayaa tɔm kʋʋ, mantɩkɔɔ tɩ-kʋʋ, ɛlɛ tɩ-yɔɔ labʋ na.”—Maatiyee 5:17.

Toovenim Yesu ñaŋaɣ Ɛsɔ paɣtʋ siŋŋ nɛ eseɣtiɣ ɖɔɖɔ lalaa se palakɩ mbʋ. Ɛtɔm se: “Mbʋ lɛ, weyi ɛlɔ paɣtʋ cikpetu taa natʋyʋ nɛ ɛwɩlɩ lalaa se pala mbʋ yɔ, pakaɣ-ɩ yaʋ se tɔyaɣ ɛsɔdaa Kewiyaɣ taa.” Pɩ-tɔbʋʋ lɛ se ɛyʋ ɛnʋ ɛɛkaɣ sʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ taa kaaʋ. Ewobi pɩ-yɔɔ se: “Piyele nɛ weyi ɛɖɔkʋʋ-tʋ nɛ ɛwɩlɩɣ-tʋ camɩyɛ yɔ, pakaɣ-ɩ yaʋ se sɔsɔ ɛsɔdaa Kewiyaɣ taa.”—Maatiyee 5:19.

Halɩ Yesu tɔm se ɖise wɛtʋ ndʋ tiyeki nɛ ɛyʋ maanɩ Ɛsɔ Paɣtʋ yɔɔ yɔ. Ɛtɔzɩ-wɛ paɣtʋ ndʋ tɩtɔŋ se: “Taakʋ ɛyʋ” yɔ, nɛ pɩtɛ lɛ, ɛtɔ se: “Weyi ɛkɔ pana nɛ e-koobu yɔ, pakaɣ-ɩ tɔm hʋnaʋ.” (Maatiyee 5:21, 22) Weyi ɛkɔʋ pana nɛ e-koobu yɔ, ɛtɩtɩlɩ labʋ yɔ, pituyuu-i nɛ halɩ ɛkʋ-ɩ. Peeɖe Yesu yɔɔdɩ mbʋ pɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛla nɛ laŋhɛzɩyɛ wɛɛ ɛ nɛ e-koobu pɛ-hɛkʋ taa yɔ, pɩ-tɔm, nɛ ɛtɔ se: “Mbʋ lɛ, ye ŋwoki kɩlaʋ tendene yɔɔ se ŋlaɣ kɩlaʋ nɛ ŋtɔzɩ se ño-koobu taa wɛnɩ-ŋ kɔyɔ, yele ña-kɩlaʋ tendene cɔlɔ peeɖe, nɛ ŋwolo ña nɛ ño-koobu iceɣ fayɩɩɩ pʋcɔ ŋpɩsɩ ŋkɔɔ ŋlaa ña-kɩlaʋ.”—Maatiyee 5:23, 24.

Moyizi Paɣtʋ lɛɛtʋ kaakizaɣni ɛyaa acɛyɛ labʋ. Yesu yɔɔdɩ se: “Ɩnɩwa pɔtɔm se: ‘Taacaa lɛlʋ halʋ.’ Ma yɔ, meheyiɣ-mɩ se weyi ɛcɔnɩ halʋ nɔɔyʋ nɛ e-liu tɛɛ kɔtɩnɩ-ɩ kɔyɔ, ɛtɛmɩ-ɩ sʋnʋʋ ɛ-laŋɩyɛ taa.” (Maatiyee 5:27, 28) Yesu taayɔɔdʋʋ lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena apɩzɩɣ akɔɔ ɛyʋ ñʋʋ taa alɩwaatʋ natʋyʋ taa nɛ pʋwayɩ aɖɛɛ yɔ, a-tɔm, ɛlɛ weyi ɛwɛɛ ɛcɔŋnɩ halʋ se “e-liu tɛɛ kɔtɩnɩ-ɩ” yɔ, ɛ-lakasɩ tɔm ɛyɔɔdaɣ. Ɛyʋ ɛwɛɛ nɛ ɛcɔŋnɩ halʋ mbʋ yɔ, pɩkɔŋnɩ-ɩ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ lɩmaɣza nɛ ye ehiɣ waɖɛ naɖɩyɛ yɔ, piyeki nɛ ɛla acɛyɛ. Ɛzɩma ɛyʋ pɩzɩɣ ɛla nɛ ɛtaatɔlɩ kpaca ŋgʋ kɩ-taa? Pɩwɛɛ se ɛɖʋ ɛ-tɩ paɣtʋ. Yesu yɔɔdaa se: “Ye ña-nɩwaŋ ɛzɩyɛ ɛɖʋzʋʋ-ŋ kɩwɛɛkɩm taa kɔyɔ, kpɛzɩ-ɖɩ ŋlɔ ɖooo poliŋ . . . Nɛ ye ña-nɩwaŋ ɛɖʋzʋʋ-ŋ kɩwɛɛkɩm taa kɔyɔ, sɛtɩ-ɩ nɛ ŋlɔ poliŋ.”—Maatiyee 5:29, 30.

