ÑƲƲ 79
Ɛbɛ yɔɔ pɩɩwɛɛ se paɖɩzɩ Izrayɛɛlɩ ɛjaɖɛ?
-
YESU TƖŊNƖ ASƐYƖŊ NƖƖYƖ NAALƐ YƆƆ NƐ ƐWƖLƖ TƆM KƖCƐYƖTƲ NATƲYƲ
-
ƐWA HALƲ KAAKALAƔ NAKƐYƐ SABAATƖ WIYE
Yesu ñaɣ pana nɛ ɛtɩŋnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ se ɛsɩnɩ ɛyaa nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ pa nɛ Ɛsɔ pɛ-hɛkʋ taa. Ɛlɩ Farɩsɩ tʋ ɖɩɣa taa nɛ ɛwɩlɩɣ tɔm lona ndɩ ndɩ taa lɛ, ɛtɩŋnɩ nʋmɔʋ nakʋyʋ yɔɔ nɛ ɛɖaɣnɩ ñɩɣʋ niye tɔm kɩcɛyɩtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ.
Ɛ-tɔm welisiyaa nabɛyɛ kɔnɩ asɛyʋʋ nakʋyʋ tɔm. Pɔyɔɔdaa se: “Galilee mba nabɛyɛ ɖiɣni kɩlaʋ laʋ lɛ, Pilaatɩ [Roma ñɩma kaasɩ wiyaʋ weyi Yudee egeetiye yɔɔ yɔ] tiyi nɛ pakʋ-wɛ.” (Luka 13:1) Ɛbɛ yɔɔ pɔkɔnɩ tɔm ndʋ?
Yuda mba kudokiŋ sakɩyɛ kaakaɖɩnɩ Pilaatɩ se pʋyɔɔ ɛkpaɣ templo liidiye se ɛhɔmnɩ lɩm nɛ ɛkɔnɩ Yerusalɛm tɛtʋ taa. Pɩtɩla yɔ, kaɖɩnʋʋ pʋnɛ pɩ-taa Galilee ñɩma panɛ pehiɣ sɩm. Paa pɩɩla ɛzɩma yɔ, templo taa sɔsaa yɔɔ Pilaatɩ tɩŋnaa nɛ ɛkpaɣ liidiye nɖɩ. Mba pɔkɔnɩ tɔm ndʋ Yesu cɔlɔ yɔ, pɩtɩla pamaɣzaɣ se Galilee ñɩma mba, pa-kɩwɛɛkɩm nabʋyʋ yɔɔ asɛyʋ ŋgʋ kɩtalɩ-wɛ. Ɛlɛ Yesu titisi pa-lɩmaɣza ana a-yɔɔ.
Peeɖe ɛpɔzɩ-wɛ se: “Ɩsɩm se Galilee mba mba paakɛ kɩwɛɛkɩm laɖaa sɔsaa nɛ pɩkɩlɩ Galilee mba lalaa nɛ pɩ-yɔɔ palabɩ-wɛ mbʋ?” Ɛ-maɣmaɣ ecosi se aayɩ. Nɛ ɛtɩŋnɩ asɛyʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ Yuda ñɩma ɛzɩdaa niye. Eheyi-wɛ se: “Ye ɩtɩpɩsɩ mɩ-laŋa yɔ, ɩkaɣ lebu ɖɔɖɔ mbʋ na.” (Luka 13:2, 3) Pʋwayɩ lɛ, Yesu yɔɔdɩ ɖɔɖɔ asɛyʋʋ lɛɛkʋ tɔm. Pɩtɩla, kɩɩlabɩ alɩwaatʋ ndʋ pɔhɔŋaɣ lɩm se pɔkɔnɩ Yerusalɛm yɔ. Ɛpɔzɩ-wɛ se:
“Nɛ ɛyaa hiu nɛ lutozo mba palɩ Siloowee koloŋa ñʋʋ taa nɛ pɔtɔlɩ nɛ pasɩ yɔ, ɩsɩm se paakɛ wɛɛkɩyaa nɛ pɩkɩlɩ Yerusalɛm mba lalaa tɩŋa kɛ?” (Luka 13:4) Pɩtɩla, samaɣ maɣzaɣ se ɛyaa mba pa-kɩdɛkɛdɩm yɔɔ pasɩba. Ɛlɛ Yesu ɖaɣnɩ-wɛ heyuu se pa-lɩmaɣza ana atɩtʋʋzɩ. Yesu kaanawa se mbʋ ɛyʋ tɩɖʋna yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩtalɩ-ɩ paa alɩwaatʋ ndʋ tɩ-yɔɔ, nɛ mbʋ talɩnɩ ɖɔɖɔ ɛyaa panɛ. (Eklesɩyastɩ 9:11) Ɛlɛ, Yesu tɩŋnɩ asɛyʋʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ se samaɣ ɛkpɛlɩkɩ tɔm kɩcɛyɩtʋ natʋyʋ. Eheyi-wɛ se: “Ye ɩtɩpɩsɩ mɩ-laŋa yɔ, ɩkaɣ lebu mi-kpeekpe mbʋ na.” (Luka 13:5) Ɛlɛ ɛbɛ yɔɔ ɛñɩkɩɣ niye tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ lɛɛlɛɛyɔ mbʋ?
