Skip to content

Skip to table of contents

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

GALANI MA KA LINDA!

Buchenjedu gwe Dzikhompiutara—A Gowo ti Batsha Kene Gowo ti Kubadza?—Baibili Ikatini?

Buchenjedu gwe Dzikhompiutara—A Gowo ti Batsha Kene Gowo ti Kubadza?—Baibili Ikatini?

 Mu mazhuba a si mangana a ka pinda, batungamili be shango, dzi-scientists, ne bathu be technology ba ka leba ne kwe simba le buchenjedu gwe dzikhompiutara (artificial intelligence kene AI). Nenguba be leba ne kwe bubuya gwago, kakale ba ka tshwenyiwa ne se kwa gu nga pelela gu sa ka shingisiwa zwibuyanana.

  •   Ne May 4, 2023, Kamala Harris, vice president we United States wa kati: “Buchenjedu gwe dzikhompiutara i ingwe ye dzi-technology dza ngwenu dzi na masimba, dzi no khona ku thama kuti machilo e bathu abe butuka . . . Ti chi ipapo, buchenjedu gwe dzikhompiutara gu na bukhoni gwe ku paphidza mbatsha mu machilo e bathu, ku tola dzifanilo dze bathu, ne ku thama kuti bathu be simigwe ne ku themba hurumente we dzipolotiki.”

  •   Gubungano le dzingangha ne nyambi dze mamuko la ka tungamigwa na Dr. Frederik Federspiel, ha li leba mu nsholo wa ka tshambisiwa ne May 9, 2023, we BMJ Global Health, la kati: “Nenguba buchenjedu gwe dzikhompiutara gu thembesa kuti gowo bankanya mathatha e mamuko ne zila dzingwe, kakale go biga machilo edu mu mbatsha.” a

  •   “Bathu ba ngana ba kabo be shingisa buchenjedu gwe dzikhompiutara ku pindisa zibiso isi ye malebeswa. Mu chibaka chifutshwanana koga, ne mabaka e buchenjedu gwe dzikhompiutara, bathu ba nga pelegwa ne mishingo. Bangwe ba no shinga ne zwithu zwe technology ba ka tshwenyeka kwazo ne kwe kuti mu chibaka chi no zha, buchenjedu gwe dzikhompiutara gu ngabo mbatsha mu bathu.”—The New York Times, May 1, 2023.

 Mu ku yenda kwe nako, kowo boneka dumbu kuti a bathu ba nowo shingisa buchenjedu gwe dzikhompiutara ku batsha bathu ke ne ku ba kubadza. Baibili ikatini?

Mabaka e kube zwi no thamiwa ne bathu zwi thama kuti ba zwiiwe ba sa ka bakilika

 Baibili i no lakidza mabaka e ku be bathu ba singake ba ka lakidza dumbu kuti zila dziptshwa dze technology dza ba no thama dzowo be koga ne belelo la ka lulwama.

  1.  1. Nenguba bathu ba na mazwimisilo a ka lulwama, ha ba nga bonele mbeli belelo la ka bipa le mishingo yabo.

    •   “Kuna zila inolingika yakatambunuka ku nthu, koga bhelelo layo i zila ye lufu.”—Zwiani 14:12.

  2.  2. Nthu ha a na ndaulo mu kuti bangwe ba nowo shingisa chini zwa a ka thama.

    •   “Ndakabenga kushinga kwangu kwandakashinga mu shango, ha ndibona kuti ndakafanila siyila unowozha shule kwangu mu shango, kakale ndiyani unoziba kuti unowobe ali ntjenjedu kene tjilengwe? Nenguba ewobe mweni wa zose zwa ndakashingila ndishingisa butjenjedu gwangu mu shango.”—Nreri 2:18, 19.

 Ngozi idzedzi dzo lakidza dumbu kuti to sheta ku tungamigwa ne Mbumbi wedu.

Ti nga themba mu na yani?

 Mbumbi wedu u no thembesa kuti ha a nga dumilile bathu kene technology ye bathu ku chinya shango kene bathu.

  •   “Shango inogalila tjatjose.”—Nreri 1:4.

  •   “Balulwami banowothuwa shango bakagala muili nge kusingapele.”—Pisalema 37:29.

 Mbumbi wedu u no shingisa Baibili ku ti pa ndaelo i nowo ti batsha ku be ne bumangwana gu na mbakiso ne kunyalala. Ku zwidiya kwa ka paphidzika ne kwe chi no diyiwa ne Baibili, bala misholo ye “Ke Eng Se se Ka re Thusang go Nna le Bokamoso jo bo Itumedisang?” ne “A Real Hope for a Better Tomorrow.”

a Ya ka togwa mu nsholo unoti: “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence,” ya ka kwagwa na Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana, na David McCoy.