Nabɛyɛ yeba nɛ pɛsɛtɩ po-tomnaɣ piliŋa ŋga kʋdɔŋ sɔsɔʋ nakʋyʋ kpa-kɛ yɔ se pɩsa nɛ paya pa-ñʋʋ. Mbʋ ɖɔɖɔ Yesu tɔŋ se ‘ɖɩlɔ ɖooo poliŋ’ mbʋ payɩ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩkɔnɩ-ɖʋ kʋzʋʋ kɩdɛkɛdʋʋ lɩmaɣza nɛ lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ nzɩ akɔŋna yɔ, paa pɩɩmʋ ñɩm ɛzɩ ɖɛ-ɛzɩyɛ yaa ɖe-nesi yɔ. Yesu lɩzɩ pɩ-taa se: “Pɩkɩlɩɣ-ŋ sɛʋ se ŋlesi ñe-piliŋa kʋyʋmaɣ nɛ ño-tomnaɣ pilim ɛtaatɔlɩ miŋ taa” (pɩɩkɛnɩ huɖe nɖɩ ɖɩmʋwaɣ miŋ tam nɛ ɖɩwɛɛ Yerusalɛm kolonzi wayɩ yɔ), nɛ miŋ ɛnɛ ɛsɩŋnɩ tam tam ɖɩzʋʋ.

Yesu ha ɖɔɖɔ lɔŋ tasʋʋ pɩlɩɩnɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩla ye nɔɔyʋ ɛca-ɖʋ tɔm yaa tɔm ɛkɔm ɖa nɛ nɔɔyʋ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ. Ɛtɔm se: “Ɩtaakpa kañatʋ tʋ kɩmɩyɛ, ye nɔɔyʋ ɛcɛbɩ ña-lɩkpaɣzaɣ nɩwaŋ ŋga kadaŋa yɔ, wɛlɩ lɩkpaɣzaɣ lɛɛka nɛ ɛcɛ-kɛ ɖɔɖɔ kadaŋa.” (Maatiyee 5:39) Tɔm tʋnɛ tɩɩwɩlɩɣ se ye nɔɔyʋ ɛcaɣ se ɛlabɩ-ŋ kɩdɛkɛdɩm yɔ, ŋtaalʋ ñɔ-yɔɔ yaa ñɔ-hɔʋ yɔɔ. Pʋyɔɔ Yesu yɔɔdɩ kadaŋa tɔm, pʋ-tɔbʋʋ lɛ se mbʋ pɩɩpɩzɩɣ nɛ pɩɖʋ ɛyʋ heŋ yaa piyele nɛ ɛsɩ yɔ, nɛ kasɩŋnɩ tʋtʋ. Ɛñɩnaɣ se ɖɩnɩɩ pɩ-taa se ye nɔɔyʋ ɛcaɣ-ɖʋ tɔm se ɖa nɛ ɩ ɖiyoo nɛ ɛcɛbɩ-ɖʋ kadaŋa yaa ɛtʋʋ-ɖʋ kɩtʋʋ yɔ, pɩfɛyɩ se ɖɩlɛdɩ-ɩ.

