«Li yookebʼ xbʼaanunkil li qas qiitzʼin tixjal li qasutam. Ebʼ li xninqal ru tenamit teʼbʼutunq. Kʼajoʼaq xtiqwal li Saqʼe, xuwajelaq ru ebʼ li kaqsut-iqʼ, maakʼaʼaq chik li haʼ ut teʼsachq jalan jalanq xpaayil ebʼ li cheʼ ut ebʼ li xul. Aʼin moko yal yoobʼanbʼil ta. Ebʼ li nekeʼxtzʼil rix li jalan jalanq chi naʼlebʼ nekeʼxye naq aʼin nakʼulmank saʼ xkʼabʼaʼ li nekeʼxbʼaanu re roksinkil li xmetzʼew li kaxlan xaml» (Li xseeraqʼ laj António Guterres, li nataqlank saʼ li chʼuut re Naciones Unidas naʼaatinak chirix li esil li keʼrisi ebʼ li wankebʼ xnawom chirix li qasutam [Grupo Intergubernamental de Expertos sobre el Cambio Climático] saʼ li 4 re abril 2022).

 «Ebʼ li nekeʼxtzʼil rix li jalan jalanq chi naʼlebʼ nekeʼxye naq chi seebʼ kachʼin chik ma 423 ebʼ li parke li wank Estados Unidos teʼxkʼul chʼaʼajkilal xbʼaan naq yook chi jalaak li qasutam jun chik xbʼaan naq ebʼ li naʼajej aʼin inkʼaʼ teʼxkuy wi qʼaxal ttiwoʼq li Saqʼe. Ebʼ li chʼaʼajkilal li naru nakʼulmank chanchan li chʼaʼajkilal li naru naqil resil saʼ li Santil Hu: nimla xaml saʼebʼ li kʼicheʼ, nimla bʼut, nahaʼoʼk li ratzʼamke, nanimank roq ebʼ li palaw ut kʼajoʼ xtiqwal li Saqʼe» («Flooding Chaos in Yellowstone, a Sign of Crises to Come» [Li bʼut li kikʼulmank Yellowstone, reetalil li chʼaʼajkilal li tkʼulmanq moqon], The New York Times, 15 re junio 2022).

 Ma naru xtuqubʼankil ru ebʼ li chʼaʼajkilal li yook xsachbʼal li Ruuchichʼochʼ? Wi joʼkan. Ani ttuqubʼanq re? Kʼe reetal li naxye li Santil Hu chirix aʼin.

 Li Santil Hu naxye naq li Yos tixsachebʼ «ajwiʼ li nekeʼsachok re li ruuchichʼochʼ» (Apocalipsis 11:18, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Li raqal aʼin naxkʼut chiqu oxibʼ li naʼlebʼ:

1.  1. Li xbʼaanuhomebʼ li qas qiitzʼin naxkʼe saʼ chʼaʼajkilal li Ruuchichʼochʼ.

2.  2. Naru natuqubʼaak ru li chʼaʼajkilal li naxkʼul li qasutam.

3.  3. Li Yos ttuqubʼanq re chixjunil li rahilal, maawaʼ ebʼ li winq.

 Li Santil Hu naxye naq «li ruuchichʼochʼ wank chi junelik» (Eclesiastés 1:4, SBG). Junelik ttenamitoʼq.

• «Li tiikebʼ xchʼool teʼreechani li c haabʼil naʼajej [“li Ruuchichʼochʼ”, TNM], ut aran teʼwanq junqʼe junqʼe kutan» (Salmo 37:29, SBG).

 Tchaabʼilobʼresiiq li Ruuchichʼochʼ ut kʼajoʼaq xchʼinaʼusal.

•   «Sahoqebʼ li chaqichʼochʼ ut li joxkʼ naʼajej! Chisahoʼq li junesal naʼajej ut chinujaq chi uutzʼuʼuj» (Isaías 35:1, SBG).