Bana ba chi kula bana mazwidabililo makulu e ku thokomela bazwadzi ba chi kwegula. Baibili i kati bana ba chikula “ba ka fanila kuti bazwidiye kutanga kuti balakidze bakanyi kwabo zila yekunamata ne kutenda bazwadzi babo . . . , ngobe ikoku koshahisa Ndzimu.” (1 Timoti 5:4, BHABHILI Yakayengemala) Ha bana be ela njele kuti bazwadzi babo ba chi kwegula ba no thokomegwa, ba no be be hwa ndaelo ye Baibili e ku teta bazwadzi babo.—Baefesiya 6:2, 3.

 Baibili a i na ndaelo dzaka tambunuka ne kwe ku thokomela bazwadzi ba chi kwegula. Ne kwaka jalo i na zwilakidzilo zwe balume ne bakdzi bana ku galamoyo ba ka thama be jalo. Kakale i na gumbuludzo lino shinga linga batsha ba no thokomela.

•  Bangwe ba ka thokomela chini bazwadzi ba ka kwegula muchibaka che ku kwagwa kwe Baibil?

•  I gumbuludzo lipili no shinga le Baibili li nga batsha ba thokomeli?

•  A Baibili i kati bazwadzi ba chi kwegula baka fanila ku thokomelegwa ku nzi?

 Ba ka be be thama i checho ne zila dzaka siyasiyana, ku dwa koga mumamo a bo

•   Josefa wa kabe e gala kulekule na tate ba be Jakubo, ba chi kwegula. Ha Josefa o chi khona, waka thama ndongoloso ye kuti Jakubo e fulukile pejo naye. Ku dwapo Josefa ka ba pa bugalo ne zojiwa ne ku ba bakililila.—Genesisi 45:9-11; 47:11, 12.

•   Ruti waka fulukila ku shango ya mmezwali ba be ngono a ka shinga ne buzhalo ku ba thokomela.—Ruthi 1:16; 2:2, 17, 18, 23.

•   Jesu, Chinyolocho koga a sathu a kafa, waka shalula u nowo thokomela mme ba be Mariya, ba ka be ba bo chilikadzi.—Johani 19:26, 27. a

 Baibili i na milayontewo i nga batsha bano thokomela bangwe ku mililana ne mathatha a nga bo e mbili ne a no lemela mazwiwo e ku thokomela bazwadzi ba chi kwegula.

•   Teta bazwadzi babo.

   Chino legwa ne Baibili: “Teta tate babo na mmeyabo.”—Ekesodo 20:12.

   Nlayantewo i woyu u nga shingisiwa chini? Lakidza ku ti no teta bazwadzi babo ne ku dumilila ku thama cha banga khona thama kuyendidzana ne mamo a bo. Ku yenda ne chinga khoneka, ba leche ba tole thambo sekwa be zwihwa. Kwaka jalo zwako lakidza kuti uno ba teta ne ku ba batsha ne zila ya u nga khona.

•   Be ne hwisiso ne ku zwibatigwa bangwe.

   Chino legwa ne Baibili: “Nkumbulo wakalulwama unothama nthu kasigwadze moyo tjinyolotjo, ngono gudzo laanalo loyita kuti asibe ne hanya ne jinyo.”—Zwiani 19:11.

   Nlayantewo i woyu u nga shingisiwa chini? Ha nzwadzi wa ka kwegula e leba chingwe chi singa lakidze buthu kene ku sa bokela thokomegwa, zwi buzwe kuti, ‘Wa bo wo zwihwa chini a u li mu chimo che ku sa khona ku zwithamila zwithu se kwa u no shaka?’ A u gwisa ku be ne hwisiso ne ku zwibatigwa bangwe u nga leya ku thama chimo cha ka bipa ku ti chi si bipile mbeli.

•   Kumbuludzana ne bangwe.

   Chino legwa ne Baibili: “Pasina bukumbuludzi mano aatotubuka, koga pana bakumbuludzi banjinji mano anotubuka.”—Zwiani 15:22.

   Nlayantewo i woyu u nga shingisiwa chini? Shakisisa se kwa u nga shingidzana ne mathatha e mamuko bazwadzi ba bo ba nga dwa bana wo. Bona ku ti i ni chiyapo mu ndawo ya no gala chinga ku thusa ku ba thokomela. Lebeleka ne bangwe ba ka be be thokomela bazwadzi ba ka kwegula. A u na banunguna ne bakulu babo, thama kuti ku be ne nshagano we nsha ku lebelesana ne zwi no shetiwa ne bazwadzi, ne sekwa mu nga thokomela kose ne ku ti mo wo thusana chini.

•   Zwiyise pasi.

   Chino legwa ne Baibili: “Muna banozwiyisa pasi kuna butjentjedu.”—Zwiani 11:2.

   Nlayantewo i woyu u nga shingisiwa chini? Amuchila kuti kuna zwa u singa khone. Ha ti lakidzila, ngwe ne ngwe u na nako ne masimba pa a no pelela. Ku sa khona i koku ku nga ama chilizanyo cha u nga thusa bazwadzi babo nacho. A u zwihwa u lemegwa ne ku thokomela bazwadzi ba chi kwegula, kumbulila ku kumbila thuso mu bangwe be nsha kene ba ka zwidiyila nshingo i woyu.

•   Zwi thokomele.

   Chino legwa ne Baibili: “Akuna wakatongoshima mbili uwe, koga unoujisa kautjengeta.”—Baefesiya 5:29.

   Nlayantewo i woyu u nga shingisiwa chini? U na mazwidabililo e ku thokomela bazwadzi babo, kakale waka fanila ku zwi thokomela kose ne be nsha u wo ha u li mu ndobolo. No sheta kuja zwibuyanana. Wa ka fanila ku nyatutuka ne ku izela zwibuyanana. (Nreri 4:6) Kakale no sheta ku yenda u zwi pa nako ye ku logwa ne phepo. Ne ku thama zwithu izwezwi, no be mu chimo chaka lulwama—mu mazwiwo, mu nkumbulo ne mu mbili—ku thokomela bazwadzi ba bo.

 Baibili ha ina ndaelo ya ka lingisana ye kuti bana ba wola ba thokomelele bazwadzi mu nzi. Misha i ngwe i no shalula ku gala ne bazwadzi ba chi kwegula ne chibaka chi nga khoneka. Ngono ne kwa ka jalo mu ku yenda kwe chibaka, ba nga bona kuti ba nga thokomegwa butuka ha bali ku no thokomelegwa bachi kwegula. Be nsha ba nga shangana bose ku tola thambo ya ka lulwamila, ngwe ne ngwe u no shanganyigwa.—Bagalatiya 6:4, 5.