Lɔŋ tasʋʋ pʋnɛ pɩlabɩ nɔɔ kʋɖʋmaɣ nɛ Ɛsɔ paɣtʋ ndʋ tɩtɔŋ se ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya yɔ. Pʋyɔɔ Yesu wobi pʋyɔɔ nɛ ɛtasɩ lɔŋ ɛ-tɔm welisiyaa se: “Ɩsɔɔlɩ mi-koyindinaa, . . . nɛ ɩtɩmɩ mba palɩɣ mɩ-wayɩ nɛ pɛcɛtɩɣ mɩ-yɔɔ tɔm yɔ, pɔ-yɔɔ.” Ɛyɔɔdɩ mbʋ pʋyɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩla mbʋ yɔ nɛ ɛtɔ se: “Nɛ ɩkɛ mɩ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ e-piya, ɛnʋ weyi ɛlakɩ nɛ wɩsɩ lɩɣ kɩbama nɛ kɩdɛkɛdaa yɔɔ yɔ.”—Maatiyee 5:44, 45.

Yesu kɔ hɔɔlʋʋ kʋnɛ kɩ-tɔm ñʋʋ nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Mbʋ lɛ iɖe nɛ ɩtɛ mɩ-taa ɛzɩ mɩ-Caa ɖeu nɛ ɛtɛ ɛ-taa yɔ.” (Maatiyee 5:48) Toovenim lɛ, Yesu tɔm tʋnɛ tɩɩwɩlɩɣ se ɛyaa pɩzɩɣ nɛ peɖe ɛzɩ Ɛsɔ yɔ, ɛlɛ ye panɩɣzɩɣnɩ Ɛsɔ wɛtʋ yɔ, papɩzɩɣ nɛ pawalɩsɩ sɔɔlɩm mbʋ pɛwɛnɩ lalaa yɔɔ yɔ, nɛ halɩ pɔsɔɔlɩ nɛ pɩkpɛndɩnɩ po-koyindinaa. Pɩsa nɛ panɩɩ pɩ-taa kpayɩ kpayɩ lɛ, ɛtɛzɩnaa se: “Ɩkɛ pʋtɔdɩyɛ nayaa ɛzɩ ɛsɔdaa mɩ-Caa kɛʋ pʋtɔdɩyɛ nayʋ yɔ.”—Luka 6:36.

ADƖMA NƐ LIU TAƲ ƐSƆ

Yesu wobi ɛ-tɔm yɔɔdʋʋ yɔɔ nɛ eheyi ɛ-tɔm welisiyaa se: “Itaale mɩ-lakasɩ kiɖeɖesi ɛyaa ɛzɩdaa se pana-sɩ.” Ɛkʋ mba palakɩ mbʋ yɔ, pɔ-tɔm nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Ye ŋlakɩ kʋjɔʋ kɔyɔ, taasɩŋ ɛsɔdaa se ŋyaa ɛgandɩyɛ ñɛ-ɛzɩdaa kiŋ ɛzɩ nɔsɩ naalɛ tɩnaa lakʋʋ” yɔ. (Maatiyee 6:1, 2) Ye mbʋ, pɩkɩlɩ ɖeu se ɛyʋ ɛla kʋjɔʋ mɛɛsaɣ tɛɛ.

Pʋwayɩ lɛ, Yesu yɔɔdɩ se: “Ɩtɩmɩɣ lɛ, ɩtaala ɛzɩ nɔsɩ naalɛ tɩnaa yɔ: Pasɩŋɩɣ Ɛsɔ kuduyuu tɛɛ nɛ nʋmayasa taa se pana-wɛ. Tʋtʋyɛ taa meheyiɣ-mɩ se pamʋ pa-kɩhɛyʋʋ kpaagbaa.” Yesu yɔɔdɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛla yɔ, nɛ ɛtɔ se: “Ña yɔ, ŋtɩmɩɣ lɛ, sʋʋ ño-kuduyuu tɛɛ, ɖɩɣ taya nɛ ŋtɩmnɩ ña-Caa weyi ɛwɛ mɛsaɣ tɛɛ yɔ, nɛ ña-Caa weyi ɛnaɣ mɛsaɣ tɛɛ yɔ, ɛɛhɛyɩ-ŋ.” (Maatiyee 6:5, 6) Yesu taakiziɣni ɛyaa se palakɩ adɩma samaɣ taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛ-maɣmaɣ ɛɛlabɩ adɩma ana ɖɔɖɔ. Ɛlɛ ɛyɔɔdɩ tɔm tʋnɛ se ekizini ɛyaa mba palakɩ adɩma se pawɩlɩ pa-tɩ yaa se lalaa ɛsam-wɛ yɔ.