Ɛ-tɔm susuu tʋmɩyɛ talɩ ɖenɖe yɔ, pɩcɛyaa se ɛñɩɣ tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ niye mbʋ. Pɩsa nɛ panɩɩ pɩ-taa lɛ, ɛha-wɛ kɩɖaʋ kʋnɛ: “Nɔɔyʋ kaawɛnɩ hiyuu tɩʋ ɛ-hayɩm taa, ewolo se ekoyi hiyiŋ nɛ ɛtɩna. Ðɩnɛ ɛlɛ eheyi hayɩm yɔɔ cɔnɩyʋ se: ‘Pɩnzɩ naadozo yɔ mɔnkɔŋ hiyiŋ koyuu tɩʋ kʋnɛ kɩ-yɔɔ nɛ maanaɣ pʋyʋ, kpɛzɩ-kʋ mbʋ, kɩnaɣlɩɣ tɛtʋ yɔɔ, kɩwazɩɣ we?’ Hayɩm yɔɔ cɔnɩyʋ cosi-i se: ‘Caa, tasɩ-kʋ yebu pɩnaɣ kanɛ yɔ nɛ maatasɩ tɛtʋ luuu kɩ-tɛɛ kpɛɛɛ nɛ manɖʋ huɖe. Ye kɩtɩlʋlɩ lɛ, pʋcɔ ŋkpɛzɩ-kʋ.’”—Luka 13:6-9.
Pɩcɛzɩ pɩnzɩ naadozo yɔ, ɛzɩ Yesu wɛʋ nɛ ɛñakɩ pana se Yuda ñɩma ɩwɛɛnɩ tisuu yɔ. Lɛɛlɛɛyɔ, ɛwɛ ɛ-tɔm susuu tʋmɩyɛ pɩnaɣ naanza ñɩŋga taa, nɛ ɛwɛɛ nɛ esusuu tɔm nɛ kpekpeka siŋŋ. Ɛzɩma esusaɣ nɛ ɛwɩlɩɣ ɛyaa Ɛsɔtɔm Yudee nɛ Pereya ageeta taa yɔ, pɩɩwɛ ɛzɩ ɛwɛɛ nɛ ehuyuu Yuda mba hiyuu tɩʋ tɛɛ kpɛɛɛ nɛ ɛɖʋʋ huɖe yɔ. Nɛ ɛlabɩ mbʋ lɛ, ɛbɛ lɩ pɩ-taa? Yuda ñɩma cabɩ yem mʋnɩ ɛ-tɔm. Ɛzɩma ɛyaa sakɩyɛ tɩlɛɣzɩ yɔ, pɩwɩlɩɣ se Izrayɛɛlɩ samaɣ kpeekpe kizi-i nɛ pʋyɔɔ lɛ, pakaɣ-kɛ ɖɩzʋʋ.
Pitileɖi lɛ, mbʋ pɩlabɩ sabaatɩ wiye yɔ, pɩwɩlɩ kpayɩ kpayɩ ɛzɩma pa-taa sakɩyɛ fɛyɩnɩ ɛ-yɔɔ tisuu yɔ. Yesu kaawɛɛ nɛ ɛwɩlɩɣ tɔm sinaagɔɔgɩ taa lɛ, ɛna halʋ nɔɔyʋ. Eleeu nɔɔyʋ kaapɩsɩ halʋ ɛnʋ kaakalaɣ pɩnzɩ 18. Yesu na-ɩ lɛ, pɩlabɩ-ɩ pʋtɔdɩyɛ nɛ eheyi-i se: “Ñɔ-yɔɔ kʋdɔŋ cɛba.” (Luka 13:12) Yesu tɩnɩ halʋ ɛnʋ ɛ-yɔɔ nesi lɛ, ɛlɛ caŋ ɛkʋyɩ ɛsɩŋ nɛ ɛpaɣzɩ Ɛsɔ sam.
Sinaagɔɔgɩ ñʋʋdʋ na mbʋ lɛ, ɛkɔ pana nɛ ɛkalɩɣ se: “Kɩyakɩŋ loɖo wɛɛ se pala tʋmɩyɛ, ɩkɔɔ kɩyakɩŋ ɛnɩ ɩ-taa nɛ pawaa-mɩ, ɩtaakɔɔ Sabaatɩ wiye.” (Luka 13:14) Sinaagɔɔgɩ ñʋʋdʋ ɛnʋ ɛtɩkpɛzɩ se Yesu wɛnɩ ɖoŋ nɛ ɛwaɣ kʋdɔmɩŋ, ɛlɛ ɛwɛɛ nɛ ɛkalɩɣ ɛyaa se pʋyɔɔ pɔkɔŋ se pawaa pa-kʋdɔmɩŋ Sabaatɩ wiye. Yesu nɩ mbʋ lɛ, ecosi se: “Pɩ-tɛɛ nɛ pɩ-yɔɔ tɩnaa mɩ, mɩ-taa anɩ ɛɛhɔzʋʋ ɛ-nɔ yaa ɛ-kpaŋaɣ laŋaɣ tɛɛ Sabaatɩ wiye se ewoni ɛñɔzɩ-kɛ lɩm? Nɛ Abraham sɛyɩ weyi eleeu kaaɖʋ-ɩ salaka ɖooo pɩnzɩ hiu nɛ lutozo yɔ yɔ, ɛzɩ pɩfɛyɩ wazaɣ se palɩzɩ ɛlɛ salaka ŋga ka-taa, paa pɩkɛ Sabaatɩ wiye?”—Luka 13:15, 16.
Ɛyɔɔdɩ mbʋ lɛ, fɛyɛ kpa e-koyindinaa nɛ samaɣ taa la leleŋ siŋŋ nɛ piti lakasɩ nzɩ ɛwɛɛ nɛ ɛlakɩ yɔ. Pʋwayɩ lɛ, Yesu ɖaɣnɩ yɔɔdʋʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ aduwa wena eetuu alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ kpɩyʋʋ taa Galilee Teŋgu yɔɔ yɔ, a-taa naalɛ tɔm.—Maatiyee 13:31-33; Luka 13:18-21.