LISHOMO 2
Da Ibibiliya—libuku lya Nnungu?
1, 2. Mwaa shani Ibibiliya ni shawadi yambone yaloka kwa Nnungu?
WAKO uligwa dashi mujo akakupa shawadi yaukashilindila? Undapuwangila namene pakulota umanye shipagwite nkati. Wako unannambwalela namene!
2 Ibibiliya ni shawadi yambone yaloka kwa Nnungu. Mwaa shani? Mwaa shitangaleka mwanavo mwiko haukodya mu mabuku lanji. Kwampano, yanavo inkuvalanga kenga Nnungu andyumba kuwa na pai, na kumumba nnume na nkongwe. Ibibiliya inkutupwashela kupililila matatisho lanatukodya mushinamilo shetu. Nayadavo, Ibibiliya inkutupundisha mwashi Nnungu mwalota kutandela Shilambo shapai kuva lyutu lyambone lyakunama vanu. Nadoni, Ibibiliya ni shawadi yambone namene!
3. Ulota kumanya nyamani ukauka mushu ulipundisha Ibibiliya?
3 Ukauka mushu ulipundisha Ibibiliya, undamanya kenga Nnungu ankulota uvé mbodi wake. Paulipundisha vya Nnungu, imbodi yako namu nae inanonowangika.
4. Ni nyamani shikunagwadile wako kwa kupindikuligwa kwa Ibibiliya?
4 Ibibiliya indipindikulangigwa mudinangondi dyakuwika 2.800, na dindimpilimiligwa dimilioni dyoe namene. Kwa dishilimiya dyakupunda 90 dyavanu, vankushomya Ibibiliya mudinangodi dyave. Na kula ishumana vanu vakupunda imilioni imo vankupata Ibibiliya. Kwaumwiu, halipali libuku lyoelyoe lilinganene na Ibibiliya.
5. Mwaa shani tunkutangola kenga Ibibiliya “indipumuliligwa na Nnungu”?
5 Ibibiliya “indipumuliligwa namu Nnungu.” (Shomya 2 Timoti 3:16.) Kanji inkuululika vanji kukumbukila doni: ‘Ibibiliya vaandike vanu, yululika dashi kuva ya Nnungu?’ Ibibiliya inkujang’ula: ‘Vanu vandivalanganga kwalakela upande wake Nnungu valangalalegwa kwa imumu yanashwe.’ (2 Patulu 1:21) Ni kenga nakulumunu ananjugwa ndukulugwe kumwandikila ibalugwa. Ibalugwa ayo imwe nyani? Ibalugwa ayo ni yanakulumunu hainava shinu ya ndukulumunu. Ni kenga yadavo, Ibibiliya mwene Nnungu hainava shinu ya vanu vaandike. Nnungu andivatumila vanu pakulota vaandike makumbukililo ake. Kwaumwiu Ibibiliya ni “lilove lya Nnungu.”—1 Vateshalonika 2:13; lola imbande Igwa Shana 2.
Tradução do Novo Mundo da Biblia Sagrada Inkupagwa mu dinangodi dyoe
IBIBILIYA NI LIBUKU LYA UMWIU
6, 7. Mwaa shani tunkutangola kenga dimbande uti dya mu Ibibiliya dinkwigwania?
6 Kwandikigwa kwa Ibibiliya kunditwala wakati wakupunda myaka 1.600. Vanu vaandíke Ibibiliya vandinama muwakati wakuvilingananga. Vanji vandishomya namene, kanji vanji havashamidye. Kwampano nkwándika jumo avé madiku. Vanji vavele vakúlima, vakwaka dyomba, vakúshunga dinyama, vakúlava, vakuúkumu na vaumu. Napavedoni dimbande uti dyavandike mu Ibibiliya dinkwigwania. *
7 Libuku litandi lya mu Ibibiliya, linkuvalanga mwashi mwatunduvangidile mauvilo amushilambo shapai, na libuku lya mwisho linkuvalanga mwashi Nnungu mwalota kumalilila mauvilo, na kubadilisha shilambo kuva Ipalaishu. Ibibiliya inkuvalanga maimyo a vanu tangu mu dimilioni dya myaka vipitile kunyuma na inkulodya kenga nae anatandedya malotelo ake.
8. Mipano shani vilodya kenga Ibibiliya inkwigwania na shiyensha?
8 Ibibiliya halinava shinu libuku lya shiyensha na ata halinava shinu libuku lya kushikola, kanji painatangola vinu vya shiyensha yanavo ngwengwe iva mwiu. Libuku lya Nnungu liloteka live yadoni. Kwampano, mu libuku lya Valawi Nnungu andívapundisha vanaishilaeli mwashi mwakutandela pakulota vilwele havinandavale. Libuku ali lyandikigwe kala vanu vakanava kwanalela kenga malwele ankwambukishigwa na dibatelya na divilu. Nayadavo, Ibibiliya indívalanga tangu kala kenga shilambo shivé paniyaniya. (Jobi 26:7) Ibibiliya ishindavalanga kenga Shilambo shiguluguma, ata vanu vakanava kwanalela kenga shivele davo.—Ishaiya 40:22.
