Xkuyb’al chanru neke’na’leb’ak eb’ li junch’ol, a’an «jun li na’leb’ li naxk’am chaq tuqtuukilal» (Declaración de Principios sobre la Tolerancia de la Unesco, 1995).

 Naq ink’a’ naqakuy chanru neke’na’leb’ak eb’ li junch’ol nachalk li tz’eqtaanank ut li xik’ ilok. A’in naxb’aanu naq eb’ li poyanam te’xye eb’ li aatin li ra nanaq wi’, naxk’am chaq li sik’ok u ut li raaxiik’.

 Ab’an jalan xk’a’uxeb’ li poyanam chirix k’aru naraj xyeeb’al xkuyb’al chanru neke’na’leb’ak eb’ li junch’ol. Wankeb’ neke’xk’oxla naq a’in naraj xyeeb’al xk’ulub’ankil chixjunil li xyehom xb’aanuhom eb’ li junch’ol. Jalaneb’ chik neke’xk’oxla jo’ naxye li Santil Hu, naq wank xk’ulub’ li junjunq chi xsik’b’al li tixb’aanu ut li tixpaab’, jo’kan naq neke’roxloq’i usta a’aneb’ jalan xb’aanuhom ut xpaab’al.

 Ma naru li Santil Hu xtenq’ankileb’ li poyanam chi xkuyb’al chanru neke’na’leb’ak eb’ li junch’ol sa’eb’ li qakutan?

Li naxye li Santil Hu chirix xkuyb’al chanru neke’na’leb’ak eb’ li junch’ol

 Li Santil Hu na’aatinak chirix xkuyb’al chanru neke’na’leb’ak eb’ li junch’ol. Naxye: «Li xtuulanil eech’ool chik’utunq chiruheb’ chixjunil» (Filipenses 4:5, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Li Santil Hu naxwaklesi qach’ool re naq tqak’utb’esi li usilal, li tuulanil ut li tiikilal chiruheb’ li junch’ol. Li neke’xyu’ami li na’leb’ a’in, ink’a’ neke’xram chiruheb’ li junch’ol xb’aanunkil li neke’raj usta moko neke’xk’ulub’a ta chi moko neke’k’oxlak jo’ a’aneb’, ab’an oxloq’ chiruheb’ li naxsik’ xb’aanunkil li junjunq.

 Ab’anan, sa’ li Santil Hu naqatzol naq li Yos naxk’e li na’leb’ reheb’ li poyanam li tento te’xyu’ami. Aran naxye: «At winq, at ixq, ak yeeb’il aawe li k’aru us xb’aanunkil» (Miqueas 6:8, SBG). A’in naxk’utb’esi naq li Yos nokooxb’eresi re qatenq’ankil chi xyalb’al xsahil li qayu’am (Isaías 48:17, 18).

 Li Yos moko naxk’e ta qaleseens chi raqok aatin sa’ xb’eeneb’ li junch’ol. Jo’ naxye li Santil Hu: «Jun ajwi’ laj k’ehol chaq’rab’ ut aj raqol aatin, [. . .] A’ut laa’at anihat re xwech’b’al laawas aawiitz’in?» (Santiago 4:12, SBG). Li Yos naxkanab’ naq chiqajunjunqal tqasik’ li k’aru naqaj xb’aanunkil, ab’an sa’ qab’een ajwi’ teneb’anb’il li tixk’am chaq a’in sa’ li qayu’am (Deuteronomio 30:19).

K’aru naxye li Santil Hu chirix li oxloq’ink

 Li Santil Hu naxye naq tento raj «tqoxloq’i chixjunileb’» (1 Pedro 2:17, SBG). Jo’kan naq eb’ li neke’xpaab’ li naxye li Santil Hu, neke’roxloq’i chixjunileb’ li poyanam maak’a’ naxye k’aru neke’xpaab’ malaj chanru li xwanjikeb’ (Lucas 6:31). A’in moko naraj ta xyeeb’al naq li neke’xpaab’ li Santil Hu te’xk’ulub’a yalaq k’aru li na’leb’ li neke’xk’oxla malaj neke’xb’aanu eb’ li junch’ol. Neke’xyal b’an xq’e chi xk’amb’al reheb’ rik’in li Jesús chirix chanru kirileb’ li junch’ol.

