Bai pa asuntu

Bai pa lista di asuntus

Un amigu falsu

Un amigu falsu

Un amigu falsu

Bu ten un “amigu” ki bu konxe désdi kantu bo éra jóven. El ta poba bo xinti sima un adultu i ta parse ma el ta djudaba bo pa bus koléga pode seta-u. Óras ki bu ta staba stresadu, bu ta txigaba na el i el ta daba bo un kuzinha di “alíviu”. Na verdadi, bu pasa ta dipende di el na txeu situason.

Má ku ténpu, bu diskubri ma el é ka bu amigu. I el ta krê pa bu sta djuntu ku el tudu óra. I pamodi el bu ka ta setadu na alguns lugar. Má sikrê el pô-u ta xinti sima un adultu, el prujudika bu saúdi. I é ka sô kel-li. Tanbê el gasta-u txeu dinheru.

Má ka dura li, bu tenta kaba ku nhos amizadi, má el ka dexa-u i bu pode fla ma é el ki sta kontrola bu vida gósi. I bu rapende pamodi bu konxe-l.

É KEL relason la ki un algen ki ta fuma ten ku sigaru. Un mudjer ki txoma Earline i ki fuma duránti 50 anu, fla: “Sigaru ta djudaba mi más di ki un algen ki sta djuntu ku mi. El éra más di ki un amigu. Alvês el éra nha úniku amigu.” Má dipôs, Earline da kónta má sigaru na verdadi éra un amigu falsu i prigozu. Kel stória ki nu pâpia di el na komésu, pode sérba sobri vida di Earline, má el konsigi faze un kuza ki ka sta na kel stória: kantu el prende ma pa Deus fuma é eradu pamodi el ta suja korpu ki el da-nu, el para di fuma. — 2 Coríntios 7:1.

Un ómi ki txoma Frank tanbê disidi para di fuma pa el pode agrada Deus. Má, más ô ménus un dia dipôs ki el fuma pa últimu bês, el poi duedju na txon i el kumesa ta djobe si staba algun padás di sigaru déntu se kaza. Frank fla: “Kel-li éra un momentu pa N toma un disizon. Kantu N odja nha kabésa ku mô i duedju na txon, ku lugar tudu dizarumadu i suju ta djobe un padás di sigaru, N xinti uma mariadu. Nunka más N ka fuma sigaru.”

Pamodi ki é difísil para di fuma? Kes algen ki ta faze piskiza sobri kel asuntu li diskubri txeu motivu: (1) Kes produtu ki ten tabaku ta poi algen ta kria vísiu sima otus dróga. (2) Óras ki algen ta fuma kel nikotina ki ta sta na sigaru pode leba sô 7 sugundu pa txiga na sérbru. (3) Fuma pode entra na vida di un algen pamodi txeu algen ta fuma óras ki es ta kume, bebe, pâpia ku otus algen, óras ki es krê relaxa ô faze otus kuza.

Má, sima izénplu di Earline ku Frank ta mostra, kalker algen pode para ku kel vísiu li ki é mariadu. Si bu ta fuma i bu krê para, lé kes artigu ki ta ben dipôs asi pa djuda-u kumesa un vida novu.