9. Tulipundisha nyamani kwa kukulupilika kwa avalá vaandíke Ibibiliya?
9 Paivalanga maimyo, Ibibiliya ngwengwe itangola umwiu. Ashi ni shinu shíkatandeka mu mabuku avenentete vamushilambo. Mu myanda vyoe, vanu vamushilambo havashandíka na havashivalanga wakati pavashitamegwa kwing’ondo. Kanji vaandíke Ibibiliya vavé vanu vakukulupilika kwimyanga kula shinu, ata vanaishilaeli pavashitamegwa kwingo’ndo, vanavo vashindavalanga. Kwampano Musha avé mushipinga shavakwandika Ibibiliya, nae halipiídye makosha makumene átandile na andílivalanga mwashi Nnungu mwampalalele shaushanga. (Ishabu 20:2-12) Kukulupilika kwa avalá vaandíke Ibibiliya, inkulodya shalowa kenga Ibibiliya ya Nnungu. Na inkutuvaikila tukulupile.
LIBUKU LYA MIDIMU VYAMBONE
10. Mwaa shani midimu vya mu Ibibiliya vinkuulula kutupwashela?
10 Ibibiliya ‘indipumuliligwa namu Nnungu na inkupai kupundishidya, kudumila, kulingulila na kupundishidya mwishaliya.’ (2 Timoti 3:16) Midimu vya mu Ibibiliya vinkuulula kutupwashela mushinamilo shetu. Mwaa ni midimu vimwe Yeova namalunda wetu, nae ankumanya shatukumbukila na mwatunamila. Nayadavo, ankutumanya namene kuliko mwatulimanyila wetu, na ankulota tuvenavo lipuwilo. Nae ankumanya shambone na shakunyata kwetu.
11, 12. (a) Yesu aumidye midimu shani mu libuku limwe Mateu nango wa 5 na wa 7? (b) Shakwashi shinji shatulota kulipundisha mu Ibibiliya?
11 Mu libuku limwe Mateu nnango wa 5 na wa 7, Yesu anditupa midimu vyambone namene, kenga mwashi mwakupatila lipuwilo, mwakwangangalela matatisho na vanu, mwakushwalidya, na mwakutumilila njuluku. Yesu andivalanganga midimu avi mu myaka 2.000 vipitile kunyuma, kanji vinkutupai mpaka nelo na vinkutupwashela.
12 Mu Ibibiliya, Yeova ankutupundisha na malamulo akábadilika latupwashela kunama shana na likola lyetu, kuva tuvamadengo vambone na kwikala na amani na vanu. Malamulo akábadilika lavé mu Ibibiliya, ngwengwe lankumpwashela kula munu mu shinamilo shoeshoe.—Somya Ishaiya 48:17; lola imbande Igwa Shana 3.
KULUPILA VYAKULAVA VYA MU IBIBILIYA
Ishaiya andítangola kenga Babiloni indabamolegwa
13. Nkúlava Ishaiya atangwele nyamani shishilota kutandeka ku njini wa ku Babiloni?
13 Vyakulava vyoe vya mu Ibibiliya vinditandeka. Kwampano, Ishaiya andítangola kenga njini wa ku Babiloni undabamolegwa. (Ishaiya 13:19) Nae andívalanga mwashi mwaulota kubamolakegwa njini awo. Babiloni vandídangela lishiti lyakunanopa namene, milango mikumene na lundi lunditang’anedya njini. Kanji Ishaiya andítangola kenga lundi lukandipwalela na milango vikandilakegwa mwandwa. Vammongo vakandinjila kwabila kutandana ing’ondo. Ishaiya yadavo anímmalanga munu au nanangalaledi ashilota kubamola njini wa ku Babiloni. Munu ajó lina lyake akavé Shilu.—Shomya Ishaiya 44:27–45:2; lola imbande Igwa Shana 4.
14, 15. Vyakulava vimwe Ishaiya vyukile natandeka dashi?
14 Baada yakupita myaka 200 vyakulava vyaandíke Ishaiya, shipinga shimo sha majeshi vandívandika njini wa ku Babiloni na kuva tayali pakulota kubamola. Ni nyani avele nanangalaledi washipinga sha majeshi? Avele nanangalaledi wa ku Pelishiya, lina lyake Shilu, kulingana na amulá mwavitangaladíle vyakulava. Wakati undíwika pakulota kutandeka vyakulava avyo.