Ɛtasɩ lɔŋ ɛ-tɔm welisiyaa nɛ eheyi-wɛ se: “Mɩ-adɩma taa lɛ, iyele yɔɔdʋʋ nɛ luuzuu ɛzɩ sɩɩnaa layaa yɔ, pa-taa se pɔyɔɔdʋʋ sakɩyɛ lɛ, panɩɣnɩ-wɛ camɩyɛ.” (Maatiyee 6:7) Yesu tɔm tʋnɛ tɩɩwɩlɩɣ se ye nɔɔyʋ ɛtɩmɩɣ ɖoŋ ɖoŋ tɔm kʋɖʋmtʋ yɔɔ kɔyɔ, pɩkɛ kɩdɛkɛdɩm. Ɛlɛ tɩwɩlɩɣ se ye ɛyʋ ɛkpɛlɩkɩ tɔm nɛ tɩwɛɛ ɛ-ñʋʋ taa nɛ ɛpʋlʋtʋʋ-tʋ yaa ɛyɔɔdʋʋ-tʋ paa ɛzɩmtaa ɛ-adɩma taa yɔ, pɩfɛyɩ ɖeu. Pʋwayɩ lɛ, ɛyɔɔdɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ɛyʋ ɛtɩmɩ yɔ, nɛ ɛñɩɣ niye mbʋ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩpɔzɩ Ɛsɔ adɩma taa yɔ, pɩ-taa lʋbɛ yɔ. Mbʋ pɩwɛɛ se ɖɩcalɩnɩ pɔzʋʋ yɔ, pɩ-taa naadozo ñɩkɩɣ niye waɖɛ nɖɩ Ɛsɔ wɛnɩ se ɛtɔɔ kewiyitu nɛ ɛ-kaɖʋwa pɔ-yɔɔ: Kajalaɣ lɛ, pɩwɛɛ se ɛ-hɩɖɛ ɛsɛɛ, nabʋlɛ lɛ, e-Kewiyaɣ ɛkɔɔ nɛ nabudozo lɛ, ɛ-sɔɔlɩm ɛla. Pɩwɛɛ se ɖɩcalɩnɩ-pʋ pɔzʋʋ nɛ pʋwayɩ lɛ, ɖɩɩpɔzɩ mbʋ pɩkɛnɩ ɖa-maɣmaɣ ɖa-kɩcɛyɩm ɛzɩ tɔɔnaɣ, kɩdɛkɛdɩm kpeɣu, ɖɔ-yɔɔ huuzuu se pɩtaatakɩ-ɖʋ nɛ pɩcɛzɩ ɖo-ɖoŋ ɖeɖe nɛ ɖa-lɩzʋʋ kɩdɛkɛdʋ nesi tɛɛ.

Lɩmaɣza wena pɩwɛɛ se ɖɩwɛɛnɩ ñɩm mbʋ ɖɩwɛna yɔ, pɩ-yɔɔ? Yesu heyi ɛ-tɔm welisiyaa se: “Ɩtaakpeɣli ɛjaɖɛ yɔɔ ñɩm nɛ ɩkpazɩ huwa, kaakɔdaɣ nɛ sonzoowa paawɛɛkɩ-pʋ, nɛ mɩlaa ɖɔɖɔ iiyeki-pʋ.” Lɔŋ tasʋʋ kɩbam mbʋ lɛ mbʋ yɔ! Ñɩm ɛɛwɛɣ tam nɛ pɩɩsɩɣnɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩwɛɛnɩ hɩɖɛ kɩbanɖɛ Ɛsɔ cɔlɔ. Pʋyɔɔ Yesu wobi pʋyɔɔ nɛ ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se: “Ɩcazɩ ɛsɔdaa ñɩm nɛ ɩkpazɩ huwa.” Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ, ye ɖɩsɩɣ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kajalaɣ lone taa ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ. Nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛmɩlɩ hɩɖɛ kɩbanɖɛ nɖɩ ɖɩwɛnɩ Ɛsɔ ɛzɩdaa yɔ, yaa wezuu maatɛŋ kʋjɔʋ ŋgʋ Ɛsɔ lakɩ-ɖʋ yɔ. Ye mbʋ, Yesu wɛnɩ toovenim se ɛyɔɔdɩ se: “Ðenɖe ña-ñɩm wɛɛ yɔ, peeɖe ña-laŋɩyɛ wɛɣ ɖɔɖɔ.”—Maatiyee 6:19-21.

