Sa’ li qakutan naab’aleb’ li poyanam neke’xk’oxla naq moko ch’olch’o ta chik ru b’ar wank li yaal ut b’ar wank li tik’ti’. Ma jo’kan ajwi’ nakaak’oxla laa’at? Anaqwan naab’aleb’ neke’na’leb’ak yal sa’ xk’ab’a’ li neke’rek’a ut li neke’xk’oxla, maawa’ sa’ xk’ab’a’ li yaal malaj li nak’ulmank. Jo’ eetalil, kiyoob’amank li aatin posverdad, li na’oksimank re xch’olob’ankil li yook chi k’ulmank sa’ chixjunil li ruuchich’och’: naq naab’aleb’ li poyanam ink’a’ chik neke’xpaab’ naq wank li yaal. a

 Moko toj ak’ ta li na’leb’ a’in. Ak 2,000 chihab’ tana anaqwan, laj Poncio Pilaat jun reheb’ li ki’awab’ejink aran Roma, kixpatz’ re li Jesús: «K’aru li yaal?» (Juan 18:38). Usta laj Pilaat ink’a’ naroyb’eni naq tsumeq, li xpatz’om wank xwankil. Li Santil Hu naxsume li patz’om a’in li naru tixk’ojob’ aach’ool ut taxtenq’a sa’ li ruuchich’och’ a’in, li naxjalpaqi ru li yaal.

Ma ch’olch’o naq wank li yaal?

 Wank. Li Santil Hu naroksi li aatin «yaal» naq na’aatinak chirix li us li naru xb’aanunkil. Naxk’ut naq li yaal chalenaq rik’in li Jehob’a b «li xYosil li yaal» (Salmo 31:5 La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo, 2019 sa’ español). Sa’ li Santil Hu natawmank li yaal chirix li Yos ut naxjuntaq’eeta rik’in jun li saqenk li nab’eresink qe sa’ xyanq li b’alaq’il na’leb’ li wank sa’ li ruuchich’och’ (Salmo 43:3; Juan 17:17).

Chanru tatruuq xtawb’al li yaal?

 Li Yos ink’a’ naraj naq tqapaab’ li naxye li Santil Hu yal chi kama’an malaj sa’ xk’ab’a’ li naqek’a. Naraj b’an, naq tqoksi chi’us li qana’leb’ ut li qak’a’uxl re rilb’al ma jo’kan (Romanos 12:1). A’an naraj naq tqanaw ru ut tqara «chi anchal li qak’a’uxl», ut naq tqatz’il rix chi’us ma tz’aqal yaal li yooko xtzolb’al sa’ li Santil Hu (Mateo 22:37, 38; Hechos 17:11).

Ani kiyehok re li xb’een tik’ti’?

 Li Santil Hu naxye naq li xb’een tikt’i’ chalenaq rik’in li xik’ na’ilok re li Yos: a’ laj Tza, ut naq a’an «xyuwa’il li tik’ti’» (Juan 8:44). Kixye chaq li tik’ti’ chirix li Yos chiru laj Adán ut xEva (Génesis 3:1-6, 13, 17-19; 5:5). Chalen aran, laj Tza yook xyeeb’al li tik’ti’ ut xmuqb’aal li yaal chirix li Yos (Apocalipsis 12:9).

K’a’ut yalaq b’ar na’ab’imank li tik’ti’?

 Sa’eb’ li qakutan, li naxk’ab’a’i sa’ li Santil Hu jo’ «xraqik eb’ li kutan» q’axal xnumtaak li xyib’ aj na’leb’ laj Tza sa’ chixjunil li ruuchich’och’. Eb’ li qas qiitz’in rajlal neke’tik’ti’ik re naq us te’elq (2 Timoteo 3:1, 13). Nayemank ajwi’ li tik’ti’ sa’eb’ li paab’al. Li Santil Hu kixye naq sa’eb’ li qakutan eb’ li qas qiitz’in «te’xsik’ eb’ laj k’utunel li te’xye reheb’ li neke’raj rab’inkil», te’xkanab’ «rab’inkil li yaal ut te’xk’e xch’ool chirix eb’ li seeraq’inb’il aatin li moko yaal ta» (2 Timoteo 4:3, 4).

K’a’ut wank xwankil li Yaal?

 Li yaal wank xwankil re naq eb’ li qas qiitz’in te’ruuq xk’ojob’ankil xch’ool chirib’ileb’ rib’. Wi maak’a’aq raj li k’ojob’ank ch’oolej, maak’a’aq raj li wank sa’ aamiwil ut chixjunil li xk’ub’ahomeb’ li winq t-osoq. Li Santil Hu naxye naq li Yos naraj naq li qapaab’aal ub’elanb’il rik’in li yaal. Sa’ Juan 4:24 naxye: «ut li nekeʼloqʼonink re [li Yos] tento teʼxloqʼoni ru rikʼin musiqʼej ut rikʼin yaal». Xtzolb’al li yaal li wank sa’ li Santil Hu tooxtenq’a re xk’eb’al reetal b’ar wank li tik’ti’ chalenaq sa’ li b’alaq’il paab’al. Re naq tatruuq xb’aanunkil, yaab’asi eb’ li na’leb’ li naxk’ab’a’i «Mentiras que nos alejan de Dios» (maak’a’ sa’ q’eqchi’).

K’a’ut naraj li Yos naq taanaw li yaal?

 Li Yos naraj naq tatkole’q, jo’kan naq tento taatzol li yaal chirix (1 Timoteo 2:4). Wi laa’at nakaatzol li xchaq’rab’ li Yos chirix li us ut li ink’a’ us ut nakaayu’ami, tatwanq sa’ aamiiwil rik’in (Sal 15:1, 2). Li Yos kixtaqla chaq li Jesús sa’ ruuchich’och’ re xtenq’ankileb’ li kristi’aan chi xnawb’al li yaal. Jo’kan naq naraj naq tqapaab’ li xk’utum li Jesús (Mateo 17:5; Juan 18:37).

Ma trisi li Yos li t’ikti’ sa’ junaq kutan?

 Ch’olch’o naq jo’kan. Li Yos xik’ naril naq eb’ li poyanam neke’b’alaqik re xsik’b’al li us cho’q reheb’. A’an naxyeechi’i naq chi seeb’ trisiheb’ chi junwakaj li neke’xye li tik’ti’ (Salmo 5:6). Naq tixb’aanu a’in, ttzaqloq ajwi’ ru jun chik li xyeechi’om «li ani naxye li yaal, wanq chi junelik» (Proverbios 12:19).