15 Muwakati wa shilo paishitandeka ing’ondo, vababiloni vashitenda shikukulu. Vanavo vashindalyona kupagwa pashinu palishililidyo mwaa wa lishiti na lundi. Panda njini, Shilu na majeshi lake vandyapuwa medi amu lundi. Medi papungwike, majeshi vandyúulula kupita mulundi. Napanelo majeshi vakaulwile dashi kwinjila pa njini na lindipagwa lishiti lyakunanopa namene? Milango vya panjini vivé mwandwa, kenga mwavitangaladíle vyakulava. Nadoni, majeshi vandínjila bila kutandana ingo’ndo.
16. (a) Ishaiya atangwele nyamani kwa mwisho wa Babiloni? (b) Tunkumanya dashi kenga vyakulava vimwe Ishaiya vinditandeka?
16 Ishaiya andítangola kenga undawika wakati Babiloni haikala munu kavili. Nae andyaandíka: ‘Mwiko hapaikalika, na havaikala kavili vanu va imbula ai na vamushu.’ (Ishaiya 13:20) Da vyakulava avi vinditandeka? Elo. Hapali munu aikala kavali palyutu alyo lya ku Babiloni. Palyutu alyo pankutwala vyuluta 80 kuma kwina Bagdadi ku Ilake, nelo kwanavo kuvé lidembe, hapali aikala. Yeova andípyaila Babiloni na ‘shipyai sha kubamalela.’—Ishaiya 14:22, 23. *
Lidembe lya Babiloni
17. Mwaa shani inkutuvaikila tukulupile vyalivikidile Nnungu?
17 Tunkukulupila shitangaleka mu Ibibiliya kwawakati wamushu, mwaa vyakulava vyoe vya mu Ibibiliya vinditandeka. Ndyomana tunkukulupila kenga Yeova, anatandedya shalivikidile na kubadilisha shilambo shapai kuva palaishu. (Shomya Ishabu 23:19.) Wetu tunkuvanavo lilindililo lyakupata shingumi shíkamalilika “shalivikidile Nnungu kala,” mwaa nae “hanashang’apa.”—Titu 1:2. *
IBIBILIYA INKUULULA KUBADILISHA SHINAMILO SHAKO
18. Paulu átangwele nyamani “kwalilove lya Nnungu”?
18 Tundilipundisha kenga halipali libuku lilinganene na Ibibiliya. Ibibiliya inkwigwania, yanavo hainavilingananga shinu ikatangola vinu vya mu shiyensha au mmaimyo. Namomo, inkumya midimu vyambone na vinkupagwa vyakulava vyoe vitandeke. Kanji Ibibiliya inkuvalanga vinu vyoe kupunda avi. Myombe Paulu andyaandika doni: “Lilove lyake Nnungu lingumi na linkuvanavo dimongo.” Lyaandiko ali manaake ni nyamani?—Shomya Vabalaniya 4:12.
19, 20. (a) Ibibiliya ilota kukupwashela dashi kulimanya vitendo vyako? (b) Ulota kulilodya dashi kenga unkwishimu Ibibiliya?
19 Manaake, Ibibiliya inkuulula kubadilisha shinamilo shako. Namomo, inkuulula kukupwashela kulimanya vitendo vyako. Ulota kulimanya dashi? Yanavo inkuulula kukupwashela wako, kulimanya makumbukililo a muntima mwako. Kwampano, inkuululika kukumbukila kenga tunkunnagwaledya Nnungu. Kanji, pakulota kulyamini kenga tunkunnagwaledya Nnungu, inkutuvaikila tutandedye avilá vitangaleka mu Ibibiliya.
20 Kwaumwiu, Ibibiliya ni libuku lya Nnungu. Nae alota wako ushomye, ulipundishe na unagwaledye Ibibiliya. Ishimu ishawadi ya Nnungu na wena mushu ulipundisha Ibibiliya. Ukatenda davo, undamanya kenga Nnungu avé na malotelo shani pameo pavanu. Mu lishomo lyaatika, tunalipundisha malotelo alo.
^ lipungu 6 Vanji vatangola kenga dyabali dya mu Ibibiliya dindivilingananga, kanji awo haunava shinu umwiu. Lola lishomo lya 7 mu libuku A Bíblia—Palavra de Deus ou de Homem? Likandyangigwe na Mashaidi va Yeova.
^ lipungu 16 Pakulota kumanya vyakulava vinji vya mu Ibibiliya, shomya mamba 27-29 Ibulushula Um Livro Para Todas as Pessoas, likandyangigwe na Mashaidi va Yeova.
^ lipungu 17 Kubamolegwa kwa Babiloni ni mpano umo bai wa mu Ibibiliya utandeke. Unkuulula kushomya vyakulava vinji vintambula Yesu Klistu mu imbande Igwa Shana 5.