Pɩsa nɛ Yesu ñɩɣ niye tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ camɩyɛ lɛ, ɛkpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ: “Ɛzɩyɛ kɛnɩ tomnaɣ fɩtɩla. Ye ɛzɩyɛ ɛwɛ ɖeu kɔyɔ, ño-tomnaɣ kpeekpe wɛɣ mintʋsʋʋ taa. Ɛlɛ ye pɩwɩɣ ñɛ-ɛzɩyɛ yɔ, ño-tomnaɣ tɩŋa wɛ cɩkpɛndʋʋ taa.” (Maatiyee 6:22, 23) Ye ɖɩwɛnɩ fezuu taa ɛzɩyɛ nɖɩ ɖɩlakɩ tʋmɩyɛ camɩyɛ yɔ, ɖɩwɛɣ ɛzɩ kanɖʋ ŋgʋ pɔsɔbɩ-kʋ nɛ kɩwɩlɩɣ ɛyʋ nʋmɔʋ yɔ. Ɛlɛ pʋcɔ nɛ ɛzɩyɛ nɖɩ ɖɩla tʋmɩyɛ mbʋ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩka ñʋʋ nɛ pʋyʋ kʋɖʋm, pɩtɩkɛ mbʋ yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖilesi-ɖʋ nɛ ɖɩwɛɛnɩ wezuu caɣʋ yɔɔ lɩmaɣza wena atɩtʋʋzɩ yɔ. Ye ɖɩɖʋ ɖɛ-ɛzɩyɛ ñɩm yɔɔ nɛ ɖiyele Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ, piyeki nɛ ‘ɖo-tomnaɣ tɩŋa wɛɛ cɩkpɛndʋʋ taa,’ pɩ-tɔbʋʋ se ɖɩpaɣzɩ labʋ lakasɩ nzɩ sɩtɩmʋnɩ Krɩstʋ tʋ yɔ.

Pʋwayɩ lɛ, ɛyɔɔdɩ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ kʋnɛ kɩ-tɔm: “Nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ ɛwɛɛnɩ caanaa naalɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, yaa ɛsɔɔlʋʋ lɛlʋ nɛ ɛpaɖɩ lɛlʋ, yaa ɛmalɩɣnɩ lɛlʋ nɛ ese lɛlʋ. Ɩɩpɩzɩɣ ɩla Ɛsɔ nɛ liidiye pa-tʋmɩyɛ.”—Maatiyee 6:24.

Mba pewelisaɣni Yesu yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pa-taa nabɛyɛ maɣzaɣ tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm yɔɔ siŋŋ. Pʋyɔɔ eheyi-wɛ se ye pasɩɣ Ɛsɔ sɛtʋ kajalaɣ lone taa yɔ, pataanɩɣzɩ tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm yɔɔ. Ɛtɔm se: “Ɩcɔnɩ ɛsɔdaa sumasɩ, siiɖuu, sɩɩkʋŋ, sɩfɛyɩnɩ kpoŋ, pɩtɛ lɛ, mɩ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛcalɩɣ-sɩ. Ɛzɩ ɩtɩkɩlɩ-sɩ yaa we?”—Maatiyee 6:26.

