Bai pa asuntu

Bai pa lista di asuntus

Bu sabia?

Bu sabia?

Na ténpu ki Bíblia skrebedu pesoas ta uzaba papiru pa faze barku?

Pé di papiru

TXEU algen sabe ma gentis di Ijitu di ténpu antigu, ta kustuma skrebeba más txeu na un tipu di papel ki es ta fazeba di un planta ki txomaba papiru. Gregus ku romanus tanbê ta skrebeba na papiru. * Má, é poku algen ki sabe ma tanbê es ta uzaba papiru pa fazeba barku.

Dôs barku di papiru ki atxadu déntu di un túmulu na Ijitu

Dja ten más di 2.500 anu ki proféta Izaías skrebe ma kes algen ki ta moraba na ‘zóna di kes riu di Itiópia, ta mandaba mensajerus pa mar i ma es ta trabesaba agu na barku di papiru.’ Dipôs, proféta Jeremias skrebe ma óras ki trópas di Média ku Pérsia ba distruíba Babilónia, es ta kemaba ‘kes barku di papiru’ pa gentis di Babilónia ka fujiba. — Isa. 18:1, 2; Jer. 51:32.

Kes algen ki ta studa Bíblia sabe ma el ben di Deus, pur isu es ka ta fika spantadu óras ki arkiólogus ta diskubri kuzas ki ta konfirma ma pesoas na ténpu ki Bíblia skrebedu ta uzaba papiru pa fazeba barku. (2 Tim. 3:16) Má kuzê ki atxadu? Arkiólogus atxa próvas ki ta mostra modi ki es ta fazeba barku di papiru na Ijitu.

MODI KI ES TA FAZEBA BARKU DI PAPIRU?

Na alguns túmulu di Ijitu, atxadu pinturas ku dizenhus na paredi ki ta mostra modi ki pesoas ta panhaba papiru i fazeba barku ku el. Kes ómi ta kustuma kortaba kes tronku di papiru, es ta maraba es fexu-fexu i es ta pertaba es na kunpanheru. Kes tronku di papiru ten fórma di triánglu. Pur isu, óras ki es maraba es na kunpanheru es ta fikaba ben pertadu i más fórti. Un livru di stória di Ijitu ta fla ma kes barku di papiru pode tinha ti 17 métru di kunprimentu, ku 10 ti 12 rému na kada ladu.

Un dizenhu na paredi ki ta mostra modi ki pesoas ta fazeba barku di papiru

PAMODI KI KES ALGEN KI TA FAZEBA BARKU TA UZABA PAPIRU?

Na Ijitu tinha txeu papiru na Riu Nilu. Tanbê éra fásil faze barkus di papiru. Mésmu dipôs ki pesoas bira ta uza madera pa faze kes barku grandi, ta parse ma kes piskador ku kasador kontinua ta uza jangada i kes barku pikinoti di papiru.

Barkus di papiru kontinua ta uzadu txeu duránti monti ténpu. Un skritor gregu ki txoma Plutarco, ki vive na ténpu di apóstlus fla ma txeu algen na se ténpu konxeba jangada di papiru.

^ par. 3 Papiru é un planta ki ta kria na kes pántanu i na kes riu ki agu ta kóre divagar. Kel planta li pode txiga 5 métru di altura i se tronku pode ten uns 15 sentímetru di grosura na pé.