 Jun eetalil, li Jesús kixnaw ru jun li ixq li jalan xpaab’al chiru. Jo’kan ajwi’ li ixq a’in wank rik’in jun li winq li maawa’ xb’eelom. Usta li Jesús ink’a’ naxk’ulub’a li xwanjik, kiroxloq’i ru naq ki’aatinak rik’in (Juan 4:9, 17-24).

 Jo’ li Jesús, eb’ li tz’aqal aj paab’anel ak kawresinb’ileb’ re xch’olob’ankil li xyaalal li xpaab’al chiruheb’ li neke’raj rab’inkil, ab’an neke’xb’aanu «sa’ tuulanil ut sa’ xyaalal» (1 Pedro 3:16, SBG). Li Santil Hu naxye reheb’ naq ink’a’ te’xmin ru eb’ li junch’ol chi xpaab’ankil li neke’xpaab’. Naxye naq li naxtaqe li Kriist «maawa’aq aj yoob’anel ch’a’ajkilal, chaab’ilaq b’an rik’ineb’ chixjunileb’», sa’ xyanqeb’ a’an wankeb’ li jalaneb’ xpaab’al (2 Timoteo 2:24).

K’aru naxye li Santil Hu chirix li xik’ ilok

 Li Santil Hu naxye naq «tqayal qaq’e chi wank sa’ tuqtuukilal rik’ineb’ chixjunil» (Hebreos 12:14, SBG). Li naxsik’ li tuqtuukilal naxtz’eqtaana li xik’ ilok. Ab’an, usta ink’a’ naxtz’eqtaana li xpaab’al, naxyal xq’e chi wank sa’ tuqtuukilal rik’ineb’ li junch’ol (Mateo 5:9). Jo’kan ajwi’, li Santil Hu naxwaklesiheb’ xch’ool eb’ li tz’aqal aj paab’anel naq chaab’ilaq xna’leb’eb’ ut te’xraheb’ li xik’ neke’ilok reheb’ usta te’rahob’tesiiq (Mateo 5:44).

 Yaal a’an, li Santil Hu naxye naq li Yos «ink’a’ nawulak chiru» malaj «xik’ naril» eb’ li na’leb’ li neke’xk’e sa’ xutaan malaj neke’xrahob’tesi eb’ li junch’ol (Proverbios 6:16-19, SGB). Li Santil Hu naroksi li aatin «xik’ ilok» re xk’utb’esinkil li narek’a li Yos chirix li maa’usilal. Li Santil Hu naxye naq li Yos yook royb’eninkil xtenq’ankileb’ ut xkuyb’aleb’ xmaak li neke’raj xkanab’ankil li maa’usilal ut xpaab’ankil li xchaq’rab’ (Isaías 55:7).

Li xraqal li Santil Hu li naxchap rib’ rik’in xkuyb’al chanru neke’na’leb’ak eb’ li junch’ol ut li oxloq’ink

 Tito 3:2, SBG: «Q’unaqeb’ b’an xch’ool ut che’wanq tz’aqal sa’ tuulanil chiruheb’ chixjunil».

 Mateo 7:12, SBG: «Jo’ch’inal jo’nimal li teeraj raj naq te’xb’aanu eere leeras eeriitz’in, cheb’aanuhaq ajwi’ laa’ex reheb’ a’an».

 Josué 24:15, SBG: «Sik’omaq ru anaqwan ani chi aj u teeraj k’anjelak»

 Hechos 10:34, SBG: «Li Yos juntaq’eet narileb’ chixjunil».

 Habacuc 1:12, 13, SBG: «At Qaawa’ […] ink’a’ nakakuy rilb’al li maa’usilal».

 Romanos 12:19, SBG: «Kanab’omaq b’an naq li Yos taaraqoq aatin, xb’aan naq tz’iib’anb’il sa’ li Santil Hu: “We li eeqajunk; laa’in tinq’ajkamunq, chan li Qaawa’” [Jehob’a]». a

 Li Jehob’a Yos naxye naq maajun t-eeqajunq. A’an traqoq aatin tz’aqal sa’ xhoonalil li xaqab’anb’il xb’aan. Re xtzolb’al xkomon, yaab’asi li tzolom «Ma twulaq xq’ehil naq traqmanq aatin sa’ xb’een li ruuchich’och’?»