Suwe Yesu yɔɔdɩ hayɩm taa hɛtʋ ndʋ tɩɩwɛ pʋʋ yɔɔ peeɖe yɔ tɩ-yɔɔ? Ɛyɔɔdaa se: “Meheyiɣ-mɩ se Salomɔɔ maɣmaɣ pilim, e-kewiyaɣ taa, etisuu tokonaa ɛzɩ tɩ-taa nakʋyʋ yɔ.” Tɔm tʋnɛ, tɩ-tɔbʋʋ lɛ suwe? “Ye Ɛsɔ ɛsandɩɣ hayɩm taa ñɩtʋ ndʋ tɩwɛ sɔnɔ nɛ cee lɛ, pakʋŋ-tʋ se pañaɣzɩ miŋ yɔ, pɩcandɩnɩ-mɩ, tisuu ññɩɩ tɩnaa mɩ, pɩɩla ɛzɩma ɛɛkala-mɩ mbʋ?” (Maatiyee 6:29, 30) Pʋyɔɔ Yesu wobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛtasɩ-wɛ lɔŋ se: “Ɩtaahʋʋ mɩ-taa se: ‘Ðɩtɔkɩ we, yaa ɖɩñɔʋ we, yaa ɖisuu we?’ . . . Mɩ-Caa sɩm mbʋ se ɩwɛnɩ pɩtɩŋa mbʋ yɔ kɛdɛɖaɣ. Ɩcalɩnɩ ñɩnʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ nɛ ɛ-tɔm kiɖeɖetu, nɛ pʋwayɩ lɛ, Ɛsɔ kaakpaɣ pɩtɩŋa mbʋ yɔ nɛ ɛsɛɛ-mɩ kɛzɛɣa.”—Maatiyee 6:31-33.

ƐZƖMA PƖWƐƐ SE ƐYƲ ƐLA NƐ EHIƔ WEZUU YƆ

Apostoloowaa nɛ mba patɩŋaɣ Yesu wayɩ yɔ, paasɔɔlɩ siŋŋ se pe-wezuu caɣʋ ɛkɛdɩnɩ Ɛsɔ, ɛlɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa pɩɩwɛ-wɛ kaɖɛ siŋŋ. Farɩsɩ mba sakɩyɛ maɣzaɣ se pɛ-wɛtʋ kɩlɩnɩ ɖeu nɛ pɔhɔŋ tɔm nɛ lalaa nɛ pahʋʋnɩ-wɛ tɔm ɖɔɖɔ. Pʋyɔɔ Yesu tasɩ lɔŋ ɛ-tɔm welisiyaa se: “Ɩtaayɔɔdɩ lalaa tɔm nɛ pataayɔɔdɩ mɩ-ñɩndʋ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɩyɔɔdʋʋ lalaa tɔm yɔɔdʋʋ mbʋ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ pakaɣ mɩ-ñɩndʋ yɔɔdʋʋ.”—Maatiyee 7:1, 2.

Ye ɛyʋ ɛtɩŋɩɣ Farɩsɩ ñɩma tɔm hɔnɖaa mba yɔ, pɩkɔŋnɩ-ɩ kaɖɛ, pʋyɔɔ Yesu kpaɣ kɩɖaʋ kʋnɛ se: “Yʋlʋm nɔɔyʋ pɩzɩɣ nɛ ɛhɔ lɛlʋ na? Paatɔlʋʋ pa-naalɛ pɔʋ taa?” Ɛlɛ lɩmaɣza wena pɩwɛɛ se Yesu tɔm welisiyaa ɩwɛɛnɩ lalaa yɔɔ? Pɩtɩpɔzɩ se pɔhɔŋ tɔm nɛ lalaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, lakasɩ nzɩ sɩfɛyɩ ɖeu. Peeɖe ɛpɔzaa se: “Ŋlakɩ ɛzɩma nɛ ŋtɔ ña-taabalʋ se: ‘Mon-koobu, yeli-m nɛ malɩzɩ ñɛ-ɛzɩyɛ taa cɩkaɣ ŋga yɔ,’ ña weyi ŋŋnaɣ ɖeekukulaɣ ña-ñɩnɖɛ taa yɔ? Nɔsɩ naalɛ tʋ ñɛ, calɩnɩ ñɛ-ɛzɩyɛ taa ɖeekukulaɣ lɩzʋʋ nɛ ŋna kele kele nɛ pʋcɔ ŋlɩzɩ cɩkaɣ ña-taabalʋ ɛzɩyɛ taa.”—Luka 6:39-42.

