Sa’ li domingo 20 re noviembre 2022 kiraqmank li ch’utam li kixb’aanu li molam Naciones Unidas chirix chanru yook chi jalaak li qasutam (COP27). Eb’ li xe’wulak sa’ li ch’utam xe’xk’ub’ chanru xtenq’ankileb’ li tenamit li neke’xk’ul rahilal xb’aan li nak’ulmank sa’ li qasutam. Usta sahebʼ saʼ xchʼool naq xeʼruuk xbʼaanunkil aʼin, ab’an wankeb’ neke’xye naq moko ttuqlaaq ta ru li ch’a’ajkilal.

•   «Ninkʼulubʼa chi anchal inchʼool li teʼxbʼaanu re xtenqʼankilebʼ li nekeʼxkʼul rahilal […]. Chʼolchʼo naq aʼin moko tzʼaqal ta […]. Li Ruuchichʼochʼ yook chi jukʼeʼk» (António Guterres, li nataqlank saʼ li molam Naciones Unidas; 19 re noviembre 2022).

•   «Li Ruuchichʼochʼ kachʼin chik ma najukʼeʼk» (Mary Robinson, li kiwank choʼq awabʼej re Irlanda ut kiwank jo’ aj jolominel re li ONU li naxkol xkʼulubʼ li poyanam; 20 re noviembre 2022).

 Ebʼ li saaj nekeʼok xkʼaʼuxl chirix li tkʼulmaq rikʼin li Ruuchichʼochʼ. Ma teʼruuq ebʼ li tenamit kʼanjelak saʼ junajil re xkʼebʼal xqʼe chiru li yook chi kʼulmank saʼ xsutam li Ruuchich’och’? Kʼaru naxye li Santil Hu?

 Usta wankebʼ li nekeʼkʼanjelak chi kaw ut chi anchalebʼ xchʼool re xtuqubʼankil ru li nakʼulmank saʼ li qasutam, li Santil Hu naxye naq tchʼaʼajkoʼq chiruhebʼ. Qilaq wiibʼ xyaalal:

•   «Li yokos inkʼaʼ chik naru, xtiikobʼresikil» (Eclesiastés 1:15, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG).

   Li xyaalal. Ebʼ li awabʼej inkʼaʼ us nekeʼelk xbʼaan naq moko yobʼtesinbʼilebʼ ta re naq teʼxtaqla ribʼ xjunes (Jeremías 10:23). Usta ebʼ li tenamit teʼxjunaji ribʼebʼ ut te’xk’e xq’e, inkʼaʼ teʼruuq xtuqubʼankil ru li xchʼaʼajkilal li Ruuchichʼochʼ.

•   «Ebʼ li winq junes rehebʼ teʼraj, teʼxrahi ru li tumin […], maakʼaʼaq chik usilal rik’ineb’» (2 Timoteo 3:2, 3, SBG).

   Li xyaalal. Li Santil Hu ak kixye chaq naq ebʼ li poyanam junes rehebʼ teʼraj ut naq moko teʼruuq ta kʼanjelak saʼ komonil re xtenqʼankilebʼ li junchʼol. Ut, ma maawaʼ tabʼi’ aʼin li naqil?

 Li tkʼulmanq rikʼin li Ruuchichʼochʼ moko wank ta saʼ ruqʼ li x’awab’ejilal li winq. Li Yos ak kixxaqabʼ jun li awabʼej li naru xjolominkil li Ruuchichʼochʼ: aʼ li Jesukriist. Aʼin li naxye li Santil Hu chirix:

•   «Li wankilal wanq saʼ ruq. Ut tixkʼaʼbʼaʼin: xnimal ru aj kʼehol naʼlebʼ, li yos qʼaxal kaw ribʼ, yuwaʼbej chi junelik, xnimal ru aj kʼehol tuqtuukil usilal» (Isaías 9:6, SBG).

 Li Jesús aʼan li awab’ej saʼ li xʼAwabʼejilal li Yos li wank saʼ choxa (Mateo 6:10). Aʼan wank xwankil, wank xnaʼlebʼ ut naraj xkolbʼal li Ruuchichʼochʼ ut li teʼwanq chisaʼ (Salmo 72:12, 16). Rubʼel xwankil li choxahil awabʼejilal aʼin tixsachebʼ «li nekeʼsachok re li Ruuchichʼochʼ» ut t-usaaq li Ruuchichʼochʼ (Apocalipsis 11:18, SBG; Isaías 35:1, 7).

 Wi taawaj xnawb’al xkomon chirix chanru t-usaaq wi’ chik li Ruuchich’och’, chaawil li hu «Kʼaru naxye li Santil Hu chirix naq yook chi jalaak li qasutam ut ebʼ li kutan chalkebʼ re?».