Tɔm tʋnɛ tɩ-tɔbʋʋ lɛ se Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa ɩɩpɩzɩɣ nɛ pahʋʋ tɔm natʋyʋ yaa we? Pɩtɩkɛ mbʋ. Yesu tɔm se: “Ɩtaacɛlɩ hasɩ mbʋ pɩkɛ pʋyʋ kiɖeɖeu yɔ, ɩtaapɛɖɩ afanaa ɛzɩdaa mɩ-ñɩɣlɩm wondu.” (Maatiyee 7:6) Bibl taa toovenim tɔm kɛ ñɩm pʋyʋ siŋŋ, ɛzɩ ñɩɣlɩm wondu yɔ. Ye Yesu tɔmkpɛlɩkɩyaa ɩkatɩ nabɛyɛ nɛ pa-lakasɩ wɛɛ ɛzɩ kpɩna nɛ pa-paa fɛyɩnɩ Bibl taa toovenim tɔm tʋnɛ yɔ, pɩwɛɛ se peyele-wɛ nɛ pɛɖɛɛ mba pɔsɔɔlɩ-tʋ yɔ, pɔ-cɔlɔ.

Pʋwayɩ lɛ, Yesu ɖaɣnɩ yɔɔdʋʋ adɩma tɔm nɛ ɛñɩɣ niye ɛzɩma pɩwɛɛ se ɖɩpɔzʋʋ kaahɛzaɣ yɔ, pɩ-yɔɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Ɩpɔzɩ, pakaɣ-mɩ haʋ.” Ɛsɔ ɖaŋ kpam se ecosi ɖa-adɩma yɔɔ. Yesu ñɩɣ niye tɔm tʋnɛ tɩ-yɔɔ alɩwaatʋ ndʋ ɛpɔzaa se: “Mɩ-taa anɩ pɩɣa pɔzʋʋ-ɩ tindine nɛ ɛcɛlɩɣ-kɛ pɩyɛ? . . . Mbʋ lɛ, mba mɩ ɩkɛ kɩdɛkɛdaa yɔ, ye ɩsɩm pʋyʋ kɩbanʋ cɛlʋʋ mi-piya, pɩcandɩnɩ mɩ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛlɛ yɔ ɛcɛlɩɣ pʋyʋ kɩbanʋ mba patɩmɩɣnɩ-ɩ yɔ.”—Maatiyee 7:7-11.

Peeɖe Yesu ɖʋ paɣtʋ kɩbandʋ tʋnɛ nɛ ɛyɔɔdɩ se: “Mbʋ lɛ, ɩsɔɔlaa se lalaa ɩlabɩ-mɩ mbʋ yɔ, mɩ ɖɔɖɔ ɩlabɩ-wɛ pʋ.” Pɩɩwɛɣ ɖeu se ɖa-tɩŋa payɩ ɖɩɖɔŋ paɣtʋ tʋnɛ tɩ-yɔɔ ɖe-wezuu caɣʋ hɔɔlɩŋ kpeekpe taa? Ɛlɛ pɩ-labʋ fɛyɩ kɛlɛʋ, pʋyɔɔ Yesu yɔɔdaa se: “Ɩsʋnɩ nɔnɔɔ ŋga kɛwɛ kpɩyɩsaɣ yɔ, piyele nʋmɔʋ ŋgʋ kɩwalɩ yɛlɛlɛ yɔ, kɩ-taa ileki, nɛ sakɩyɛ tɩŋɩɣ ŋgʋ na. Ɛlɛ nɔnɔɔ kpɩyɩsaɣ ŋga nɛ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩwɛ sɔɖɩɩɩ yɔ, ŋgʋ kiwokinini ɛyaa wezuu ɖeɖe, nɛ mba panaɣ nɔnɔɔ ŋga nɛ nʋmɔʋ ŋgʋ yɔ, patɩɖɔɔ.”—Maatiyee 7:12-14.

Yesu nawa se nabɛyɛ kaɣ ñɩnʋʋ se pelesi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa wezuu nʋmɔʋ taa, pʋyɔɔ eheyi-wɛ se: “Ɩɖaŋ mɩ-tɩ nɛ nayaa cɛtɩyaa, pɔkɔŋ mɩ-yɔɔ lɛ, pɛwɛɛ hɛɛɛ ɛzɩ heŋ yɔ, ɛlɛ pɛkɛ kpemtɔɔyɩsɩ nɛ pa-taa kiŋ.” (Maatiyee 7:15) Ɛyɔɔdɩ ɖɔɖɔ se patɩlɩɣ tɩʋ kɩbaŋʋ yaa tɩʋ kɩdɛkɛdʋ nɛ ki-pee. Mbʋ ɖɔɖɔ pɩwɛ ɛyaa hɔɔlʋʋ taa. Ye mbʋ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɩlɩ nayaa cɛtɩyaa pɩtɩŋnɩ pa-lakasɩ nɛ ndʋ pawɩlɩɣ yɔ, tɩ-yɔɔ. Yesu wɛnɩ toovenim, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pɩtɩkɛ ndʋ ɛyʋ yɔɔdʋʋ yɔ ndʋ wɩlɩɣnɩ se ɛkɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyʋ, ɛlɛ ɛ-lakasɩ. Nabɛyɛ tɔŋ se Yesu kɛnɩ pa-ñʋʋ yaɖʋ, ɛlɛ ye paaɖɔŋ ɛ-paɣtʋ yɔɔ yɔ, papɩzɩɣ nɛ pehiɣ ñʋʋ yabʋ na? Yesu cosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ se: “Ðɩnɛ ɛlɛ mankaɣ-wɛ heyuu kaɣlaa se: ‘Pɩlɩ, mantɩsɩm-mɩ, ɩɖɛɛ mɔ-yɔɔ, kʋzɔɔtʋ laɖaa mɩ.’”—Maatiyee 7:23.

Yesu tɛzɩnɩ ɛ-tɔm yɔɔdʋʋ nɛ tɔm tʋnɛ se: “Mbʋ yebina nɛ weyi ewelisiɣ tɔm ndʋ mɔyɔɔdaa yɔ nɛ ɛɖɔŋ tɩ-yɔɔ yɔ, ɛpɩzɩɣ ɛkɛdɩ ɛ-tɩ nɛ lɔndʋ weyi ɛma ɛ-ɖɩɣa kaaʋ yɔɔ yɔ. Tɛʋ nɩwa, lɩm hola falɩ, helim ma, nɛ piciɣdi ɖɩɣa ŋga nɛ katɩtɔlɩ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ pama-kɛ kaaʋ yɔɔ.” (Maatiyee 7:24, 25) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩɣa ŋga katɩtɔlɩ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, abalʋ ɛnʋ “ehuyi tɛtʋ nɛ puculi nɛ ɛlɩɩ kaaʋ yɔɔ nɛ ɛpaɣzɩ ɛ-ɖɩɣa tigiɖe sɩʋ.” (Luka 6:48) Ye mbʋ, pʋcɔ nɛ ɖɩpɩsɩ Yesu tɔmkpɛlɩkɩyʋ lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩla nabʋyʋ nɛ pɩtasɩnɩ tɔm ndʋ ɛwɩlɩɣ yɔ, ti-welisuu. Pɩcɛyaa se ɖɩñaɣ pana nɛ ‘ɖɩɖɔ tɩ-yɔɔ.’

Nɛ ye nɔɔyʋ “ewelisiɣ tɔm ndʋ,” ɛlɛ “ɛɛɖɔŋ tɩ-yɔɔ”? Ɛyʋ ɛnʋ ɛwɛ ɛzɩ “kɩmɛlɛŋ ŋgʋ kɩma kɩ-ɖɩɣa kañɩŋa yɔɔ yɔ.” (Maatiyee 7:26) Tɛʋ kaɣ nɩʋ nɛ lɩm caɣ nɛ helim ɖɔɖɔ ma nɛ ɖɩɣa ŋga kɔtɔlɩ.

Lɛɣtʋ ndʋ Yesu kpaɣ nɛ ɛwɩlɩnɩ tɔm, ɛ-tɔm yɔɔdʋʋ pʋnɛ pɩ-taa yɔ, piyeba nɛ pɩɖɩɣzɩ ɛ-tɔm welisiyaa nɛ pɩla pɔ-yɔɔ tʋmɩyɛ siŋŋ. Ɛwɩlaɣ tɔm ɛzɩ weyi Ɛsɔ maɣmaɣ ha-ɩ ɖoŋ yɔ, nɛ pɩwɛ ndɩ nɛ ɛzɩma Yuda Ɛsɔ sɛtʋ ñʋndɩnaa wɩlaɣ tɔm yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se mba paawelisini-i yɔ, pa-taa sakɩyɛ kɔm nɛ papɩsɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa.